Türk Telekom, fiberde Avrupa ikincisi
PARA RÖPORTAJ/ ÜRÜN DİRİER Dijitalleşme, içerisinde bulunduğumuz çağın en kapsamlı ve en önemli kavramlarından. Bu kavram; bireyselden kurumsala hayatın her alanını kapsadığında daha anlamlı oluyor. Türk Telekom da hayatın her alanına aktardığı dijitalleşme vizyonuyla; kurumlardan bireylere ihtiyaç duyulan her alanda sunduğu uçtan uca çözümlerle, dijitalleşmenin altını fazlasıyla doldurmakta iddialı. İş dünyasından sanata, kültürden spora hayatın her yönüne bu alandaki deneyimlerini aktardıklarını belirten Türk Telekom CEO'su Ümit Önal, Türkiye'yi geleceğe taşımak için 2024'te de yatırımlara ara vermeden devam ettiklerini ve sektörün en çok yatırım yapan şirketi olduklarını söylüyor. Önal ile fiber ve mobildeki çalışmalarından girişimciliğe, teknoloji üretmekten ihraç etmeye kadar birçok alanda gerçekleştirdikleri çalışmaları konuştuk…
Türk Telekom 2023'te gerçekleştirdiği 25.8 milyar TL yatırım ile kendi sektörünün en çok yatırım yapan şirketi oldu. Bu yatırımların detaylarından bahseder misiniz?
Hızla dijitalleşen ve her şeyin birbiriyle bağlantılı hale geldiği dünyada Türk Telekom olarak hayatın her yönüne değer katan dijital çözümlerimizle bir telekomünikasyon şirketi olmanın ötesine geçerek Türkiye'nin dijital dönüşümüne liderlik ediyoruz. Dijitalleşmeyi, Türkiye'yi geleceğe bağlamak olarak görüyor, kurumların ve bireylerin ihtiyaç duyduğu her alanda teknoloji birikimimizle öncü adımlar atıyoruz. Dijitalleşme vizyonumuz ve insanı merkeze alan anlayışımızla; sağlıktan eğitime, finanstan sanayiye, kültür-sanattan spora, teknolojimizi hayatın tüm alanlarıyla buluşturarak ülkemizi geleceğe taşıyoruz. Herkes için yüksek hızda erişilebilir internet mottosuyla fiber ve mobil altyapımızı coğrafyamızın tamamında durmaksızın geliştiriyor, teknoloji odaklı yerli girişimleri destekleyerek dijital geleceğin inşasına mimarlık ediyoruz.
Türk Telekom olarak nerede yenilik varsa orada biz varız. Ülkemizin iletişim tarihinde kilometre taşlarının altında imzası bulunan bir şirket olarak tarihin bize yüklediği misyonla yatırımlarımızı gerçekleştiriyoruz. Türkiye'nin dijitalleşmesi için 2005'ten bugüne 20 milyar doları aşkın yatırım yaptık. Türkiye Yüzyılı'nı dijitalin yüzyılı yapma kararlılığı ile 2023'te de yatırımlarımıza ara vermeden devam ettik. Nitekim, 2023'te gerçekleştirdiğimiz 25.8 milyar TL'lik yatırım ile sektörümüzün en çok yatırım yapan şirketi konumuna geldiğimizi belirtmek isterim.
En çok hangi alanlara yatırım yaptınız ve neden?
Büyük veri, yapay zeka, artırılmış gerçeklik gibi yeni nesil teknolojilerin olmazsa olmazı fiber altyapı. Türkiye'nin dijital dönüşümünün öncüsü olarak önce bu yeni teknolojilerin ihtiyaç duyduğu altyapıyı hazırlamak yani herkes için erişilebilir ve yüksek hızda internet hizmeti sunmak en önemli sorumluluğumuz. Bu kapsamda Türkiye'nin 81 ilinin her köşesine yayılan fiber ağ çalışmalarımız en önemli yatırım alanlarımızdan birini oluşturuyor. 2023 aynı zamanda yatırımlarımızın meyvesini topladığımız bir sene oldu. Gelirlerimiz arasında en büyük kısmı mobil gelirlerimizden elde ettik. Mobildeki stratejimizin rakamlara yansıması bizi hem mutlu hem de motive etti. Yatırım ve çalışmalarımıza devam ederek mobildeki yükselen ivmemizi 2024'te de sürdürmeyi amaçlıyoruz. Türk Telekom olarak dijitalden altyapıya, sabitten mobile, girişimlere desteğimizden müşteri deneyimine, siber güvenlikten sürdürülebilirliğe kadar her alandaki faaliyetlerimizle Türkiye'nin teknoloji taşıyıcısı olmaya devam edeceğiz.
