Üretimi zahmetsiz, karı ise çok yüksek!

MERVE YILMAZ GERGİN/ Kapya biberi, kırmızı rengi, etli yapısı ve tatlı lezzetiyle mutfaklarımızın vazgeçilmezleri arasında. İlk olarak Orta ve Güney Amerika'da yetiştirilen bu biber, zamanla Avrupa ve Asya mutfaklarına yayılarak tarih boyunca farklı kültürlerde tanınmaya başlamış. Bugün kapya biber, özellikle Akdeniz iklimine sahip bölgelerde yaygın olarak yetiştiriliyor. Taze, kurutulmuş veya sos olarak tüketilen kapya biberi, yalnızca sağlıklı bir yaşam için değil, aynı zamanda Türk tarımının önemli bir ihraç ürünü olmasıyla da son yıllarda dikkatleri üzerine çekmeye başladı. Türkiye, kapya biberi üretiminde dünya sıralamasında dördüncü sırada ancak söz konusu Avrupa pazarı olunca, orada lider durumda. Bu başarı, yalnızca tarım sektörü için değil, aynı zamanda tarıma dayalı sanayi alanında da Türkiye'ye önemli bir fırsat yaratıyor. Üretim alanı hızla artarken, dünya çapında talep de hızla yükseliyor. Türkiye'nin sunmuş olduğu uygun iklim koşulu ise bu ürünün iç ve dış pazarlarda büyümesini sağlıyor. Aydın Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu ve Efeler Ziraat Odası Başkanı Mehmet Kendirlioğlu, Türkiye'nin kapya biber üretim kapasitesinin yıllık olarak arttığını ve üreticiliğinin karlı bir yatırım alanı olduğunu belirtiyor. Antalya'nın Kumluca bölgesindeki üreticiler de bu durumu destekliyor. Kumluca Ziraat Odası Başkanı Hidayet Kökce, bu biberin ihracat potansiyelinin her geçen yıl arttığını söyleyerek, Rusya, Ukrayna, Belarus ve Avrupa ülkelerine yapılan ihracatın Türkiye ekonomisine büyük katkı sağladığını belirtiyor. Demre Ziraat Odası Genel Sekreteri İlker Günay ise ilçede 329 km2 alanda üretim yapıldığını, bunun 5 bin 200 hektarının seracılıkta kullanıldığını ve yörenin en güçlü ürününün kapya biberi olduğunu vurguluyor.

ÜRETİM ALANI ÇOK GENİŞ

Kapya biberi üretiminde Türkiye'nin dünya üretiminin yüzde 6'lık kısmını karşıladığını ve Çin, Hindistan ve ABD'den sonra dünyada dördüncü sırada geldiğini söyleyen Aydın Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu ve Efeler Ziraat Odası Başkanı Mehmet Kendirlioğlu, ülkemizin Avrupa'da ise birinci sırada geldiğini ifade ediyor. Türkiye, biber üretiminde kapya biber ile bu ürünün üretiminde yüzde 49'luk bir paya sahip. Kendirlioğlu, 2024 yılı Türkiye üretiminin yaklaşık 400 bin dekarlık alanda 1.921.000 ton olduğunu söylüyor. Ülkemizde kapya biber üretimi en çok Marmara Bölgesi'nde Çanakkale, Bursa; Akdeniz Bölgesi'nde Antalya, Adana, Mersin; Karadeniz Bölgesi'nde Samsun; Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Şanlıurfa, Gaziantep; Ege Bölgesi'nde ise Manisa, İzmir, Denizli ve Aydın illerinde yapılıyor. Bir dekarlık alana 4 bin adet fide dikilebileceğini söyleyen Kendirlioğlu, tarla için dekardan 4-5 ton, seralarda ise 20 ton verim alındığını ekliyor. Kapya biber ihracatının en çok AB ülkeleri (Almanya, Bulgaristan), Rusya ve Arap ülkelerine yapıldığını sözlerine ekleyen Kendirlioğlu, TÜİK verilerine göre 2023 yılında yaklaşık 50 bin ton ihracat yapıldığını ve yaklaşık 73 milyon dolarlık bir ihracat geliri elde edildiğinin bilgisini paylaşıyor. Kapya biberi; salçalık, yağlık, toz biber, konserve, kurutmalık ve sos olarak tüketicisiyle buluşuyor. Üretimin yüzde 40'ı ise salçalık olarak değerlendiriliyor. Kapya biber fidelerinin dikimi ilkbahar aylarında hava sıcaklığının 18-20 derecelere olduğu dönemlerde başlıyor. Kendirlioğlu, ürünün ılıman bir iklim sevdiğini hatırlatıyor ve gerekli olan sıcaklığın 20-25 derece olduğunu belirtiyor. Toprak cinsi bakımından ise tınlı-kumlu, organik maddece zengin, hafif bünyeli toprakları seviyor. PH değeri ise 5,5-6 olup asidik ortamlarda daha verimli oluyor. Su isteği bakımından da hassas olup, toprak yapısına bağlı olarak 4-5 günde sulama yapılması gerekiyor. Kapya biber üreticiliğinin genel olarak karlı bir yatırım olduğundan da bahseden Kendirlioğlu, üreticilerin ortalama iki veya üç yıl içinde başlangıç yatırım maliyetlerini karşıladığını ifade ediyor. Üreticilerin karşılaştığı en büyük zorluklardan da bahseden Kendirlioğlu, sürekli ve güvenilir pazar durumu ve pazarlama imkanları (ihracat vb), girdi maliyetleri (fide fiyatları, gübre, ilaç, mazot vb.), işçilik ve nakliye maliyetlerinin olduğunu vurguluyor. Kapya biberin 2024 yılı itibarı ile toptan satış fiyatı ise 10 TL/Kg olduğunu hatırlatıyor.

