‘Banka dışı finans’ın yıldızı parlak
PARA FİNANS/ AYFER ARSLAN Türkiye'de eskiden finans denince akla hemen bankalar gelirdi, ancak son yıllarda finansal okuryazarlığın gelişmesiyle banka dışı finans sektörünün de bilinirliği arttı. Özellikle ticari bankacılık tarafında KOBİ'ler, leasing ve faktoring gibi alternatif finansman çözümlerini daha fazla kullanmaya başlarken, banka dışı finans sektörü de şubeleşmenin yanı sıra teknoloji odaklı yatırımlara da ağırlık vererek daha tabana yaygın hizmete odaklandı. Ekonomi yönetimi de banka dışı finansı, Türkiye'nin sürdürülebilir büyümesinde kilit sektörlerden biri olarak değerlendiriyor.
Alternatif finansmana olan talep, sektörün büyüme verilerine de yansımış durumda. Öyle ki bankaların toplam aktifleri geçen yıl enflasyonun altında büyüme kaydederken, banka dışı finans sektörü, enflasyonun üzerindeki büyüme performansı ile bankalara adeta fark attı. Finansal Kurumlar Birliği'nin (FKB) Eylül 2023 tarihli verilerine göre; finansal kiralama, faktoring, finansman, varlık yönetim ve tasarruf finansman şirketlerinin toplam işlem hacmi, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 124 büyüme göstererek 804 milyar TL'ye ulaştı. Aktif büyüklüğü ise yüzde 78.3 artışla 573 milyar liraya yükseldi. Toplam işlem hacmi yüzde 113.6 oranında artarak 553,6 milyar liraya ulaşan faktoring şirketleri ise banka dışı finansın en hızlı büyüyen sektörleri arasında yer alıyor. Yine finansal kiralama olarak da adlandırılan leasing sektörünün aktif büyüklüğü ise aynı dönemde yüzde 71.9 artarak yaklaşık 246 milyar lirayı buldu.
FİNANSTAKİ PAYI YÜZDE 14
Finansal Kurumlar Birliği (FKB) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Emre Ballı'ya göre bütün bu veriler, geçen yıl yaşanan tüm dalgalanmalara rağmen sektördeki güçlü büyüme potansiyelini ortaya koyuyor. Bu yüksek potansiyeli ekonomik faydaya dönüştürmek için durmaksızın geleceğe yatırım yaptıklarının altını çizen Ballı, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de banka dışı finansın sunduğu alternatif çözümlerin oluşturduğu fırsat alanının artık çok daha net görüldüğünü düşünüyor.
Sektörün sürdürülebilir ekonomik büyümeye katkısını artırmayı hedeflediklerini anlatan Ballı, şu hususlara dikkat çekiyor:
"Banka dışı finans sektörü, toplam finans sektörü içinde aktif büyüklüğü ile yüzde 14 civarında paya sahip. Banka dışı finansman alternatiflerinin, ticaret çarklarının kesintisiz dönmesi için öneminin ve değerinin farkında olan gelişmiş ekonomilere baktığımızda; bu kuruluşların toplam finans kesimi içinden aldığı pay, ülkelere göre değişmekle birlikte yüzde 40'ların üzerine çıkıyor."
2024 BEKLENTİLERİ OLUMLU
Emre Ballı'ya göre, banka dışı finans sektörünün ulaştığı büyüklük, gelişmiş ülkeler ile karşılaştırıldığında Türkiye'de henüz arzu edilen seviyelerde olmasa da geleceğe ilişkin beklentiler olumlu. FKB'nin çatısı altında sektörün kurumsallaşma yönünde bugüne kadar büyük yol kat ettiğini söyleyen Ballı; üretici, ihracatçı, KOBİ ihtiyaçlarına özel esnek çözümler sunarak bankacılık sistemi üzerindeki ağır yükü paylaşmayı hedeflediklerini dile getiriyor.
Yapı Kredi Faktoring Genel Müdürü Bozkurt Çöteli de günümüzde bankacılık dışı finans kurumlarının artık finans ekosistemi içerisindeki payının arttığına vurgu yaparken, aynı şekilde dünyada da buna benzer bir eğilim olduğuna işaret ediyor. Çöteli'ye göre, 2024 yılında da sektör aynı hızlı büyümeye devam edecek ve daha fazla müşteriye ulaşacak.
