Katılım bankacılığı çift haneyi görecek
PARA FİNANS/ BARIŞ ERGİN İslami hassasiyeti olan vatandaşların yoğun olarak kullandığı katılım bankacılığı, uzun yıllardır koyduğu hedefe hiç olmadığı kadar yakın. Bankacılık sektörünün içindeki payını yüzde 10'a ulaştırmak isteyen katılım bankacılığı, bu yıl bu orana ulaşacak gibi. Yani özetle her 10 liranın 1 lirası, katılımda olacak. 2022 Eylül itibarıyla aktif büyüklüğü 1.1 trilyon liraya çıkan katılım bankacılığı 8.6'ya ulaştı. Üstelik beş yıl önce bu rakam sadece yüzde 5'ler düzeyindeydi. Katılım bankacılığının sektör payının gelişimine bakıldığında 2020 ve 2021 için sırasıyla yüzde 7.2 ve yüzde 7.8 düzeyinde. 2022 yılsonu itibarıyla ise bu pay, yaklaşık yüzde 9 seviyelerine ulaşmış durumda. Bu pazar payı hamlesinde bankaların yönetimleri kadar dijitalleşme, açık bankacılık, uzaktan müşteri edinimi gibi teknolojik değişimlerin de payı büyük. 2023, ayrıca dijital finans kurumlarının sektöre katılacağı bir yıl olacak.
DİJİTAL MÜŞTERİ 4.5 MİLYONU GEÇTİ
Konvansiyonel büyük bankaların pazarından pay alabilmek için teknoloji her zamankinden daha önemli. Dijital katılım bankacılığı alanında, mevzuatın oluşturulmasının ardından dijital katılım bankalarının devreye girmesi de bu ivmeyi hızlandıracak. Eylül 2022 itibarıyla katılım bankalarında aktif dijital bankacılık müşteri sayısı 4 milyon 500 bini geçmiş durumda. Yine aynı dönemde internet veya mobil bankacılık kanalları üzerinde sisteme kayıtlı müşteri sayısı 3 milyon 481 bin. Sisteme kayıtlı olup son bir yıl içinde en az bir kez giriş yapmış müşteri sayısı ise 2 milyon 217 bin kişi.
Vakıf Katılım Genel Müdürü Osman Çelik, "Katılım Bankaları Birliği'nin stratejik hedefi, 2025 yılında yüzde 15 pazar payına ulaşmak. Teknolojik altyapılarını ve operasyonel süreçlerini her geçen gün daha da iyileştiren katılım finans kurumları, bünyesinde barındırdığı nitelikli insan kaynağıyla birlikte müşteri tabanlarını ve şube ağlarını genişleterek yüzde 15 pazar payı hedefine doğru emin adımlarla ilerliyor. Bu doğrultuda 2023 yılında da katılım finans kurumlarının istikrarlı büyüme performansını sürdürerek, pazar paylarını çift haneli rakamlara ulaştıracağına inanıyoruz" şeklinde konuştu.
"2025 HEDEFİMİZ YÜZDE 15"
Ziraat Katılım Genel Müdürü Metin Özdemir, bu gelişimi şöyle yorumladı: "Rakamlara baktığımızda her yıl için sektör payımız artmaya devam ederken son üç yıllık ortalama büyüme eğilimi de yüzde 60 seviyelerinde gerçekleşmiştir. Bu oran, bankacılık sektöründe ise yüzde 45'ler seviyesinde. Ayrıca fon kullandırım/kredi büyümelerini dikkate aldığımızda katılım bankacılığı ortalama yüzde 57 büyürken, bankacılık sektörünün ise ortalama yüzde 41 seviyelerinde büyüdüğü, katılım fonu/mevduat büyümelerine bakıldığında katılım bankacılığının ortalama yüzde 61, bankacılık sektörünün ise yüzde 50 seviyelerinde büyüdüğü görülmektedir. Makroekonomik iyileşmelerin ve istikrarlı büyümenin de katkısı ile 2023 yılı için sektör payımızın çift haneli rakamlara ulaşacağını öngörüyoruz. Diğer taraftan 2025 yılına kadar sektör payımızı yüzde 15'ler düzeyine çıkarabilmek adına tüm paydaşlarımız ile sistemli bir çalışma yürütmekteyiz."