ZAHMETSİZ BİR ÜRÜN

Kapya biberin müthiş bir C vitamini kaynağı olduğunu ve ülkemiz ve dünyada da sıkça tüketildiğinin bilgisini paylaşan Kumluca Ziraat Odası Başkanı Hidayet Kökce ise ürünün daha çok sıcak ve ılıman bir iklimi sevdiğini, bu nedenle Türkiye'nin hemen her yerinde yetiştirilebileceğini belirtiyor. Kapya biberin Antalya bölgesinde en çok Demre, Kumluca ve Merkez'de üretildiğini de söyleyen Kökce, "Kumluca bölgemizde ortalama 1000 dönümlük bir üretim mevcut. Bölgesel olarak düşünüldüğünde ise 5-6 bin dönümlük bir üretim yapılıyor. Bölgeden Rusya, Ukrayna, Belarus ve Avrupa ülkelerine ihracat yapılıyor" diyor. Bir dönüme ortalama bin 500 ile bin 700 adet civarında biber ekilebildiğini ve bundan 10-12 ton arasında ürün alındığını da sözlerine ekleyen Kökce, bir dönüm seranın yatırım maliyetinin ise 700 bin liranın üzerinde olduğunu ifade ediyor. Kapya biber 15-20 günde bir toplanıyor. Bazen tam kızarmadığı için 45 gün toplanmadığı zamanlar da oluyor. Kökce, bu işi virüslerden dolayı yapan çiftçi sayısının gün geçtikçe azaldığını da hatırlatıyor. Kapya biberin bugünkü kilogram fiyatı ise her şey dahil 60 liradan satışa sunuluyor.

"İç ve dış pazarlarda pazar payı artıyor"

Aydın Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu ve Efeler Ziraat Odası Başkanı Mehmet Kendirlioğlu'na göre, sebze bitkileri üretiminde domatesten sonra en çok üretimi yapılan ürün biber. Biber çeşitleri içinde ise en çok üretimi yapılan, değişik şekillerde değerlendirme imkanı olan (salçalık, yağlık, kurutmalık, toz, konserve, taze vb.) ve ihracatı yapılan kapya biber. Kendirlioğlu'na göre kapya biberi, değişik şekillerde değerlendirilebilen, katma değeri yüksek bir ürün niteliğinde. Dolayısı ile gerek iç pazarda ve gerekse dış pazarlarda pazar payı ve imkanı her geçen yıl artıyor. Bu sebeple üretim alanları her yıl artış gösteriyor. Kendirlioğu, bu yüzden kapya biber üreticiliğini karlı bir yatırım olarak değerlendiriyor.

Ramazan ÖZCAN / Malatya Ticaret Borsası Başkanı

"Dondurup, ABD'ye ihraç ediyoruz"

Malatya'da yüzlerce dönümlük alanda ekimi yapılan kapya biberler hasat sonrası dondurularak ABD'ye ihraç ediliyor. Son yıllarda sadece kuru kayısıya bağımlı kalınmayarak alternatif ürünlerin yetiştirilmesi için önemli çalışmalar yapılıyor. İklim değişikliğinden kaynaklanan olumsuzlukları katma değere dönüştürüyoruz. Malatya iklimi son dönemlerde ciddi anlamda bir değişim yaşayarak ılıman bir iklime dönüştü. Bizler de çilek ve kapya biber gibi ürünlerin üretimine devam ediyoruz.

İlker GÜNAY / Demre Ziraat Odası Genel Sekreteri