Konut sahibi olmanın farklı yolları
ZEYNEP CANDAN AKTAŞ Son bir yılda ciddi artış gösteren gayrimenkul fiyatları, geniş halk kesimleri tarafından merak, ilgi ve korkuyla izleniyor. Gayrimenkulu olanlar, fiyatların nereye kadar gidebileceğini merak ediyor; olmayanlar, gayrimenkul fiyatlarının yükselişinden tedirgin ve gelecekte başını sokacağı bir ev alamayacağı korkusu yaşıyor. Buna çözüm olarak geçen ay sunulan 250 bin sosyal konut projesinden sonra bir milyon arsa için de talep toplanmaya başladı. Böylece ilk kez konut veya arsa sahibi olacaklara bir fırsat sunuluyor. Her iki kampanyada da talepler önden toplanıyor ve hak sahipleri kura yöntemiyle belirlenecek.
250 BİN KONUT YAPILACAK
İlk kez konut sahibi olacak gençler, emekliler ve engelliler, alt gelir grubu, şehit ve gaziler için özel kontenjan ayrılan bu kampanya ile bütün illere dağılmış olarak 250 bin konut yapılacak. Aynı hanede yaşayanların toplam hane gelirinin en fazla 16 bin lira (İstanbul için 18 bin lira) olması ve başvuru sahibi ile eş ve çocuklarının ülke sınırları içinde konutu bulunmaması şartı aranıyor. Bu kampanyaya katılım, 31 Ekim 2022 tarihine kadar devam ediyor.
ARSA KAMPANYASI
Konut kampanyasının yanında bütün illerde bir milyon da arsa üretilerek talep edenlere kura ile dağıtılacak. Arsa projesinde hane halkı gelirinin aylık 18 bin lirayı aşmaması ve başvuru sahibinin kendisi, eşi veya ergin olmayan çocuklarının herhangi bir arsa veya kat irtifak tapusuna sahip olmaması isteniyor. Kampanyaya katılım, 7 Kasım 2022 tarihine dek devam edecek.
GAYRİMENKUL YATIRIMININ MODERN YOLU
Halbuki günümüzde illa bir ev, arsa satın almadan da gayrimenkul yatırımı yapmak mümkün. Gayrimenkul yatırım fonları ve gayrimenkul yatırım ortaklıkları, sermaye piyasalarının içinde ayrı bir yatırım türü olarak karşımıza çıkıyor. Gayrimenkul yatırımından amaç, gayrimenkulün fiyat artışından, getirisinden faydalanmak ise illa bir gayrimenkulü satın almaya gerek yok. Gayrimenkul yatırım fonları ve gayrimenkul yatırım ortaklıkları, tam da bu amaca hizmet ediyor. Peki, nedir gayrimenkul yatırım fonu ve gayrimenkul yatırım ortaklığı?
GAYRİMENKUL YATIRIM FONU
Nasıl ki, yatırım fonları menkul kıymetler piyasasına yatırım yapmak için kuruluyor ve işletiliyorsa, gayrimenkul yatırım fonları da gayrimenkul piyasasına yatırım yapmak için kuruluyor. Peki, gayrimenkul piyasasına nasıl yatırım yapıyor bu fonlar? Gayrimenkul yatırım fonlarını, gayrimenkul portföyünü işletmek amacıyla portföy yönetim şirketleri, gayrimenkul portföy yönetim şirketleri veya gayrimenkul ve girişim sermayesi portföy yönetim şirketleri kurabiliyor. Bu fonlar portföylerine bitmiş veya devam eden gayrimenkul yatırımlarını, gayrimenkule dayalı hakları, gayrimenkul projelerini, gayrimenkul yatırım ortaklıklarınca çıkarılan sermaye piyasası araçlarını (hisse, tahvil-bono vb), aktif toplamının yüzde 75'i gayrimenkullerden oluşan anonim şirket hisselerini, gayrimenkul sertifikalarını, TOKİ'nin fon kullanıcısı olduğu kira sertifikalarını, başka gayrimenkul yatırım fonlarının katılma paylarını portföylerine dahil edebiliyor. Gayrimenkul yatırım fonları, yatırım fonları gibi TEFAS'ta işlem görmüyor. Bu fonlara yatırım için kurucu portföy yönetim şirketine müracaat etmek gerekiyor.
GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI
SPK tarafından lisanslanan ve bir anonim şirket olarak örgütlenmiş olan gayrimenkul yatırım ortaklıklarına borsadan hisse alımı yoluyla yatırım yapılabilir.
-Gayrimenkul yatırım ortaklıklarının faaliyet konusu, gayrimenkul alım satım kârı veya kira geliri elde etmek amacıyla; arsa, arazi, konut, ofis, alışveriş merkezi, otel, lojistik merkezi, depo, park, hastane ve benzeri her türlü gayrimenkulü alıp-satmak kiralamak veya kiraya vermeyi alım-satımı vadetmektir.
-Gayrimenkul yatırım ortaklıkları; aktif toplamının en az yüzde 51'i ile gayrimenkuller, gayrimenkul projeleri, gayrimenkule dayalı haklar, gayrimenkul yatırım fonu katılma payları ve sermayesine yüzde 100 iştirak ettikleri yap-işlet-devret projeleri kapsamındaki şirketlere yatırım yapmak zorundalar. Belirli alanlarda faaliyet göstermek veya belirli bir projeye, gayrimenkule veya altyapı yatırım ve hizmetine yatırım yapmak üzere kurulan gayrimenkul yatırım ortaklıklarının aktif toplamlarının en az yüzde 75'i, bu faaliyet kapsamında yapılan yatırımlardan oluşuyor ve bu ortaklıkların unvanlarında söz konusu faaliyete, projeye, gayrimenkule veya altyapı yatırım ve hizmetine ilişkin bir ifadeye yer veriliyor.
-Gayrimenkul yatırım ortaklıkları; kendi mülkiyetlerindeki arsa ve arazilerin yanı sıra hasılat paylaşımı veya kat karşılığı olarak başkalarının gayrimenkulleri üzerinde proje geliştirebilir, üst hakkı, intifa hakkı ve devremülk hakkı tesis ettirerek yatırım yapabilir. Ancak hiçbir şekilde gayrimenkullerin altyapı yatırım ve hizmetlerinin inşaat işlerini kendileri üstlenemiyor, otel, hastane, alışveriş merkezi vb. gayrimenkulleri ticari amaçla işletemiyor.