VERİLER BULUTA TAŞINACAK
Sektörün oldukça başarılı bir yılı geride bıraktığını kaydeden Garanti BBVA Faktoring Genel Müdürü Kaya Yıldırım ise 2024 yılında da Türkiye ekonomisine destek vermeye devam edeceklerini belirtiyor. Sektörün bu yılki öncelikleri arasında ise 'daha tabana yaygın, sürdürülebilir ve enflasyonun üzerinde güçlü bir aktif büyüme hedefi' yer alıyor. Bütün bu hedeflere ulaşmak için şubeleşmenin yanı sıra dijital kanallara yatırım da şirketlerin bu yılki ajandalarında önemli bir yer tutuyor. Zira teknolojik gelişmeler, bankacılık dışı finans sektörünün daha verimli, erişilebilir ve müşteri odaklı hale gelmesine katkıda bulunuyor.
Deniz Faktoring Genel Müdürü Murat Kulaksız da önümüzdeki dönemde dijitale yatırımlarının artarak devam edeceğini vurgularken, "Şirketimizi tüm işlemlerin uçtan uca dijital süreçlerle gerçekleştirildiği bir dijital finansman platformu haline getirmek nihai hedefimiz. Bugüne kadar yaptığımız fintek iş birliklerini de bu yıl daha da yoğunlaştırmayı planlıyoruz" diyor.
FKB Başkanı Ballı, gelecekte rekabetin teknoloji alanında yoğunlaşacağına dikkat çekerken, Birlik olarak bu konuda neler yaptıklarını ise şöyle aktarıyor:
"Kuruluşumuzun henüz ikinci yılında; 'Merkezi Fatura Kaydı Sistemi'ni ve finansal kiralama sözleşmelerinin tescil edildiği 'Sözleşme Tescil Sistemi'ni iş dünyamızın hizmetine sunmuştuk. 2019 yılında hayata geçirdiğimiz 'Ticaret Zinciri Finansmanı Sistemi'ni de yıllar içinde, KOBİ'lerimizin uygun finansal enstrümanlara erişmelerini sağlayan, güçlü bir yapıya dönüştürdük. Hemen ardından imza attığımız bir başka proje olan ve finansal kuruluşların bilgi teknolojileri maliyetini önemli ölçüde azaltan 'FKBulut Ortak Veri Merkezi'miz; BDDK onaylı ilk 'topluluk bulut platformu'dur. Bu merkezin Türkiye'de bir ilk olması, bizim için ayrı bir gurur vesilesi."
YEŞİL DÖNÜŞÜME DESTEK
Dijitalleşmenin yanı sıra banka dışı finans sektörünün 2024 ajandasında yer alan bir başka başlık ise sürdürülebilirlik. Garanti BBVA Leasing sürdürülebilirlik stratejileri çerçevesinde yeşil enerji finansmanına ağırlık verirken, Yapı Kredi Leasing Genel Müdürü Fatih Torun da önümüzdeki dönem bu alandaki ürün çeşitliliğinin artacağını öngörüyor.
QNB Finansfaktoring Genel Müdürü Nergis Ayvaz Bumedian ise sürdürülebilir bir geleceğin dünya ile bir olmaktan geçtiğine inanıyor ve büyüme stratejilerini 'iklim farkındalığını' merkeze alarak şekillendirdiklerini belirtiyor. Ayrıca toplumsal cinsiyet eşitliği de şirketlerin bir diğer odak noktası. Bumedian'a göre, kadınların çalışma hayatında yer alması, şirket yönetimlerinde söz sahibi olmasıyla çeşitlilik artıyor, farklı yaklaşımlar ortaya çıkıyor. Bu da daha kapsamlı bir yetenek havuzunun oluşmasına ve beraberinde sektörde önemli bir rekabet avantajına yol açıyor.
