PARA ARAŞTIRMA/ MERVE YILMAZ GERGİN Bir toplumun gelişebilmesinde, yeni nesillerin daha sağlıklı ve bilinçli olmasında kadının rolü büyük. Ülkemizin sürdürülebilir kalkınmasının yolu ise kadınlarımızı ekonomiye gerek girişimci gerekse de iş gücü olarak entegre etmekten geçiyor. Her alanda yeniliğe ve gelişime katkıda bulunan kadınlar, iş dünyasında da fark yaratarak yaşamın her alanında iz bırakıyor olsa da kadınların iş dünyasındaki yeri ne yazık ki yüzde 50'lere gelmiş değil. Kadınlar 'cam tavan' denilen, iş hayatına girişlerini ve yükselişlerini engelleyen birçok faktörle mücadele ediyor. Bunların başında, kadınların rol ve sorumluluklarına ilişkin olumsuz kalıp ve yargılar yer alıyor. İş dünyasında kadın sayısını artırmak için de öncelikle devletin kadınlara yönelik teşvik programlarını artırması gerekiyor. Çalışan kadınların özellikle 0-3 yaş arası çocuk sahibi olmaları durumunda haftanın belli günleri uzaktan çalışma imkanı tanınması, çalışma saatlerinde esneklik sağlanması ve doğum sonrasında hem anne hem babaya verilecek ücretli izinlerin yasal sınırların üzerinde şirket inisiyatifiyle artırılması, bu konuda önem arz ediyor. Ayrıca devlet güvencesinde 0-6 yaş kreşlerinin çoğalması ise anne olan çalışan kadınların iş hayatına daha kolay adapte olmasını sağlayabilir. Yine kadınların sosyal projelerde, dernek, kulüp, vakıf, odalar, borsalar, siyaset kulvarlarında üyelik, yöneticilik gibi aktivasyonlarda bulunması da iş hayatında kadın oranını artıracaktır. Fırsat verildiğinde kadınların başaramayacağı hiçbir iş yoktur. Kadın girişimci sayısının artması demek, daha güçlü anneler, daha güçlü bir toplum, daha güçlü bir ülke demek. Bu sayımızda hem Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) çatısı altında yer alan hem de Türkiye'nin alanında öncü şirketlerinin yönetimindeki başarılı kadın liderlere; cinsiyet eşitliği konusundaki bariyerleri ve kadın istihdamını artırma yolunda neler yapılması gerektiğini sorduk…
"DAHA ÇOK KADIN İÇİN ÇALIŞIYORUM"
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü mezunu olan İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Sultan Tepe, eşi Hasan Tepe ile kurdukları Tepar Tekstil'de 100 kişilik istihdam sağlıyor. Firma, 35'ten fazla ülkeye fonksiyonel iplik ihracatı gerçekleştiriyor. Toplam üretimin yüzde 40'ı ise ihraç ediliyor. Tepar Tekstil'de yaklaşık 100 kişinin çalıştığını söyleyen Tepe, bu sayının yüzde 40'ını ise kadınların oluşturduğunu söylüyor. Tepe, tekstil sektörünün kadın istihdamı konusunda da birinci sırada yer aldığını ekliyor. Ülkemizdeki nüfusun yarısının kadın olmasına rağmen kadının iş hayatındaki rakamlarının yüzde 20 seviyelerinde olduğunu vurgulayan Tepe, "Şirketlerin yönetim kurullarındaki kadın sayısı ise sayılamayacak kadar az" diyor. 15 yıldır kadının iş hayatında ve ekonomide çok daha fazla yer alması için birçok arenada çalışmalar yaptığının altını çizen Tepe, "En çok inandığım ve savunduğum nokta ise iyi eğitim almış donanımlı bir kadının en az erkekler kadar başarılı olacağı şirketlerin sürdürülebilirliği noktasında kadının yönetim kurulları dahil işletmelerin her departmanında mümkünse yüzde 50 yer alması gerektiği" diyor. Bir kadın olarak iş dünyasında zorluk yaşamadığını dile getiren Tepe, "İyi eğitimli, konusunda yeterli bilgi ve beceriye sahip olan hiçbir kadının da yaşayacağına da inanmıyorum" diyor. Tepe, önümüzdeki 5-10 yıl içinde tekstil teknolojilerinin daha çok otomasyona yönelik olacağını söylüyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor: "Çok amaca hizmet edebilecek akıllı giysiler üretilecek. Sentetik elyaflar, doğal elyaflardan daha çok önem kazanacak ve toplam elyaf tüketiminde oransal olarak artacak. Tedarikten-tüketiciye kadar uzanacak zincirde lojistik, özellikle de alım, depolama ve dağıtım planlaması, önemli rol oynayacak. Dolayısıyla bilişim teknolojisinin önemi çok artacak. Tepar'ı hem tesis hem de üretim modeli anlamında bu gelişime adapte etmek ve ileriye yönelik yeni hamlelerin hazırlığı içindeyiz. Geri dönüşebilen (Recycle) ve doğada kendiliğinden eriyebilen (Biodegredable) ürünlere yönelip, susuz boyama teknolojisine sahip ürünler üreterek teknik tekstiller alanında yatırım hedefliyoruz."
