“Deprem, KOBİ’ler için yapısal kırgınlıkları artıracak"
TÜİK verilerine göre sayıları 3,4 milyonu aşan, istihdamın yüzde 71'ini, üretimin yüzde 37,3'ünü oluşturan, ekonomik katma değerin yüzde 35,5'ini tek başına sırtlanan KOBİ'ler finansmana erişimden dijitalleşmeye kadar çok sayıda sorunla karşı karşıya. KOBİ'lerin tam bir üretim ve istihdam ambarı olduğunu vurgulayan Ortak Akıl Danışmanlık CEO'su Dr. Yılmaz Sönmez, "Başta dijitalleşme olmak üzere küresel rekabetçilikte KOBİ'lerimizin elinin güçlendirilmesi gerekiyor. Ciro, katma değer ve teknolojik dönüşüm odaklı yapısal sorunlar, küresel riskler, deprem felaketinin görünen ve görünmeyen sonuçlarıyla birleştiğinde sürdürülebilir büyüme üzerindeki soru işaretlerini artırıyor" dedi.
Dünyada Covid-19 pandemisi ile başlayan, Rusya-Ukrayna savaşının tetiklediği enerji, gıda ve hammadde krizi ile derinleşen, enflasyon ve resesyon endişeleriyle tırmanan olayların gölgesinde kalan KOBİ'ler oldukça zorlu bir virajdan geçiyor. Dünya Ekonomik Forumu'nun Kasım 2022'de yayımladığı rapora göre, KOBİ'lerin karşılaştığı en büyük zorluklar; yüzde 67 hayatta kalma ve büyüme, yüzde 48 yeteneklere erişim, yüzde 34 şirket kültürünü ve değerlerini koruma, yüzde 25 teknolojik dönüşüm talebine karşılık verme ve yüzde 24 finansmana erişim olarak sıralanıyor.
Dünya ekonomisinin çarkları KOBİ'lerle dönüyor
Dünya ekonomisinin çarkların KOBİ'ler sayesinde döndüğünü belirten Ortak Akıl Danışmanlık CEO'su Dr. Yılmaz Sönmez, Türkiye'de KOBİ'lerin üretim ve istihdam ambarı olarak istihdamın yüzde 71'ini, cironun yüzde 44'ünü, üretim değerinin yüzde 37,3'ünü ve faktör maliyetiyle katma değerin yüzde 35,5'ini tek başına sırtlandığını söyledi. Dr. Yılmaz Sönmez, konuya ilişkin şu ifadelerde bulundu:
"En güncel TÜİK verilerine göre sayıları 3,4 milyonu aşan KOBİ'ler Türkiye'deki tüm girişimlerin yüzde 99,7'sini oluşturuyor. KOBİ'ler toplam ihracatımızın yüzde 30,4'ünü, ithalatın ise yüzde 14,7'sini gerçekleştirirken büyük şirketlerin ihracatı içerisindeki dolaylı paylarını kattığımızda sağlanan katma değer yine oldukça yüksek. KOBİ'lerin ihracatının yüzde 90,8'ini imalat sanayi ürünleri oluştururken, toplam AR-GE harcamalarının yüzde 27,1'ini KOBİ'ler üstlenmiş durumda. Bununla birlikte KOBİ'lerin yüzde 55,9'u düşük, yüzde 31'i orta-düşük teknoloji düzeyinde yer alırken, sadece yüzde 12,4'ü orta-yüksek ve yüzde 0,7'si yüksek teknoloji kapsamında sınıflandırılıyor. KOBİ'lerimizin ciro, katma değer ve teknolojik dönüşümde yaşadığı yapısal sorunlar küresel risklerle birleştiğinde sürdürülebilir büyüme üzerindeki soru işaretlerini artırıyor. Mevcut durumda KOBİ'lerimiz sürdürülebilir büyümenin bayraktarlığını yapabilmesi oldukça zor görünüyor"
Dijital Dönüşüm Şart
Türkiye'deki KOBİ'lerin finansmana erişimden dijitalleşmeye kadar çok sayıda yapısal sorunla mücadele ettiğine dikkat çeken Dr. Yılmaz Sönmez, "KOBİ'lerimizin yüzde 59,8'inin 2021 yılında en az bir kez siber ihlal olayı yaşadığını, yüzde 46,1'inin bilgi-iletişim uzmanı istihdam ettiğini, yüzde 6,2'sinin yapay zekadan faydalandığını ve imalat sanayindeki KOBİ'lerin sadece yüzde 21,6'sının endüstriyel robot kullandığını düşündüğümüzde başta dijitalleşme olmak üzere küresel rekabetçilikte KOBİ'lerimizin elinin güçlendirilmesi gerekiyor" dedi.