"Önceki yıla göre iki kat büyüdük"
Murat KULAKSIZ / Deniz Faktoring Genel Müdürü
2023 işletmelerin finansmana ulaşımda faktoringi daha fazla tercih ettikleri bir yıl oldu. Bir önceki yıla göre ciromuzu ve faktoring alacaklarımızı iki kat büyüttük. Yüzde 6 olan pazar payımızı yüzde 8'e çıkardık. Temel stratejimiz olan dijitalleşme konusunda adımlar atmaya devam ettik; sektörün en büyük dijital faktoring uygulaması olan Deniz'e Çek Gönder'i yıl içinde birçok geliştirme ile daha da etkin hale getirdik. Yıl boyunca yaklaşık 40 bin işletme, mobil uygulamamızı kullanarak finansman ihtiyaçlarını karşıladı. Yılın son çeyreğinde ise uygulamamıza hem login hem de dijital onay özelliği getirdik. Böylece müşterilerimiz artık çek süreçlerini takip edebiliyor ve yeni başvuruları sırasında dijital onay ile işlemlerini daha hızlı ve güvenli bir şekilde tamamlayabiliyor.
2024'te hedefimiz, son üç yıldır olduğu gibi yine sektörün üzerinde büyüyerek pazar payımızı daha da yukarılara taşımak. Hem müşteri adedimizi hem de alacak bakiyemizi asgari iki kat artırmayı amaçlıyoruz.
"İkinci yarıda yatırım iştahı artacak"
Selahattin GÜLDÜ /Garanti BBVA Leasing Genel Müdürü
2023 yılının 10 ayında, 2022 yılının aynı dönemine göre sektörümüzde yüzde 72 oranında işlem artışı varken, bizim finanse ettiğimiz yatırımlarda yüzde 103'lük bir artış gerçekleşti. Sürdürülebilirlik stratejimiz çerçevesinde yeşil enerji finansmanı, 2023 yılında önem verdiğimiz konuların başında geldi. Özellikle öz tüketime dayalı güneş enerji santralleri finansmanı hem uzmanı olduğumuz hem de finanse etmek istediğimiz önemli ürün gruplarından. Ancak bu yıl öz tüketime dayalı güneş enerji santralleri yatırımlarında bir miktar düşüş gerçekleşti. 2023 yılında yaklaşık 60 MW'lık güneş enerjisine dayalı enerji yatırımını finanse ettik.
2023'un son çeyreğiyle birlikte hem yurtdışı kaynaklarına erişimin artması ve kolaylaşması, hem de Türk lirası kaynaklarda uzun vadeli finansman seçeneklerinin artması sonucu müşterilerimize daha rahat ödenebilir finansman sunmayı hedefliyoruz. 2024'ü bu bağlamda bir geçiş yılı olarak planlayıp, özellikle yılın ikinci yarısı ve son çeyreğinde yatırım iştahının artmasını ve bu artışa paralel Garanti BBVA Leasing olarak büyüme gerçekleştirmeyi planlıyoruz."
"Uçtan uca dijital hizmet hedefliyoruz"
Faktoring sektörü oldukça başarılı bir yılı geride bıraktı. Eylül sonu itibarıyla sektörde işlem hacmi yüzde 100'ün üzerinde büyüme kaydederek 553,6 milyar Türk lirasına yükselirken, şirketimizin işlem hacmi de yüzde 112 büyüme ile 41,8 milyar lira seviyesine ulaştı.
2024 yılında dijitalleşme çalışmalarımız, şirketimizin stratejik hedefleri arasında önemli bir yer tutmaya devam edecek. Süreçlerimizi geçtiğimiz yıllarda mümkün olduğunca otomatize hale getirdik. Bu yöndeki yatırım ve değerlendirmelerimize ihtiyaca göre kesintisiz şekilde devam ediyoruz. Böylece hem organizasyonumuzu daha çevik ve verimli hale getirdik hem de müşterilerimize çok hızlı ve sistem destekli çözümler sunduk. Bu yıl müşterilerimizin vadeli alacaklarına ilişkin kolayca finansmana erişebildiği mobil uygulamamızı ihtiyaçlar doğrultusunda güncelleyerek uçtan uca kesintisiz bir dijital müşteri deneyimi sunmayı hedefliyoruz. Ayrıca bu teknolojik dönüşüm trendimizin özellikle uzaktan kimlik tespiti ve elektronik ortamda sözleşme yapılabilmesine ilişkin düzenlemelerin de katkısıyla devam edebilmesi için mevzuata uygun şekilde gerekli yatırım ve çalışmalarımızı hız kesmeden sürdürüyoruz.
"Akla gelen ilk şirket olmak istiyoruz"
Nergis Ayvaz BUMEDIAN / QNB Finans Faktoring Genel Müdürü
2023 yılı Türkiye'de ve dünyada zor bir yıl oldu. Böyle bir dönemde QNB Finans Faktoring olarak çok başarılı bir performans gösterdik ve sektörün lider üç şirketi arasında yerimizi aldık.
