“Kamuda tasarruf paketi” Meclis’te

PARA ANKARA/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA Kamuda kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasına yönelik düzenlemeler içeren "tasarruf paketi" Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) sunuldu. Bu hafta TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülmesi beklenen teklife göre, kamu bankalarının sermayelerinin güçlendirilmesi amacıyla Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi Piyasa İstikrar ve Denge Alt Fonu'na 2024 mali yılı içerisinde ikrazen özel tertip Devlet iç borçlanma senedi ihraç etme hususunda Hazine ve Maliye Bakanı'na yetki verilecek. Yerel yönetimlere uygun faizli ve uzun vadeli finansman desteğini ve likidite döngüsünü öz kaynaklarıyla sağlayan İller Bankası'nın sermaye tavanı artırılacak. BOTAŞ'ın doğal gaz ithalatından kaynaklanan vergi, fon gibi her türlü borçları silinecek. Kamuda taşıt ve iş makinaların hızlı bir şekilde satışının gerçekleştirilmesi konusunda Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) yetkilendirilecek. Tasarruf tedbirlerine aykırı davranan kamu görevlilerine ilgili mevzuata göre yatırım uygulanacak. Özel veya kamu ayrımı gözetilmeksizin her statüdeki kurum ve kuruluşun yönetim ve denetim organlarında görev alan her statüdeki kamu görevlilerine kurum içi ve kurum dışı ayrımı yapılmaksızın bu görevlerden sadece biri için ödeme yapılacak ve yapılacak ödemelere üst sınır getirilecek. Yürürlük ve yürütmeyle birlikte 32 maddeden oluşan kanun teklifinde öne çıkan düzenlemeler haberimizde…

TÜM KAMU KURUMLARINI KAPSIYOR

Kamu kaynaklarının azami tasarruf prensipleri doğrultusunda kullanılmasını sağlamak ve tüm kamu kurum ve kuruluşlarında uygulanmak üzere alınacak tasarruf tedbirlerine ilişkin Cumhurbaşkanlığı Genelgesi 17 Mayıs 2024'te Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Şimdi de kamuda tasarruf çerçevesinde mevzuatla yapılması gereken düzenlemelere ilişkin teklif, TBMM'ye sunuldu. Yürürlük ve yürütmeyle birlikte 32 maddeden oluşan teklife göre, Karayolları Trafik Kanunu'nun üçüncü maddesinde tanımlanan taşıt ve iş makineleri ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na devredilen bu neviden taşıt ve iş makinelerinin idareler adına satılmasına yönelik esas ve usulleri belirlemeye ve belirlenen esas ve usuller kapsamında ihaleleri yapmaya Özelleştirme İdaresi Başkanlığı yetkili olacak. Yapılacak işlemler ve ihale sürecinin yürütülmesi dahil ihtiyaç duyulan her türlü danışmanlık hizmeti alımının gerçekleştirilmesi için yapılacak giderler Özelleştirme Fonu'ndan karşılanacak. İdareler adına yapılan satışların bedellerinden, satış masrafları düşüldükten sonra kalan tutar, ilgisine göre genel bütçeye ya da ilgili kamu kurum ve kuruluşu bütçesine gelir kaydedilmek üzere aktarılacak.

ÖDENECEK ÜCRETE ÜST SINIR…

Teklif ile özel veya kamu ayrımı gözetilmeksizin her statüdeki kurum ve kuruluşun yönetim ve denetim organlarında görev alan her statüdeki kamu görevlilerine, belediye başkanları, belediye meclis üyeleri ve il genel meclis üyeleri dahil olmak üzere kurum içi ve kurum dışı ayrımı yapılmaksızın bu görevlerden sadece biri için ödeme yapılması ve yapılacak ödemelere üst sınır getiriliyor. Bu maddenin 1 Eylül 2024 itibarıyla yürürlüğe girmesi düzenleniyor.

