Dünyada en iyi iş nerede yapılır?

PARA DÜNYA/ ALEV RİGEL İş dünyası giderek karmaşık bir hal alıyor. Yatırımcıların kafası, Avrupa, Kuzey Amerika ve Güneydoğu Asya kentleri arasında gidip geliyor. Konuyla ilgili yapılan puanlamalar, yatırım açısından ABD'nin ilk 10'da beş kentle lider olduğunu gösteriyor. Avrupa'da ise Londra, eski kıtanın neredeyse bütününe önderlik yapıyor. Küresel Finans Merkezleri İndeksi GFCI (Global Financial Centers Index), bir rekabet gücü sıralaması. Yüzden fazla indeksle birlikte 29 binden fazla finans merkezi verilerine dayanarak, dünyanın veya Avrupa'nın finans değerlendirmesini yapıyor. Dünya Bankası (World Bank), Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü OECD (Organization for Economic Cooperation and Development) ve Economist Group'un araştırma ve analiz birimi EIU'dan (Economist Intelligence Unit) derlenen ekonomi bilgileri ve tabloları, 2007 Mart ayından beri yılda iki kez yayınlanıyor. 2015 yılından bu yana, Londra'daki Z/Yen Group (1994'te kurulmuş, ticari düşünce ve danışmanlık kuruluşu) ile Shenzen'deki Çin Kalkınma Enstitüsü'nün (Shenzen ve Hong Kong ile sınırı olan Guangdong'taki düşünce kuruluşu) verileri değerlendiriliyor. Biz ilk 10'da bulunan kentleri ele alacağız:

New York

ABD'nin değil ama dünyanın başkenti (Caput Mundi. Latince böyle deniyor. Eskiden dünya başkenti Roma idi). Dünyanın en büyük metropol ekonomisi. Gayrisafi metropol hasılası (GMP - Gross Metropolitan Product) geçen yıl 2 trilyon 189 milyar dolar oldu. Dünya bankacılığının, finansın, sağlık hizmetlerinin, yaşam bilimlerinin, tıp teknolojisinin, dünya ticaretinin, ulaşım, hizmet sektörü, profesyonel hizmetler, turizm, gayrimenkul, geleneksel medya, muhasebe, moda, sigorta ve sanat merkezi. Silicon Alley (Silikon Yolu - Manhattan'ın yüksek teknoloji bölgesi) ve hatta Panama Kanalı zengini. Kentte 107 dolar milyarderi yaşıyor.

Londra

Birleşik Krallık ve İngiltere'nin başkenti (İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda, Birleşik Krallığı oluşturur). Burası için de ayrı bir terim kullanmamız gerekiyor: GRP - Gross Regional Product (Gayrisafi Bölgesel Hasıla). Gayrisafi katma değerinin (GVA – Gross Value Added) kişi başına düşen miktarı 116 bin 800 sterlin. Londra tek başına, Birleşik Krallık gayrisaf iç hasılasının yüzde 22'sini üretiyor. Londra merkezde çalışanların yüzde 85'i hizmet sektöründe. Şehir, 30 milyon metrekareye yakın ofis alanına sahip.

Singapur

Bir "ada devlet" ya da "kent devlet". Son derece gelişmiş bir pazar ekonomisi bulunuyor. Tarihi olarak bir antrepo ticaret merkezi. İthal edilen ticari mallar antrepolarda saklanır, anlaşmaları yapılır ve tekrar ihraç edilir. Hong Kong, Güney Kore ve Tayvan'la birlikte dört Asya Kaplanı'ndan biri. Dünyanın en büyük üç kredi derecelendirme kurumundan (Standard&Poor's, Moody's ve Fitch Group) aldığı AAA ile en yüksek kredi derecesi, yıllardır hiç değişmedi. Üstelik bu unvanı koruyan tek Asya ülkesi oldu. Rekabetçi ekonomiler listesinde dördüncü sırada. İş gücünün yüzde 44'ü Singapurlu değil.

Hong Kong

Çin içinde özel idari bölge. Birleşik Krallık 1997'de bölgeyi Çin'e geri verdiğinde statüsünün aynen korunduğu açıklanmıştı. Çin, bölgeye "bir ülke, iki sistem" (one country, two systems) prensibi çerçevesinde karışmıyor. Ama yine de pek çok işyeri, bölge dışına taşındı. Hizmetler üzerine odaklanmış bir pazar ekonomisi hakim. Kaliforniya'daki Silikon Vadisi'nden esinlenerek buraya da "Silikon Limanı" adı verilmiş. Çok sayıda yüksek teknoloji ve inovasyon şirketine ev sahipliği yapıyor. İthalatın yüzde 90'ını besin maddeleri oluşturuyor. Bunların da neredeyse tamamı et ve pirinç.