"KADIN YAPAMAZ ALGISI KIRILMALI"
İş hayatına 2002 yılında başlayan Ankara Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Burcu Gençoğlu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü'nden mezun. Aile şirketleri olan Stenkim Kimya firmasında Ticari ve Mali İşlemlerden sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak görev yapan Gençoğlu, firmalarının teknolojik yapı kimyasalları alanında faaliyet gösterdiğini ifade ediyor. Amerika'da da bir firma açtıklarını belirten Gençoğlu, geçen yıl ise satışların yüzde 25'ini yurtdışına yaptıklarını belirtiyor. Kadınların iş hayatında ilerlemelerinin önünde bazı engeller olduğunu söyleyen Gençoğlu, özellikle yaşanılan coğrafyanın toplumsal yapısı ile alakalı olduğu görüşünde. Konuşmasında kadınların işgücüne katılımının hem ekonomik hem de sosyal açıdan kalkınmayı sağlayan en önemli etkenlerden biri olduğuna da değinen Gençoğlu, "Kadının iş hayatında yer almasıyla ekonomik özgürlüklerinin yanı sıra kendine güvenen ve toplumsal saygı kazanan kadınların hem aileleri hem de toplum için önemli sosyal kazanım sağlanacaktır" diyor. Ayrıca kadın yapamaz algısının kırılması gerektiğini de ifade ediyor. Gençoğlu'na göre, kadınların çalışmaya teşvik edici kreş ve çocuk yardımı mekanizması gibi adımların atılması da oldukça önemli. Gençoğlu, sözlerini sonlandırırken Stenkim Kimya olarak hedeflerinin hem ihracat yapılan ülke sayısını hem de ihracat rakamlarını artırmak olduğunu söylüyor ve "Gelecek planlamamızda, ABD'de kurduğumuz firmayı daha aktif hale getirmek ve Avrupa'da bir firma kurma planımızın olduğunu söyleyebilirim" diyor.
"SADECE SERMAYE YATIRIMI YETMİYOR"
2012 yılında aile şirketi olan Balkan Helva ve Şekerleme'de çalışmaya başlayan Eskişehir Sanayi Odası Meclis Başkan Yardımcısı Nilay Güneş Erdemir, lisans eğitimini İktisadi ve İdari bilimler fakültesinde tamamladıktan sonra, yüksek lisans eğitimini ise Amerika'da tamamlamış. Organize Sanayi Bölgesinde bulunan üretim tesislerinde 50 çalışan ile faaliyetlerini sürdürdüklerini belirten Erdemir, kadın çalışan sayısının son yıllarda ciddi bir yükselişte olduğunu vurguluyor. Bu yükselişte TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu'nun tutumu ve KOSGEB desteklerinin de etkisi olduğu görüşünde olan Erdemir, kadınların toplumda çok fazla rolleri olduğu için iş hayatında yer almalarının sadece eğitim tamamlamakla yeterli olmadığını söylüyor. İş dünyasında karşılaşılan sorunların çoğunun kadın-erkek ayrımından bağımsız sorunlar olduğuna değinen Erdemir, "Kadın olarak zorlukları aşıp iş dünyasına girdiysek bundan sonra sorunların çoğu ortak. Son yıllarda firmamızda yaşanılan en büyük sorun eleman eksiği ve yetkin olmayan çalışanlar, çalışma isteği ve hevesi olmayan gençler" diyor. Erdemir, iş dünyasında kalıcı olmak isteyenlere de şu önerilerde bulunuyor: "Sürekli yenilik ve yatırım yapmak zorundasınız. Sadece sermaye yatırımından bahsetmiyorum, eğitim olarak kendinize ve çalışanlarınıza da yatırım yapmanız gerekiyor. Balkan Helva olarak tabii ki yeni yılda da yatırımlarımız sürecek, yeni makine ekipman alımlarımız mevcut. İhracat için sürekli yeni pazarlar arıyoruz."
