Ülkelerin yapay zekâ ile ilgili düzenlemeleri

MUSA SAVAŞ/ Başta ABD ve İngiltere olmak üzere birçok ülke 2023 yılının Kasım ayında 20 sayfalık bağlayıcı olmayan bir anlaşmayı açıkladır. Bu anlaşmanın içerdiği temel öneriler şöyle: Yapay zekâya ilişkin sistemlerin kötüye kullanılmasına karşı izlenmesi, verilerin kurcalanmaya karşı korunması ve yazılım tedarikçilerinin incelenmesi.

2024 yılının Mart ayında ise Avrupa Parlamentosu bir ilki yaptı ve Yapay Zekâ Yasası'nı çıkardı. Bu konuda bizler ABD'den ciddi adımlar beklerken, Avrupa Birliği çıkardığı yasa ile tüm dünyayı şaşırttı. Geçtiğimiz zaman içerisinde dünyanın önde gelen ülkeleri yapay zekâ konusunda neler yaptı diye baktığımızda, gördüklerimiz onların da yapay zekâ konusunda henüz yasa çıkarmasalar da yoğun bir alışma içinde oldukları. Şimdi bir bakalım, kim ne yapıyor?

AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ

• Ticaret Bakanı Gina Raimondo, 1 Kasım 2023'te yaptığı açıklamada, ABD'nin bir yapay zekâ güvenlik enstitüsü kuracağını söyledi.
• Bizzat Başkan Joe Biden, 30 Ekim 2023'de bir idari emir yayınlayarak, ABD ulusal güvenliği, ekonomisi, kamu sağlığı veya güvenliği açısından risk oluşturan yapay zekâ sistemleri geliştiricilerinin güvenlik testlerinin sonuçlarını hükümetle paylaşmalarını zorunlu kıldı.
• Son olarak da ABD İç Güvenlik Bakanlığı (DHS) AB'nin Mart ayı başında yapay zekâ yasasını kabul etmesinin ardından, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, 2024 'yapay zekâ yol haritasını' duyurdu. Ayrıca DHS yapay zekâ ile geliştirmeyi hedeflediği uygulamaları 2023'te Bakanlık bünyesinde kurulan 'Yapay Zekâ Görev Gücü' koordinatörlüğü ile gerçekleştireceğini belirtti.

ÇİN

• Çin'in bilim ve teknolojiden sorumlu bakan yardımcısı Wu Zhaohui, geçtiğimiz yılın Kasım ayında bir açıklama yaparak, Pekin'in uluslararası bir çerçeve oluşturmaya yardımcı olmak için yapay zekâ güvenliği konusunda iş birliğini artırmaya hazır olduğunu söyledi. Ayrıca da Çin, yapay zekâ modellerini eğitmek için kullanılmayan kaynakların kara listesini de içeren güvenlik gereksinimlerini geçtiğimiz yılın Ekim ayında yayınlamıştı.

İNGİLTERE

• Geçtiğimiz yılın Kasım ayında dünyanın önde gelen yapay zekâ geliştiricileri İngiltere'de düzenlenen ilk küresel Yapay Zekâ Güvenlik Zirvesi'nde toplandı. Zirvenin sonucu özetle şöyle: Yapay zekâ geliştiricilerinin gelişen teknolojinin risklerini yönetmeye yardımcı olmak amacıyla yeni modellerini yayınlanmadan önce test etmek için hükümetlerle birlikte çalışmasına karar verildi.
• İngiltere zirvede, gelişmiş yapay zekâ modellerini güvenli hale getirmeye yönelik araştırmaları destekleyecek iki süper bilgisayardan oluşan "Yapay Zekâ Araştırma Kaynağı" için ayıracağı finansmanı üç katına çıkararak 300 milyon pound yapacağını söyledi.
• Zirvede ABD ve Çin ile birlikte AB'nin de bulunduğu 25'ten fazla ülke, birlikte çalışmak ve gözetim konusunda ortak bir yaklaşım oluşturmak amacıyla "Bletchley Deklarasyonu"nu imzaladı.

FRANSA

Fransa henüz daha diğer ülkeleri gözlemleme safhasında. Fransa'nın gizlilik gözlemcisi 2023 yılı Nisan ayında ChatGPT hakkındaki şikayetleri araştırdıklarını söyledi.

JAPONYA

Japonya da Fransa gibi gelişmeleri gözlemleme safhasında. Japonya'nın gizlilik gözlemcisi, OpenAI'yi insanların izni olmadan hassas verileri toplamaması konusunda uyardı.

İTALYA

2023 yılının Mart ayında ChatGPT'yi geçici olarak yasaklayan İtalya, Nisan ayında bu yasağı kaldırdı. Mayıs ayında ise üst düzey bir yetkili yaptığı açıklamada, İtalya'nın veri koruma otoritesinin yapay zekâ platformlarını incelemeyi ve bu alanda uzmanlar işe almayı planladığını söyledi.

İSPANYA

2023 yılının Nisan ayında veri koruma kurumu ChatGPT'nin potansiyel veri ihlallerine ilişkin bir ön soruşturma başlattı.

POLONYA

2023 yılının Eylül ayında Polonya Kişisel Verileri Koruma Ofisi ChatGPT'nin AB veri koruma yasalarını ihlal ettiği yönündeki bir şikâyet nedeniyle OpenAI'yi araştırdığını söyledi.

AVUSTRALYA

Avustralya hükümeti 17 Ocak 2024'te yapay zekâ risklerini azaltmak için bir danışma organı kuracağını açıkladı. Ayrıca sektör kurumlarıyla birlikte çalışarak teknoloji şirketlerinin yapay zekâ tarafından oluşturulan içerikleri etiketlemeye teşvik etmek de dahil olmak üzere bir dizi yönergeyi uygulamaya koyacaklarını duyurdu.

VATİKAN

2023 yılının Aralık ayında Papa Francis yapay zeka ile ilgili bir çağrıda bulundu. Yapay zekâyı düzenlemek için yasal olarak bağlayıcı bir uluslararası anlaşma yapılması gerektiğini söyleyerek, algoritmaların insani değerlerin yerini almasına izin verilmemesi gerektiğini savundu. Papa, "Dünyayı insanlığı tehdit eden bir "teknolojik diktatörlüğe" karşı uyarıyorum" dedi.

Sonuç olarak; kripto varlıklar konusunda çeşitli sebeplerden dolayı oldukça yavaş davranan dünya ülkeleri, yapay zekâ konusunda aynı gevşekliği göstermeyecek gibi görünüyor. Görünen o ki, 2027'ye kalmadan bu alanda da tüm dünyada yasal düzenlemeler tamamlanacak. Bekleyip göreceğiz…