San Francisco

ABD'de Kuzey Kaliforniya'nın ticaret, finans ve kültür merkezi. Turizm ve yüksek teknoloji etkinlikleriyle de tanınıyor. Kentin finans bölgesi, "Batı'nın Wall Street"i olarak bilinir ama finans sektöründe çalışanların oranı sadece yüzde 8 kadardır. 1990'lardan itibaren yüksek teknoloji, biyoteknoloji ve medikal araştırma alanlarında da kendini göstermiştir. Teknoloji alanındaki istihdam 1990'ın başında yüzde 1 iken bu oran, 2018'de yüzde 8'e yükselmiş. ABD'de konut fiyatlarının en pahalı olduğu üçüncü kent. Merkezde veya yakınında bir apartman dairesinin fiyatı 1 milyon 300 bin dolardan başlıyor.

Los Angeles

ABD'nin New York'tan sonra nüfus yoğunluğu en fazla olan kenti. Şehir sınırları içinde 4 milyondan fazla insan yaşıyor. Çevresindeki banliyölerle birlikte nüfus 18 milyonu geçiyor. Uluslararası ticaret, havacılık, yüksek teknoloji, petrol, moda, giyim, turizm, finans, telekomünikasyon, sağlık ve ulaşım, en önemli sektörleri. Televizyon, sinema, video oyunları, müzik kapsamındaki eğlence sektöründe ise ülkede bir numara. Edison sayesinde (Elektrik ampulünün mucidi Thomas Edison, New York'u tekeline alınca, sinemacılar film çekmek için, doğal ışığı bol olan Los Angeles'ta toplanmışlardı. Edison'un laboratuarı Menlo Park, New York'un güneyinde, New Jersey'deydi).

Şanghay

Çin Halk Cumhuriyeti'nde Yangtze Nehri'nin güneyinde kalan, merkez nüfusu 25 milyon, çevre banliyölerle birlikte 39.5 milyon nüfuslu kent. Tek başına Çin ekonomisine 1 trilyon 400 milyar dolarlık katkıda bulunuyor. Bilim, teknoloji, imalat, kültür, turizm, ekonomi araştırmaları, Şanghay'ı tanımlayan etkinlikler. Dünyanın en hareketli konteyner limanı da burada. Dünyada en çok milyarderin yaşadığı beşinci kent. 1930'larda kendini göstermeye başlayan Şanghay, 1990'lardan sonra görülmemiş bir atılımla dünya teknoloji devleri arasına girmeyi başarmış.

Washington DC

ABD'nin başkenti. Resmi olarak "District of Columbia" ifadesi, DC olarak kısaltılır (DC, dişi bir kişileştirmedir. Amerikalılara ve Yeni Dünya'ya atfedilen tarihi bir addır. Ülkenin bulunduğu kıtayı keşfeden Christopher Columbus'tan gelir). Başkent, Potomac Nehri kıyılarında. Kent de, Kurucu Babalar'dan ve ülkenin ilk başkanı George Washington'un adını almış. Washington DC, özel bir bölge. Ülkeyi oluşturan 50 eyaletten biri sayılmaz. Kişi başına düşen gelir, 174 bin 650 dolar. Bu rakam, ikinci sırada bulunan Massachusetts eyaletindeki gelirin en az üç katı.

Chicago

ABD'de, Illinois eyaletinin en büyük kenti. Başkenti değildir (Başkent, Springfield). Nakliyat ve mal dağıtım merkezidir. Gayrisafi Metropol Hasılası (GMP) olan 793 milyar dolar, İsviçre'nin hasılasını geçmekte. Federal Rezerv Bankaları'ndan biri burada 1914 yılında kurulmuştu. Ülke çapında 12 bankası olan ve kısaca Fed olarak bilinen merkez bankası, 1913 yılında çıkarılan bir yasa ile düzenlenmiş (Daha önce ülke, tam bir finansal kaos içindeydi. Eyaletler, kendi paralarını tedavüle sürüyordu. Bir gün çalışarak kazandığınız para, ertesi gün bir kağıt parçasından farksız oluyordu).

Cenevre

İsviçre'nin Zürih'ten sonra ikinci büyük kenti. 16 kilometrekareyi bulan merkezde sadece 205 bin kişi yaşıyor. Finans ve hizmet sektörüyle zengin olmuş. Üçüncü ve daha önemli olan sektörü, varlık yönetimi. Dünyada petrol, şeker ve tahıl ticaretinin üçte biri Cenevre'de yapılıyor. Dördüncü ticari mal olarak pamuk geliyor. Dünya ticaretinin yüzde 22'sini kapsıyor. Finans sektörü ise dünyanın en büyük bankalarını buraya çekiyor. BNP Paribas, Credit Agricole, Credit Suisse, ING, HSBC, JP Morgan Chase ve UBS gibi. Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası organizasyonlar burada yoğunlaşmış. Birleşmiş Milletler, Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO), Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Dünya Meteoroloji Teşkilatı (WMO), Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) gibi. Hiç bir yerde görülmeyen ilginç bir istatistik de verelim: İş gücünün yüzde 11'i bilim insanı.

Avrupa'nın Finans Merkezleri İndeksi (Eylül/2023)

Küresel Finans Merkezleri İndeksi (Eylül / 2023)