Yenilemiş telefonlar artık Türkiye'de de favori
PARA TEKNOLOJİ/ ÖZGE ÖZ Yurtdışında her beş kişiden birinin cep telefonu satın alırken tercih ettiği yenilenmiş cep telefonları, artık Türkiye'de de tercih ediliyor. Sürdürülebilirlik ve kaynakların tasarruflu kullanımı konusunda artan hassasiyetin yanı sıra bu yenilenmiş telefonların sıfırına göre daha ekonomik olması, tüketicilerin yenilenmiş telefonlara ilgisini artırıyor.
Bu ilgi üzerine Teknosa ve MediaMarkt gibi zincir teknoloji mağazaları yenilenmiş telefon pazarında yerini aldı. Ayrıca Turkcell de yenilenmiş telefon ve elektronik cihaz sağlayıcılarından EasyCep ve Mobilfon firmalarıyla yaptığı iş ortaklığı ile döngüsel ekonominin en somut örneklerinden biri olan elektronik cihaz yenileme sektöründe hizmet vermeye başladı.
Bağımsız araştırma kuruluşu Sia Insight tarafından Mayıs 2023'te Türkiye'deki tüketicilerin cep telefonu alma tercihlerine dair yapılan araştırma, yenilenmiş telefonun avantajlarını öğrenen tüketicilerin bu yönde tercih yapmaya giderek daha fazla eğilimli olduğunu ortaya koydu. Mayıs ayında 12 ilde bin kişiyle görüşülerek yapılan araştırmaya göre; yenilenmiş telefonun ne olduğunu öğrenen tüketicilerin yüzde 31'i alışverişlerini bu yönde yapabileceklerini ifade etti. Aralık 2022'de bu oran yüzde 17 seviyesindeydi.
Aynı araştırmanın sonuçlarına göre; kullanıcılar, halihazırda kullanılan telefondan daha üst modele geçmek, boşuna fazla para ödememek ve sıfır telefon ile yenilenmiş arasında bir fark görmedikleri için yenilenmiş telefonları tercih eder oldu. Yenilenmiş telefon fiyatları, muadili sıfır telefonlara göre yüzde 30'a kadar daha ucuz. Taksitlerin üç ayla sınırlı olduğu sıfır cep telefonlarına karşın, yenilenmiş cep telefonlarında peşin fiyatına 12 ay taksit, 12 ay garanti ve iki hafta süreyle iade hakkı veriliyor. Bu da yine yenilenmiş telefonların kullanımını artıran bir diğer neden.
35 MAĞAZADA YENİLENEN ÜRÜNLER VAR
Mağazalarında ikinci el telefonlara yönelik hizmet vermeye başlayan MediaMarkt'ın Türkiye CEO'su Faruk Kocabaş, "Biz de MediaMarkt olarak yenilenmiş cihazları, 35 mağazamızda bulunan deneyim alanlarında ve mediamarkt.com.tr'de tüketicilerimizle buluşturuyoruz" diyor. Yapılan araştırmalara göre gençlerde yenilenmiş ürünlere karşı artan bir talep olduğunu belirten Kocabaş, "Hammadde fiyatlarında artan maliyetler, akıllı ürünlerde kullanılan yazılımlarda sürekli olarak yapılan güncellemeler ve sıfır ürünlerdeki yükselen fiyatlar, tüketicilerin bu ürünlere ulaşmasında zorluk yaratıyor. Bu sebepler doğrultusunda gelecekte yenilenmiş cihazlara karşı talebin artarak devam edeceğini öngörüyoruz" şeklinde konuşuyor. Bu yılın sonunda yenilenmiş cihaz sunulan mağaza sayısını 50'ye çıkarmayı hedefleyen MediaMarkt, önümüzdeki yıl ise tüm mağazalarda yenilenmiş cihazları tüketicilere sunmayı amaçlıyor. MediaMarkt olarak önceliklerini; sürdürülebilir bir dünyayı destekleyerek çevre ve topluma faydalı olabilmek için çalışmak şeklinde açıklayan Kocabaş, "Bu düşüncemiz doğrultusunda mağazalarımızda sürdürülebilirlik sürecini destekleyen ürünlere ve kampanyalara yer veriyoruz. Yenilenmiş cihazlar da bunlardan biri" diyor. Yenilenmiş cihazlar kategorisinde müşterilerin özellikle Apple ürünlerini daha çok tercih ettiğini belirten Kocabaş, ayrıca kredi kartıyla taksitli olarak alınabilmesi de hem ilk defa akıllı telefon alacak gençler açısından ya da üst modele geçmek isteyenler tarafından tercih sebebi olduğunu söylüyor.
