2023 yılı vergi ve cezaları
TALHA APAK Milyonlarca vatandaşı ilgilendiren; harçlar, emlak vergisi, damga vergisi, değerli kağıtlar, motorlu taşıtlar vergisi, çevre temizlik vergisi, özel iletişim vergisi ve Vergi Usul Kanunu kapsamındaki cezaların yeniden değerleme oranında 2023 yılında uygulanacak artışlar açıklandı. Buna göre; Emlak Vergisi ve Motorlu Taşıtlar Vergisi yüzde 61.5, pasaport, kimlik değiştirme, evlilik belgesi ücretleri yüzde 122.93, Veraset ve intikal vergisi yüzde 122.93, Özel İletişim Vergisi yüzde 122.93 artacak. Engelli araçlarındaki ÖTV istisnası ise 1 milyon 4 bin 200 liraya çıktı.
Yeniden Değerleme Oranı, Vergi Usul Kanunu'nun 298'inci maddesine göre hesaplanıyor. Yeniden Değerleme Oranı; yeniden değerleme yapılacak yılın Ekim ayından bir önceki yılın aynı dönemine göre Üretici Fiyatları Genel Endeksi'nde (ÜFE) meydana gelen ortalama fiyat artış oranını ifade ediyor. Yeniden değerleme oranı, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) her yıl Kasım ayının başında Ekim ayına ilişkin enflasyon oranlarını açıklaması ile birlikte belli oluyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı ise bir Tebliğ ile bu oranı, kamuoyuna Resmi Gazete'de ilan ediyor. Buna göre, TUİK tarafından 2022 yılı yeniden değerleme oranı yüzde 122.93 olarak belirlenmiş bulunuyor. Ayrıca Gelir Vergisi Kanunu'nun mükerrer 123'üncü maddesine göre; kanunun ilgili maddelerinde yer alan maktu had ve tutarlar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanacak. (24.11.2022 Tarih, 32023 Sayılı Resmi Gazete, 542 Sayılı V.U.K. Genel Tebliği)
Görüldüğü üzere; 2023 yılında uygulanacak bazı vergi ve harçlar ağırlıklı olarak yeniden değerleme oranı olan yüzde 122.93 artacak. Bazı vergi ve harçlarda ise indirimli oran uygulanacak.
EMLAK VERGİSİ YÜZDE 61.5 ARTACAK
2022 yılına ait söz konusu değerler Emlak Vergisi'nde yeniden değerleme oranı olan yüzde 122,93'ün yarısı (yüzde 122.93/2=) yüzde 61.5 oranında artırılması suretiyle 9 bin 967 TL olarak tespit edilmiştir.2023 yılında uygulanacak olan 1319 sayılı Kanunun 44'üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan vergi oranlarına esas mesken nitelikli taşınmaz değerlerinin alt ve üst sınırları, 2022 yılına ait değerlerin 2022 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranının yarısı olan (yüzde 122.93/2=) yüzde 61.5 oranında artırılması suretiyle;
9.967.000 TL ile 14.951.000 TL arasında olanlar (bu tutar dahil)
9.967.000 TL'yi aşan kısmı için (Binde 3)
19.936.000 TL'ye kadar olanlar (bu tutar dahil) 14.951.000 TL'si için 14.952 TL, fazlası için (Binde 6)
19.936.000 TL'den fazla olanlar 19.936.000 TL'si için 44.862 TL, fazlası için (Binde 10) olarak tespit edilmiştir. (30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete, 82 Sayılı Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği)
BAZI HARÇLARIN ARTIŞ ORANI
1- Motorlu Taşıtlar Vergisi yüzde 61.5 artacak: 2022 yılı için yeniden değerleme oranı yüzde 122.93 olarak tespit edilmiş ve 24/11/2022 tarihli ve 32023 Sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 542) ile ilan edilmiş bulunmaktadır. Ayrıca 20/12/2022 tarihli ve 6582 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla söz konusu yeniden değerleme oranı, 197 sayılı Kanunun 5'inci maddesinde yer alan (I) sayılı tarife, 6'ncı maddesinde yer alan (II) ve (IV) sayılı tarifeler ve geçici 8'inci maddesinde yer alan (I/A) sayılı tarifesinde bulunan taşıtlar için, 2023 yılı motorlu taşıtlar vergisi tutarlarının tespitinde uygulanmak üzere yüzde 61.5 olarak belirlenmiştir.
Buna göre, 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren motorlu taşıtların vergilendirilmesine ilişkin 197 sayılı Kanunun 5'inci maddesindeki (I) sayılı tarife, 6'ncı maddesinde yer alan (II) ve (IV) sayılı tarifeler ve Geçici 8'inci maddesindeki (I/A) sayılı tarife yeniden belirlenmiştir.
