PARA RÖPORTAJ/ ÜRÜN DİRİER Uluslararası Koçluk Federasyonu ICF, koçluk mesleğinin liderliğini üstlenmiş küresel bir organizasyon. ICF Türkiye ise, ICF'in bir şubesi olarak 2005 yılında kuruldu. ICF'in ülkemizdeki temsilcisi olan kuruluşun temel amacı, ülkemizde koçluk mesleğinin güvenilirliğini sürdürmek için programlar ve standartlar oluşturmak. ICF Türkiye Başkanı Yunus Emre Şentürk ile, 16-17 Mayıs tarihlerinde kutlanacak Koçluk Haftası öncesi, koçluğun ne olduğu ve ne olmadığı üzerine sohbet ettik.
İş dünyasında koçluk, mentorluk, danışmanlık, eğitmenlik birbirine karışıyor genelde. Bu kavramları nasıl ayırabiliriz?
Hangi türden olursa olsun danışmanlık temel olarak danışanı "düzeltmeye" ya da "iyileştirmeye" odaklanır. Ayrıca bir danışmanın, danışana yanıtlar ve çözümler sunan bir uzman olması beklenir. Ve doğal olarak ikili arasında bir hiyerarşi vardır. Koçlar ise her müşterisini kendi hayatlarında ve çalışmalarında uzman olarak kabul eder. Bu nedenle koçluk mesleğini yerine getirirken "tavsiye vermemek" koçluğun en temel ilkelerinden biridir. İkilinin arasında bir hiyerarşi de yoktur. Mentorluk ise daha çok, ilgili alanda yıllarını geçirmiş tecrübeli profesyonellerin bir anlamda kişisel tecrübe aktarımıdır. Eğitim ise hepimizin bildiği gibi, belli bir bilim dalında, belli bir konuda bilgi ve beceri kazandırma, yetiştirme ve geliştirme işidir, koçluktan ve her türlü danışmalıktan apayrı bir alandır.
Koç kime denir?
Koçluğun global tepe kuruluşu ICF koçluğu özetle şöyle tanımlıyor; Koçluk, günümüzün belirsiz ve karmaşık ortamlarında, kişisel ve mesleki potansiyeli en üst düzeye çıkarmak için ilham veren, düşünmeye teşvik eden ve yaratıcı bir süreçte kişi ile profesyonel olarak kurulan bir ortaklık ilişkisidir. Biz koçlar koçluk ettiğimiz herkesi kendi hayatlarında ve çalışmalarında uzman olarak kabul ederiz. Sorumluluğumuz, hizmet alanın ulaşmak istediği hedefleri keşfetmek, netleştirmek ve bunlara uyum sağlamaktır. Hizmet alanın kendini keşfetmesini teşvik etmek ve ürettiği çözümleri ve stratejileri ortaya çıkarmaktır. Bir koç hizmet alanın liderlik becerilerini geliştirirken ve potansiyellerini ortaya çıkarırken, iş ve özel yaşam ile ilgili görüşlerini önemli ölçüde geliştirmelerine yardımcı olur. Bu süreçte koç, güçlü sorular sorarak, can kulağı ile dinleyerek, pozitif geri bildirim vererek ve modelleme yaparak etkin ve etkileşimli bir iletişim ortamı yaratır. Aslında başka bir ifadeyle koçluk, "doğru soru sorma ve kişinin kendisine doğru sorular sormasını sağlama sanatıdır" denebilir.
Bir meslek olarak koçluğun geleceğini nasıl görüyorsunuz? Hem sizin hem de global ICF'in yaptırdığı güncel araştırmalar var bildiğimiz kadarıyla…
Koçluk nispeten genç bir disiplin tabi ama her geçen yıl koçluğa olan ilgi artıyor. ICF ve PwC'nin Küresel Koçluk Araştırması her dört yılda bir yenileniyor. 2020 ICF Küresel Koçluk Araştırması Raporu'na göre, koçluğun faydasına ilişkin artan farkındalığın oranı, sürekli yükseliyor. Koçluktan elde edilen gelirin ise, 2020 Raporu'nda, 2016 Raporu'na göre yüzde 21'lik bir artış gösterdiği ve 2.849 milyar dolara ulaştığı görülüyor. Koçluğun gelişimi ile ilgili öne çıkan unsurlardan biri de, koçluk becerilerini kullanan yönetici ve liderlerin sayısındaki artıştır. 2020 Raporu'nda bu sayı 2016 Raporu'na göre yüzde 46 bir artış göstererek 15 bin 900'e ulaşmış durumda. Araştırmada koçluk mesleğinin önündeki engeller nelerdir sorusu da soruldu ve çıkan sonuçlara göre mesleğin önündeki en büyük engelin yüzde 49 ile kendilerini koç olarak tanıtan eğitimsiz koçlar ve yüzde 31 ile pazardaki kafa karışıklığı olduğu gözlemlendi.