Bilindiği üzere kurul üyeliği ücretlerine ilişkin olarak halihazırda 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca memurlar ve diğer kamu görevlilerine yönetim kurulu, denetim kurulu, tasfiye kurulu, danışma kurulu gibi görevler için tek bir yerden ödeme yapılabiliyor. Meclise sevk edilen teklifle söz konusu düzenlemenin kapsamı genişletiliyor ve ödenecek ücrete üst sınır getiriliyor. AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler'in verdiği bilgiye göre şu anda 92 bin lira olan üst sınırın üzerinde verilecek, huzur hakkı, görev tazminatı gibi bir bedel varsa, hazineye gelir olarak aktarılacak.

KAMU GÖREVLİLERİNE YAPTIRIM VAR

Teklifle, tasarruf tedbirlerine aykırı hareket eden kamu görevlilerine ilgili mevzuata göre yaptırım geliyor. Kamuda uygulamaya konulan tasarruf tedbirlerinin etkin bir şekilde uygulanmasına katkı sağlanması amacıyla bu alandaki uygulamalara yönelik olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı veya idarelerince yapılacak izleme ve denetim sonucunda tasarruf tedbirlerine aykırı iş ve işlemlerde bulunduğu tespit edilenlere disiplin cezasının verilmesi ve yapılan iş ve işlemlerin sonuçlarının idarelerince Cumhurbaşkanlığına bildirilmesi öngörülüyor.

Teklifle genel aydınlatma kapsamında belediyelerin genel bütçe vergi gelirleri payından yapılacak kesinti oranlarına yönelik düzenlemeye gidiliyor. Bu kapsamda 2014'ten bu yana büyükşehir belediyelerinin sınırları içinde yüzde 20 olarak uygulanan yüzde 10'luk kanun oran yüzde 30, diğer belediyeler ve mücavir alanlarında 10 olarak uygulanan yüzde 5'lik kanuni oran yüzde 15 ve bu sınırlar dışında ilgili il özel idarelerinde yüzde 20 olarak uygulanan yüzde 10'luk kanuni oran yüzde 30 olarak belirleniyor. Öngörülen düzenlemeyle; genel aydınlatmanın toplam maliyetinin merkezi idare ile mahalli idareler arasındaki paylaşımı daha dengeli hale getirilerek uygulamada otokontrolün sağlanmasına daha fazla katkı sunulması ve bu kapsamda genel aydınlatmanın kamuya olan toplam maliyetinin daha kontrol edilebilir düzeylerde dengelenmesi amaçlanıyor. Bu maddenin 1 Ağustos 2024 itibarıyla yürürlüğe girmesi düzenleniyor.

Teklifle, enerji sektöründe piyasa koşullarındaki değişiklikler ve yeni teknolojiler dikkate alınmak suretiyle ilgili mevzuatın daha etkin ve verimli uygulanabilmesi amacıyla bazı kanunlarda değişiklik yapılıyor. Bunun yanısıra Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen bazı hükümler iptal gerekçelerine uygun olarak yeniden düzenleniyor.

BOTAŞ'IN BORÇLARI SİLİNECEK

Teklif ile BOTAŞ'ın, doğal gaz ithalatından kaynaklanan her türlü vergi, fon ve paylar ile idari para cezaları, bunlara bağlı gecikme zammı ve gecikme faizlerinden oluşan borçları, hazineden görevlendirme bedeli alacaklarına karşılık mahsup edilecek. Teklife göre BOTAŞ'ın, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil dairelerine vadesi geldiği halde ödenmemiş olan her türlü vergi, fon ve paylar, idari para cezaları ile bunlara bağlı gecikme zammı ve gecikme faizi borçları BOTAŞ'ın Hazine'den görevlendirme bedeli alacaklarına karşılık, merkezi yönetim bütçesinin gelir ve gider hesaplarıyla ilişkilendirilmeksizin mahsup suretiyle, Ticaret Bakanlığı'nca terkin edilecek. Bu kapsamda mahsuba konu olacak borçlara bu maddenin yayımlandığı tarihten sonra feri alacak hesaplanmayacak. Bu madde kapsamında BOTAŞ'ın Hazineden olan görevlendirme bedeli alacağı tutarını tespit etmeye ve mahsup suretiyle yapılacak terkin işlemlerini belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanı yetkili olacak. Teklifle, Anayasa Mahkemesi'nin verdiği iptal kararının gerekçesi dikkate alınarak, BOTAŞ tarafından yapılacak her türlü doğal gaz alımlarıyla ilgili istisna düzenlemesine 4734 sayılı Kanunun 3'üncü maddesinde tekrar yer veriliyor, bu ihalelerde saydamlık, hesap verilebilirlik, fırsat eşitliği ve öngörülebilirlik ilkelerini güvenceye almak üzere usul ve esas belirleme konusunda Cumhurbaşkanı yetkilendiriliyor.