2024 yılında da müşteri odaklı yaklaşımımızı koruyarak enflasyonun ve sektörün üzerinde bir büyüme hedefledik. Ancak 2024 hedeflerinde hacimden çok müşteri tabanımızı genişletmeye ağırlık veriyoruz. Faktoring dendiğinde akla gelen ilk şirket olmak istiyoruz. Lider olmak için sadece en yüksek aktif büyüklüğüne veya en yüksek pazar payına sahip olmanın yetmediğini biliyoruz. Yenilikleri takip edip, daha iyiyi aramak, gücünü geniş müşteri tabanından alan teknoloji ve sürdürülebilirlikte öncü, vizyoner, kültürü ve değerleriyle ön plana çıkan bir profile sahip olunmalı diye düşünüyoruz. Bu dinamikleri dikkate alarak özel şirketler arasında sektörün en büyük ve en güçlü lider şirketi olmaya adayız. Bu ilhamla üç yeni şube daha açarak 20 şubeye ulaşmayı hedefledik.
"Planımız, her yıl daha fazla KOBİ'ye ulaşmak"
Bozkurt ÇÖTELİ / Yapı Kredi Faktoring Genel Müdürü
Kurum olarak 2024 yılında hedefimiz, mutlak müşteri memnuniyeti bilinciyle ürün çeşitliliği sağlamak ve faktoring hizmetlerimizi daha fazla müşteriye ulaştırmak olacak. 2023 yılında Trakya şubemiz açıldı, 2024 yılında da yeni şubelerimizin açılması yönünde çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Yapı Kredi Faktoring olarak her yıl daha fazla KOBİ'ye ulaşmayı planlıyoruz. KOBİ odaklı büyüme stratejimiz doğrultusunda faktoringin tüm imkânlarını ülke ekonomisinin lokomotifi olan tüm kurumlara sunmaya devam edeceğiz. Bu kapsamda, istikrarlı ve sağlıklı büyüme için tüm segmentlerde tabana yayılmış müşteri portföyünü sürdürülebilir kılmaya odaklanıyoruz.
Diğer yandan günümüzün koşullarının bir gerekliliği olan dijitalleşme, önemli gündem maddelerimiz arasında yer alıyor. Dijitalleşmenin de etkisiyle müşterilerimizin ticari işlemlerine hız ve kolaylık katmak, öncelikli hedefimiz. Yapı Kredi Faktoring olarak 'Kolayçek' uygulamamızla birlikte dijital dünyanın avantajlarını müşterilerimizle buluştururken, hizmet kalitemizi ve müşteri memnuniyetini en üst seviyede tutmaya özen gösteriyoruz.
"Yeşil odaklı ürünler artacak"
Fatih TORUN / Yapı Kredi Leasing Genel Müdürü
Leasing sektörü, tüm dünyada giderek önem kazanan bir alan. Yapı Kredi Leasing olarak, ülke genelindeki yaygın bölge ağımız, web ve mobil altyapımız, sahada aktif rol alan tecrübeli ekibimiz sayesinde, müşterilerimizin ihtiyaçları doğrultusunda çözümler üretiyoruz. Dünyadaki gelişmelere bağlı olarak, fonlama altyapımızın çeşitliliği ve zenginliği ile alternatif finansman imkânları sunmaya 2024 yılında da devam edeceğiz.
İklim krizini oldukça önemsiyor ve bunun için çözümleri ajandamızın üst sıralarında tutuyoruz. Bu çözümler, yeşil dönüşüm odaklı ürünlerin sayısında önemli bir artışa neden oluyor. Bu doğrultuda leasing sektöründe, önümüzdeki dönemde yeşil dönüşüm odaklı ürünlerin sayısının artacağını düşünüyoruz. Yapı Kredi Leasing olarak, yenilenebilir enerji finansmanına destek oluyoruz. Sağladığımız uluslararası kaynaklar sayesinde, müşterilerimizi yeşil enerjiye geçiş süreçlerinde destekleyerek ülkemizin iklim hedeflerine ulaşmasına da yardımcı olmak istiyoruz. 2024'de de bu alanda ürün çeşitliliğinin ve zenginliğinin artacağını düşünüyoruz.