Festival rüzgârı bu yıl çok hızlı esmeye başladı
PARA ARAŞTIRMA/ MERVE YILMAZ GERGİN Yaz ayları, yılın en hareketli zamanları… Havaların ısınmasıyla birlikte açık havada keyifli vakit geçirmek için alternatifler çoğalıyor. Kimimiz parklara, kimimiz de son iki yıldır pandeminin getirdiği durgunluğu üzerimizden atmak için festival ve konserlere koşuyoruz. Çünkü pandemi döneminde ilk kapananlar organizasyon ve etkinlikler oldu. İki yılın ardından yaralar artık bu yıl sarılıyor. Müzik, film, kahve ve outdoor festivallerinin yanı sıra workshop, atölye ve seminerler de olmak üzere çok sayıda etkinlikten oluşan piyasa, oldukça hareketli.
Yetkililerin belirttiğine göre, özellikle festival organizasyonları kendi içinde bir ekonomi yaratıyor, etkinliğin büyüklüğüne göre doğrudan ve dolaylı istihdam sağlıyor. Örneğin kültür sanat ve deneyim alanlarındaki etkinliklerin hacminin bu yıl 1,5 milyar TL civarında olması bekleniyor. Başka bir ifadeyle bu yıl 2019'daki 1.5 milyar TL'lik rakamların yakalanabileceği belirtiliyor. Turizm endüstrisi gösteri ve şov tarafı da katılırsa festivaller bünyesinde 25 bin tam zamanlı çalışan öngörülüyor. Etkinlik dönemli yılda geçici istihdam ise 10 milyon kişi/gün olarak belirtiliyor.
Anlaşılan piyasa hareketli bir döneme girse de toparlanma zaman alacak. Bu hareketli piyasayı araştırıp yaz etkinliklerini derledik…
1,5 MİLYAR TL BÜYÜKLÜĞÜNDE PAZAR
Pandemi döneminde 19 ay kapalı kalınan süre boyunca eğlence endüstrisi ve organizasyon sektörü, büyük bir yıkım yaşadı. Etkinlik yönetim şirketi Dream Sales Machine Başkanı Alper Sesli, 2020'nin ardından bu bağlamda 2021'in Türkiye ve tüm dünyada sektörün önemli ve güçlü isimleri için uzun bir ara sonrası 'merhaba' etkinlikleriyle geçtiğini belirtiyor. 2018-19 yılları arasında kültür sanat ve deneyim piyasasında 1.5 milyar TL civarında büyüklük yaşandığını belirten Alper Sesli, "Bu rakamlara biletsiz etkinlik olarak düzenlenen belediye ve benzeri festival etkinlikleri dahil değil" diyor. Bu yıl için kurlardaki dalgalanmalar, pandemi koşulları ve sektörün içine tiyatroyu da ekleyince 1.5 milyar TL civarı bir büyüklük yakalanacağını söylüyor. Sesli, sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Sektör, o dönemde yaklaşık toplam 350-400 milyon dolar civarında bir büyüklüğe sahipti. Dünyada ilk 200 festival arasında Türkiye'nin bir festivali bile olmamasına karşın, sektörün stopaj, KDV, gelir, rüsum vergileri gibi ağır vergi yükü olmasına rağmen bu rakam önemli bir büyüklüktü. Dünyada konuşulan rakam ise yaklaşık 5-7 trilyon dolar. En büyük pay ABD'de. Sadece 2019 yılında Londra'daki tek şehir biletli etkinliklerin büyüklüğü 56 milyar sterlin civarındaydı."
