Şirketler depreme nasıl hazırlanmalı?

Kahramanmaraş'ta meydana gelen ve 11 ilimizi etkisi altına alan depremler sonrasında şirketlerin kendilerini doğal afetlerden nasıl koruyacaklarını ele almaları önemli bir gündem maddesi haline geldi. Çünkü birçok şirketin herhangi bir deprem hazırlığı bulunmuyor. Stratejik Yönetim Danışmanı Canan Duman, işletmelerin depreme nasıl hazırlanabilecekleri konusunu kaleme aldı.

İşletmenize ve çalışanlarınıza yönelik riskleri belirlemeli

Şirketler bulundukları şehri doğal bir afet vurması halinde fiziksel olarak nasıl etkileneceklerini belirlemelidir. Doğal afetin türünü, sağlık risklerini ve kamu hizmetleri üzerindeki etkisini (örneğin elektrik, su, gaz erişimi) göz önünde bulundurmalıdır.

Bir acil durum planı oluşturmalı

Bir risk değerlendirmesi yaptıktan sonra acil durum planı hazırlanmalıdır. Afetle birlikte hem saha içinde hem de saha dışında çalışanlara sorumlulukların nasıl devredileceği belirlenmeli, acil durum kitleri önceden hazırlanmalı, binanın içinde nerede saklandığını bilen kişiler tespit edilmeli, bir afet sırasında ve sonrasında personelle iletişime geçme planı oluşturulmalı; çalışanlarla, müşterilerle iletişim kurmak için hangi yöntemlerin kullanılacağı, e-postadan telefon görüşmesine ve yazılı mesajlaşmaya kadar çok çeşitli seçeneklerin ana hatları çizilmeli, çalışanların iletişim bilgilerinin güncel olması sağlanmalıdır. İlk yardım ve afet bilinci oluşturulması konusunda personel eğitimi sağlanmalı, tüm işletmeler kendi arama-kurtarma ekiplerini oluşturmalı, gerekli olacak güvenlik ekipmanlarını önceden sağlamalıdır. Çünkü eğitim, bir doğal afet meydana geldiğinde çalışanların kendilerini daha güvende hissetmelerine yardımcı olur ve ofisteki kaos ve korku düzeyini azaltır. Ayrıca bir doğal afet sırasında, çalışanların ve işyerine gelen ziyaretçilerin sağlığı ve güvenliği, işletmelerin ana kaygısı olmalıdır. Afetin çalışma saatleri içinde gerçekleşmesi halinde binanın nasıl güvenli bir şekilde tahliye edileceği, güvenli buluşma yerlerine yönlendiren toplantı noktaları üzerine çalışılmalı, önceden deprem tatbikatı yapılmalıdır. Deprem anında, özellikle güvenlik bölgeleri ve tahliye/dolaşım yollarında, kaza oluşturabilecek veya insanların yaralanmasına neden olabilecek tüm koşulların düzeltilmesi ve/veya ortadan kaldırılması gerekmektedir. Aslında, acil durum planı bir sağlık ve güvenlik gerekliliğidir. Doğal afetlerin öngörülemez doğası göz önüne alındığında, acil durumlar için önceden planlama yapmak en iyi uygulamadır. Deprem tatbikatları yılda en az bir kez yapmalıdır.

Uzaktan çalışmaya geçiş

İşyerleri hasar nedeniyle müsait değilse, onarımlar sırasında çalışanların evden veya farklı bir yerden çalışmasına izin verilmelidir.

Önemli verileri yedeklemeli

İşletmeler, bir afet olasılığına karşın önemli evraklarını güvenle saklamalıdır. İşyeri dışında bir yerde kopyalarını tutmalıdır. Banka hesap özetleri, sigorta poliçeleri, tedarikçi ve nakliye irtibat listeleri, çalışan bilgileri, bilgisayar yedekleri ve diğer belgelerin kopyalarını bulutta saklamalıdır. Bu, şirketlere nerede olurlarsa olsunlar bilgilere erişmelerini sağlayacaktır.