1 Ocak 2023 tarihinden itibaren, motorlu taşıtların vergilendirilmesine ilişkin (I) ve (II) sayılı tarifeler aşağıdaki gibidir.
A. (I) Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Tarifesi
(I) Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Tarifesi
1/1/2018 tarihinden (bu tarih dahil) sonra kayıt ve tescil edilen otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve benzeri taşıtlar ile motosikletler aşağıdaki (I) sayılı tarifeye göre vergilendirilir.
|
Motor Silindir Hacmi (cm³) |
Taşıt Değeri (TL) |
Satır |
Taşıtların Yaşları ile Ödenecek Yıllık Vergi Tutarı (TL) |
||||
|
Numarası |
1 – 3 yaş |
4 – 6 yaş |
7 – 11 yaş |
12 – 15 yaş |
16 ve yukarı yaş |
||
|
1- Otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve benzerleri |
|||||||
|
1300 cm³ ve aşağısı |
114.000'ü aşmayanlar |
1 |
2.120 |
1.479 |
826 |
623 |
219 |
|
114.4000'ü aşıp 199.700'ü aşmayanlar |
2 |
2.330 |
1.626 |
907 |
687 |
242 |
|
|
199.700'ü aşanlar |
3 |
2.545 |
1.773 |
993 |
750 |
261 |
|
|
1301 – 1600 cm³ e kadar |
114.000'ü aşmayanlar |
4 |
3.693 |
2.769 |
1.606 |
1.135 |
436 |
|
114.4000'ü aşıp 199.700'ü aşmayanlar |
5 |
4.064 |
3.047 |
1.768 |
1.245 |
476 |
|
|
199.700'ü aşanlar |
6 |
4.434 |
3.323 |
1.925 |
1.359 |
520 |
|
|
1601 – 1800 cm³ e kadar |
285.800'ü aşmayanlar |
7 |
7.178 |
5.613 |
3.299 |
2.013 |
780 |
|
285.800'ü aşanlar |
8 |
7.834 |
6.120 |
3.604 |
2.199 |
851 |
|
|
1801 – 2000 cm³ e kadar |
285.800'ü aşmayanlar |
9 |
11.309 |
8.709 |
5.119 |
3.047 |
1.198 |
|
285.800'ü aşanlar |
10 |
12.340 |
9.505 |
5.584 |
3.323 |
1.308 |
|
|
2001 – 2500 cm³ e kadar |
356.900'ü aşmayanlar |
11 |
16.967 |
12.317 |
7.695 |
4.596 |
1.818 |
|
356.900'ü aşanlar |
12 |
18.511 |
13.436 |
8.393 |
5.016 |
1.983 |
|
|
2501 – 3000 cm³ e kadar |
714.300'ü aşmayanlar |
13 |
23.656 |
20.583 |
12.857 |
6.915 |
2.535 |
|
714.300'ü aşanlar |
14 |
25.810 |
22.451 |
14.027 |
7.545 |
2.766 |
|
|
3001 – 3500 cm³ e kadar |
714.300'ü aşmayanlar |
15 |
36.030 |
32.421 |
19.528 |
9.748 |
3.570 |
|
714.300'ü aşanlar |
16 |
39.309 |
35.365 |
21.303 |
10.631 |
3.900 |
|
|
3501 – 4000 cm³ e kadar |
1.143.400'ü aşmayanlar |
17 |
56.650 |
48.919 |
28.808 |
12.857 |
5.119 |
|
1.143.400'ü aşanlar |
18 |
61.806 |
53.364 |
31.432 |
14.027 |
5.584 |
|
|
4001 cm³ ve yukarısı |
1.357.700'ü aşmayanlar |
19 |
92.725 |
69.530 |
41.179 |
18.507 |
7.178 |
|
1.357.700'ü aşanlar |
20 |
101.152 |
75.853 |
44.924 |
20.189 |
7.834 |
|
|
2- Motosikletler |
Taşıtların Yaşları ile Ödenecek Yıllık Vergi Tutarı (TL) |
||||||
|
1 – 3 yaş |
4 – 6 yaş |
7 – 11 yaş |
12 – 15 yaş |
16 ve yukarı yaş |
|||
|
100 – 250 cm3'e kadar |
395 |
295 |
218 |
134 |
51 |
||
|
251 – 650 cm3'e kadar |
817 |
618 |
395 |
218 |
134 |
||
|
651 – 1200 cm3'e kadar |
2.109 |
1.253 |
618 |
395 |
218 |
||
|
1201 cm3 ve yukarısı |
5.116 |
3.380 |
2.109 |
1.674 |
817 |
||
(II) Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Tarifesi
(I) ve (I/A) sayılı tarifelerde yazılı otomobil, arazi taşıtı, kaptıkaçtı ve benzerleri ile motosikletler dışında kalan motorlu kara taşıtları, aşağıdaki (II) sayılı tarifeye göre vergilendirilir.
