PARA DÜNYA/ ALEV RİGEL Çoğumuzun yan geliri var. Aileden kalma bir daire, kiraya verilerek ek gelir elde edilebiliyor. Ya da insanlar iki işte birden çalışıyor. Amerikalı iş insanı Steve Balmer'ın böyle ek gelirlere ihtiyacı yok. Balmer, hiç bir iş yapmasa da yılda bir milyar dolarlık geliri cebine atıyor.
Kim bu Balmer? Kendine nasıl böyle bir gelir sağlamış? Çok basit. Çalıştığı Microsoft'un üç dolarlık hisselerinden toplamış. Şirketin 333 milyon 200 bin hissesine sahip. Bunu üçle çarpın, ne yapıyor? 999 milyon 600 bin dolar. Biraz eksiğiyle yuvarlak hesap bir milyar dolar. Üstelik bu kadar hisse, şirketin yüzde 4'üne karşılık geliyor.
Elbette ki Sam Amca da bu gelirden payını alıyor (Sam Amca tanımı, ABD federal hükümetinin ve halkının kişiselleştirilmiş ve karikatürize edilmiş halidir. 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır). Ballmer'ın gelirinin vergisi yaklaşık 200 bin dolar tutuyor. ABD'de çalışanların yüzde 22'lik bir kesimi, yılda 200 bin dolar kazanıyor. Ama Balmer'ın yıllık hisse gelirinin rekor olduğunu düşünmeyin. Yine Amerikalı milyarder iş insanı Warren Buffet'ın şirketi Berkshire Hathaway'in hisselerden elde ettiği gelir, altı milyar dolar. Ama Berkshire Hathaway, bir şirket. Balmer gibi birey değil. Buffet'ın hissedar olduğu şirketler arasında Chevron, Bank of America, Apple, Coca Cola, Kraft Heinz (Kraft Foods ile H. J. Heinz Company, 2015'te birleşti) ve American Express gibi devler var.
MICROSOFT'UN CEO'LUĞUNU YAPTI
1956 doğumlu Steven Anthony Ballmer, Microsoft'un 2000-2014 yılları arasında CEO'luğunu yapmıştı. Basketbolu sevdiği için Los Angeles Clippers basket takımının da sahibi oldu. Bunun için iki milyar dolar ödedi. Ayrıca birkaç ortaklı, Ballmer Group adlı bir yatırım şirketi var. Şirket daha çok yardım amaçlı çalışıyor. Ballmer, 2023'ün kasım ayında yayınlanan Bloomberg Milyarderler Endeksi'nde, 139.7 milyar dolar net varlığı ile dünyanın altıncı zengini. Milyarderler sırasıyla; Tesla ve SpaceX'ten Elon Musk (198.5 milyar dolar), Amazon ve Blue Origin'den Jeff Bezos (184.1 milyar dolar), lüks tüketim ürünleri satan Fransız şirket Moet Hennessy Louis Vuitton'dan (LVMH) Bernard Arnault (182.9 milyar dolar), Microsoft'tan Bill Gates (144 milyar dolar), Meta Platforms'dan Mark Zuckerberg, (142.2 milyar dolar), Steve Ballmer, Alphabet Inc'den Larry Page (136.5 milyar dolar), yine aynı şirketten ortağı Sergey Brin (129.4 milyar dolar), Berkhire Hathaway'den Warren Buffett (126.3 milyar dolar) ve Oracle Corporation'dan Larry Ellison (123.3 milyar dolar).
Bernard Arnault hariç, hepsi ABD vatandaşı. Elon Musk'ın ayrıca Güney Afrika ve Kanada vatandaşlığı da var. Larry Page'in ikinci vatandaşlığı ise Yeni Zelanda'dan. Sebebi, Fiji adasındayken 2021'de oğlunun hastalanması ve o sırada Covid-19 nedeniyle Yeni Zelanda'nın sınırları kapatmasıydı. Page, Yeni Zelanda vatandaşlığı satın alarak oğlunu bu ülkeye götürdü ve tedavi ettirdi (Fiji, Avustralya'nın kuzeydoğusundaki Melanezya'yı oluşturan adalardan biri).
