Ulusal Enerji Planı: Tüketim miktarına göre tarife
PARA ARAŞTIRMA/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA Meclis'e sunulan kanun teklifine göre enerjide arz güvenliği için Türkiye Ulusal Enerji Planı hazırlanacak. Elektrik enerji arz güvenliği için kapasite tahsisi yarışmaları düzenlenebilecek. Elektrik enerjisi tüketim miktarına göre tüketiciye farklı tarife imkanı getirilecek.
Enerji sektörüne yönelik düzenlemeleri de içeren kanun teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne (TBMM) sunuldu. 38 maddeden oluşan teklife göre elektrik enerjisi satışı üzerinden alınan TRT payı ve elektrik enerji fonu kesintileri, 1 Ocak 2022'den itibaren geçerli olmak üzere kaldırılacak. Enerji verimliliğini artırmak amacıyla aynı abone grubunda yer alsa bile elektrik enerjisi tüketim miktarına göre tüketiciye farklı tarife imkanı getirilecek. Elektrik enerjisinin tasarruflu kullanımını teşvik edici düzenleme ile benzer abone gruplarında fazla tüketim yapanlar bunun maliyetine katlanacak. Bu düzenleme ile maliyetler için bir çalışma yapılacak. Kanun teklifi gerekçesine göre yapılan çalışmada gerekli olan abone grubu için normal tüketim miktarına uygun olarak bir kademe belirlenecek ve oluşan tüketim artışından kaynaklanan ilave maliyetler, bu kademe üstünde tüketim yapan aynı abonelere yansıtılacak. Doğalgaz ve elektrik enerjisinde arz güvenliği için Türkiye Ulusal Enerji Planı alınacak. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Türkiye Ulusal Enerji Planı çalışmasını dikkate alarak orta uzun dönemde arz güvenliğinin sağlanmasını teminen kapasite tahsisi yarışmaları düzenleyebilecek. Petrol ruhsatı başvuru ve değerlendirme süreçleri 90 günden 60 güne indirilecek. Böylece başvuru sürecinin uzun olması nedeniyle döviz kurlarında meydana gelmesi olası değişiklikler nedeniyle yatırımcının kaçmasının önüne geçilecek.
ULUSAL ENERJİ PLANI HAZIRLANACAK
AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu'nda bu hafta görüşülecek. Teklifte arz güvenliği vurgusu dikkat çekiyor. Teklifin 19'uncu maddesinde doğalgaz arz güvenliğine yönelik düzenlemelere gidilirken Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın doğal gaz arz güvenliğinin izlenmesinden ve arz güvenliğine ilişkin tedbirlerin alınmasından sorumlu tutuluyor. 32. maddesinde ise elektrik enerjisi arz güvenliği noktasında Bakanlığın görev ve sorumlulukları açık şekilde belirleniyor. Teklife göre; piyasada faaliyet gösteren lisans sahibi tüm tüzel kişiler, Bakanlık tarafından arz güvenliğine yönelik belirtilen tedbirlere uymakla, tesis edilecek işlemlere katkı sağlamakla, ihtiyaç duyulacak bilgi ve belgeleri belirlenen sürelerde sunmakla yükümlü olacak. Türkiye Ulusal Enerji Planı çalışması, ilki bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren bir yıl içinde olmak üzere her beş yılda bir Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve kurum görüşleri de alınmak suretiyle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanarak yayımlanacak.
KAPASİTE TAHSİSİ YARIŞMALARI
Bakanlık, Türkiye Ulusal Enerji Planı çalışmasını dikkate alarak orta uzun dönemde arz güvenliğinin sağlanmasını teminen kapasite tahsisi yarışmaları düzenleyebilecek. Kapasite tahsisi yarışmaları kapsamında kurulacak üretim tesisleri için Bakanlık tarafından Türk lirası olarak belirlenecek tavan fiyat üzerinden teklif edilecek en düşük fiyat, yarışma şartlarında belirlenecek süre boyunca YEK Destekleme Mekanizması kapsamında uygulanacak. Yarışmaya ilişkin usul ve esaslar ilgili yarışma şartnamesinde Bakanlık tarafından belirlenecek. Bu madde kapsamında kurulacak üretim tesisleri için ön lisans ve lisans verme koşulları, iptali ve tadili ile ilgili hususlar EPDK tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenecek.
Türkiye Elektrik İletim AŞ. (TEİAŞ), sistem güvenilirliğinin muhafaza edilmesini teminen ve yeterli kapasite olmaması nedeniyle oluşabilecek bölgesel sistem ihtiyaçlarını karşılamak üzere yan hizmetler anlaşmaları kapsamında yeni üretim tesisi yaptırmak veya mevcut üretim tesislerinin kapasitelerini kiralamak amacıyla ihale yapabilecek.
ELEKTRİKLİ ARAÇ VE ŞARJ İSTASYONLARI
Teklifte öne çıkan bazı düzenlemelere de göz atalım. Teklifle elektrikli araç kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik elektrikli araç ekosisteminin ve bu sisteme dayalı yeterli ve sürdürülebilir elektrikli araç şarj altyapısı ile serbest piyasanın tesis edilmesi amacıyla piyasa faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin usul ve esaslar belirleniyor, tanımlar ekleniyor. Şarj hizmetinin sağlanmasında asli sorumluluk şarj ağı işletmeci lisansı sahibinin olacak. Şarj hizmetinin, sertifikalı şarj istasyonu işletmesince sağlanması, şarj ağı işletmeci lisansı sahibinin bu kanun ile ilgili ve diğer mevzuatlardan kaynaklanan yükümlülük ve sorumluluklarını ortadan kaldırmayacak. Şarj hizmeti fiyatı, kurum tarafından hazırlanan usul ve esaslar dâhilinde serbestçe belirlenecek. Şarj hizmeti fiyatı, rekabeti bozucu veya kısıtlayıcı ya da şarj hizmeti sağlanmasını bozucu veya aksatıcı olmayacak. Şarj hizmeti fiyatının belirlenmesinde şarj istasyonu kurulması ve şarj ağı oluşturulmasına esas yatırım ve işletme maliyetleri, elektrik enerjisi alım maliyetleri ve benzeri maliyetler ile vergi, pay, fon gibi yasal yükümlülükler ve makul ölçüde karlılık dikkate alınacak. Belirlenen şarj hizmeti fiyatı şarj istasyonlarında ve şarj ağı işletmeci lisans sahibi tarafından dijital mecralarda ilan edilecek. Hali hazırda şarj hizmeti faaliyeti gösteren kişiler, EPDK tarafından çıkarılacak yönetmelik ve düzenlemelerin yürürlüğe girişinden itibaren dört ay içinde durumlarını kanuna uygun hale getirecek.
OKUYUCUYA NOT: Araştırmanın detayları Para Dergisi 44. sayıda. Tüm sayılara dijital dergilik platformlarından ulaşabilirsiniz.