BM’den tarihi karar
PARA YAPAY ZEKA/ ŞULE GÜNER ABD tarafından sunulan karar taslağı, Çin dahil 123 ülke tarafından oylama yapılmadan kabul edildi. Ayrıca, Birleşmiş Milletler'e üye 193 ülkenin desteğini alındı. ABD, kararı yapay zekanın güvenli bir şekilde kullanılması için prensipleri belirlemesi bakımından "tarihi" olarak nitelendirdi. Bakalım, BM'nin yapay zekayla ilgili öncelikli görevleri ve misyonu ne olacak?
Karar, zengin gelişmiş ülkeler ile gelişmekte olan ülkeler arasındaki dijital uçurumu kapatmayı ve yapay zeka üzerine yapılan tartışmalarda hepsinin masada olmasını sağlamayı amaçlıyor. Ayrıca, gelişmekte olan ülkelerin hastalıkları tespit etme, selleri tahmin etme, çiftçilere yardım etme ve gelecek nesil çalışanları eğitme gibi yapay zekanın faydalarından yararlanmak için gerekli teknoloji ve yeteneklere sahip olmalarını sağlamayı amaçlıyor.
Karar, "yetersiz güvenceler olmaksızın veya uluslararası hukuka aykırı bir şekilde, yapay zeka sistemlerinin yanlış veya kötü niyetli tasarım, geliştirme, dağıtım ve kullanımı" gibi uyarılarda da bulunuyor.
Kararın ana hedeflerinden biri de, yapay zekanın 2030'da Birleşmiş Milletler'in geri kalan kalkınma hedeflerine ulaşma yolunda ilerlemeyi teşvik etmek. Bu hedefler arasında; küresel açlığı ve yoksulluğu sona erdirmek, dünya genelinde sağlığı iyileştirmek, tüm dünyada ortaöğretimin kalitesini artırmak ve cinsiyet eşitliğini sağlamak yer alıyor.
ABD'li yetkililer geçen hafta Çin'e giderek metne son şeklini vermeye çalıştı. ABD, Küba'nın da desteğini aldı. Türkiye dahil 123 ülke eş-sponsor olma taahhüdünde bulundu. Bu taahhüt, kararların maddi ve fiziksel gereklerinin yerine getirilmesi anlamına geliyor.
Nasıl ki yıllardır, BMGK insan hakları konusunda tüm ülkelerin gerekeni yapmasını istiyor, yapay zekada da kamuya yararı olan yapay zeka uygulamalarının kullanılmasının taahhüdünü almış oluyor. Bu noktada, "Filistin sorununa yıllardır çözüm bulamayan BMGK yapay zeka gibi geleceği belirleyecek bir teknolojinin prensiplerine nasıl uyacak?" sorusu akıllara geliyor.
Diğer yandan tüm dünyanın sorumlu, güvenilir yapay zekaya "evet" demesi küresel birliktelik ve tavır bakımından çok önemli. Ama uluslararası rekabet? Özellikle ABD ve Çin arasında neler yaşanacak? Çin Eylül 2023'te acil gündemle toplanan ilk BM yapay zeka toplantısında "Ben Çin karşıtı bloğun aldığı ticari kararlara uymam. Siz üstünlük sağlamak için kendi kararlarınızı empoze etmeye çalışıyorsunuz" demişti. Gelişmeleri takip etmek gerek. Bu yeni gelişmeyle uluslararası ilişkilerin geleceğin merkezindeki yapay zekayla başka bir boyuta geçtiğini söylemek mümkün.
*****
Apple sessizliğini MM1 ile bozdu
Amerikan medyası Apple'ın beklenen Üretken Yapay Zeka Modeli MM1 ile ilgili sızan bilgileri aktardı. Apple'ın yapay zeka hamlesi merakla bekleniyor, ancak bu yöndeki çalışmalar gizli tutuluyordu.
Apple'ın gecikmiş olarak yapay zekasını ürünlerine entegre etmiş olmasının ardında minimum risk almak ve yapay zekayı en güvenli şekilde kullanmak var. Diğer yandan ChatGPT gibi genel amaçlı ve çok parametreli LLM (yapay zeka modeli) geliştirme yoluna gitmemiş. Samsung şubatta lansmanı yapılan, cep telefonunu donanım-yazılım haline getiren S24 serisinde Google Gemini'yi kullanmıştı. Apple'ın da Google Gemini'yi kullanmak için görüşmelerde bulunduğu söyleniyor.
