ZEYNEP CANDAN AKTAŞ/ Şu hayatta en büyük ziyanlığın sigara içmek olduğunu düşünürüm. Hem bin bir emekle elde edilen gelir sigaraya ödenerek, maddi bir kayba neden olunuyor; hem de ne zaman ve ne şekilde karşımıza çıkacağını bilmediğimiz hastalıkların, en büyük nedenlerinden birisi sigara olarak gösteriliyor. Ülkemizde sigara kullanımı çok yaygın. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre Türkiye günlük kişi başına düşen sigara tüketim adedi sayısında dünyada ilk sırada. Hem cebe hem sağlığa zararlı. Hastalıklar, çekilen acılar, ölümler, geride kalanların yaslarından bahsetmiyorum bile. İşin en kötü tarafı ise sigara içen ebeveynlerin çocuklarında, sigara içme eğiliminin çok daha güçlü olması. Yani eğer sigara kullanıyorsanız, çok büyük olasılıkla çocuklarınız da kullanacak.
Sosyal medyada zaman zaman sigarayı bırakarak, buradan elde edilen para ile BES'e, borsaya yatırım yapanların olduğunu duyuyor ve okuyorum. Sigarayı bırakmak isteyenlere, BES çok büyük bir motivasyon kaynağı. Çünkü, sigara almak yerine BES'e katkı payı ödeyenlere, devlet de ekstradan yüzde 30 devlet katkısı veriyor. Katılımcılar, birikimlerinin büyümesini gün be gün izleyebiliyor.
Gelin, bu hafta sigarayı bırakan birinin, sigara parasını BES'in son 10 yılında en iyi getirilerinden birini yapmış bir fona, ALR-Allianz Yaşam ve Emeklilik Karma Fon'a yatırdığını varsayalım. Günde bir paket sigara içen birisi bugünün koşullarında ortalama olarak 50 lira harcıyor. Bu da ayda 1500 lira, yılda 18 bin lira demek. Bu arada BES'te katılımcıların sisteme ödediği katkı payı ortalama olarak aylık 1500 lira. Bugün günde bir paket sigara içen birisi geçmiş 10 yılda, sigaraya ne kadar harcamış? Bu kişi parasını BES'te ALR fonuna aktarsaydı, ne kadarlık bir birikime ulaşacaktı?
VARSAYIMLAR:
1-Yıllık dönemler her yılın 31 Mayıs'ından sonraki yılın 31 Mayıs'ına kadar sürüyor.
2-Her yıl mayıs ayındaki sigara fiyatlarının yıl içerisinde değişmediği ve gelecek yılın mayıs ayına kadar aynı kaldığı varsayıldı.
3-Her ayın başında sigara parası kadar katkı payı bireysel emeklilik sistemine aktarıldı ve ALR fonu ile yatırıma yönlendirildi.
4-Giriş aidatı ve yönetim gider kesintisi yapılmadı. 10 yılın sonunda stopaj oranı yüzde 5 hesaplandı.
5-Katkı paylarının karşılığında alınacak olan devlet katkılarının AMF-Allianz Yaşam ve Emeklilik Katkı Fonu'nda değerlendirildiği varsayıldı.
HESAPLAMA SONUÇLARI
Katılımcının 10 yıllık dönemde sigaraya ödediği para, yani cebinden çıkan para 55,593 lira. Bu paranın yukarıda açıklanan varsayımlar altında her ay BES'e aktarılmasıyla 20 Haziran 2024 itibariyle 490.154,69 liralık bir birikime ulaşılıyor. Yatırılan katkı payları karşılığında devlet katkısı olarak da 16.677,90 lira alınıyor. Devlet katkıları 10 yılın sonunda 48.042,97 liraya ulaşıyor. Böylece toplam getiri 538.197,66 lira olarak gerçekleşiyor. Katılımcının kendi birikiminin ve devlet katkılarının (55.593+16.677,90=72.270,9) getirileri (538.197,66-72.270,9=465.926,76) üzerinden yüzde 5 (465.926,76*0,05= 23.296,34) stopaj kesintisi yapılıyor. Katılımcıya net olarak ödenen birikim tutarı ise 514.901,32 lira olarak gerçekleşiyor.
Bugünün rakamlarıyla 514.901,32 liralık bir birikim EGM verilerine göre BES emeklilerine yapılan ortanca ödeme tutarının yüzde 25 üzerinde. Ülkemizdeki kişi başı mevduat tutarının ise neredeyse 2,5 katı. Havaya üflenen ve bunun karşılığında sağlık riskini artıran sigaraya para harcayacağınıza, o parayı çocuklarınız için biriktirin ve birikiminizin büyümesini zevkle izleyin. Çocuklarınızın sağlıklı ebeveynlerle uzun bir ömür yaşamasına izin verin.
MAHMUTHAN BİLENSARI @ozgurlugeyatirm
Sigarayı bırakma motivasyonum en başında, gelecekte daha sağlıklı bir birey olabilmekti. Çünkü uzun vadede bana verebileceği zararların farkındaydım. X (Twitter) Platformu üzerinde "Özgürlüğe Yatırım" adında bir sayfam var. Bu sayfada tasarruf, birikim, yatırım, finansal okuryazarlık gibi konular hakkında bilgiler ve veriler paylaşıyorum. Genel olarak gördüğüm problemlerden bir tanesi yatırıma başlayacak olan kişiler, 'bu parayla yatırım mı yapılır, elimdeki miktar çok az' gibi söylemlerde bulunuyor. Ben de bunun üzerine bir çalışma yapmak istedim. Bunu uygulamalı ve canlı bir örnek haline getirme sözü verdim. Bunun için en uygun yöntemin BES olduğuna karar verdim. Çünkü sigarayı bırakan bir kişi çok çabuk pes etmeye ve fikir değiştirmeye eğilimlidir fakat konu BES olunca, aylık ödeme yaparak bunu alışkanlık haline getirmek çok daha kolay. Bunun yanında %30 devlet katkısı, BES fonlarının birçok bireysel yatırımcıdan daha fazla getiri elde etmesi gibi önemli hususlarda kararımı etkiledi, diyebilirim. Portföyü oluştururken birikimin sigaradan gelmesi fon tercihlerimi etkilemedi ama eğer sıfırdan yatırım yapacak biri olsaydım, sigara parasını zaten çöpe atıyordum, diyerek fon tercihlerimi kesinlikle etkilerdi, diye düşünüyorum. Birikimim ve sigarayı bırakmaktan kesinlikle memnunum. Örnek olması açısından söyleyebileceğim, öncelikle kendi sağlığınız ve geleceğiniz için sigara gibi kötü bir alışkanlıktan uzaklaşmanız sizler için faydalı bir adım olacaktır. Birikim konusuna gelecek olur isek; yapacağınız ufak miktarlardaki yatırımları kesinlikle küçümsemeyin uzun vadede bileşik getirinin gücüne inanarak istikrarlı bir şekilde yola devam ettiğinizde birikiminizin nasıl büyüdüğünü canlı olarak deneyimlemiş olacaksınız.
