Yaşlılık çalışmaları ve dijital oyun…
ALİ EFE İRALI/ Son aylarda dijital oyun endüstrisiyle ilgili pek çok konuyu konuşmuştuk. Krizler, işten çıkarmalar, birleşmeler ve daha niceleri… Şimdi biraz daha geriye gidip, bunlardan birkaç ay evvel gündeme getirdiğimiz yaşlılık çalışmalarına dönelim istiyoruz. Dünyanın belki de oyun denildiğinde çok sonra akıllara gelen hedef kitlesine… Diğer bir deyişle ileri yaş gruplarına uzanalım diyoruz. Türkiye artık eskisi kadar genç değil, tıpkı dünyanın geri kalanı gibi. Bu noktada yine Türkiye dahil pek çok ülke çeşitli arayışlar içine giriyor. Demografik yapıya dair karar alıcılar çeşitli stratejik planlamalar yapıyor. Ama bir de mevcut bireylerin durumu var. Gençlere yönelik politikalar yanında yaşlı bireylerin de benzer bir önemde proje odağı haline gelmesi gerekiyor.
BEDEN EĞİTİMİ VE BİLİŞSEL SÜREÇLER
Birkaç kez bu köşeden bahsettiğimiz ve exergame adını verdiğimiz oyunlar var. Genellikle sağlık alanında tercih edilen ve uygulanan araçlar olarak karşımıza çıkıyorlar. Temelinde basit egzersiz yatan ve fiziksel hareketliliği sosyalleşmeyle buluşturan bir yapı sunuyorlar. Her geçen yıl artan yaşlı nüfusla birlikte bunu bir hatırlatma olarak görmemiz lazım. Oyun exergame gibi yapılarda sadece oyun olmaktan çıkıyor, eğlencenin eğitsel ve daha yüksek faydalı bir araç olmasını sağlıyor bu kitle için.
Güncel bildiğimiz 2023 tarihli akademik yayınlardan biri, Saara Kukkohovi ve arkadaşlarının çalışmalarında exergame'in yürüme hızı oturma kalkma gibi süreçlerde anlamlı ölçüde faydalar sağladığı bununla birlikte sosyallik anlamında da önemli farklılıklar oluşturduğunu söyleniyor. Bununla da kalmıyor hatta ve hatta sosyal yönden de orta düzeyde olumlu bir etki yarattığı belirtiliyor. Bir başka ifadeyle, bu oyunlar sadece bacak veya kol kaslarını değil, aynı zamanda sosyal etkileşimi de güçlendirme potansiyeline sahipmişler. Daha güncel, 2024 tarihli Patrick Manser, Fabian Herold ve Eling de Bruin'in çalışmalarında da benzer bir başka süreç işlenmiş. 31 çalışmayı içeren analizlerine göre orta ve ileri yaş gruplarında bilişsel işlevde belirgin artışlar görünüyormuş exergame ile birlikte. Bahsedildiği gibi yine burada, özellikle fiziki dünya ile irtibat kuranların daha yüksek bir potansiyeli olduğu da belirtiliyor yine aynı çalışmalarda.
Buradan yola çıkarak üçüncü yaş üniversitesi ve ileri yaş programlarının da yol göstericiliğinde farklı projelerin üretilebileceğini görüyoruz. Exergame'in ara sıra üzerinde duruyor olmamın sebebi de bu. Daha sık gündemimize almamız gerekiyor. Dünün hafızası oldukları gibi yarını yetiştirenlerin de onlar olduğunu ve bir gün hepimizin ileri yaş grubuna gireceğini varsaydığımızda, sadece iyi olma hali değil toplumsal refahımız için de çok önemli bir farkındalık süreci olacaktır. Tabii ki özellikle Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı nezdinde bu yönde adımlar atıldığını biliyoruz. Ama özel sektörün de bir biçimde kendisini sosyal sorumluluk çerçevesinde konumlandırma bileceği bu tür oyun projelerine katkı vermesi çok faydalı olacaktır şüphesiz. Exergame'i bu köşeden daha çok sayıda duyurmaya ve örnekleri bağlamında değinmeye ilerleyen zamanlarda da devam edeceğiz.