Verilen bilgilere göre iPhone7/7 Plus, iPhone8/8 Plus, iPhone 11, iPhone XR/XS özellikle en çok tercih edilen modeller arasında yer alıyor. Yenileme sonrası fiyatın hangi kriterlere göre belirlendiği de merak edilen konulardan biri. Konuyla ilgili Kocabaş, "Türk Standartları Enstitüsü ve Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş Yenileme Merkezleri'nin yaptığı yenileme işleminde, yenileme esnasında oluşan maliyetler eklenerek yetkili satıcı olarak bize teklif ediliyor. Mevcut yenilenmiş ürünün varsa sıfır fiyatının pazardaki durumu, yoksa da üst modellerinin fiyatları ile kıyaslanarak, rekabete göre de değerlendirmeler yapılarak müşterilerimizde karşılığı olacak bir şekilde fiyatlandırma yapılıyor" diyor. Yenileme Merkezi tarafından yapılan yenileme ve sertifikalandırma işlemine cep telefonları ve tabletlerin yanı sıra Nisan ayında yayınlanan yönetmelik ile akıllı saatler, dizüstü ve masaüstü bilgisayarlar, oyun konsolları ve modemler de yenilemeye tabi ürünler olarak eklendi. İkinci el ürünler için MediaMarkt'a farklı kampanyalar da var. Konuyla ilgili Kocabaş, "Dönem dönem farklı birçok kampanyamızı müşterilerimiz ile buluşturuyoruz. Şu anda vade farksız kredi kartına taksit kampanyası en çok talep gören kampanyalar arasında yer alıyor" diye konuşuyor.
TAKSİT İMKANIYLA TELEFON DEĞİŞİMİ
2018 yılında kurulan EasyCep; 59 konsept mağazanın yanı sıra, 36 Migros mağazasında ve 18 Carrefour mağazasında yer alan satış noktalarına sahip. Ayrıca 120'ye yakın fiziksel noktada da hizmet veriliyor. Özellikle bu yıl ikinci el / yenilenmiş telefonlara olan talep arttığını belirten EasyCep Kurucu Ortağı ve CEO'su Mehmet Akif Özdemir, "Tüketiciler bu hizmet hakkında bilgilendikçe arttığını gördüklerini vurguluyor. Tüketicilerin cep telefonu alma tercihlerine dair olarak bağımsız araştırma kuruluşu Sia Insight tarafından yapılan araştırma, yenilenmiş telefonun avantajlarını öğrenen tüketicilerin bu yönde tercih yapmaya giderek daha fazla eğilimli olduğunu ortaya koydu. Mayıs ayında 12 ilde bin kişiyle görüşülerek yapılan araştırmaya göre, yenilenmiş telefonun ne olduğunu öğrenen tüketicilerin yüzde 31'i, alışverişlerini bu yönde yapabileceklerini ifade etti. Aralık 2022'de bu oran yüzde 17 seviyesindeydi" diyor. Özdemir, yenilenmiş telefon almayı düşünen tüketicilerle ilgili, "Bu tüketicilerin yüzde 60'a yakını 'boşuna daha fazla para ödememek için', yarısı 'sıfır telefonla yenilenmiş telefon arasında fark