|
Taşıt Cinsi ve Oturma Yeri /Azami Toplam Ağırlık |
Taşıtların Yaşları ile Ödenecek Yıllık Vergi Tutarı (TL) |
||
|
1 – 6 yaş |
7 – 15 yaş |
16 ve yukarı yaş |
|
|
1) Minibüs |
2.535 |
1.674 |
817 |
|
2) Panel van ve motorlu karavanlar (Motor Silindir Hacmi) |
|||
|
1900 cm3 ve aşağısı |
3.380 |
2.109 |
1.253 |
|
1901 cm3 ve yukarısı |
5.116 |
3.380 |
2.109 |
|
3) Otobüs ve benzerleri (Oturma Yeri) |
|||
|
25 kişiye kadar |
6.403 |
3.824 |
1.674 |
|
26-35 kişiye kadar |
7.679 |
6.403 |
2.535 |
|
36-45 kişiye kadar |
8.546 |
7.248 |
3.380 |
|
46 kişi ve yukarısı |
10.252 |
8.546 |
5.116 |
|
4) Kamyonet, kamyon, çekici ve benzerleri (Azami Toplam Ağırlık) |
|||
|
1.500 kg.'a kadar |
2.273 |
1.510 |
739 |
|
1.501-3.500 kg'a kadar |
4.604 |
2.667 |
1.510 |
|
3.501-5.000 kg'a kadar |
6.917 |
5.757 |
2.273 |
|
5.001-10.000 kg'a kadar |
7.679 |
6.521 |
3.057 |
|
10.001-20.000 kg'a kadar |
9.229 |
7.679 |
4.604 |
|
20.001 kg ve yukarısı |
11.544 |
9.229 |
5.363 |
(IV) Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Tarifesi
Uçak ve helikopterler (Türkkuşu, Türk Hava Kurumu'na ait olanlar hariç) aşağıdaki (IV) sayılı tarifeye göre vergilendirilir.
IV) Sayılı Tarife
|
Taşıt Cinsi ve Azami Kalkış Ağırlığı |
Taşıtların Yaşları İle Ödenecek Yıllık Vergi Tutarı (TL) |
|||
|
1 – 3 yaş |
4 – 5 yaş |
6 – 10 yaş |
11 ve yukarı yaş |
|
|
Uçak ve helikopterler |
||||
|
1.150 kg'a kadar |
42.870 |
34.278 |
25.704 |
20.558 |
|
1.151 – 1.800 kg.'a kadar |
64.317 |
51.439 |
38.577 |
30.859 |
|
1.801 – 3.000 kg.'a kadar |
85.769 |
68.610 |
51.439 |
41.153 |
|
3.001 – 5.000 kg.'a kadar |
107.221 |
85.769 |
64.317 |
51.439 |
|
5.001 – 10.000 kg.'a kadar |
128.675 |
102.933 |
77.188 |
61.741 |
|
10.001 – 20.000 kg.'a kadar |
150.125 |
120.091 |
90.055 |
72.024 |
|
20.001 kg. ve yukarısı |
171.571 |
137.242 |
102.933 |
82.342 |
(I/A) Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Tarifesi
31/12/2017 tarihinden (bu tarih dahil) önce kayıt ve tescil edilen otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve benzeri taşıtlar, 197 sayılı Kanunun Geçici 8'inci maddesinde düzenlenen (I/A) sayılı tarifeye göre vergilendirilir.
