Milyonları ilgilendiren yeni düzenleme Meclis’te

PARA ANKARA/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA Yeni düzenlemeye göre, 1 Ocak 2015 öncesine ait zorunlu Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim borçlarını ödeyemeyen sigortalıların kamuya olan toplam 2 milyar liralık borçları siliniyor. Özel sektör işverenlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) ödeyecekleri malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi için sağlanan 5 puanlık sigorta primi indirimi de 4 puana çekilecek. İmalat sektöründe SGK'ya ödenen 5 puanlık sigorta prim indirimi 31 Aralık 2026'ya kadar devam edecek. Cumhurbaşkanı kararıyla bu sürenin 31 Aralık 2027'ye kadar uzatılması da düzenlemede yer alıyor. Ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi katılım payı 2 liradan 20 liraya güncellenirken, SGK, sağlık hizmetlerindeki katılım payını, birinci basamak sağlık hizmeti sunucularından sevk edilenler için yarısına kadar azaltmaya yetkili olacak. Yurtiçinde ruhsatlı olmayan ve temini sağlanamayan beşeri tıbbi ürünler, Sağlık Bakanlığı onayı ile SGK tarafından yurtdışından temin edilebilecek. Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları mesai dışında aile hekimliği birimlerince sunulabilecek.

ÇALIŞANLAR ARASINDA STANDART SAĞLANACAK

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu'nda kabul edildi. Teklif ile sekiz kanunda değişikliğe gidiliyor. Sosyal Sigortalar Kanunu'nun geçici 87. maddesini yürürlükten kaldıran teklife göre, 2008'in Ekim ayından önce sigortalı olan engelliler için vergi indirim belgesi esas alınarak yürütülen emeklilik işlemleri 5510 Sayılı Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında çalışma gücü kaybına göre belirlenecek ve tüm uygulama SGK tarafından yürütülecek. Mevzuata göre, 2008 Ekim öncesi işçi statüsünde sigortalı olanlar "engellilik derecelerine" göre yaş şartı olmaksızın 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu Kapsamında emekli olurken, kamu görevlileri ve esnaflar ile 2008 Ekim sonrası ilk kez işçi statüsünde sigortalı olanlar 5510 sayılı Kanuna göre, SGK sağlık kurulları tarafından tespit edilecek "çalışma gücü kaybı oranlarına" göre emekli oluyor. Yeni düzenlemeyle, sigortalılar arasında norm ve standart birliği sağlanması amaçlanıyor. Teklifle, ayrıca engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlanarak yaşlılık aylığı bağlananların aylıklarının ödenmesine devam edilmesi düzenleniyor.

Kanun teklifine ilişkin açıklamalarda bulunan AK Parti Grup Başkanvekili Leyla Şahin Usta, bugüne kadar bu işlemlerin vergi indirim belgelerine dayanarak yapıldığını vurgulayarak, ancak yeni düzenlemeyle engelli vatandaşların emeklilik hakkının, çalışma gücü kaybı oranlarına göre belirleneceğini ve süreçlerin kısaltılacağını kaydetti.

SON 1 YILLIK SÜRE GEÇERLİ

Çalışma gücündeki kayıp nedeniyle aylık talebinde bulunan sigortalıların 2008 yılı Ekim ayı öncesi döneme ilişkin aylık hesaplamalarında mevcut uygulamanın devamına imkan sağlanıyor.

Yine teklifle, 1 Ekim 2008'den önce sigortalılığı başlayanlara aylık bağlanmasında çalışma gücündeki kayıp oranlarının esas alınması öngörüldüğünden, bu değişikliklere uyum sağlanarak sigortalılığı 31 Aralık 2008'den (dahil) önce başlayan (hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan) sigortalılardan çalışma gücü kayıp oranı; yüzde 40 ila yüzde 49 arasında olanların 18 yıl sigortalılık süresi ve 4 bin 100 gün prim ödemeleri yüzde 50 ila yüzde 59 arasında olanların ise 16 yıl sigortalılık süresi ve 3 bin 700 gün prim ödemeleri şartıyla yaşlılık aylığından yararlanmaları amaçlanıyor.

Teklifle, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı sonrası eşitlik ilkesi gözetilerek geçici iş göremezlik ödeneklerinin hesabında son 12 aylık sürenin dikkate alınması ve son 12 ayda 180 günden az hizmeti olanların geçici iş göremezlik ödeneklerine ilişkin üst sınırın korunması düzenleniyor. Bu madde, 21 Aralık 2024'ten geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.

