Yeni hibe destek çağrıları açıldı
HÜLYA GENÇ SERTKAYA / Yeni hibe destek çağrıları açıldı. Bunlardan ilki Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programı kapsamında açılan Elektrikli Elektrikli Araçlar İçin Hızlı Şarj Altyapısı çağrısı. 81 ilde hızlı şarj istasyonları kurulmasını destekleyecek çağrı çerçevesinde, yatırımcılara ünite başına 500 bin liraya kadar hibe desteği verilecek. Şarj ünitelerine yatırımlar kapsamındaki makine ve teçhizat harcamalarına hibe destek oranı azami yüzde 60 olacak. Trafo, kablolama ve pano için ilave destek verilecek. Çağrı ile 15 yatırım bölgesinde 300'ün üzerinde ilçede toplam 536 hızlı şarj ünitesi kurulması desteklenecek. Ülke genelinde tüm ilçelerin kapsama oranı yüzde 85'in üzerine çıkarılacak.
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ise, Dünya Bankası işbirliğiyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın yürüttüğü Türkiye Yeşil Sanayi Projesi kapsamında iki yeni çağrı açtı. TÜBİTAK, bu çağrılarla yeşil dönüşüm odaklı Ar-Ge ve yenilik projeleri desteklenecek. Sanayiye yönelik Ar-Ge ve yenilik ağlarının destekleneceği 1833 Sanayi Yenilik Ağ Mekanizması (SAYEM) Yeşil Dönüşüm 2025 yılı birinci çağrısı kapsamında, platform başına program önerisi için üst limit 300 milyon lira olacak. Platformda yer alacak olan özel sektör kuruluşları hibe ve geri ödemeli olarak, üniversiteler ve araştırma kurumları yüzde 100 hibe olarak destek alabilecek.
Firmaların yeşil dönüşüm faaliyetlerine yönelik daha önce yapılan Ar-Ge çalışmaları ile elde edilmiş olan prototiplerin ticarileşme öncesi faaliyetlerinin destekleneceği 1832 Sanayide Yeşil Dönüşüm birinci çağrısında, proje bütçesi üst limiti mikro/küçük ölçekli firmalar için 9.5 milyon lira, orta ölçekli firmalar için 15 milyon lira, büyük ölçekli firmalar için 28 milyon lira olacak. Çağrı kapsamında sermaye şirketlerine en fazla yüzde 50'si geri ödenmek üzere faizsiz geri ödemeli destek sağlanacak. Geri ödenecek desteğin bir kısmı hibe desteğine dönüştürülebilecek.
Tarım ve Kırsal Kalkınma Destek Kurumu (TKDK) ise IPARD III Programı Yerel Kalkınma Stratejilerinin Uygulanması-LEADER Yaklaşımı Tedbiri Altıncı Başvuru çağrısını açtı. Bu çağrı ile 81 ildeki yerelde çiftçilerden sivil toplum kuruluşlarına, kadınlardan gençlere kadar birçok aktörün bir araya gelerek oluşturduğu yerel eylem gruplarına (YEG) "yerel kalkınma stratejileri" için 50 milyon euro hibe desteği sağlanacak. Bu bilgilerin ardından, şimdi de çağrıların ayrıntılarına bir göz atalım.
81 İLDE YATIRIM FIRSATI
Önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın, elektrikli araç kullanımının yaygınlaştırılması ve Türkiye'nin sürdürülebilir ulaşım hedeflerine katkı sağlanması amacıyla Elektrikli Araçlar Hızlı Şarj Altyapısı Destek Programı çerçevesinde açılan çağrıya bir göz atalım. 81 ilde "yatırım fırsatı" sunacak çağrının toplam destek bütçesi 500 milyon lira olarak açıklandı. Tüzel kişilerce yapılacak yatırımların destekleneceği bu çağrıyla, şarj ünitelerine yatırımlar kapsamındaki makine ve teçhizat harcamalarına azami yüzde 60 oranında hibe destek sağlanacak. Destek kararı verilen yatırım projeleri kapsamında, kurulan şarj istasyonlarındaki şarj ünitesi için makine ve teçhizat desteği ayrıca dağıtım trafosu, pano ve kablolama yatırımları için yardımcı teçhizat desteği sağlanacak. Yatırım projesi kapsamında kurulacak olan ünitelerin (serbest üniteler dahil) tamamı fatura tarihi itibarıyla geçerli olan yerli malı belgesine sahip olması gerekecek. Yatırımcılara, ünite başına 500 bin liraya kadar hibe desteği verilecek. Yapılacak ünite yatırımında ihtiyaç duyulacak dağıtım trafosu yatırımları için 180 bin lirayı aşmamak üzere yüzde 50 oranında hibe desteği sağlanacak. Yalnızca fatura tarihi itibarıyla geçerli yerli malı belgesine sahip azami 400 kVA gücünde dağıtım trafoları hibe desteğinden faydalanabilecek. Yapılacak ünite yatırımında ihtiyaç duyulacak fatura tarihi itibariyle geçerli yerli malı belgesine sahip şarj ünitesi panosu yatırımı için 50 bin TL'yi aşmamak üzere yüzde 50 oranında hibe desteği sağlanacak. Desteğe konu hızlı şarj ünitesinin toplam gücü 180 kW ve üzerinde ise, ilgili ünite için hak edilen destek miktarı yüzde 20 oranında artırılacak. Şunu da hatırlatalım; yatırım konusu kapsamında yapılacak şarj ünitesi, dağıtım trafosu, şarj ünitesi panosu ve kablolama dahil olmak üzere sağlanacak destek miktarı, toplam yatırım maliyetinin yüzde 75'ini geçemeyecek.