|
Motor Silindir Hacmi (cm³) |
Taşıtların Yaşları ile Ödenecek Yıllık Vergi Tutarı (TL) |
||||
|
1-3 yaş |
4-6 yaş |
7-11 yaş |
12-15 yaş |
16 ve yukarı yaş |
|
|
Otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve benzerleri |
|||||
|
1300 cm³ ve aşağısı |
2.120 |
1.479 |
826 |
623 |
219 |
|
1301-1600 cm³ e kadar |
3.693 |
2.769 |
1.606 |
1.135 |
436 |
|
1601-1800 cm³ e kadar |
6.527 |
5.098 |
3.003 |
1.828 |
707 |
|
1801-2000 cm³ e kadar |
10.284 |
7.918 |
4.654 |
2.769 |
1.091 |
|
2001-2500 cm³ e kadar |
15.423 |
11.196 |
6.996 |
4.178 |
1.652 |
|
2501-3000 cm³ e kadar |
21.508 |
18.709 |
11.687 |
6.283 |
2.306 |
|
3001-3500 cm³ e kadar |
32.755 |
29.473 |
17.752 |
8.859 |
3.249 |
|
3501-4000 cm³ e kadar |
51.503 |
44.472 |
26.190 |
11.687 |
4.654 |
|
4001 cm³ ve yukarısı |
84.294 |
63.211 |
37.435 |
16.821 |
6.527 |
(30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete, 55 Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu Genel Tebliği)
2- Pasaport, kimlik değiştirme, evlilik belgesi ücretleri yüzde 122.93 artacak: Çeşitli Vergi, Harç, değerli kağıt gibi bürokrasiyi ilgilendiren konulara ilişkin ödenecek tutarlar, yüzde 122.93 artacak. Buna göre pasaport defteri 501 lira, kimlik değiştirme 83 lira, kayıp nedeniyle kimlik düzenlenmesi 166 lira, sürücü belgesi harcı 624 lira, motorlu araç tescil belgesi 557 lira, evlilik cüzdanı ise 445 liraya yükseldi. (30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete, 210 Sayılı Değerli Kağıtlar Kanunu Genel Tebliği)
3- Veraset ve intikal vergisi yüzde 122.93 artacak:
1 Ocak 2023 tarihinden itibaren Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu'nun 4'üncü maddesinin (b), (d) ve (e) bentlerinde yer alan istisna tutarları;
- Evlatlıklar dahil, füruğ ve eşten her birine isabet eden miras hisselerinde 1 milyon 15 bin 747 TL (füruğ bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinde 2 milyon 32 bin 742 TL),
- İvazsız suretle meydana gelen intikallerde 23 bin 387 TL,
- Para ve mal üzerine düzenlenen yarışma ve çekilişlerde kazanılan ikramiyelerde 23 bin 387 TL olarak dikkate alınacaktır.
Öte yandan, Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu'nun 16'ncı maddesinde yer alan vergi tarifesi matrah dilim tutarları 1/1/2023 tarihinden geçerli olmak üzere yeniden değerleme oranında (yüzde 122.93) artırılmak suretiyle tespit edilmiştir. Bu nedenle 1/1/2023 tarihinden itibaren veraset yolu ile veya ivazsız surette meydana gelen intikallerde veraset ve intikal vergisi aşağıdaki tarifeye göre hesaplanacaktır.
|
Matrah |
Verginin Oranı (%) |
|
|
Veraset Yoluyla İntikallerde |
İvazsız İntikallerde |
|
|
İlk 1.100.000 TL için |
1 |
10 |
|
Sonra gelen 2.600.000 TL için |
3 |
15 |
|
Sonra gelen 5.500.000 TL için |
5 |
20 |
|
Sonra gelen 10.900.000 TL için |
7 |
25 |
|
Matrahın 20.100.000 TL'yi aşan bölümü için |
10 |
30 |
(30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete, 54 Sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Genel Tebliği)
4- Engelli araçlarında ÖTV istisnası 1 milyon 4 bin 200 liraya çıktı: ÖTV (II) sayılı liste uygulama genel tebliğinde değişiklik yapan tebliğe göre, daha önce bu istisna kapsamında ÖTV'den muaf tutulabilecek araç fiyatı sınırı 450 bin 500 TL'den 1 milyon 4 bin 200 TL'ye çıkarıldı. Düzenlemeye göre, yükseltilen söz konusu parasal sınır, malul ve engellilerin kullanımına mahsus eşyalar için de geçerli olacak. (30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete, 4760 Özel Tüketim Vergisi Kanunu Genel Tebliği)
5- Özel İletişim Vergisi yüzde 122.93 artacak: Buna göre mobil telefon aboneliğinin ilk tesisinde söz konusu maktu (ÖTV) vergi tutarı 2023 yılı için 260 lira olacak. (30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete, 6802 Gider Vergileri Kanunu Genel Tebliği)
6- Çevre Temizlik Vergisi:
1 Ocak 2023 tarihinden itibaren konutlar ile işyerleri ve diğer şekilde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi aşağıdaki tutarlara göre tahsil edilecektir.
- Konutlara Ait Çevre Temizlik Vergisi
Konutlara ait çevre temizlik vergisi; su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle metreküp başına büyükşehir belediyelerinde 1,50 Kuruş, diğer belediyelerde 1,10 Kuruş olarak hesaplanacaktır.
- İşyerleri ve Diğer Şekilde Kullanılan Binalara Ait Çevre Temizlik Vergisi
İşyerleri ve diğer şekilde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi, Büyükşehir belediyeleri ve Büyükşehir belediyeleri dışındaki belediyelerde aşağıdaki tarifelere göre uygulanacaktır.