Dream Sales Machine'in çalışmaları hakkında da bilgi veren Sesli, 6-7-8-9 Ekim'de İstanbul KüçükÇiftlik Park'ta düzenlenecek Coffee Festivali ile en az 100 marka, 12 bin kahvesever ile bölgede dönemsel olarak 15 milyon TL civarı ekonomi oluşturmayı hedefliyor. 2025'e kadar da festivallerle tüm Ege'ye yayılmayı planlıyor. Bu yıl festivallerle 200 bin kişiye ulaşmak istediklerinin altını çizen Sesli, yaklaşık 100 canlı konser yapacaklarını belirtiyor. İzmir, İstanbul, Ankara'da önemli bir kahve şampiyonası da yapacaklarını sözlerine ekleyen Sesli, "Şampiyonanın galibi Dünya Şampiyonasına katılacak. Ayrıca İstanbul'da önemli bir fotoğraf yarışması da düzenlenecek. Festivallerimizde ayrıca 200 civarı workshop, atölye ve seminer de olacak. Ayrıca inanılmaz iyi kahve, iyi müzik, iyi etkinlik ve doğru fiyata olan dengemiz devam edecek" diyor.
"DESTEK VERİLMELİ"
Tüm maliyetlerin yüzde 120 zamlandığını da belirten Sesli, bunun içine sanatçı kaşelerinden stant imalatlarına, sahne ses ve ışık malzemelerinden lojistik maliyetlere, personel maliyetlerinden reklam, pazarlama, medya satın alma, basılı malzemelerin de dahil olduğunu belirtiyor. Sesli, bu yılın son çeyrekteki festivallerinde stant satışlarında avantajlı dönemin kapanmak üzere olduğunu da hatırlatarak "Bilet fiyatlarında ise Ağustos başında belli adette avantajlı fiyat çıkacağız. Bu biletler tükendiği anda her ne kadar istemesek de biletleri zamlı olarak satışa sunacağız" diyor. Büyük festivallerin Türkiye'ye çekilmesi için bir şey yapılmasına gerek olmadığını da söyleyen Sesli, konuşmasını şu sözlerle tamamlıyor: "Festival üreticisi şirketlere yeterli desteği verip, olağanüstü bir coğrafyada tüm dünyanın bildiği işler yapılmasının önünün açılmasını sağlamak yeterli olacaktır. Glastonbury, Burning Man, Tomorrowland nasıl lokalde yaratıldılarsa Türkiye de çok ama çok konuşulacak işler yaratmaya aday bir ülke. Yeter ki vergi, destekler, sektörel kanunlar, istihdam kolaylıkları, yaratıcı endüstrilere özel uygulamalara ve eğlence endüstrisine destek verilebilsin."
"FESTİVALLER İSTİHDAM DA YARATIYOR"
Festivaller insanları bir arada tutan, kolektif yapıya eğlence katan organizasyonlar olduğunu söyleyerek konuşmasına başlayan Outdoor Türkiye Kurucusu İlker Tulunay, üzerine bir de doğru, temiz bilgi ve aktivite deneyimini de ekleyip OutdoorFest'i kurguladıklarını söylüyor. Sektör daha önce ağırlıklı olarak müzik ve konser üzerine yapılan etkinliklerden oluşuyorken günümüzde daha çok outdoor işler, hobi ve etkinlik adına organizasyonları görmenin de mümkün olabileceği görüşünde. Tulunay, "Türkiye bu konuda dünyanın gerisinden gelen ama arayı hızlı kapatan bir ülke. A'dan Z'ye her şeyiyle ülke olarak yoğun sosyal medya tüketimine sahibiz. Dünyada yapılan veya yaşanan şeyleri, eskilerin aksine geç duymamız veya habersiz olmamız mümkün değil. Neredeyse tüm dünyada olan biten işlerle eşzamanlı aksiyonlar alarak ilerliyoruz" diyor. Festivallerin her mevsim yapılabilecek içeriklerle kurgulanması gerektiğini düşünen Tulunay, coğrafi konumlar ve mevsimlerin göz önünde bulundurularak birçok bölgede birçok etkinliği gerçekleştirmenin mümkün olabileceğini söylüyor. Bu yıl festivaller için daha umutlu konuşmanın mümkün olabileceğini kaydeden Tulunay, "Herkes çok bunalmış durumda. Bu sebeple yeni festivaller türemeye başladı. Bu hepimiz açısından güzel bir gelişme. İçeriğini, iletişimini doğru kurgulayanlar tutunacak, diğerleri yok olacak. Böylelikle dinamik bir pazar oluşmuş olacak. Herkese yetecek kadar işler yapılmalı" diyor. Tulunay, festivallerin kendi başına bir istihdam havuzu da oluşturduğunu söyleyerek, "Önce strateji ekibinin kurulumu, içeriğin oluşturulması, planlama, pazarlama, operasyon ve organizasyon sürelerinde etkinliğin büyüklüğüne göre belki 500 belki de bin kişinin bile doğrudan veya dolaylı yoldan istihdam edilebileceği bir gerçek. OutdoorFest'te bu sayı 80 ile 100 kişi arasında değişiyor. Bir de katılımcı markaların operasyonu eklenirse 400-500 kişiye ulaşmış oluyoruz" diyor. OutdoorFest; 2-3-4 Eylül'de Kapadokya'da, 9-10-11 Eylül'de İstanbul'da, 16-17-18 Eylül'de ise İzmir'de gerçekleşecek.