FON BÜYÜKLÜĞÜ YÜZDE 62 ARTTI
Kuveyt Türk Genel Müdürü Ufuk Uyan, tüm dünyada konvansiyonel finans sisteminin alternatifi olarak kabul edilen katılım finansın, temel kurallarını faizsiz finans prensibine göre şekillendirdiğinden dolayı toplum tarafından giderek daha fazla ilgi gördüğünü belirtiyor. Uyan, "2022 geneline baktığımızda küresel ölçekte belirsizliklerin öne çıktığı bir yıl oldu. Belirsizlik içeren makroekonomik koşullara rağmen katılım finans sektörünün, gerek bilanço gerekse kârlılık göstergelerinde büyümeye devam ettiğini görüyoruz. 2022 yılı dinamiklerine baktığımızda, Kur Korumalı Mevduat ve Dönüşüm Destekli Mevduat uygulamalarının öne çıktığı bir yıl olduğunu söyleyebiliriz. Katılım finans sektörünün, yılın ilk 11 ayında toplanan fon ve kullandırılan fon büyüklüğü yüzde 62 oranında artış kaydetti. Yılın ilk 11 ayında, TL cinsi mevduatın/toplanan fonların büyümesi, bankacılık sektöründe yüzde 123 iken katılım finans sektöründe yüzde 162 seviyesinde gerçekleşti. Bankacılık sektörünün üzerinde bir artış var. Dolayısıyla katılım finans sektörünün olumlu yönde ayrışarak 2022 yılında da büyümeye devam ettiğini söyleyebiliriz. Burada tahmin edilebileceği üzere kur korumalı ve dönüşüm destekli mevduat kampanyalarının etkisi büyük. Gerek mevduat/fon sahiplerinin bu kampanyalara olan ilgisi gerekse bankacılık sektörünün destekleyici aksiyonları bu büyümedeki en önemli faktörler olarak sıralanabilir" değerlendirmesinde bulundu.
"269 bin müşteri uzaktan geldi"
Osman ÇELİK / Vakıf Katılım Genel Müdürü
Dijital dönüşüm; finansal kapsayıcılık, ürün ve hizmetlere erişilebilirlik ve zaman maliyetinde tasarruf hususlarında sağladığı avantajlarla finans sektörünün iş modelini değişti. Katılım finans kurumları da son yıllarda önemi hızla artan dijital dönüşüme uyum sağlamak için teknoloji yatırımlarını artırdı. Nitekim katılım finans kurumlarının salgınla mücadele döneminde çözüm odaklı teknolojik altyapılarıyla müşterilerin ihtiyaçlarına cevap üretme noktasında aldıkları hızlı aksiyonlar, bu alandaki olgunluk seviyelerini teyit ediyor. Mobil POS, QR ile para transferi, uzaktan müşteri edinimi, FAST ve KOLAS gibi son teknolojik gelişmeleri anında bünyelerine katan katılım finans kurumları, internet ve mobil şube hizmetlerini de değişen ihtiyaç ve taleplere göre güncellendi. Bununla birlikte şube sayılarını artırarak coğrafi kapsama alanlarını büyüten katılım finans kurumları, teknolojik imkanlardan da faydalanarak müşteri tabanını genişletti. Uzaktan müşteri edinimi hizmete alındığından bu yana katılım finans kurumları bu sürece hızlı bir adaptasyon göstererek, toplam 269 bin yeni müşteri kazandı. Tüzel müşteriler için de uzaktan müşteri olmaya yönelik yasal düzenleme tamamlandığında katılım finans kurumları çevik hareket ederek müşteri sayısını daha da artıracaktır.