Bu araştırma pandemi öncesi gerçekleştirilmiş, pandemi bu rakamları nasıl değiştirdi?
Pandemi sürecinde olanı daha iyi anlamak için, yine ICF ve PwC tarafından Haziran-Temmuz 2020 döneminde "COVID-19 ve Koçluk Endüstrisi" anketi yapıldı ve Ocak-Şubat 2021'de anket tekrarlandı. Birçok endüstride olduğu gibi koçluk endüstrisinde de pandeminin, koçların ve koçluk müşterilerinin yaşama, çalışma ve birbirleriyle bağlantı kurma biçimleri üzerinde çarpıcı etkileri olduğu bulguladı. Araştırmalara 150'ye yakın ülkeden, 10 bini aşkın profesyonel koç ve üst düzey yönetici katıldı. Araştırmaya katılan koçların yüzde 58'i pandeminin gelir ve istihdam üzerindeki etkisini deneyimlediklerini belirtti. Bu etkilerin başında yüzde 42 ile gelir azalması, yüzde 32 ile koçluk saatlerinde azalma gösterildi. ICF Türkiye olarak biz de, PDR InSight iş birliği ile Nisan/2021'de Profesyonel Koçluk Algı Araştırması gerçekleştirdik. Amacımız koçluk ile ilgili toplumumuzdaki algıyı net olarak görebilmek, kaynağını saptamaktı. Araştırmada sorulan açık uçlu sorulara verilen yanıtlar, eğitimsiz koçların mesleğe zarar verdiğini, profesyonel kurumlar tarafından akredite edilmeyen eğitimlerin de benzer zararları içerebileceğini gösterdi. Başka bir ifadeyle 2020 ICF Küresel Koçluk Araştırması ile paralel sonuçlar çıktı.
16-17 Mayıs tarihlerinde, her sene tüm dünya ile aynı tarihlerde Koçluk Haftasını kutluyorsunuz. Bu seneki tema "Geleceği Yeniden Tasarlamak" olarak belirlenmiş. Bu sene hangi alanlar ele alınacak, konuşmacılar kimler olacak?
Tüm dünyada 1999 yılından bu yana her sene Mayıs ayında kutlanan Koçluk Haftası'nda, seçtiğimiz temaların gündemi yakalama başarısı ve davet ettiğimiz konuşmacıların çeşitliğiyle dikkat çekiyoruz. Geçen sene pandemi süreci nedeniyle Koçluk Haftası'nın temasını "Zor Zamanları Aşmak"; bir önceki sene ise, belirlediğimiz 4D Manifestomuz doğrultusunda, "Dayanışma-Dayanıklılık-Denge-Dönüşüm" olarak belirlemiştik. Neden Geleceği Yeniden Tasarlamak? İnsanlığın ortalama 100 yılda bir yaşadığı küresel pandemi felaketinde artık bir aşamaya ulaştık ve uzaktan çalışma, hızlanan dijitalleşme vb. nedenlerle artık eskiye dönüş söz konusu değil, bu belli artık. Ve artık her alanda geleceği yeniden tasarlamanın zamanın geldiğini düşünüyoruz. Elbette yaşamın akışında bir taraftan da yapılıyor bu zaten. 16 Mayıs 2022 Pazartesi akşamı, bugüne kadar ICF Türkiye Başkanlığı yapmış tüm isimlerin katıldığı oturumla açılış yapacağız. 17 Mayıs Salı günü ise, Girişimcilik ve Koçluk, Koçluk ve Sosyal Networking, Yeni Nesil Medya ve İletişim Dili, Jenerasyonlara Koçluk İlişkisi, Koçluk ve Markalaşma gibi gelecek için çok önemli konuları, alanlarının en etkili isimleriyle ele alacağız. Ülkemizdeki koçluk okullarının katılımıyla haftamızın kapanışını yapacağız.
