Merkeziyetsiz finansın oyun ile buluşması: GameFi
ALİ EFE İRALI GameFi, terim olarak iki ayrı kavramdan oluşuyor. Game İngilizce oyun anlamına gelirken; Fi, İngilizce finance ya da Türkçe karşılığıyla finans kelimesine denk geliyor. Fi'nin büyük yazılmasının sebebi DeFi'den kaynaklanıyor. Yani Decentralized Finance, bizim bildiğimiz ismiyle merkeziyetsiz finans. Blok zincire dayalı ve merkezi otoritenin denetim mekanizması olarak bulunmadığı serbesti ortamını simgeliyor. Bunu oyun ile buluşturduğumuzdaysa karşımıza GameFi çıkıyor.
GAMEFI EVRENİNDEKİLER
Bu kavram, CoinMarketCap'e göre merkeziyetsiz finans dünyasının önde gelen geliştiricilerinden Andre Cronje'ye ithaf ediliyor. Cronje'nin kendisi bu sektörden çekilse dahi, oluşan akım kendi yolunu bulmuşa benziyor. Bloomberg Quint'ten Olga Kharif'e göre GameFi, sistem olarak merkeziyetsiz uygulamalar (decentralized applications) olarak bilinen kısa adı dapps'a benziyor. Temel prensibinde, daha önce de değindiğimiz kazanmak-edinmek için oyna (pay-to-earn, P2E) sistemi yatıyor. Kharif'in de belirttiği gibi bu alanda GameFi'ın popüler hale gelmesi Axie Infinity isimli oyundan kaynaklanıyor. Oyun içerisinde kazanılan savaşlardan ve ödüllerden sonra NFT değeri olan ürünler ediniliyor. Ardından bunların dış pazarlarda değiş-tokuş işlemleri yapılıyor. Ocak 2022'de 564 milyon dolarlık bir hacim elde edilmiş. Sektörün diğer devleri olarak tarif edilenlerden bazıları Alien Worlds, Bomb Crypto ve DeFi Kingdoms oyunları olarak sıralanıyor. Yine benzer anlamda oyunda geçen süre boyunca yapılan mücadelelerin karşılığında oyuncular ödüllendiriliyorlar. Performanslarına göre blok zincirin NFT değerlerini elde eden oyuncuların, bu değerleri oluşan farklı piyasalarda değerlendirmeleri gündeme geliyor. Yalnız bu noktada çok önemli bir yer var. O da sistemin içerisinde oyun kelimesi geçiyor diye basit ve hızlı kazanç olabileceği gibi bir algı yanılsaması oluşması. Sonuçta sayısallaşmış bir ortam içerisinde çeşitli aktiviteler ile maddi kazanç sağlanıyor olsa da bunun için de başlangıçta bir miktar para yatırılması gerektiği gerçeği değişmiyor. Aslında, bu tür NFT temelli oyunların içerisinde kullanılanlar da gerçek para. Renkli unsurlar ve karizmatik karakterlerle süslenmiş olması, tedbirli olunmaması anlamına gelmiyor. Sektörün bu noktada farklı ihtiyaçları var. Çünkü merkezi olmayan bir alanda, oyunlarla daha önce tecrübesi olmayan kişilerin işlem yapabilmeleri kolaylık gibi görünse de yardım ihtiyacını beraberinde getiriyor. Özellikle SPK'nın bu noktada alacağı tavır önemli. Gözlemlendiği kadarıyla yine benzer anlamdaki oyunların içeriklerinde oldukça renkli ve genç nesle hitap eden çalışmalar olduğu anlaşılıyor. Bu da ciddi miktarda finansal varlığın dolaşımda olduğu, milyarlarca dolarlık bir sektörde gençlerin alım-satım yapabiliyor hale gelmesinin de kolaylaştığı gerçeğini bize gösteriyor. Üstelik bu sefer oyun içi satın alımlarla ilgili olarak bahsedilebilecek birkaç dolarlık değil; kişi başına yüzlerce dolarlık işlem hacmini bulabilen süreçler karşımıza çıkıyor. Bu sistemlerin güvenlik düzeyleri de diğer yandan tartışılması gereken farklı, ama bir o kadar da önemli bir başka konu. Çünkü her sektörde olduğu gibi, korsanların saldırısına maruz kalan pek çok oyun olduğu da bilinen bir diğer gerçek…
ÜNİVERSİTELERE DÜŞEN BÜYÜK GÖREV
Geçtiğimiz haftalarda benim de mezunu olduğum İstanbul Üniversitesi tarafından, blok zincire yönelik bir araştırma merkezi kurulma çabası olduğu gündeme geldi. Bu çok önemli bir haber. Çünkü finansal açıdan farklı bir disiplinde de yer alınsa alan uzmanlarının sahayı öğrenmesi, keşfetmesi ve yorumlayabilmesi, çok hayati bir anlama sahip. Özellikle sektörde yer alacak uzmanların yetişmesi, diğer yandan sektördeki paydaşların okuryazarlığının geliştirilmesi için yapılan çok başarılı bir hamle. Aslında bu tip, blok zincir ve şifreli ödeme sistemlerine yönelik olarak üniversitelerin pek çok merkezi var. Örneğin ODTÜ'nün (Ortadoğu Teknik Üniversitesi) Siber Güvenlik Merkezi, bu alanda önemli isimlerden biri. Ama daha disiplinlerarası ve alan uzmanlarının birbirleriyle daha sıkı bir iletişim halinde olması, yerli üretici ve tüketici bakımından da güven dolu yarınların inşasını sağlayacaktır. Oyun sektörü gibi her koldan hızlıca büyüyen bir sektörde, oldukça ileriye atılım gerçekleştirmiş olan Türkiye'nin, tüm paydaşlarıyla sahada olmasında fayda var gibi görünüyor.