ZİRAAT ODASI ÜYE KAYITLARININ BİLDİRİMİ

Teklifle, tüm ziraat odası üye kayıt verilerinin SGK'ya açılması ve aktarılmasının önündeki engeller kaldırılıyor. Teklife göre, bu maddenin yürürlük tarihinden önceki sürelere ait bildirim yükümlülüklerinin, bu maddenin yürürlük tarihinden önce kanuni süresi dışında yerine getirilmiş olması veya bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren altı ay içinde yerine getirilmesi durumunda idari para cezası uygulanmayacak. Bu yükümlülükler için bu maddenin yürürlük tarihinden önce uygulanan idari para cezaları, kesinleşip kesinleşmediğine bakılmaksızın terkin edilecek. Ancak tahsil edilmiş tutarlar red ve iade veya mahsup edilmeyecek. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar Kurum tarafından belirlenecek.

Teklifle 2008 sonrası ve öncesi kanun hükümleri arasında yetim çocuklara aylık ödemesi hususunda bir norm birliği sağlanması amaçlanıyor. Teklife göre, astsubay meslek yüksekokulları ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adaylar, polis naspedilmek üzere polis meslek eğitim merkezlerinde polislik eğitimine tabi tutulan adaylar, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi ile fakülte ve yüksekokullarda subay ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adayların yetim aylıklarının kesilmeyecek.

Ayrıca kamu görevlilerinin de geride kalan yükseköğrenim gören yetim çocukların 2008 yılı öncesi ve sonrası kanun hükümleri arasında farklı uygulamaya da son verilerek yükseköğretim kurumlarındaki öğrenim görme halinde 25 yaşına kadar lisans, yüksek lisans ve doktora öğrenimi veya ikinci yükseköğretim ayrımı yapılmaksızın hak sahipliği imkanı tanımlanıyor.

KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİ

Teklifle, Sağlık Bakanlığı'nın kişisel verileri işleyebilmesi ile ilgili olarak Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı kapsamında düzenlemeye gidiliyor. Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'na "Bilgi toplama, işleme ve paylaşma yetkisi" başlığı ile eklenen ek maddeye göre, sağlık hizmeti almak üzere, kamu veya özel sağlık kuruluşları ile sağlık mesleği mensuplarına müracaat edenlerin, sağlık hizmetinin gereği olarak vermek zorunda oldukları veya kendilerine verilen hizmete ilişkin kişisel verileri işlenebilecek. Sağlık hizmetinin verilmesi, kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbi teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi ile sağlık hizmetlerinin planlanması ve maliyetlerin hesaplanması amacıyla Bakanlık, elde edilen verileri alarak işleyebilecek. Bu veriler, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu'nda öngörülen şartlar dışında aktarılamayacak. Bakanlık, toplanan ve işlenen kişisel verilere, ilgili kişilerin kendilerinin veya yetki verdikleri üçüncü kişilerin erişimlerini sağlayacak bir sistem kuracak. Kurulan sistemlerin güvenliği ve güvenilirliği ile ilgili standartlar Kişisel Verileri Koruma Kurulu'nun belirlediği ilkelere uygun olarak Bakanlıkça belirlenecek. Bakanlık, ilgili mevzuat uyarınca elde edilen kişisel sağlık verilerinin güvenliğinin sağlanması için gerekli tedbirleri alacak. Bu amaçla, sistemde kayıtlı bilgilerin hangi görevli tarafından ne amaçla kullanıldığının denetlenmesine imkan tanıyan bir güvenlik sistemi kuracak.

Sağlık personeli istihdam eden kamu kurum ve kuruluşları ile özel hukuk tüzel kişileri ve gerçek kişiler, istihdam ettiği personeli ve personel hareketlerini Bakanlığa bildirmekle yükümlü olacak. Kişisel sağlık verilerinin işlenmesi, güvenliği ve bu maddenin uygulanması ile ilgili diğer hususlar Bakanlıkça yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenecek.

Teklifle, 506 sayılı Kanun kapsamındaki sandıklar ile SGK arasında veri paylaşımı yapılması Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı kapsamında düzenleme yapılıyor. Düzenlemeyle sigortalılara yönelik iş ve işlemlerinin hızlandırılması ve özellikle yersiz ödemeler yapılmasına neden olunmaması amacıyla bu sandıklar ile SGK arasında veri paylaşımının yapılabilmesi amaçlanıyor.

YENİLİKÇİ TEDAVİLERE HIZLI ERİŞİM

Teklif ile yurtdışından temin edilen tıbbi ürün istisnasına açıklık getirilerek temin kanallarının artması ile hastaların ilaca erişimi kolaylaşacak, hayati önemi haiz ilaçlara erişiminde sıkıntı yaşanmayacak ve hastaların ilaç fiyat farkları ödemesi gibi sebeplerden doğabilecek hasta mağduriyetlerinin önüne geçilecek düzenlemeye gidiliyor. Kamu İhale Kanunu'nun istisnalarla ilgili üçüncü maddesinde değişikliğe gidilen teklife göre, Ecza Ticarethaneleriyle Sanat ve Ziraat İşlerinde Kullanılan Zehirli ve Müessir Kimyevi Maddelerin Satıldığı Dükkanlara Mahsus Kanun ile İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu kapsamında SGK tarafından yurt dışından gerçekleştirilecek beşeri tıbbi ürün alımları ve bunlara ilişkin hizmet alımları da Kamu İhale Kanunu kapsamında olmayacak. Yeni düzenlemenin SGK tarafından gerçekleştirilecek yurtdışı ilaç temin faaliyetlerinin, sağlık sunumuna ve mali tasarrufa olumlu etki yapması amaçlanıyor.