Enerji arz güvenliğinin temini hususunda önemli ve kritik görevler üstlenen, petrol ve doğal gaz arama, sondaj, üretim, taşıma, depolama ve gazlaştırma faaliyetlerini ve bu faaliyetlerine yönelik yatırımlarını süratle gerçekleştirme zorunluluğu bulunan BOTAŞ'ın; Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına (TPAO) sağlanan istisnalardan bağlı ortaklıklarını da kapsayacak şekilde yararlanabilmesi maksadı ile 4734 sayılı Kanunun geçici 4'üncü maddesinde yer almakta iken iptal edilen hüküm, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı ve gerekçesi dikkate alınarak yeniden düzenleniyor.

İller Bankası'nın sermaye tavanı artırılıyor

Teklifle, yerel yönetimlere uygun faizli ve uzun vadeli finansman desteğini ve likidite döngüsünü kendi öz kaynaklarıyla sağlamakta olan İller Bankası'nın finansman süreçlerinin düzenli devam edebilmesi, etkinliğinin artırılması için sermaye tavanı artırılıyor.

Deprem bölgesinde nüfusu azalan belediyeler için İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun uyarınca nüfus esas alınarak genel bütçeden yapılacak pay dağılımında 2023 yılı nüfusu esas alınarak deprem sebebi ile nüfusu azalan belediyelerin genel bütçeden alacakları payın azalmasını engellemeye yönelik düzenlemeye gidiliyor.

Teklifle, Bakanlıklar ve diğer merkezi idare kuruluşlarının il özel idareleri aracılığıyla yapılacak yatırımlar karşılığı kaynak transferlerinin, avans ödemeleri hariç, hakediş raporlarına göre yapılması zorunluluğu getiriliyor. Halihazırda daha önce il özel idarelerine aktarılan kaynakların iadesi ve bütçeleştirilmesine ilişkin hususlar düzenleniyor.

Teklifle Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen, serbest avukatların 5549 sayılı Kanun kapsamında yükümlü sayılmasına ilişkin ibare, iptal gerekçeleri dikkate alınmak suretiyle yeniden düzenleniyor ve Mali Suçları Araştırma Kurulu tarafından verilen idari para cezalarına ilişkin olarak idari yargıya başvuru yapılabilmesine yönelik düzenlemeye gidiliyor.

Teklife göre Devlet Desteklerinin İzlenmesi ve Denetlenmesi Hakkında Kanun ile Hazine ve Maliye Bakanlığı'na tevdi edilen yetkiler Strateji ve Bütçe Başkanlığı'na devredilecek.

ÖTV desteği…

Teklifle, sadece araç dışından şarj edilebilen hibrit elektrikli araçlardan maddede öngörülen şartları taşıyanların ÖTV oranlarında değişiklik yapılıyor ve teşviki sağlanıyor. Bu araçlardan birleştirilmiş kilometre başına karbondioksit emisyonu 25 gramın altında ve birleştirilmiş elektrikli motor menzili 70 kilometre ve üzerinde olanlardan, motor silindir hacmi 1800 cm³'ü geçmeyenlerin motor silindir hacmi ve matrah eşiklerine göre ÖTV oranları ayrıca belirleniyor.