Büyükşehir Belediyeleri Dışındaki Belediyelerde Uygulanacak Çevre Temizlik Vergisi
|
Bina Grupları |
Bina Dereceleri ve Yıllık Vergi Tutarları (TL) |
||||
|
1. Derece |
2. Derece |
3. Derece |
4. Derece |
5. Derece |
|
|
1. Grup |
13000 |
10900 |
8400 |
7500 |
6000 |
|
2. Grup |
8400 |
6000 |
5000 |
4200 |
3700 |
|
3. Grup |
6000 |
4200 |
3700 |
2600 |
2100 |
|
4. Grup |
2600 |
2100 |
1500 |
1300 |
1090 |
|
5. Grup |
1500 |
1300 |
900 |
890 |
750 |
|
6. Grup |
890 |
750 |
460 |
420 |
320 |
|
7. Grup |
320 |
260 |
170 |
150 |
110 |
2464 sayılı Kanun'un mükerrer 44'üncü maddesinin beşinci fıkrasına göre, büyükşehir belediyelerinde çevre temizlik vergisi, diğer belediyelerde uygulanan çevre temizlik vergisi tutarları yüzde 25 artırılarak hesaplanacaktır. Buna göre büyükşehir belediyelerinde uygulanacak olan çevre temizlik vergisi tarifesi aşağıda yer almaktadır.
Büyükşehir Belediyelerinde Uygulanacak Çevre Temizlik Vergisi
|
Bina Grupları |
Bina Dereceleri ve Yıllık Vergi Tutarları (TL) |
||||
|
1. Derece |
2. Derece |
3. Derece |
4. Derece |
5. Derece |
|
|
1. Grup |
16250 |
13625 |
10500 |
9375 |
7500 |
|
2. Grup |
10500 |
7500 |
6250 |
5250 |
4625 |
|
3. Grup |
7500 |
5250 |
4625 |
3250 |
2625 |
|
4. Grup |
3250 |
2625 |
1875 |
1662 |
1362 |
|
5. Grup |
1875 |
1625 |
1125 |
1112 |
937 |
|
6. Grup |
1112 |
937 |
575 |
525 |
400 |
|
7. Grup |
400 |
325 |
212 |
187 |
137 |
(30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete, 56 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliği)
DİĞER VERGİSEL DÜZENLEMELER
2023 yılında uygulanacak bazı vergisel düzenlemeler ise aşağıdaki gibi olacaktır.
- Yazar Kasa Fişi (Fatura) Düzenleme Haddi:
V.U.K.'nun 232. maddesi uyarınca birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin yazar kasa fişi düzenleme haddi 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren 4 bin 400 TL olarak uygulanacaktır. (30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete, 544 Sayılı V.U.K. Genel Tebliği)
- Doğrudan Gider Yazılacak Sabit Kıymetlere İlişkin Had:
V.U.K.'nun 313. maddesi uyarınca peştamallıklar ile alet, edevat, mefruşat ve demirbaşların amortismana tabi tutulmayarak doğrudan gider yazılabilmesine ilişkin had, 1 Ocak 2023 tarihinden geçerli olmak üzere 4 bin 400 TL olarak uygulanacaktır. (30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete, 544 Sayılı V.U.K. Genel Tebliği)
- Hizmet Erbabına Verilecek Yemek Yardımı:
Gelir Vergisi Kanunu'nun 23/2. maddesinde yer alan işverenlerce işyeri veya işyerinin müştemilatı dışında kalan yerlerde hizmet erbabına yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin günlük istisna tutarı 2023 yılında 110 TL olarak uygulanacaktır. (30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete, 323 Sayılı G.V. Genel Tebliği)
4.Gelir Vergisine Tabi Gelirlerin Vergilendirilmesinde Esas Alınan Tarife:
Gelir Vergisi Kanunu'nun 103'üncü maddesinde yer alan gelir vergisine tabi gelirlerin vergilendirilmesinde esas alınan tarife:
2023 takvim yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde esas alınmak üzere aşağıdaki şekilde yeniden belirlenmiştir. (30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete, 323 Sayılı G.V. Genel Tebliği)
70.000 TL' ye kadar %15
150.000 TL' nin 70.000 TL' si için 10.500 TL, fazlası %20
370.000 TL' nin 150.000 TL' si için 26.500 TL, fazlası %27
(ücret gelirlerinde 550.000 TL.'nin 150.000 TL.'si için 26.500 TL),
1.900.000 TL' nin 370.000 TL' si için 85.900 TL, fazlası %35
(ücret gelirlerinde 1.900.000 TL.'den 550.000 TL.'si için 134.500 TL)
1.900.000 TL' den fazlasının 1.900.000 TL' si için 621.400 TL, fazlası %40
(ücret gelirlerinde 1.900.000 TL.'den fazlasının 1.900.000 TL.'si için 607.000 TL)
2022 takvim yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde esas alınmak üzere aşağıdaki şekilde yeniden belirlenmiştir. (21.12.2021 Tarih, 31696 Sayılı Resmi Gazete, 317 Sayılı G.V. Genel Tebliği)
32.000 TL' ye kadar %15
70.000 TL' nin 32.000 TL' si için 4.800 TL, fazlası %20
170.000 TL' nin 70.000 TL' si için 12.400 TL
(ücret gelirlerinde 250.000 TL.'nin 70.000 TL.'si için 12.400 TL), fazlası %27
880.000 TL' nin 170.000 TL' si için 39.400 TL, fazlası %35
(ücret gelirlerinde 880.000 TL.'den 250.000 TL.'si için 61.000 TL)
880.000 TL' den fazlasının 880.000 TL' si için 287.900 TL, %40
(ücret gelirlerinde 880.000 TL.'den fazlasının 880.000 TL.'si için 281.500 TL)
5. Binek Otomobillerin İktisabında Gider Olarak Dikkate Alınabilecek KDV ve ÖTV Tutarları ile Amortisman Yoluyla Gider Yazılabilecek Tutarlar:
GVK 40. maddesinin 1. fıkrasına göre; faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, kiralama yoluyla edinilen binek otomobillerinin her birine ilişkin aylık kira bedelinin 17 bin TL'sine kadarlık kısmı ile binek otomobillerinin iktisabına ilişkin özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi toplamının 2023 yılında en fazla 440 bin TL'ye kadarlık kısmı gider olarak dikkate alınabilir.