Yeni yılı Çanakkale'nin Karacaören Köyü'nde, fiber altyapı çalışmalarını sürdüren saha ekipleriyle karşılamıştınız. 2024 yılı sonu için fiber altyapı hedefiniz nedir?
2023 yılında olduğu gibi 2024'e girerken de 31 Aralık gecesi fiber dönüşüm için durmaksızın çalışan saha ekiplerimizle birlikteydik. Bunun bizim için bir gelenek haline geldiğini söyleyebilirim. Bir önceki yıl da Trabzon'da zorlu coğrafi koşullara rağmen bölgeyi uçtan uca fiber ağlarla donatan ekiplerimizin yanındaydık. Bu yıl ise milli mücadele ruhunun simge şehirlerinden Çanakkale'deydik. Bu çalışmalar, istisnasız herkes için erişilebilir bir dijital gelecek inşa etmeyi hedefleyen bir yaklaşımın sonucu. Bu hedef kapsamında; memleketimizin en doğusundan en batısına, en kuzeyinden en güneyine kadar proje ve yatırımlarımızı sürdürüyoruz. Fiber altyapı, 5G ve yarının teknolojileri için de vazgeçilmez derecede önemli. 5G demek, fiber demek. Biz "memleketin bir şehrini değil, her şehrini" fiberle donatma vizyonu ile çalışıyoruz.
BTK Raporu 4. Çeyrek verilerine göre 562 bin km'lik toplam fiber ağ uzunluğunun 437 bin km'sini Türk Telekom olarak tek başımıza tesis etmiş durumdayız.
Artık hayatımızın neredeyse her anı mobilde geçiyor. Mobil için yeni uygulama projeleriniz var mı?
Neredeyse günün her anında iletişim halinde olduğumuz bir çağdayız. Paylaşım çağında artık telefon acil durumlar için bir ihtiyacın ötesinde iş dünyasının esneklik ve verimliliğini artıran, çalışma koşullarını baştan yazan bir araç. Türk Telekom olarak, mobil iletişimin sağladığı bağlantı ve erişim kolaylığının günlük pratiklerimizin ayrılmaz bir parçası olduğu gerçeğiyle çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Biz mobilde de en az fiberde olduğumuz kadar iddialıyız. Yatırımlarımız sonucunda kapsama ve kapasite olarak mobildeki konumumuzu günden güne güçlendiriyoruz. 4.5G ihalesi sonrası frekans sahipliğimizi 3 katına çıkardık.
Mobil abonelerimize 360 derece bir evren sunuyoruz. Konuşma, SMS ve data dışında da her segmente yönelik farklı çözümlerimizle en iyi müşteri deneyimi için uygun ortamı oluşturuyoruz. Bağımsız araştırma şirketi Nielsen IQ tarafından her çeyrek tekrarlanan Reklam ve Marka Sağlığı Araştırması'na göre 'Sadık Müşteri Yaratma' oranında lider konumdayız. Mobil Abone Sayımızı 26,2 milyona çıkardık. 2023 yılını faturalı hatlarda rekor seviyede 1,6 milyon net abone kazanımı ile tamamladık. Yine faturalı segmentte 4. çeyrekteki net abone kazanımı performansımızla da şirketimiz adına tarihi rekora imza attık. Böylelikle, mobil portföyümüzdeki faturalı abone oranımız da yüzde 70,8 ile bu zamana kadarki en yüksek seviyesine ulaştı.
Mevcut uygulamalarınız içinde en popüler olanları hangileri?