Bu arada MM1'ın açılımının Multi Modal 1 olduğunu tahmin ediyoruz. Yani çoklu modelli yapay zeka. Bu modelde metinden görsele, görselden ses vb geçilebiliyor. Apple'dan sızan bilgilere göre Meta'nın açık kaynak Llama 2 ve Google Gemini benzer özelliklere sahip bir LLM tasarlanmış. MM1 chatbot olarak kullanabilir, kod yazmak gibi belirli işleri yapma görevi verebilir, bilgisayar arayüzleri ve web sitelerinde kullanıcının yerine hareket etme yetkisi verebilirsiniz.
ChatGPT veya Gemini'ye göre daha az parametreli bir LLM olduğu söyleniyor. Apple'ın önceliğinin yapay zekanın görsellerde kullanımı, en yüksek seviyede çözünürlük ve metin-görsel verileri arasındaki bağlamın en doğru olarak tahminlenmesi olduğu yorumu yapılabilir.
Medyaya sızan Apple'ın MM1'in araştırma çalışmalarını anlatan belgede, şu örnek verilmiş: MM1'e, güneş ışığının sızdığı bir restoran masası ve üzerinde birkaç bira şişesi ile birlikte menü bulunan fotoğraf gösteriliyor. Sonra tüm biraların fiyatını hesaplaması isteniyor. Menüye bakıp doğru hesaplıyor. İşte MM1'ın bu özellikleri Apple ürünlerine yerleştirilecek.
*****
Microsoft'tan önemli bir transfer daha
Microsoft, Google Deepmind'in eski CEO'su, Inflection AI isimli dünyanın en değerli yapay zeka girişimlerinden birinin kurucusu Mustafa Suleyman'ı yapay zeka ürünlerinin başına getirerek, yapay zekada yeni bir üstünlük daha elde etti.
Suleyman açıklamayı sosyal medya hesabından kendisi yaptı: "Microsoft'un tüm tüketici yapay zeka ürünleri ve araştırmalarını, Copilot, Bing ve Edge'i de içeren alanlarda liderlik yapacağım. Uzun süredir işbirliği yaptığım arkadaşım Karén Simonyan Baş Bilimci olacak." 2022'de kurulan ve geçen yıl 4 milyar dolar değerleme alan Inflection AI'ın kurucusu Suleyman'ı destekleyenler arasında Microsoft, Nvidia, Bill Gates, Eric Schmidt ve Linkedin Kurucusu Reid Hoffman bulunuyor.
Inflection AI, geçen yıl Pi isimli diyaloga dayalı chatbotunu (insan dillini anlayabilen ve bir insan gibi iletişime geçen bir yapay zeka alanı) açıkladıktan sonra 1,3 milyar dolar yatırım almıştı. Suleyman, geçenlerde verdiği röportajda şöyle demişti: "Pi'nin, diyaloğa dayalı yapay zekanın yeni arayüz olduğunu doğrulamasıyla gidilecek çok daha fazla yol var."
Microsoft ve Nvidia, Suleyman'a ve ekibine inanarak girişimin yükselmesini sağladı. Microsoft, OpenAI'a sağladığı bulut bilişim hizmetini Inflection AI'a verdi. Nvidia ise geçen yıl piyasadaki en iyi yapay zeka eğitim çipi olan H100'den on binlercesini Inflection AI'a vereceğini açıklamıştı. Hatta Nvidia 2023'e kadar eğitimi 3-6 ay süren bir yapay zeka modelini 3,584 adet H100 ile 8 testten geçirdi ve bir GPT-3'ün 11 dakikadan az bir zamanda eğitilmesini sağladı.
Mustafa Suleyman 2023'te, "Objektif olarak söylemeliyim ki, Inflection AI, şu anda dünyanın en iyi donanımına sahip" diyerek iddiasını ortaya koymuş, kısa vadeli planlar arasında seçilmiş ortakların kendi diyaloğa dayalı yapay zekalarını eğitmeleri için bir arayüz vermek olduğunu söylemişti. Microsoft ve yakın destekçisi Nvidia erkenden Inflection AI'ya yatırım yapmış ve istedikleri sonucu almış görünüyor.