MUSA SAVAŞ/Yasaya baktığımızda özetle şunları anlıyoruz: İlk olarak, Avrupa Birliği ülkelerinde kullanılacak yapay zekâ sistemlerinin güvenli olması, temel haklara ve Avrupa Birliği değerlerine saygı göstermeleri gerekiyor.
İkinci olarak, yapay zekâ sistemleri, topluma zarar verme ihtimaline göre "risk temelli" bir yaklaşımla düzenlenmeli. Risk konusu şekilde değerlendiriliyor. Yüksek riskli, sınırlı riskli ve risk hiçbir şekilde kabul edilemez.
Yüksek riskli yapay zekâ sistemlerine daha katı kurallar getirilecek. Çeşitli yüksek riskli yapay zekâ sistemlerine izin verilebilecek fakat yüksek riskli yapay zekâ sistemlerinin AB pazarına girebilmesi bir dizi katı kural ve yükümlülüklere tabi olacak. Fakat kolluk kuvvetleri, acil durum prosedürü ile normalde uygunluk değerlendirme prosedürünü geçemeyen yüksek riskli bir yapay zekâ aracını devreye sokabilecek.
Sınırlı riskli yapay zekâ sistemleri, yüksek risklilere göre daha hafif şeffaflık yükümlülüklerine tabi tutulacak. Ayrıca kullanıcıların bilinçli kararlar alabilmesi için içeriğin yapay zekâ tarafından oluşturulduğunu açık biçimde bildirmesi gerekecek.
BİRÇOK KONU YASAK KAPSAMINDA
Yapay zekanın kullanımında risk kabul edilemez olarak değerlendirilen sistemler Avrupa Birliği'nde yasaklanacak. Örneğin; iş yerinde ve eğitim kurumlarında duygu tanıma, sosyal puanlama, bilişsel davranış manipülasyonu, cinsel yönelim veya dini inançlar gibi hassas verileri çıkarmak için biyometrik sınıflandırma yapılması yahut herhangi bir yerde yüz görüntülerinin internetten veya kapalı kamera sistem görüntülerinden hedefsiz alınması yasak kapsamında olacak.
Üçüncü olarak gördüğümüz, kolluk kuvvetlerine çeşitli istisnalar getiriliyor. Emniyet birimleri, istisnai ve gerekli durumlarda kamuya açık alanlarda gerçek zamanlı uzaktan biyometrik tanımlama sistemlerini izin alarak kullanabilecek. Bunları yapabilmek için ihtiyaç duydukları yapay zekâ sistemlerinin kullanımı, terör saldırıları, mevcut veya öngörülebilir tehditlerin önlenmesi ve en ciddi suçlardan şüphelenilen kişilerin aranması gibi durumlarla sınırlı olacak.
Son olaraksa, video, metin, görüntü oluşturma, başka dilde konuşma, hesaplama veya bilgisayar kodu yazma gibi çok çeşitli görevleri ifa edebilen büyük sistemler özel kurallara tabi olacak. Bu konularla ilgili söz konusu genel amaçlı yapay zekâ sistemlerinin piyasaya sürülmeden önce çeşitli şeffaflık yükümlülüklerine uymaları gerekecek. Gördüğümüz kadarıyla bu kısım en çok Gemini ve ChatGPT'yi etkileyecek.
Kural ihlallerinde şirketlere yüksek para cezaları kesileceğini belirtmeme gerek yok sanırım.
Diğer yandan, bu konuyla ilgili olarak mevzuatın tüketicileri korumak için daha da ileri gitmesi gerektiğini vurgulayan Avrupa Tüketici Örgütü (BEUC) Genel Müdür Yardımcısı Ursula Pachl'ın söylediklerine bakacak olursak, bu yasanın henüz başlangıç olduğu hissine kapılmıyor değiliz.