YÜZDE 20 İNDİRİM SUNULUYOR
Pandeminin hafiflemesi ve eski normal hissine kavuşmanın ruh haliyle etkinliklerin de yoğunlaştığını söyleyen Beykoz Kundura Kültür ve Sanat Direktörü Buse Yıldırım, "Yaz festivallerimiz ilk başladığı günden beri çok ilgi görüyor. Nitelikli yaratıcı program içeriğiyle beraber şehirdeki konumu cazip hale geliyor" diyor. Geçen yıl Beykoz Kundura'da beş bini aşkın ziyaretçi olmuş. Yıldırım, bu yıl rakamın daha fazla olacağını vurguluyor. 11-14 Temmuz tarihleri arasında düzenlenecek 'Bir Yaz Gecesi Festivali'nin film ve müzik ilişkisini odağına aldığını söyleyen Yıldırım, bu yıl ise restore klasik filmlerin seçiminde yönetmen ve müzisyen ilişkisi üzerinden ilerlediklerini dile getiriyor. Kurdaki hızlı dalgalanmaları bilet fiyatlarına yansıtmamaya çalıştıklarını da sözlerine ekleyen Yıldırım, film gösterimleri için biletlerin 100 TL, canlı müzik eşliğindeki film gösterimlerinin ise 150 TL olduğunu kaydediyor. Yıldırım, biletlerin beykozkundura.com adresinden ek bir ücret ödemeden alabileceklerini, ayrıca iki ve daha fazla bilet alımlarında yüzde 20 indirim sunduklarını da belirtiyor.
ÜCRETSİZ ETKİNLİKLER DE VAR
İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından, Borusan Holding sponsorluğunda, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın katkılarıyla düzenlenen 50. İstanbul Müzik Festivali ise Haziran sonuna kadar müzikseverlerle buluşmaya hazırlanıyor. 6-24 Haziran tarihleri arasında, "İstanbul" teması altında gerçekleştirilecek festivalin 50. yılında, Şerefiye Sarnıcı, Fenerbahçe Parkı ve Yıldız Parkı'nda tüm İstanbulluların katılımına açık ücretsiz konser ve etkinlikler düzenleyecek. İstanbul'un büyüleyici tarihi mekanlarından Şerefiye Sarnıcı'nda, Çağlar Fidan, Asineth Fotini Kokkala ve Nikos Papageorgiou 16. ve 17. yüzyıl Osmanlı-Türk müziğinden örnekler sunacak. Üçlünün tamamen İstanbul'a özel olarak kurguladıkları "İstanbul: Şehrin Müziği" başlıklı konserde, Osmanlı İstanbul'unda doğmuş veya yaşamış farklı dinlere mensup bestecilere ait eserler izleyicilerle buluşacak. Hafta Sonu Klasikleri serisinin ilkinde Boğaziçi Gençlik Korosu izleyicilerle buluşacak. Edindiği sayısız başarı ve yenilikçi projelerle Türkiye'de koro kültürünün yaygınlaşmasında öncü kabul edilen Boğaziçi Caz Korosu bünyesinde şef Masis Aram Gözbek tarafından kurulan Boğaziçi Gençlik Korosu, festival kapsamında 11 Haziran'da Fenerbahçe Parkı'nda ücretsiz olarak müzikseverlerle buluşacak. Hafta Sonu Klasikleri'nin ikincisinde ise Jamd Trio ve Duo Aliada, 18 Haziran'da Yıldız Parkı'nda izleyicilerle bir araya gelecek. Festival kapsamında müzikseverlerin deneyimlerini zenginleştirmek, besteciler ve eserler hakkında daha fazla bilgi sahibi olmalarını sağlamak amacıyla düzenlenen Konsere Doğru Konuşmaları, bu yıl da devam ediyor. 