Dönüştüren Koçluk Hikayeleri webinar serinizden de bahseder misiniz?
Türkiye için bir ilk niteliği taşıyan "Dönüştüren Koçluk Hikayeleri" webinarında bugüne kadar 20'den fazla holdinginin üst düzey yöneticisini konuk ettik. Gerçekten çok verimli bir etkinlik serimiz bu. Biz ICF Türkiye olarak pandemi sürecine hızla uyum sağlamaktan açıkçası gurur duyuyoruz. Geçen süre boyunca, Yapı Kredi Bankası, Akbank, HSBC Türkiye, QNB Finansbank, AXA Sigorta, Aksigorta, Arçelik, IQVIA Türkiye, Boyner Holding, DeFacto, GlaxoSmithKline, Servier, Bosch Türkiye, Hugo Boss, Tofaş, Borusan Holding, Logo Yazılım, tesa Bant gibi kurumların üst düzey yöneticilerini konuk ettik. Koçluk uygulamalarının, hatta tamamen özgün bazı uygulamaların bu şirket ve markaların kurumsal yapılarına neler kattıklarını, çalışan memnuniyetinin ulaştığı noktaları, koçluk uygulamalarını deneyimlemeye başlamamış kurumlara önerileri konuştuk. Türkiye'deki koçlarla, bu kurumlardaki üst düzey yöneticiler ve koçlar arasında 2 yıl boyunca köprü olduk.
ICF Türkiye olarak STK iş birlikleriniz var mı?
Evet, ICF Vakfı, her yıl düzenlediği "Gift of Coaching Awards" programı ile topluluklarında ve dünyada fark yaratan gönüllü koçluk projelerini ödüllendiriyor. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği işbirliğinde 6 yıldır yürüttüğümüz "Kadınlarla El Ele" projemizin yanı sıra; ÖRAV (Öğretmen Akademisi Vakfı) ile yürüttüğümüz "Eğitime Destek Geleceğe Yatırım" ve Türk Eğitim Derneği (TED) ile yürüttüğümüz "10.000 Genç Meşale Kariyer Koçluğu" projeleri, ICF Türkiye olarak bize, "2019 Yılı Onur Ödülü"nü kazandırdı. Bunlar hayata geçirdiğimiz projelerin sadece 3 tanesi. Türkiye Görme Özürlüler Kütüphanesi (TÜRGÖK) ile 2. etabına başladığımız Sesten Gönüle projesi; Türkiye Soroptimist Kulüpleri Federasyonu ile 5. dönemine başladığımız "Kıvılcım" projesi; "Hayat Sende Gençlik Akademisi Derneği" ile hayata geçirdiğimiz "Hayat Sende" projesi, son 2 yılda ulusal bazda yürüttüğümüz diğer projelerdir. Ayrıca Antalya ve Adana lokalinde yürüttüğümüz kadınlar odaklı projelerimiz de var. Antalya AKEV Üniversitesi Kariyer Merkezi" ve "Muratpaşa Belediyesi ASSİM" iş birliğinde gerçekleştirilen, "Güçlenen Kanatlar" isimli Genç Girişimci Koçluğu projemiz; Antalya Sanayici ve İş İnsanları Derneği (ANSİAD) ve Akdeniz Üniversitesi Kariyer Merkezi (AKAMER) iş birliğinde yürüttüğümüz ve ANSİAD üyesi iş insanlarının iş hayatını destekleyecek ve Akdeniz Üniversiteli genç kadın öğrencilerin kariyer yolculuğuna ışık tutacak "ANAHTAR Koçluk Projesi-Bugünün ve Geleceğin Liderleri" projesi ve Adana'da faaliyet gösteren "Kınalı Eller Kadın Hareketi Salmanbeyli Kadın Kalkınma Kooperatifi" işbirliğinde, Salmanbeyli Köyü'nde yürütülen ve dünyada ilk kez koçluk hizmetini, kurumsal ve iş dünyasından; tarıma, tarlarda çalışan emekçi kadınlara taşıyan "Kınalı Eller" projesi bunlardan bazı örnekler. Ve tüm bu projelerin en önemli ortak özelliği, projelere katılıp, koçluk veren tüm ICF Türkiye üyesi koçların gönüllü hizmet etmesidir.