Numara taşımada yine en çok tercih edilen operatör biz olduk. MNT pazarında 2023 sonu itibarıyla son 9 çeyrektir devam eden liderliğimiz, mobildeki gücümüzü açıkça yansıtıyor. Dijitalleşmenin bir parçası olarak, kullanıcı beklentilerine ve değişen alışkınlıklara göre günlük hayatta kullanılan dijital servislerdeki pek çok çalışmayı da ilk biz yaptık. Türkiye'nin ilk IPTV platformu Tivibu, dijital müzik platformumuz Muud, en kapsamlı online okuma platformu e-dergi; dijital oyun platformumuz Playstore, oyun deneyimini güçlendiren markamız GAMEON ile tüm yaşamı dijitalleştiriyoruz. Türk Telekom'un yapay zekâ tabanlı akıllı asistanı TiTi ile yıl boyunca; 4 milyonu aşkın müşterimizin hayatını kolaylaştırdık. Özetle, biz, dijital çözümlerimizle bir telekomünikasyon şirketi olmanın ötesinde hayatın her alanına değer katıyoruz ve katmaya devam edeceğiz…
2024 sonuna kadar yapılacak yatırımlardan bahseder misiniz? Hangi alanları önceleyecek ve ne kadarlık yatırım yapacaksınız?
Türk Telekom olarak bu toprakların iletişim tarihinde önemli kilometre taşlarının altında imzası olan bir şirketiz. Türkiye'de yeni ne varsa orada Türk Telekom var. Kurumumuzun çağdaş teknolojileri dünyayla aynı anda ülkemizle buluşturmak, Türkiye'ye değer katacak yenilikçi çalışmalara öncülük etmek ve yerli teknolojilerle dünya standartlarını belirleme vizyonu var. Bu vizyon doğrultusunda tarihin bize yüklediği bir yatırım misyonu var. Türkiye'yi yeni nesil teknolojilerle buluşturacak, yerli firmalarımızı global rekabette destek olacak ve yenilikçi fikirleri yarınlara taşıyacak çalışmalarımıza bu yıl da devam edeceğiz. 2024'te dengeli büyüme odağımızı koruyoruz. Operasyonel gelirlerimizin yıllık yaklaşık yüzde 11-13 aralığında büyüyeceğini ve yatırım harcamalarımızın satış gelirlerine oranının yüzde 27-28 olacağını öngörüyoruz. Yatırım trendimiz 2024 yılında da devam edecek. Ülkemizin gelişimi için kilit nokta olan fibere yatırımlarımızı hız kesmeden sürdüreceğiz. Mobile yaptığımız yatırımların karşılığını aldığımız bir yıl oldu. Bu güçlü seyrin 2024'te de devam etmesini bekliyoruz. Teknoloji birikimimizi sağlıktan eğitime, finanstan sanayiye, spordan kültür ve sanata hayatın tüm alanlarına yansıtarak bir yandan Türkiye'nin dijital dönüşümüne liderlik ederken, yenilikçi fikirleri ve girişimlerin dünyaya açılmasını sağlayarak Türkiye'nin teknoloji üreten ve ihraç eden ülke vizyonuna katkı sunuyoruz.
Türk Telekom'un teknoloji üreten ve ihraç eden bir marka olarak ülkeye önemli katkıları var. Biraz da ihracat operasyonlarınızdan bahseder misiniz?
Hayatın her alanına aktardığımız dijitalleşme vizyonumuz ile Türkiye'nin dijital ve teknolojik dönüşümüne liderlik ediyoruz. Yüksek teknolojimizden aldığımız güçle gerek kendimiz gerek grup şirketlerimiz aracılığıyla yeni alanlara yatırım yaparak Türkiye'ye değer katmak için çalışıyoruz. Yenilikçi teknolojiler geliştirip dünyaya ihraç etmenin gururunu yaşıyoruz. Bu konuda da grup şirketlerimiz Argela ve Netsia'nın da değerli katkılarıyla kısa zamanda çok yol kat ettik. Bugün, Argela ve Netsia'nın; 5G ve fiber alanları dahil 68 adet uluslararası patenti bulunuyor. Bu hem ülkemiz hem de şirketimiz adına çok önemli bir kazanım. Dünya için teknoloji geliştiriyor, yerli ve küresel iş birliklerimizle bu konumumuzu daha da güçlendirerek ürettiğimiz teknolojileri dünyaya kullandırıyoruz. Open RAN çözümlerimizi, Juniper ve Parallel Wireless gibi dünyanın önde gelen teknoloji şirketlerinin iş birliğiyle ürünleştiriyoruz. Bu ürünlerimizin dünyanın önemli operatörleri tarafından kullanılıyor olması bizim için ayrıca bir gurur kaynağı.