Bir sigorta şirketiyle görüşmeli

Her şirket bir felaket durumunda kaybını azaltmak için sigorta yaptırmalıdır. Deprem anında hangi sigortanın sağlanacağını ve şirketin nelere ihtiyacı olduğunu öğrenmek için mevcut sigorta poliçesi incelenmelidir. Eksikler varsa mevcut poliçenin limitlerine bakılmalı ve daha kapsamlı bir hale getirilmesi sağlanmalıdır.

Bina güçlendirmeleri

İşletmelere sismik güçlendirme gerekip gerekmediğini görmek için binalarını denetletmeleri tavsiye edilmektedir.

Afet sonrası iletişimi tasarlamalı

Şirketler afet ve sonrasında iletişimin nasıl sağlanacağını detaylandırmalıdır. Kriz iletişim planında müşterilere, ekiplere yer verilmelidir. Müşterileri doğal afetin işletme üzerindeki etkisi hakkında bilgilendirmek için sosyal medya gönderilerinden, e-postalardan veya basın bültenlerinden yararlanılmalıdır. Şirket çalışma saatlerini kısalttıysa veya belirsiz bir süre için kapalı olacaksa, müşterileri gecikmenin iş yapma yöntemini nasıl etkileyebileceği konusunda bilgilendirmeli ve tekrar çalışmaya başladığında haber vermelidir.

Afet fonu ayırmalı

Şirketler, pandemide de deneyim ettiği gibi afet gerçekleşmeden önce gelir edememe durumuna karşılık olarak bir kenara bir afet fonu ayırmalıdır.

Doğal afetlerde çalışan hakları

İşverenler, çalışanların afet sırasında ve sonrasında yönetmek zorunda kalabilecekleri çeşitli çalışan hakları üzerine çalışmalıdır. Afetten sonra izin hakları, ödeme koşulları, sağlık ve güvenlik nedenleriyle çalışmayı reddetme hakkı gibi… Çünkü çalışanların afetle birlikte yolların kapanması nedeniyle işyerine ulaşamaması, hasta veya yaralı olması, çalışanın bakmakla yükümlü olduğu kişinin hasta veya yaralı olması, vb. durumlarda işveren ödeme yapılıp yapmayacağını belirlemek için iş sözleşmelerine veya işyeri politikalarına başvurmalıdır. İş sözleşmelerinde bu kapsam yoksa eklenmelidir. Bir deprem durumunda, şirketin deprem stratejisinin olmaması bu güvenliği engellemişse, hata işverene düşebilir. Bu nedenle, çalışanların fiziksel sağlığını korumak için bir plana sahip olmak çok önemlidir.

İş sağlığı ve güvenliği idaresi kurulmalı

Bir depreme hazırlıklı olmak ve hızlı bir şekilde müdahale etmek için şirketler bünyelerinde iş sağlığı ve güvenliği idaresi kurulmasını gündeme almalıdır.

Depremin ekonomik bir boyutu var

TÜİK tarafından bu hafta açıklanan 2022 verilerine göre, deprem bölgesindeki toplam 10 ilde 13.42 milyon kişi yaşıyor ve bu toplam nüfusun yüzde 15.7'sini oluşturuyor. Dünya çapında ülkeler, felaketlerden ders aldıkça, zaman zaman afet yönetimi uygulamalarını yükselttiler. Bir sonraki büyük depremin ne zaman olacağını bilmiyoruz, ancak hayatta kalmak ve etkisini en aza indirmek için şimdiden harekete geçebiliriz. Özellikle Türkiye gibi oldukça sismik bir ülkede, herhangi bir zamanda daha büyük veya daha küçük bir deprem meydana gelebilir. Bu nedenle, her şirketin tüm çalışanlar tarafından açıkça bilinen eylem ve tahliye planlarına sahip olması ve bunları uygulaması gereklidir. Depremler evde veya işte uyarı yapılmadan meydana geldiğinden ve büyük hasara neden olabileceğinden, herkesin zarar görmemesi için acil duruma hazırlıklı olması çok önemlidir. Ne yazık ki, birçok işletme bu tür bir doğal afete hazırlıklı değil ve çalışanlarını risk altında bırakıyor. Şimdiden planlama yapmak, çalışanların güvenliğini artırabilir ve olaydan sonra iş sistemlerin çalışır durumda kalmasına yardımcı olabilir.