GVK 40. maddesinin 7. fıkrasına göre; faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere, 2023 yılında özel tüketim vergisi ve katma değer vergisi hariç ilk iktisap bedeli 500 bin TL'sini, söz konusu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak iktisap edildiği hâllerde, amortismana tabi tutarı 950 bin TL'sini aşan binek otomobillerinin her birine ilişkin ayrılan amortismanın en fazla bu tutarlara isabet eden kısmı gider yazılabilir. (30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete, 323 Sayılı G.V. Genel Tebliği)
6. Özel Usulsüzlük Cezaları:
- VUK-353/1.maddesine göre; Elektronik Belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dâhil olmak üzere, Fatura, Gider Pusulası, Müstahsil Makbuzu, Serbest Meslek Makbuzu vermeyen ve almayanlara veya düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verenlere her belge için 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren 2 bin 200 TL'den aşağı olmamak üzere Özel Usulsüzlük Cezası kesilir. Bir takvim yılı içinde her bir belge nev'ine ilişkin olarak kesilecek toplam ceza 1 milyon 100 bin TL'yi geçemez. (30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer Sayılı Resmi Gazete, 544 Sayılı V.U.K. Genel Tebliği)
- V.U.K. 353/2 maddesine göre; Elektronik Belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dâhil olmak üzere, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Hazine ve Maliye Bakanlığı'nca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin; düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, bulundurulmadığının tespiti halinde, her bir belge için 2023 yılında 2 bin 200 TL Özel Usulsüzlük Cezası kesilir. Ancak her bir belge nev'ine ilişkin olarak her bir tespit için toplam ceza 110 bin TL, her bir belge nev'ine ilişkin bir takvim yılı içinde kesilecek toplam ceza 1 milyon 100 bin TL'yi aşamaz. (30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete, 544 Sayılı V.U.K. Genel Tebliği)
7. Gayrimenkul Sermaye İratlarında (Kira Gelirleri) Beyan ve İstisna:
Binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen hâsılatın 2022 yılı için 9 bin 500 TL'si gelir vergisinden müstesnadır. İstisna haddi üzerinde hâsılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde bu istisnadan yararlanılamaz. 2023 yılı gelirlerine uygulanacak istisna tutarı 21 bin TL olarak uygulanacaktır. (30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) Sayılı Resmi Gazete, 323 Sayılı G.V. Genel Tebliği)
Binaların işyeri (stopajlı) olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen brüt hasılatın 2023 yılı için 150 bin TL'yi (G.V. 103'üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutar) aşmaması halinde beyanname verilmeyecek ancak bu rakamın aşılması halinde tümü için beyanname verilecektir. (G.V. Kanununun 86/c maddesi)
150 bin TL'lik haddin hesabında; tevkifata tabi tutulmuş gayrimenkul sermaye iradının brüt tutarının toplamı dikkate alınacaktır.
Brüt yıllık işyeri (stopajlı) kira gelirinin 150 bin TL veya altında olması halinde beyan edilmeyecektir.
8. Damga Vergisi:
1 Ocak 2023 tarihinden itibaren yürürlüğe giren yeni uygulamalar aşağıdaki gibidir. (Beyannameler ve hesap özetleri aşağıdaki tutarlarda damga vergisine tabi olacaktır.)