Teklifte yer alan yurtdışından ilaç teminine ilişkin açıklamalarda bulunan Usta, bu düzenlemeyle yenilikçi tedavilere hızlı erişim sağlanırken, ilaç maliyetlerinde tasarruf elde edileceğini ve hastaların mağduriyetlerinin önleneceğini kaydetti.

KLİNİK ARAŞTIRMALARA FİNANSMAN

Teklifle, Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı tarafından desteklenen ve Sağlık Bakanlığı'nca izin ve onay verilen kamu hastaneleri ve devlet üniversitelerinde yapılan klinik araştırmalara SGK tarafından finansman sağlanması düzenleniyor. Teklife göre, uygulamaya ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenmek üzere Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı tarafından desteklenen, Sağlık Bakanlığı'nca izin ve onay verilen kamu hastaneleri ve devlet üniversitelerinde yapılan klinik araştırmalar, araştırma ürünlerinin sağlanması hariç olmak üzere SGK tarafından finansmanı sağlanan sağlık hizmetleri arasında yer alacak.

ARADAKİ FARK TERKİN EDİLECEK

Teklifle, kamu üniversite sağlık hizmeti sunucularının 2024 yılında verdikleri sağlık hizmeti bedelinin götürü bedel sözleşme tutarından düşük olması durumunda oluşan aradaki fark terkin ediliyor. Teklife göre, 2024 yılında götürü bedel üzerinden hizmet alım sözleşmesi yapılmış kamu üniversite sağlık hizmeti sunucularının Kurum'a 31 Aralık 2024 tarihine kadar bu sözleşme kapsamında verdikleri tedavi hizmetlerine ilişkin toplam tahakkuk tutarının götürü bedel sözleşme tutarından düşük olması durumunda, aradaki fark terkin edilecek. Terkin edilen tutar, Bakanlık bütçesine bu amaçla tahsis edilecek ödenekten karşılanacak. Bu maddeye ilişkin usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın görüşü alınarak Kurum tarafından belirlenecek.

Zeki KIVANÇ / Adana Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı

"Destekler, sanayinin rekabet gücünü artıracak şekilde genişletilmeli"

İstihdam maliyetlerinin yüksekliği, ülkemizde işsizliğin azaltılması ve istihdamın artırılmasının önündeki en büyük engellerden biri. Bu maliyetlerin düşürülmesi, özellikle KOBİ'ler başta olmak üzere tüm işletmelerin sürdürülebilirliği ve rekabet gücü açısından büyük önem taşıyor. Halihazırda işverenlere sağlanan 5 puanlık prim desteği, işletmelerin mali yükünü hafifletmekteydi. Ancak EYT kapsamında emekli olan çalışanlar için bu destek kaldırıldı. Bu durum işverenler üzerinde ek maliyet oluşturdu. EYT kapsamında emekli olanların istihdamını teşvik etmek adına, 5 puanlık prim desteğinin yeniden getirilmesi büyük önem taşıyor. Ayrıca, asgari ücret desteği ilk uygulandığında brüt asgari ücretin yüzde 6'sına tekabül ediyordu. Bugün gelinen noktada mevcut destek bu seviyenin oldukça gerisinde kaldı. Bu desteğin en azından ilk seviyesine geri çekilerek, işverenlerin üzerindeki mali yükün azaltılması gerekiyor. Sanayiciler olarak, destek mekanizmalarının sürdürülebilir olmasının ve sanayinin rekabet gücünü artıracak şekilde genişletilmesinin önemini vurguluyoruz. Özellikle imalat sanayisinde çalışanlara pozitif ayrımcılık yapılması gerektiği düşüncesindeyiz.

Ayakta muayenede katılım payı artıyor

Teklifle, SGK tarafından finanse edilen sağlık hizmetleri için yapılan harcamalar ile makroekonomik değişkenler de dikkate alınarak ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi katılım payında değişiklik yapılıyor. Teklife göre ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesinde 2 lira olan katılım payı, 20 liraya çıkarılacak. SGK, sağlık hizmetlerindeki katılım payını, birinci basamak sağlık hizmeti sunucularından sevk edilenler için yarısına kadar azaltmaya yetkili olacak. Halihazırda, önceki basamaklardan sevkli olarak başvurulup başvurulmadığı gibi hususları göz önünde bulundurarak katılım payını 10 katına kadar artırma yetkisi olan SGK, yeni düzenlemeyle birinci basamak sağlık hizmeti sunucularından sevk edilenler için yarısına kadar azaltmaya yetkili olacak.