görmediği', yüzde 28'i ise 'elindeki parayla daha iyi marka/modelde telefon' alabilmek için tercihini bu yönde kullanıyor" diyor. Özdemir, tüketiciye avantajlı koşullarla telefon sağlamanın yanı sıra yeni cihaz üretiminden kaynaklı karbon salınımının önüne geçiyor olmak ve ithalat oranını düşürerek ülkemiz ekonomisine katkıda bulunmak temel motivasyonlarının arasında olduğunu da belirtiyor. Özdemir, "Buna karşın, ülkemizde telefon alan tüketicilerde yenilenmiş telefon alma oranı henüz yüzde 1'ler seviyesinde. Halbuki Avrupa ve Kuzey Amerika gibi gelişmiş pazarlarda beş kişiden birinin yenilenmiş telefon tercih ettiğini görüyoruz. Ülkemizde, ekonomik durumdan bağımsız olarak, tüketici farkındalığının artmasıyla bu oranın da artacağına inanıyoruz" şeklinde yorum yapıyor. Bakanlık tarafından alınan karara göre artık yalnızca telefon değil diğer elektronik ürünler de yenilenebiliyor. Ancak bu ürünlerin telefon kadar ilgi görmediğinden bahseden Özdemir, "KDV oranının yüzde 1 olduğu yenilenmiş cep telefonu dışında diğer kategorideki cihazlar için henüz KDV indirimi söz konusu olmadığı için bu ürünlerin satışında yeterli büyüklükte bir pazar oluşmadı. KDV indirimi yapılması durumunda bu pazar büyüyecektir" şeklinde konuşuyor.
SIFIR CİHAZA GÖRE YÜZDE 30 UCUZ
Yenilenmiş telefon almak isteyen kullanıcıların en büyük avantajının muadili sıfır bir cihaza göre yüzde 30 daha ucuza yenilenmiş bir cihaz alabilmesi olduğunu belirten Özdemir, "Üstelik yeni telefonlarda 12 bin liranın üzeri için en fazla üç taksit yapılabilirken, yenilenmiş bir telefonda tutar fark etmeksizin EasyCep'ten peşin fiyatına 12 taksit ve 12 ay da garantiyle alınabiliyor. Müşterinin fikri değişirse 14 gün içinde iade de edebiliyor. Bir örnek üzerinden gidersek, kullandığı iPhone X telefonunu satmak isteyen biri, sistemimize girdiğinde, halihazırda işleyen, kameraları çalışan, ekranı çizik, genel durumu da iyi olan cihazını bize yaklaşık 9 bin 100 liraya satabilir. Yerine bir iPhone 11'i 19 bin 400 liraya alabilir. Sunduğumuz peşin fiyatına 12 taksit avantajından da yararlandığı durumda müşteri, ayda sadece 860 lira tutarında taksit ödeyerek iPhone X'sini yenilenmiş bir iPhone 11 ile değiştirebilir" şeklinde bilgi veriyor. EasyCep'teki fiyatlar telefonda en düşük fiyat bin 400 liradan başlıyor, en yüksek fiyat da ortalama üstü cihazlar için 20 bin liraya kadar yükseliyor. En üst modellerde ise fiyat 35 bin liraya kadar fiyat çıkabiliyor" diyor.