Biz yine Ballmer'a dönelim. Kendisi 1980'de, Bill Gates tarafından Microsoft'ta işe alındı. Teklif de iş ortamı da çok cazipti. Ballmer Stanford Üniversitesi'ndeki MBA (Master in Business Administration – İşletme Yönetimi Yüksek Lisansı) programını hemen bıraktı. Yönetimi o kadar uyumlu, konuşmaları o kadar etkiliydi ki, şirkette kademe kademe yükseldi. 1998'de şirketin başkanı oldu. 2000 yılının başında da CEO olarak görevi Bill Gates'ten devraldı. 2014'te emekli oldu, yerini Sun Microsystems'den Hint asıllı ABD'li yönetici Satya Nadella'ya bıraktı. Nadella'nın maaşı önceleri aylık 669 dolardı.
Ballmer, sekiz ay kadar Microsoft'un yönetim kurulunda kaldı. Şirketle ilişkisi tamamen kesildiğinde kendisi hakkında bir durum değerlendirmesi yapıldı. Ballmer, satışları üçe, şirketin kârını da ikiye katlamıştı. Ama Microsoft, pazar hakimiyetini kaybetmiş, 21.'inci yüzyıl teknoloji trendlerini de kaçırmıştı. Özellikle akıllı telefonlar piyasası, "iphone" ve "Android" formlarındaydı.
Yine bir "flashback" (hikayede geri dönüş) yapalım. Steve Ballmer, henüz sekiz yaşındayken dört yıl kadar Belçika'nın başkenti Brüksel'de kaldı. Sonra ABD'ye dönen aile, Beverly Hills/Michigan'a yerleşti (Dünyaca ünlü şöhretlerin yaşadığı Beverly Hills/Kaliforniya ile karıştırmamak gerekir). Ballmer, özel kolej hazırlık okulundan "valediktoryen" olarak mezun oldu (Valediktoryen, en yüksek performansı gösteren öğrenciler için kullanılan akademik unvandır). Daha sonra Harvard Üniversitesi'nde öğrenim gördü ve burada Bill Gates ile arkadaş oldu.
SADECE 30'UNCU ELEMANDI
Microsoft'ta işe girdiğinde şirketin sadece 30'uncu elemanıydı (Şirketin bugünkü eleman sayısı 238 bin). Maaşı ilk aylarda vergi öncesi dört bin dolardan biraz fazlaydı. Değişik departmanlarda görev aldıktan sonra satış ve destek biriminde başarılı olduğu fark edildi. Gates/Ballmer ikilisi, şirketi o kadar büyüttü ki, hükümetin anti-tröst yasalarına takıldılar. Bir uzlaşmaya varmak için epey ter döktüler (ABD'de sistem, şirketlerin herhangi bir alanda tekel olmasına izin vermez, şirketin bölünmesini talep eder). İş çevrelerinin dergisi "Businessweek" Microsoft'u, tarihin en iyi ürün yelpazesi olan şirketi olarak göstermişti. Ballmer döneminde şirketin performansı, efsane yöneticiler Jack Welch'in General Electric'ini ve Louis Gerstner'in IBM'ini geride bırakmıştı. İş dünyasının ünlü gazetesi The Wall Street Journal'a göre Ballmer yönetimindeki Microsoft, şüphesiz ki akıllı telefonlar, tabletler, dokunmatik ekranlar, akıllı otomobil yazılımları, kullanıcısının sportif faaliyetlerini ölçen kol saatleri gibi teknolojilere ilgi duyuyordu. Ama bunlar başarılı olamazsa, Microsoft'un "para inekleri" (money cows) Windows yazılımı ve Office programlarının başarısını gölgede bırakabilirdi.
Ballmer, Gates'in "en iyi adamı"ydı. Hem iş dünyasında, hem evliliğinde. Gates, Melinda French ile evliliğinde "sağdıç" olarak Ballmer'dan başkasını seçemezdi (En iyi adam anlamındaki "Best man", evlilik töreninde sağdıç demek). Çift, 2021'de boşandı. Melinda'nın serveti de 10.6 milyar dolar. Evlenmeden önce Microsoft'ta yöneticiydi ve multimedya ürünleri geliştiriyordu.