50. İstanbul Müzik Festivali, Deutsches Symphonie-Orchester Berlin, Tekfen Filarmoni Orkestrası, Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası ve Bilkent Senfoni Orkestrası gibi önemli toplulukları ve Anna Prohaska, Gautier Capuçon, Fazıl Say, Kirill Gerstein, Alice Sara Ott gibi yıldız solistleri de ağırlayacak. Borusan Holding'in desteğiyle gerçekleşecek festival, üç hafta boyunca 12 farklı mekanda Türkiye ve yurt dışından 65'in üzerinde solist, topluluk ve orkestrayı ağırlayacak. İstanbul Müzik Festivali, şef ve besteci Tan Dun ile şef ve piyanist Thomas Adès'e verdiği eser siparişlerinin Türkiye prömiyerlerine de ev sahipliği yapacak.
GENÇLİĞİN YENİ RAP FESTİVALİ
Yeni şehir festivali Drill Down, bu yaza rap ve drill müziğin popüler isimleriyle damgasını vurmaya hazırlanıyor. Festival kadrosu, şarkıları milyonlarca hayrana ulaşan isimlerden oluşuyor. Central Cee, IAMDB, Çakal&Reckol ve Lil Zey müzikseverlere hafızalardan silinmeyecek bir festival yaşatacak. Dünya gençliğinin yeni sesleri, Charm Music, Concerts East ve Firstclass Entertainment tarafından düzenlenen KüçükÇiftlik Park'ta 14 Ağustos'ta müzikseverlerle buluşacak. Biletler 290 TL'den başlayan fiyatlarla Passo.com.tr ve Biletinial üzerinden satın alınabilir.
VESTEL AMFİ'DE FESTİVAL HAVASI
Sezon boyunca sahnelerinde ünlü isimleri ağırlayan Zorlu PSM yaz dönemiyle birlikte sahnesini, sevilen açık hava mekanı Vestel Amfi'ye taşıyor. Birbirinden ünlü isimlerin açık havada konserleri, DJ setler, film gösterimleri, çocuklar için yaratıcı ve öğretici etkinlikler, stand up şovları, iş çıkışlarının vazgeçilmezi olan özlenilen Afterwork etkinlikleri, spor müsabakaları ve çok daha fazlası ile bu yaz Vestel Amfi'de yaz boyunca devam edecek. Birçok farklı kategoride gerçekleşecek etkinliklerin yanında her gün saat 17.00-19.00 arası konuklarına #happyhour indirimiyle leziz yaz menüsünü de açık havada katılımcıların beğenisine sunuyor.
BAŞVURULAR 1 TEMMUZ'A KADAR SÜRECEK
Eşref Kolçak anısına Gemlik Belediyesi'nin düzenlediği ve bu yıl ilki gerçekleştirilecek Gemlik Film Festivali'ne, kurmaca dalında kısa film başvuruları başladı. 24-27 Temmuz tarihleri arasında yapılacak festival kapsamındaki Kısa Film Yarışması'nda, dereceye girenlere para ödülleri verilecek. Yarışma için bir konu ya da tema bulunmazken kısa filmler için süre sınırı en fazla 10 dakika olacak ve yarışmaya başvurular www.filmfreeway.com sitesinden 1 Temmuz'a kadar yapılacak. Ön jürinin değerlendirmesi sonrası belirlenen 10 film; oyuncu ve yönetmenlerden oluşan jüri tarafından izlenecek. Jürinin belirlediği ilk üçe giren filmler ve Mansiyon Ödülü kazanan filmler ise birbirinden büyük ödüller kazanacak. Yarışma için tüm detaylara www.gemlikfilmfestivali.com sitesinden ulaşılabilir.