ONLINE DA SATIYOR
Yenilenmiş telefon satışı yapan markalar arasında yer alan Teknosa, şimdilik yalnızca internet sitesi üzerinden yenilenmiş telefon satışı yapılıyor. Ticaret Bakanlığı onaylı Yenileme Merkezleri ile çalışan Teknosa, gerekli tüm bakım, onarım ve testlerden geçmiş, yüzde 100 çalışır ve sıfıra yakın telefonlar için 12 ay garanti ve 14 gün içinde iade garantisi veriyor. Teknosa Kategori Yönetimi ve Tedarik Zinciri Genel Müdür Yardımcısı Cenk Yenginer, yenilenmiş telefonlara olan öncelikli sebebi yükselen satış fiyatlarına bağlıyor. Yenginer, "Bunun yanı sıra sürdürülebilirlik ve kaynakların tasarruflu kullanımı konusunda artan hassasiyet de tüketicilerin yenilenmiş telefonlara ilgi göstermesinde rol oynuyor" şeklinde bilgi veriyor. Yenginer, aynı zamanda yenilenmiş telefonlarda en çok Apple markasının ön plana çıktığını belirterek "Yenilenmiş telefon satışının yüzde 90'ı Apple markasından geliyor diyebiliriz. Yenilenmiş telefonda en çok talep edilen Apple modelleri ise Iphone 13 ve 14" diyor.
TURKCELL DE BU İŞE GİRDİ
Son dönemde ikinci el mobil iletişim cihazlarının alım-satımında görülen artış eğilimi dikkate alınarak Turkcell de yenilenmiş telefon ve elektronik cihaz sağlayıcılarından EasyCep ve Mobilfon firmalarıyla yaptığı iş ortaklığı ile döngüsel ekonominin en somut örneklerinden biri olan elektronik cihaz yenileme sektöründe yerini aldı. Şirket, "Türk Standartları Enstitüsü standartlarına uygun süreçlere sahip ve Ticaret Bakanlığı onayıyla lisanslanmış yenileme merkezi aracılığıyla yenilenen ikinci el cihazları, mağaza ve online kanallar üzerinden müşterileriyle buluşturuyor. Bu sayede dileyen tüm müşteriler, yenilenmiş cihazları peşin veya seçili modelleri faturalarına ek olarak Turkcell'den kolayca satın alma işlemi gerçekleştirebiliyor. Bu cihazlara bir yıl süren garanti de veriliyor" şeklinde açıklama yapıyor. Turkcell buna ek olarak, müşterilerin eski cihazlarını getirerek, satın alacakları yeni cihazlarda indirim olarak kullandıkları 'Eskisini Getir Yenisini Götür' kampanyasını da kullanıcılarına sunuyor. Şirket, açıklamasında son olarak şu bilgileri aktarıyor:
"Cep telefonlarında ikinci el satışlarının büyük bir pazara sahip olduğu Türkiye'de; güvenli bir alışveriş ortamının sağlanmasıyla birlikte ikinci el mobil cihaz pazarının düzene gireceğini, buradaki ticaretin de Turkcell gibi güvenilir kanallara kayacağını öngörüyoruz. Bu noktada herhangi bir yetkinliği bulunmayan satıcılara alternatif olarak kalite ve veri güvenliğini sağlayıp, bu alışverişten uzak duran müşterilerimize de seçenek sunmayı hedefliyoruz. Ayrıca fiyatların yükseldiği teknoloji ürünlerine de seçenek getirerek, cihazların hem daha uygun rakamlar hem de taksit avantajı sayesinde ithalatta azaltıcı etki oluşturacağına inanıyoruz. Bu alandaki ithalat rakamlarını da aşağı çekerek ülke ekonomisine olumlu katkı sağlayacağımızı düşünüyoruz. Yasa dışı cihaz ticaretini durdurma yolunda da güçlü bir adım olan yenilenmiş ikinci el cihazların satışının yaygınlaşması sayesinde, güncel ürünler tüm kullanıcılar için daha erişilebilir hale gelecektir."
YENİLEME YETKİ BELGESİ NEDİR, NASIL ALINIR?