"Toplamda yaklaşık 600 bin hesap açılış başvurusu yapıldı"
Metin ÖZDEMİR / Ziraat Katılım Genel Müdürü
Müşteriler artık fiziki şube arayışına girmeden, yer ve zaman fark etmeksizin bankaların mobil uygulamaları üzerinden kolayca ve çok kısa bir sürede hesap açılışlarını tamamlayabiliyor. Katılım bankalarına toplamda yaklaşık 600 bin adet hesap açılış başvurusu yapılmış ve bu başvuruların da yüzde 45'i için hesap açılışı yapıldı. Uzaktan kimlik doğrulama ile hesap açılışı yapan katılım banka müşterileri, bankanın sunduğu diğer ürünleri de dijital kanallar üzerinden hemen kullanabiliyor. Yaşadığımız dijital çağın getirdiği fırsatlardan müşterilerinin en iyi şekilde faydalanması için katılım bankalarının da sürekli gelişim ve dönüşüm içinde olması gerekiyor. Önümüzdeki dönemlerde hızla yaygınlaşma hedefi bulunan açık bankacılık platformlarında geliştirmeler yapılarak, yeni fintek iş birlikleri ve iş modelleri oluşacaktır. Bu sayede müşterilerimiz için basit ve hızlı yeni dijital deneyimler, katılım bankalarımız için yeni kazanç yöntemleri oluşturacak ve katılım finans sektörü ile çalışma isteği bulunan yeni müşteriler ile temasın da artacağı kanaatindeyiz. Ülkemizin çok önemli mali kurumlarının bir kampüs içinde bir araya geleceği, daha organize çalışacağı ve uluslararası finans merkezleri arasında akla gelen ilk merkezlerden biri olma hedefiyle yola çıkılan İstanbul Finans Merkezi (İFM) projesine olan inancımız da yüksek. İFM, ülkemize ekonomik büyüme ve kalkınmayı desteklemesi bakımından önemli katkılar sunacak. Proje, fintek ekosistemini özellikli bir şekilde barındırmayı da hedefliyor. Finans sektörünün teknolojiyi yoğun ve yenilikçi bir şekilde kullandığı göz önüne alındığında, bu yapıyı stratejik ve etkili olması beklenen bir hamle olarak değerlendiriyoruz. Banka dışı finans kurumları, sermaye piyasaları kuruluşları, finansal yatırım ve portföy yönetim şirketleri gibi kurumlarla daha yakın temas halinde bulunacak olmamız; katılım finans sektörünün de gelişimine ciddi katkı sağlayacaktır.
"2023 sonu yüzde 10'a yaklaşacağız, yeni hedef yüzde 15"
Ufuk UYAN / Kuveyt Türk Genel Müdürü
2023 yılının, bu yıla benzer şekilde, merkez bankası politikalarının enflasyon üzerindeki etkilerinin, Rusya-Ukrayna savaşının ve tedarik zinciri problemlerinin dikkatle takip edileceği bir yıl olacağını öngörüyoruz. Tüm bu gelişmeleri göz önüne aldığımızda katılım finansın, bankacılık sektöründen aldığı payın 2023 yılının sonunda yüzde 10'a yaklaşacağını, gelecek yıllarda ise yüzde 15'lik pazar payı hedefine ulaşma noktasında emin adımlarla yol alacağını ifade edebiliriz. 2021 yılının başında ilk kez aktif edilen görüntülü görüşmeyle uzaktan bireysel müşteri olma hizmetimizi artan bir ivmeyle sürdürüyoruz. Görüntülü görüşmeyle hesap açan kullanıcıların yaş ortalaması 31 olurken, müşterilerimizin üçte biri 25 yaş ve altında bulunuyor. Bu hizmetimizi, üniversite öğrencileri ve gençlerin de yoğun olarak kullandığını gözlemliyoruz. Ayrıca katılım finans alanında görüntülü görüşmeyle hesap açılış payımız yüzde 76 seviyesinde. Diğer bir ifadeyle katılım finans sektöründe görüntülü görüşmeyle uzaktan açılan her 100 hesaptan 76'sı, Kuveyt Türk tarafından aktif edildi. Öte yandan, Aralık sonu itibarıyla dijitaldeki müşteri sayımız 2.5 milyonun üzerine çıktı. Bu müşterilerimizin yüzde 85'i, finansal işlemlerini mobil bankacılık kanalları üzerinden gerçekleştiriyor. Yeni hesap açılışı yapan müşterilerimizin dijital bankacılık kullanım oranı ise yüzde 94 seviyelerinde bulunuyor.