Ama Ballmer/Gates ikilisinin arasına kara kedi girecekti. Popüler kültür, moda ve dedikodu dergisi Vanity Fair, Gates ile Ballmer arasındaki soğukluğu kamuoyuna duyurdu. Gates, akıllı telefon fikrine sıcak bakmamış, 700 dolarlık fiyatın bu telefonlar için fazla olduğunu ve satış şansı bulunmadığını söylemişti. Bu da Ballmer'ı hem hayal kırıklığına uğrattı, hem de kızdırdı. Artık Ballmer'ın emekli olmasını isteyen taraf, Bill Gates'ti.
NOTLAR:
* Steve Ballmer ve karısı Connie Snyder, üniversitelere cömert bağışlar yapmasıyla tanınıyor. Çift, 2022'de en büyük bağışını 425 milyon dolarla Oregon Üniversitesi Çocuk Sağlığı Enstitüsü'ne yaptı. Ballmer, 1994'te Bill Gates ile birlikte Harvard Üniversitesi'nin bilgisayar bilimleri departmanına 10 milyon dolar bağışlamıştı.
* Ballmer, çevresi tarafından "karizmatik ve enerjik sunumlar" yapan bir yönetici olarak gösterilirdi. Şirketin "belagat ustası" (iyi konuşma ustası) olduğunda, rakipleri bile hemfikirdi. Sadece 1995'teki "Windows 95" işletim sisteminin tanıtımında bulunmadı. Yerine Bill Gates ile birlikte stand-up ustası Jay Leno görevi üstlenmişti. Ama tanıtıma Gates'in esprisi damga vurmuştu: "Windows işletim sistemini kullanmak o kadar kolaydır ki bunu bir stand-up sanatçısı (Leno) bile becerebilir".
* Ballmer'ın en önemli girişimlerinden biri, Microsoft'un Skype'ı 8.5 milyar dolara satın almasıydı. Dünyanın en popüler iletişim platformu olan Skype sayesinde Microsoft, dijital iletişim dünyasına hızlı bir giriş yapma fırsatını ele geçirmiş oluyordu (Skype, dünyanın sohbet etmesine imkan veren bir yazılımdır. Bu platformda milyonlarca kişi, ücretsiz olarak, görüntülü ve sesli çağrı yapabilir, anlık mesajlar gönderebilir ve dosya paylaşabilir).
* Ballmer, okuduğu okullarda ve üniversitede bir matematik dehası olarak tanınıyordu. İki-üç haneli rakamların çarpımını kafadan yapardı. Bu özelliği kendisine meslek hayatında büyük avantaj sağladı. Bill Gates ile boş zamanlarında sık sık poker oynardı. Poker, risk alma oyunu. Ballmer, iş hayatında da poker oynadı ve çoğu kez kazandı.
* Tam bir iş kuduzuydu Ballmer. Haftada 100 saat çalışırdı (Pazar hariç günde 16-17 saat). Yaşı ilerledikçe bu süreyi 60 saate (günde 10 saate) indirdi. Ayrıca, ailesine daha çok zaman ayırmak istiyordu. Koşu yapar, golf oynardı.
* 2008'de Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de bir üniversitede ekonomi üzerine konuşma yaparken bir öğrenci Ballmer'a birkaç yumurta fırlattı. Ballmer, birşey olmamış gibi davrandı. Bill Gates de, 1998'de Brüksel'de, otomobilinden indikten birkaç saniye sonra yüzüne pasta yemişti. Gates, işi şakaya vurup pastanın tadını beğenmediğini söylemişti.
* Ballmer, sadece çalışanlara değil, yakın arkadaşı Gates'e bağırmaktan da çekinmiyordu. Hiç kimse, 1.98 boyundaki bir adamın öfkesiyle yüzleşmek istemezdi. Çoğu kez kavgalı toplantıyı Gates terk ederdi. Ballmer, bir toplantı sonrası Gates'in arkasından şöyle söyledi: "Hiçbir şey için ona ihtiyacım yok. Onu kullanmak mı, evet. Ona ihtiyaç duymak mı, hayır".