Teklif ile Sanayi ve Teknoloji Bakanı ile yatırımlarda devlet yardımları hakkında kararlar kapsamında Türkiye'ye doğrudan yatırım yapan yatırımcılar arasında imzalanan ve yatırım teşviklerine ilişkin hükümler içeren yatırım sözleşmelerinin, yatırım teşvik belgelerine istinaden uygulananlara benzer şekilde damga vergisinden istisna tutulması düzenleniyor. Bu düzenleme, 1 Temmuz'dan itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihi itibarıyla yürürlüğe girecek.

Teklif ile 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin ilgili maddesinde Türk Standartları Enstitüsü'nün (TSE) gelirleri arasında sayılan genel bütçeden yapılacak Hazine yardımlarının, Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilmesi üzerine, Mahkemenin iptal gerekçesi dikkate alınarak, TSE'nin kuruluş kanunu derc edilmesi sağlanıyor.

Türk-Japon Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nin Japonya Hükümeti ve/veya Japonya ülke kuruluşlarından kendi adına yılı yatırım programında yer almaksızın sağlayacağı dış finansmana Hazine geri ödeme garantisi verilebilmesine ilişkin Hazine ve Maliye Bakanına yetki verilecek. Bu madde uyarınca verilen Hazine geri ödeme garantileri kapsamında doğacak Hazine alacakları hakkında 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanacak.

Vergi paketinin bu hafta TBMM'ye sunulması bekleniyor

Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni (TBMM), tatil öncesi yoğun bir mesai bekliyor. Ulaştırma alanında düzenlemeler içeren kanun teklifi geçen hafta TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilirken, bu hafta Öğretmenlik Mesleği Kanunu Teklifi'nin Genel Kurul'da görüşülmesi bekleniyor. Kamuoyunda "9. Yargı Paketi" olarak bilinen Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin ise TBMM Adalet Komisyonu'nda görüşülmesi planlanıyor. Geçen hafta Cuma günü TBMM Başkanlığı'na sunulan kamuda tasarruf tedbirlerine yönelik kanun teklifi ile bu hafta Meclise sunulması beklenen vergi paketi ise tatil öncesi TBMM'de görüşülmesi beklenen düzenlemelerden. Temmuzun üçüncü haftası gibi Meclis çalışmalarını tamamlamayı arzu ettiklerini açıklayan AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, geçtiğimiz günlerde TBMM'ye iki kanun teklifinin daha sunulacağını söylemişti. Bu tekliflerden ilki 5 Temmuz Cuma günü TBMM'ye sunulan kamuda alınacak tasarruf tedbirlerine yönelik düzenlemeydi. İkincisi ise haftalardır kamuoyunun gündeminde olan "vergi paketi". Bilindiği üzere Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, çok uluslu şirketlere asgari kurumlar vergisi, yerel asgari kurumlar vergisi ve asgari gelir vergisi, bazı istisnaların kaldırılması gibi uygulamaları içeren vergi paketi taslağını reel sektör temsilcileriyle paylaşmıştı. Yapılan açıklamalar, vergide adalet ve etkinliğin sağlanması, kayıtdışılığın azaltılması, çok kazanandan çok, az kazanandan daha az vergi alınması gibi amaçlarla hazırlanan taslak üzerinde çalışmaların devam ettiği yönünde. Bakan Şimşek, vergi paketi taslağı için "ham" ifadesini kullanarak, parti grubuyla paylaşılacağını, ardından Cumhurbaşkanına sunulacağını ifade etmişti. Paketin takvimine ilişkin bir açıklama AK Parti Grup Başkanı Güler'den geldi. Güler, vergi paketinin bu hafta itibarıyla nihayete ereceğini ve TBMM Başkanlığına sunulacağını vurguladı.

Güler, sahipsiz hayvanlarla ilgili teklif metninin çalışmalarının sürdüğünü kaydederek, tamamlanması halinde bu hafta o düzenlemenin de Meclis Başkanlığı'na sunulacağını bildirdi.