Ahilik Sandığı'nın yürürlük tarihi üç yıl erteleniyor

Esnaf Ahilik Sandığı düzenlemesinin 31 Aralık 2024 olan yürürlük tarihi 1 Ocak 2028'e erteleniyor. Ekonomik sürdürülebilirlik ve esnafın taleplerini göz önünde bulundurarak Esnaf Ahilik Sandığı uygulamasının yürürlük tarihinin erteleneceğini vurgulayan AK Parti Grup Başkanvekili Usta, bu düzenlemenin iş gücü piyasasındaki dengeleri koruyarak esnafın karşı karşıya olduğu zorlukları hafifletmeyi amaçladığını kaydetti. Para Dergisi'nin sorularını yanıtlayan Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu Genel Başkanı Bendevi Palandöken, esnafın sosyal güvenlik primlerinin çok yüksek olduğunu belirterek, devletin katkısının artırılmasını talep ettiklerini dile getirdi. Palandöken, "Bu sene piyasalar biraz sıkı olunca, Ahilik Sandığı'nın yürürlüğünün ertelenmesi talebimizi iletmiştik" dedi.

Sosyal güvenlikte norm birliği sağlanması gerektiğini belirten Palandöken, esnaf, zanaatkar, çiftçi, Bağ-Kur'lu ve hizmet üreten bütün kesimlerin emeklilik için 7 bin 200 prim gününe tabi olması gerektiğinin altını çizdi. Prim gün sayısını doldurarak emeklilik için yaşı bekleyen esnaf ve sanatkarların emekli ve sağlık primlerinin ayrılması gerektiğini vurgulayan Palandöken, "emeklilik bekleyen esnafın üzerindeki prim yükü hafifletilmeli. Esnaf ve sanatkarın en düşük SGK prim ödemesi 6 bin 900 lira. Prim gününü dolduran esnaf sadece sağlık primi ödemeli" dedi.

Geleneksel tıp uygulamaları mesai dışında aile hekimlerince sunulacak

Aile Hekimliği Kanunu'nda değişikliğe gidilen teklifle, geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının mesai dışında aile hekimlerince sunulması, yabancılara sunulan birinci basamak sağlık hizmetlerinin ücretlendirilmesi ile özel amaçlı raporların daha düşük bedelle aile hekimlerince düzenlenmesi; bahsi geçen tüm ücretlerin döner sermayeye aktarılması düzenleniyor. Teklife göre; yabancılara sunulan hizmetler, mesai dışında sunulan geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile özel amaçlı raporlardan Bakanlıkça belirlenenler hariç olmak üzere aile hekimliği hizmetleri ücretsiz olacak. Acil haller hariç, haftada 40 saatten az olmamak kaydı ile Bakanlıkça belirlenen kıstaslar çerçevesinde ilgili aile hekiminin talebi ve o yerin sağlık idaresince onaylanan çalışma saatleri içinde yerine getirilecek. Bakanlıkça tarifeleri belirlenen hizmetlerden tahsil edilecek gelirler il sağlık müdürlüklerinin döner sermaye işletmelerinde bu amaçla açılacak olan hesaba yatırılacak. Bu hesapta toplanan gelirlerin, sağlık hizmet sunumu için harcanma kriterleri, aile sağlığı merkezi giderlerinde kullanılması da dahil aile hekimine ve aile sağlığı çalışanına dağıtılabilecek miktarları, dağıtım ve harcamaya ilişkin diğer usul ve esaslar Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın uygun görüşü üzerine Bakanlıkça belirlenecek.

Yabancı uyruklu öğrencilerin GSS mağduriyeti gideriliyor

Teklife göre ülkemizde öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler, eğitim öğretim yılı başlangıç tarihinden itibaren üç ay içinde talepte bulunmaları halinde genel sağlık sigortalısı sayılacak. Teklife göre genel sağlık sigortası primleri, prime esas kazanç alt sınırının yüzde 4'ü olacak.

Teklifle, yabancı uyruklu öğrencilerin, eğitim öğretim yılına ilişkin genel sağlık sigortası primleri tescil tarihinden itibaren bir ay içinde ödenecek.

Teklifle ayrıca Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı tarafından veya Uluslararası Öğrenciler Değerlendirme Kurulu kararı ile burslandırılan yabancı uyruklu öğrencilerin, avukatlık stajı yapmakta olanların, Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri Personeli Eğitim Merkezleri Kanunu kapsamında hizmet öncesi eğitime alınanların genel sağlık sigortası primlerinin ilgili Kurumlar tarafından ödenme süreleri düzenleniyor.