15 YATIRIM BÖLGESİNE AYRILDI
Çağrı kapsamında Türkiye 15 yatırım bölgesine ayrıldı. Her bir yatırım bölgesi çin, öngörülen sayıda ünite kurulumu için destek verilecek. Yatırım projesi kapsamında kurulacak olan ünitelerin (serbest üniteler dahil) tamamının fatura tarihi itibarıyla geçerli olan yerli malı belgesine sahip olması gerekecek. Her bir il ve ilçe için belirlenen ünitelerin tamamı il/ilçe coğrafi sınırları içinde olmak kaydıyla herhangi bir lokasyonda kurulabilecek. Yatırım konusu kapsamındaki serbest ünite kurulumlarının yer seçimi, en az üç farklı ilde bulunmak kaydıyla desteklenmeye hak kazanan firmanın tercihine bırakıldı. Serbest ünite olarak kurulumu yapılacak olan her bir şarj ünitesi, seçilen ile ait farklı bir ilçede bulunmak zorunda olacak. Serbest ünite kurulumu kapsamında bir ilde toplamda en fazla dört adet şarj ünitesi kurulabilecek.
Serbest üniteler haricinde kurulan ünite sayısının, yatırım konusu kapsamında yer alan serbest üniteler haricindeki belirlenen toplam ünite sayısına oranı yüzde 70'ten az ise proje başarısız sonuçlanmış sayılacak ve yatırımcı, proje kapsamında yaptığı yatırımlar için herhangi bir destek alamayacak.
BAŞVURULAR 20 HAZİRAN'DA SONA ERECEK
Çağrıya başvurular, 20 Haziran 2025 günü mesai bitimine kadar devam edecek. Başvurular, sarjdestek.sanayi.gov.tr internet adresinde bulunan başvuru bölümünden alınabileceği gibi gerekli hallerde Bakanlık tarafından belirlenecek diğer yöntem ve araçlar kullanılarak alınacak. Çağrı kapsamında; EPDK tarafından verilen şarj ağı işletmecisi lisansı veya şarj ağı işletmecisi tarafından verilen sertifikaya sahip Türkiye'de yerleşik tüzel kişiler başvurabilecek. Her bir yatırım konusu için bir yatırımcı desteklerden yararlanabilecek. Aynı yatırım konusuna birden fazla başvuru olması halinde, başvuran yatırımcılar arasında değerlendirme komisyonu tarafından önceliklendirme yapılacak. Yatırım konuları için sunulan proje başvuruları talep edilen toplam destek tutarına göre sıralanacak. Bu sıralamaya göre, benzersiz en düşük "talep edilen toplam destek tutarı" ile yatırımı gerçekleştirmeyi taahhüt eden işletmeye ilgili yatırım konusu için destek kararı verilecek.
Aynı yatırım konusu için, en düşük talep edilen destek tutarını birden fazla başvuru sahibinin sunmuş olması durumunda, bu başvuru sahiplerine destek taleplerini revize etmeleri için imkan tanınacak. Revizyonlar sonunda en düşük talep edilen destek tutarlarında eşitliğin devam etmesi durumunda, bu uygulama iki kez daha tekrarlanacak. Eşitlik durumunun yine de devam etmesi halinde ise yatırım konusu çağrı kapsamından çıkarılacak.