Belli parayı ihtiva eden sözleşmeler:
- Mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler : (Binde 9,48)
- Kira Mukavelenameleri : (Binde 1,89)
(Mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden)
Beyanname ve Bildirgeler:
- Maaş, ücret, gündelik gibi hizmet karşılığı alınan paralar : (Binde 7.59)
- Yıllık Gelir Vergisi Beyannameleri : 294,90 TL.
- Kurumlar Vergisi Beyannameleri : 393,90 TL.
- Muhtasar Beyannameleri : 194,60 TL.
- Katma Değer Vergisi Beyannameleri : 194,60 TL.
- Diğerleri : 194,60 TL.
- Belediyelere verilen beyannameler : 144,40 TL.
- Sosyal Sigorta Kurumlarına Verilen Sigorta Prim Bildirgeleri : 144,40 TL.
- Gümrük İdarelerine Verilen Beyannameler : 393,90 TL.
- Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannameleri: 230,70 TL.
Bilanço ve İşletme Hesabı Özetleri:
- Bilançolar : 227,30 TL.
- Gelir Tabloları : 108,50 TL.
- İşletme Hesabı Özetleri: 108,50 TL
(30.12.2022 Tarih, 32059 (2.Mükerrer) sayılı Resmi Gazete, 67 Sayılı D.V. Genel Tebliği)
9. 2023 yılında beyan edilecek 2022 Yılına İlişkin Menkul Sermaye İradı Elde Edenlerin Beyanları:
2022 takvim yılında elde edilen bir kısım menkul sermaye iradının beyanında dikkate alınacak indirim oranı uygulaması şöyledir:
193 sayılı Kanunun indirim oranı uygulamasına yönelik 76'ncı maddesinin ikinci fıkrası 1/1/2006 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere 5281 sayılı Kanunla yürürlükten kaldırılmakla birlikte, anılan Kanunun geçici 67'nci maddesinin dokuzuncu fıkrası hükmü gereğince 1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilen her nevi tahvil ve Hazine bonolarından elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinde 31/12/2005 tarihinde yürürlükte olan hükümler esas alınacağından, indirim oranı uygulaması bahsi geçen menkul kıymet gelirleri için devam etmektedir.
İndirim oranı; Vergi Usul Kanunu'na göre o yıl için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranının, aynı dönemde Devlet tahvili ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranına bölünmesi suretiyle tespit edilmektedir.
Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre 2022 yılı için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranı yüzde 122.93'tür. Bu dönemde Devlet tahvili ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranı ise yüzde 18.14'tür.
Buna göre, 2022 yılında elde edilen bir kısım menkul sermaye iradının beyanında uygulanacak indirim oranı (yüzde 122.93 / yüzde 18.14=) yüzde 677.67 olmaktadır.
Bu kapsamda, 2022 yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından, 1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan ve 193 sayılı Kanunun 75'inci maddesinin ikinci fıkrasının (5) numaralı bendinde sayılan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler indirim oranının birden büyük olması dolayısıyla beyan edilmeyecektir.
Dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen menkul sermaye iratlarının ve ticari işletmelere dahil kazanç ve iratların beyanında indirim oranı uygulanmamaktadır.
SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATINDA YAPILAN DÜZENLEMELER
1. Asgari Ücret:
Asgari Ücret Tespit Komisyonunca 2023 yılında (01.01.2023- 31.12.2023) uygulanacak asgari (brüt) ücret aylık 10 bin 8 TL olarak tespit edilmiştir.
2. Sigorta Primlerine, İşsizlik Sigortası Primine ve Sosyal Güvenlik Destek Primine Esas Günlük ve Aylık Kazançların Alt ve Üst Sınırları:
Özel Sektör İçin:
01.01.2023 – 31.12.2023 tarihleri arasında;
Günlük alt sınır = 333,60 TL.
Aylık alt sınır = 10.008,00 TL.
Günlük üst sınır = 2.502,00 TL.
Aylık üst sınır = 75.060,00 TL.
3. EYT hayata geçiyor:
Uzun zamandır kamuoyunda gündem olan ve tartışılan "emeklilikte yaşa takılanlar" (EYT) ile ilgili, 2022 yılı Aralık ayının son günlerinde Başkan Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılan açıklamayla EYT'nin hayata geçeceği ve yasasının da 2023 yılı Ocak ayında çıkacağı müjdesini verdikten sonra milyonlarca çalışanı ve işverenleri yakından ilgilendirmeye başladı.