Yurtdışı çalışmalarınızda yeni gelişmeler var mı?
Dünyaya kazandırdığımız bir diğer yeni teknoloji olan, Net Insight ile birlikte ticarileştirdiğimiz uydu bağımsız 5G senkronizasyon ürünümüzün uluslararası standardizasyon süreçlerine başladık. Yine yakın zaman önce, kardeş ülke Azerbaycan'ın lider operatörü Azercell ile GSMA'de yeni bir anlaşmaya imza attık. Azercell, müşteri deneyimini en üst düzeye çıkarmak için iştirakimiz Argela'nın yeni nesil Network ve Müşteri Güvencesi ürünlerini bizden alarak sistemine entegre edecek. Bu çalışmalarımızdan aldığımız motivasyonla, ülkemizin ekonomisine katma değer oluşturacak yerli ürün ve projeler geliştirmeye odaklanıyoruz. Teknoloji yarışında ülkemizi ileri taşıyacak her hamlede biz varız. Teknolojimizle; yatırımlarımızla ve hayata geçirdiğimiz projelerle mühendislerimizin ve genç girişimlerin de yanındayız. Başarılı dijital projeleri, uluslararası arenaya taşıma çalışmalarımızı önümüzdeki dönemde de sürdüreceğiz.
"Türk Telekom Ventures ile yatırım yaptığımız 21 girişimin toplam portföy değeri 190 milyon dolar"
Ekonomik ve teknolojik gelişimin anahtarının, yenilikçi ve öncü fikirleri desteklemekten geçtiğini vurgulayan Ümit Önal, girişimcilik ruhunun Türk Telekom'un doğasında olduğunu söylüyor. Türkiye'de girişimciliğin yeni konuşulmaya başlandığı dönemlerde, bu alanda çok önemli çalışmalara imza attıklarını vurgulayan Önal, şunları söylüyor:
"Ülkemizde girişimcilere en çok destek veren şirketlerin başında yer alıyoruz. Bu alanı ne kadar sahiplendiğimizi rakamlarla anlatmak gerekirse; 2013 yılında hayata geçirdiğimiz Türkiye'nin ilk kurumsal girişim hızlandırma programı PİLOT ile bugüne kadar 111 girişime toplamda yaklaşık 32 milyon TL nakit desteği sağladık. Bunlardan 59'u yurt içi ve yurt dışından toplam tutarı 35 milyon doları aşan yatırım alarak girişimlerini geliştirme fırsatı yakaladı. Hedefimiz, Türkiye'den yeni dünya markaları çıkmasına destek olmak. Bu amaçla girişimcilik ekosistemine; sağlıktan eğitime, yapay zekâdan görüntü işleme ve büyük veri çözümlerine kadar pek çok alanda destek veriyoruz. Destek verdiğimiz girişimlerin küresel arenadaki başarılarını görmek bizi çok mutlu ediyor. Örneğin, PİLOT mezunlarımızdan yapay zekâ ve artırılmış gerçeklik teknolojileri geliştiren NaraXR ile pek çok ortak projede birlikte yer aldık. Bu yılki GSMA Fuarı'nda dünya sahnesindeki yerini alan NaraXR, ülkemizi ve bizleri gururlandırmaya devam edecek. Bugüne kadar Türk Telekom Ventures ile yatırım yaptığımız 21 girişimin toplam portföy değeri ise 190 milyon doları buluyor. Milli kalkınma ve ekonomik gelişimde kaldıraç rolü gören bu alana büyük önem veriyoruz. Girişimlere desteğimiz sadece bu kadarla sınırlı değil. Eminönü'ndeki Santral ve AKM'de yer alan Girişimcilik Merkezlerimiz ile girişimlere, paylaşımlı ofis, toplantı odası, ürünlerini tanıtabilecekleri demo alanı ve ücretsiz, fiber internet imkânı da sağlıyoruz. San Francisco'da yer alan Türk Telekom Ventures Ofisimiz ise yerli girişimlerimizi dünya arenasına taşıyan bir köprü vazifesinde. Amacımız, desteğimizle büyüyüp küresel başarılara imza atacak çok daha fazla girişime destek olarak ülkemizden yeni dünya markaları çıkarmak."