150 BİNİ AŞKIN ŞARJ SOKETİ HEDEFİ
Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programı Elektrikli Araçlar için Hızlı Şarj Altyapısı Destek Programı çağrısının ilki Nisan 2022'de açılmıştı. O günlerde Türkiye'de henüz 200 adedin üzerinde hızlı şarj soketi bulunmaktaydı. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerine göre; ilk çağrı kapsamında 20 yatırımcı firma, destek almaya hak kazanmıştı. Program 31 Ocak 2024'te tamamlanmış olup 81 ilde 400'ün üzerinde ilçede bin 50 adet hızlı şarj ünitesinin kurulumuna destek verilmişti. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerine göre, özel sektörün kendi yatırımları ile birlikte toplamda 6 bine yakın hızlı şarj ünitesi ile birlikte toplamda 6 bine yakın hızlı şarj ünitesi ile önemli bir altyapı ağı oluşturuldu. Gelinen süreçte, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından lisans verilen firma sayısı 170'i aştı ve önemli bir sektörün sağlıklı bir şekilde oluşması sağlandı. Gelinen süreçte, 81 ilin tamamında ve 500'e yakın ilçede 12 bin adede yaklaşan hızlı şarj noktası, 30 bine yakın şarj noktası bulunmakta olup ilgili kurumların önemli işbirliği ile Türkiye'ye ciddi bir altyapı kazandırıldı. Son 1 yıllık gelişim süreci incelendiğinde 2023 yılı Aralık'ta şarj hizmeti verilen soket sayısı toplamı 11 bin 812 (8 bin 320 adet AC, 3 bin 492 adet DC) olup, bu sayı 2024 yılı Aralık'ta 26 bin 46'ya (15 bin 714 AC, 10 bin 332 DC) ulaştı. Şarj istasyonları toplam kurulu gücü ise 2024 yılı Aralık'ta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 170 artışla 1.736 MW'a ulaştı. Şarj istasyonu işletmecisi sektörünün 2030 yılına kadar yaklaşık 3 miyar dolar yatırımla kurulan 150 binin üzerinde şarj soketinin işletildiği büyük bir sektör haline geçeği öngörülüyor.
Sanayiye yönelik Ar-Ge ve yenilik ağları desteklenecek
TÜBİTAK, 1833 SAYEM Yeşil Dönüşüm Programı'nın 2025 yılı birinci dönem çağrısını 16 Nisan'da başvuruya açtı. Çağrıya başvurular 16 Haziran 2025'e kadar alınacak. Dünya Bankası desteğiyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın koordinasyonunda yürütülen Türkiye Yeşil Sanayi Projesi çerçevesinde açılan SAYEM çağrısı ile Yeşil Mutakabat kapsamında belirlenen hedeflere katkı sağlanması amaçlanıyor. Çağrı kapsamında, özel sektör, üniversite ve kamu işbirliğiyle yenilik platformları oluşturularak, Türkiye'nin yeşil büyümesine katkı sağlayacak katma değeri yüksek ürün veya ürün grubu geliştirilmesi için bir teknoloji ekosistemi olan sanayiye yönelik Ar-Ge ve yenilik ağları desteklenecek. Özel sektör öncülüğünde, üniversite ve kamu iş birliğiyle ihtisaslaşmış bir Ar-Ge ve Yenilik Platformu'nun oluşturulması, bu platform aracılığıyla Ürünleştirme Yol Haritalarının (ÜYH) oluşturulması ve bu Ürünleştirme Yol Haritaları çerçevesinde yeşil dönüşüme yönelik ürün veya ürün grubu geliştirilmesine yönelik Ürünleştirme Programları (ÜPG) desteklenecek. Çağrıya platform yapısındaki konsorsiyum başvuruları alınacak. Çağrı bütçesi üst sınırı 1.5 milyar lira olacak. Program süresi 36 ay olup, platform başına program önerisi için üst limit 300 milyon lira olarak belirlendi. Platformda yer alacak olan özel sektör kuruluşları hibe ve geri ödemeli olarak, üniversiteler ve araştırma kurumları yüzde 100 hibe olarak destek alabilecekler. Platformda yer alacak kuruluşlar için bütçe üst limiti KOBİ'ler için 15 milyon lira, büyük ölçekli kuruluşlar için 60 milyon lira, üniversiteler ve araştırma kurumları için 10 milyon lira olacak. Çağrıya TEYDEB Proje Değerlendirme ve İzleme Sistemi-PRODİS üzerinden elektronik olarak başvuru yapılacak.