Yasal düzenleme yapılmadan, konunun kapsamı, detayları ve kimleri kapsayacağı konusu henüz net değil. Ancak merak edilen en önemli konuların başında yaş sınırı olup olmayacağı konusuydu. Başkan Erdoğan, merak edilen önemli konu hakkında "herhangi bir yaş sınırı olmaksızın" uygulamanın 2023 Ocak ayında hayata geçeceğinin müjdesini vermiş bulunuyor. Bu durumda, 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta kaydı bulunanların EYT'den yararlanmaları için gerekli yıl ve gün sayıları aşağıdaki tablodaki gibi olacaktır.
|
EYT'li SSK Sigortalılarının Emeklilik Şartları |
|
KADIN |
|
Tahsis (emeklilik talep tarihinden en az) |
||||
|
(28.12.2022 tarihli CB basın açıklamasına göre) |
|
|
||||||
|
ERKEK |
|
Tahsis (emeklilik talep tarihinden en az) |
SİGORTALILIK SÜRESİNİN BAŞLANGICI |
Sigortalılık Süresi |
Gün Sayısı |
|||
|
SİGORTALILIK SÜRESİNİN BAŞLANGICI |
Sigortalılık Süresi |
Gün Sayısı |
09.09.1981-23.05.1984 |
20 |
5000 |
|||
|
09.09.1976-23.05.1976 |
25 |
5000 |
24.05.1984-23.05.1985 |
20 |
5000 |
|||
|
24.05.1976-23.11.1980 |
25 |
5000 |
24.05.1985-23.05.1986 |
20 |
5075 |
|||
|
24.11.1980-23.05.1982 |
25 |
5075 |
24.05.1986-23.05.1987 |
20 |
5150 |
|||
|
24.05.1982-23.11.1983 |
25 |
5150 |
24.05.1987-23.05.1988 |
20 |
5225 |
|||
|
24.11.1983-23.05.1985 |
25 |
5225 |
24.05.1988-23.05.1989 |
20 |
5300 |
|||
|
24.05.1985-23.11.1986 |
25 |
5300 |
24.05.1989-23.05.1990 |
20 |
5375 |
|||
|
24.11.1986-23.05.1988 |
25 |
5375 |
24.05.1990-23.05.1991 |
20 |
5450 |
|||
|
24.05.1988-23.11.1989 |
25 |
5450 |
24.05.1991-23.05.1992 |
20 |
5525 |
|||
|
24.11.1989-23.05.1991 |
25 |
5525 |
24.05.1992-23.05.1993 |
20 |
5600 |
|||
|
24.05.1991-23.11.1992 |
25 |
5600 |
24.05.1993-23.05.1994 |
20 |
5675 |
|||
|
24.11.1992-23.05.1994 |
25 |
5675 |
24.05.1994-23.05.1995 |
20 |
5750 |
|||
|
23.05.1994-23.11.1995 |
25 |
5750 |
24.05.1995-23.05.1996 |
20 |
5825 |
|||
|
24.11.1995-23.05.1997 |
25 |
5825 |
24.05.1996-23.05.1997 |
20 |
5900 |
|||
|
24.05.1997-23.11.1998 |
25 |
5900 |
24.05.1997-23.05.1998 |
20 |
5975 |
|||
|
24.11.1998-09.09.1999 |
25 |
5975 |
24.05.1998-23.05.1999 |
20 |
5975 |
|||
|
|
|
24.05.1999-08.09.1999 |
20 |
5975 |
||||
|
EYT'li BAĞ-KUR Sigortalılarının Emeklilik Şartları |
EYT'li EMEKLİ SANDIĞI Sigortalılarının Emeklilik Şartları |
|||||
|
(28.12.2022 tarihli CB basın açıklamasına göre) |
(28.12.2022 tarihli CB basın açıklamasına göre) |
|
||||
|
|
Fiili Hizmet Süresi |
Prim Gün Sayısı |
|
Fiili Hizmet Süresi |
Prim Gün Sayısı |
|
|
ERKEK |
25 YIL |
9000 |
ERKEK |
25 YIL |
9000 |
|
|
KADIN |
20 YIL |
7200 |
KADIN |
20 YIL |
7200 |
|
EYT'ye ilişkin yasal düzenleme henüz çıkmadığı için bir soruya sağlıklı cevap vermek mümkün olmadığı gibi, konuyla ilgili bilgi kirliliği ve tartışmaların da devam ettiği görülüyor. Kaldı ki, yasa çıktıktan sonra da uzun bir süre konu (olumlu/olumsuz yönde) tartışılmaya devam edecektir. Sonuçta, önemli sayıda çalışanın daha erken emekli olacağı ve emeklilikleri sonucu kıdem tazminatları ve emekli maaşı alacaklardır. Ancak bunun karşılığı olarak çok sayıda kamu ve özel sektör işverenleri bekleyen mali yükler söz konusu olacaktır.
Netice itibarıyla EYT'nin ülke ekonomisi üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerini de şimdiden yorumlamak kolay olmayacaktır. Çıkacak yasanın detaylarını ve uygulamadaki yansımalarını beklemek gerekiyor.