Deprem felaketi yapısal kırgınlıkları artıracak
Deprem felaketinin görünen ve görünmeyen sonuçlarının KOBİ'lerin yapısal kırılganlıklarını daha da artıracağını vurgulayan Dr. Yılmaz Sönmez, "Küresel ticarette yüzde 47,3 pay ile en büyük payı olan Avrupa'daki resesyon ile lojistik, tekstil, hazır giyim, tarım ve hayvancılık, mücevher, turizm gibi sektörlerde bölge kaynaklı tedarik zincirlerindeki aksama hatta kopma riskini de göz önünde bulundurduğumuzda KOBİ'ler için korkulu senaryolar kapıyı çalıyor. 'İşleyen demir' KOBİ'lerimiz küresel makro-ekonomik peyzaj zorlaştıkça ciddi bir direnç sınavından geçiyor" diye belirtti.
Yapısal sorunlar KOBİ'lerin sürdürülebilirliği için büyük tehdit
Türkiye'deki KOBİ'lerin küresel rekabette söz sahibi olmak ve sürdürülebilir büyüme dinamiklerini yakalamak için yeni yetenekler kazanması gerektiğine değinen Dr. Yılmaz Sönmez, konuyu şu sözlerle açıkladı: "KOBİ'lerin risk algısında tedarik zinciri kesintileri, siber olaylar ve makro-ekonomik gelişmelerden endişeli olduğu görülüyor. Allianz Risk Barometresi'ne göre dünyada 2023 yılı itibariyle orta ölçekli firmalar için en önemli risklerin başında yüzde 31 ile siber olaylar yer alıyor. Ardından yüzde 28 ile makro-ekonomik gelişmeler, yüzde 23 ile enerji krizi geliyor. Ülkemizdeki KOBİ'lerin yapısal sorunlarını düşündüğümüzde tablo bizim için biraz daha karamsar" dedi.
KOBİ'ler için yol haritası
Dr. Yılmaz Sönmez, KOBİ'leri krizlere karşı daha dirençli hale getirerek başarıya taşıyacak faktörleri şöyle sıraladı: "Fiziksel ve dijital varlıkları güvenceye alınması, tedarik alternatiflerini çeşitlendirilmesiyle tedarik süreçlerindeki kesintilerin önüne geçilebilir. Dijital ekonominin aktörleri arasına katılarak dijital uçurumun kapatılması küresel rekabete güç kazandırır. İç ve dış siber tehditlere karşı "asla rehavete kapılmayan ve sürekli doğrulayan" işletmeler yaratılmasıyla siber güvenlik bir tehdit olmaktan çıkar. Bunun için e-ticaretten bulut teknolojilere kadar tüm unsurları kapsayacak dijitalleşme senaryoları hazırlayarak entegre dijitalleşme benimsenmeli. Öte yandan aniden gelebilecek krizlere karşı mücadele edebilmek için daha fazla çeviklik elde etmek gerekiyor. İstihdamın başını çeken KOBİ'lerin istihdamda bir cazibe merkezine dönüşmesinin yolu genç yeteneklerin beklentisine uygun işyerleri inşa etmekten geçiyor. Bunun için de gençlerle empati kurulmalı!"