Yeşil dönüşüme katkı sağlayacak çözümler ticarileşebilecek
TÜBİTAK, 1832 Sanayide Yeşil Dönüşüm 2025 yılı birinci dönem çağrısını 7 Nisan'da başvuruya açtı. Çağrıyla, yeşil dönüşüme katkı sağlayacak çözüm önerilerinin, kuruluşlar tarafından Ar-Ge yolu ile hızla ürüne dönüşebilecek ve ticarileşebilecek çıktılara dönüştürülmesi hedefleniyor. Çağrıya başvurular 16 Haziran 2025'e kadar alınacak. Dünya Bankası desteğiyle yürütülen Türkiye Yeşil Sanayi Projesi çerçevesinde açılan Sanayide Yeşil Dönüşüm 2025 yılı birinci çağrısı kapsamında firmaların yeşil dönüşüm faaliyetlerine yönelik daha önce yapılan Ar-Ge çalışmaları ile elde edilmiş olan prototiplerin ticarileşme öncesi faaliyetleri desteklenecek. Söz konusu çalışmalar daha önce TÜBİTAK-TEYDEB tarafından desteklenmiş Ar-Ge projelerinin devamı niteliğinde olabilecek. KOSGEB ya da diğer ulusal ya da uluslararası fonlar ve firmaların öz kaynakları ile yürütmüş olduğu, henüz ticarileşmemiş Ar-Ge çalışmaları da çağrı kapsamında olacak. Çağrıya KOBİ ve büyük ölçekli kuruluşların başvuruları mümkün olup, ortaklı başvuru da yapılabilecek. THS 5-9 aralığını kapsayan prototip geliştirme ya da iyileştirme, validasyon ve sertifikasyon testleri, yerinde uygulama, ölçeklendirme, demonstrasyon ve saha denemeleri çalışmaları çağrı kapsamında. Destek süresi en fazla 24 ay, proje bütçesi üst limiti mikro/küçük ölçekli firmalar için 9.5 milyon lira, orta ölçekli firmalar için 15 milyon lira, büyük ölçekli firmalar için 28 milyon lira olacak. Çağrı kapsamında sermaye şirketlerine en fazla yüzde 50'si geri ödenmek üzere faizsiz geri ödemeli destek sağlanacak. Destek oranı sırasıyla büyük ölçekli şirketler için yüzde 70, KOBİ'ler için yüzde 80, deprem bölgesindeki KOBİ'ler için yüzde 90 olacak. Geri ödenecek desteğin bir kısmı hibe desteğine dönüştürülebilecek. Kullanılacak desteğin geri ödemesi proje bittikten 1 yıl sonra başlayacak.
IPARD III Programı kapsamında 50 milyon euro bütçeli çağrı açıldı
IPARD III Programı kapsamında 2025'te beş farklı tedbirde açacağı çağrılarla 188 milyon euro hibe destek kullandıracak olan TKDK, program kapsamında bu yılın ilk çağrısını "Yerel Kalkınma Stratejilerinin Uygulanması-LEADER Yaklaşımı Tedbiri" başlığında açtı. Tedbirin genel amacını; LEADER yaklaşımına dayanan, kırsal toplulukların kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin katılımıyla kurulan Yerel Eylem Grupları (YEG) tarafından geliştirilen, tabandan tavana yerel kalkınma stratejilerinin uygulanması oluşturuyor. IPARD III dönemi altıncı başvuru çağrı ilanı kapsamında destek almak amacıyla 81 ilden proje başvurusu yapılabilecek. Destek bütçesi 50 milyon euro olan çağrı kapsamında destek oranı yüzde 100 olacak. Destek, YEG'lere verilecek. Yerel kalkınma stratejisinin bütçe tahsisleri maksimum toplam tutarı küçük YEG'ler için 60 bin euro, orta büyüklükteki YEG'ler için 65 bin euro, büyük YEG'ler için 70 bin euro olacak. Tüm YEG'ler için duran varlıklar alımına 30 bin euro'ya kadar destek sağlanacak. Faydalanıcılara sağlanacak olan mali desteğin kaynağı, AB ve Türkiye Cumhuriyeti eş-finansmanından oluşan IPARD Program fonu olacak. Başvurular 2 Haziran günü saat 09.00'dan itibaren projenin uygulanacağı ilde bulunan TKDK İl Koordinatörlükleri ve İl İrtibat Ofislerinde kabul edilmeye başlanacak. Online Proje Başvuru Sistemi 25 Haziran günü saat 18.00'de kapatılacak. Başvuruların son teslim tarihi 27 Haziran 2025 saat 18.00 olacak. Başvurularda yerel kalkınma stratejisi uygulama sürelerinin 2030 yılını kapsayacak şekilde planlanması gerekecek. Yerel kalkınma stratejilerinin tematik öncelikleri arasında kırsal ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilmesine yönelik olarak kaliteli ürünleri, el sanatlarını ve diğer faaliyetleri içeren kısa tedarik zincirlerinin ve katma değerli ürünlerin geliştirilmesi, yerel doğal ve kültürel kaynaklarına kullanımına dayalı kırsal turizm ürünlerinin geliştirilmesi, köylerde kamusal alanların iyileştirilmesi yer alıyor.