Kullanılmış cep telefonu ve tabletlerin belirli bir standartta yenilenerek, garantili ve sertifikalı bir şekilde "yenilenmiş ürün" olarak tekrar satışa sunulmasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik, 2020'de Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yenileme işlemleri ve yenilenmiş ürünleri piyasaya arz edebilmek için Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilen yenileme merkezleri tarafından yapılabilecek. Bu kapsamda; "Yenileme Merkezi" olarak faaliyette bulunmak isteyen firmalar, "Yenileme Yetki Belgesi" alabilmek için başvuru dilekçesi ve talep edilen ek belgelerle Bakanlığa yazılı olarak başvurması gerekiyor. Yenileme yetki belgesi, yenileme merkezi faaliyetiyle iştigal edilebilmesi için ticari işletmeler adına Bakanlık tarafından düzenlenen belgeyi ifade eder. Bakanlığa yapılan başvurular incelendikten sonra yeterli görülen firmalara "Yenileme Yetki Belgesi" verilir.
LİSANSLI YEDEK PARÇA KULLANILIYOR
Lisanslı merkezlerde yenilenen telefonlarda yalnızca orijinal ve lisanslı yedek parçalar kullanılıyor. Ticaret Bakanlığınca düzenlenen yönetmeliğe göre 2020 yılında tablet yenileme yetkisi de yenileme merkezlerine verilmişti. Bunun yanında dizüstü bilgisayar, akıllı saat, oyun konsolu ve modemler de bu kategoriye girdi. Cihazlar kapsamlı testlerden geçirilmiş olsa dahi yine de bu cihazları Ticaret Bakanlığı'nın yetki belgesi verdiği merkezlerden alışveriş yapmak en doğru yöntem. Ticaret Bakanlığı'nın sitesinde yer alan onaylı yenileme merkezleri şöyle:
AVANTAJLI BİR İŞ
Sermayeniz var ve bir iş kurmayı düşünüyorsanız, yenilenmiş telefon alanı iyi bir seçenek olabilir:
-Turkcell, Teknosa, MediaMarkt gibi markaların yanı sıra bu alanda girişimlerin de olması, zaten yenilenmiş telefon sektörü için gelecek vadediyor. Bu işi yapacaksanız Ticaret Bakanlığı'ndan yetkilenmiş yenileme belgesi alarak kendi telefon dükkanınızı açabilirsiniz.
-Ya da franchise yöntemiyle bu işte yer alan markaların bayisi olabilirsiniz. Ne kadar sermaye ayırıp yatırım yapacağınızı belirleyin. Devir almak ya da aksesuar dükkanı açmak sizin için daha uygun maliyetli olabilir.
-Eğer operatör veya marka bayiliği alıyorsanız, bu konuda tüm malzemeleri firmalar size verir. Normal aksesuar ya da cep telefonu dükkanı açacaksanız, dükkan tasarımını siz yaptırmalısınız. Tabela, vitrin ve raflar için bu işi yapan profesyonellerle anlaşabilirsiniz.
-Tüm bunlar ekstra masraf olduğu için günümüz koşullarında franchise yöntemiyle bir mağaza açmak daha uyguna gelecektir. Hem de yenilenmiş ürünler marka güvenilirliğiyle daha çok ve hızlı satılacaktır. Örneğin EasyCep bayilik veriyor. Markanın internet sitesinde gerekli sorular cevapladıktan sonra sizinle iletişime geçiliyor. Gerekli bilgiler arasında ise ne iş yaptığınız, bayilik talep edilen il/ilçe gibi bilgiler isteniyor.
-Ücretler sürekli değişse de bildiğimiz kadarıyla EasyCep bayilik ücreti 100 bin lira ile 200 bin lira arasında bir fiyat. Bu fiyatın değişkenliği dükkanın konumu ve büyüklüğü ile alakalı. Yenilenmiş telefonların fiyatını belirlenirken, yenileme işleminde oluşan maliyetler de eklenebiliyor.
-Ürünün piyasada varsa sıfır modelinin ücreti, yoksa da üst modellerinin fiyatlarıyla kıyaslanarak rekabete göre fiyat biçiliyor. Yani işçilik ücreti, kâr marjı gibi masrafları ürünlere yansıtabiliyorsunuz. Yine de sıfır modelinden uyguna geldiği için talep görüyor. Bu işte risk oranı az ve kazanç oranını yüksek.