"CAM TAVANA ENGEL OLUNMALI"
Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyeliğinin yanı sıra Dardanel Şirketler Gurubu Yönetim Kurulu Üyesi, Önen Gıda Genel Müdürü olan Ayşe Önen Özoğuz, 3 bin kişiye istihdam sağladıklarını söylüyor. Bin 700'den fazla kadın çalışanları olduğunu vurgulayan Özoğuz, geçen yıl 31 milyon dolarlık ihracat yaptıklarını bu yıl ise 50 milyon dolar hedeflediklerinin altını çiziyor. Yetkinlik, donanım, azim ve yaratıcılıklarıyla kadınların iş hayatında muazzam değer yarattığı görüşünü savunan Özoğuz, "Önyargıların son bulması, kadınların önündeki engellerin kaldırılması konusunda hepimize görev düşüyor. Eğitim, finans ve teknolojiye daha fazla erişim sağlayarak, çeşitliliği ve kapsayıcılığı önceliklendirip, mesleki gelişimi ve yükselmeyi teşvik ederek kadınlar için mevcut tabloyu çok daha iyileştirebiliriz" diyor. İş hayatında en büyük sorunlardan birinin kadın ve erkeklerin iş dünyasında eşit sayılar ile temsil edilmemesi olduğunun altını çizen Özoğuz, "Bunun için öncelikle kadınların iş hayatına katılımını artırmalıyız ve kadınların mevcut hiyerarşik düzende belli seviyenin üzerine yükselmelerine engel olan, 'cam tavan' diye de adlandırdığımız soyut ayrımcılığa engel olmalıyız" diyor. Özoğuz son olarak Dardanel'in 29 ülkeye ihracat yaptığını, Edirne ve Çanakkale'de yeni üretim tesisleri planladıklarını ve önümüzdeki iki yıllık dönemde 50 milyon dolarlık bir yatırım hedeflediklerine belirtiyor.
"TEŞVİK PROGRAMLARI ARTIRILMALI"
İş hayatına özel sektörde planlama departmanında yönetici olarak başlayan Çerkezköy Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkan Yardımcısı Nazan Çoban, ilk şirketinden sonra ikinci şirketini de 2007'de kurduğunu ifade ediyor. Şirketlerin henüz ihracat yapmadığını dile getiren Çoban, toplam çalışan sayısının 150 kişi olduğunu ve çalışanların yüzde 70'ini de kadınların oluşturduğunu söylüyor. Çoban, iş dünyasında kadın sayısını artırmak için öncelikle devletin kadınlara yönelik teşvik programlarının artırılması gerektiğini söyleyerek "Olan teşvik programlarının tanımının artırılması, katılımın fazla olacağı şekilde teşvik tanıtım eğitimlerinin daha fazla düzenlenmesi, bankaların kadın girişimcilere özel kredi tanıtımlarının eğitim, e-posta ile bilgilendirilmesi, Odalar ve Bankalar iş birliği ile yapılması, örnek olabilecek farklı işler yapan kadınların tanıtımlarının yapılması, yurtdışı fuarlarına kadın işverenlerin katılımının artırılması gerekli" diyor. Anne iken çalışan kadın olmanın bazı zorluklarına da değinen Çoban, bu konuda da anne olan çalışan kadınların iş hayatına kolaylık sağlayacak devlet güvencesinde 0-6 yaş kreşlerin çoğalmasının gerektiği görüşünü savunuyor. Ayrıca Çoban'a göre, işveren Bağ-Kur'lu olarak çocuk bakımı dört aydan fazla uzadığında devlet desteği SGK'lılar gibi rapor ücreti alabilmeli. Yine kadınların sosyal projelerde, dernek, kulüp, vakıf, odalar, borsalar, siyaset kulvarlarında üyelik, yöneticilik gibi aktivasyonlarda bulunması gerektiğine dikkat çeken Çoban, manevi sermaye ile güçlendirilmesinin iş hayatındaki zorlukların aşılmasına da köprü olacağını dile getiriyor.
"KADIN TEMSİLCİ SAYISI ARTMALI"
Üniversiteden mezun olduktan sonra kısa bir süre çalışarak kendi işini kuran Çorlu Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkan Yardımcısı ve Meclis Üyesi Hülya Perin Meriç, Pera Eğitim Akademisi Kişisel Gelişim Kursu ve Pera Hayat Danışmanlık ve Koçluk Merkezi olmak üzere iki adet işletmesi olduğunu söylüyor. Bu işletmelerde eğitim sektörü ve danışmanlık alanında hizmetler veriliyor. Firmalarda kadın çalışan oranı ise yüzde 85. İş dünyasında kadın temsilcinin henüz istenilen rakamlarda olmadığı görüşünü savunan Meriç, "Ticaret Oda ve Borsalarında Meslek Komitelerinde bulunmak için kendi iş alanlarımızdaki gelişmeleri sıkı takip eden bir durumda olmalıyız. Firmalarının bilinirliğini artırmak için faaliyetler düzenlemeli ya da katılım sağlamalıyız. Biz de varız demeliyiz. Kadın, mücadele ettiği sürece kazanabilir" diyor. Bir kadın yönetici olarak zorluk yaşamadığını da dile getiren Meriç, kararlarını empati kurarak verdiğini, kısa ve uzun vadeli planlar üzerinde de disiplinli çalışmaya gayret ettiğini söylüyor. Tarih boyunca kadınların iş dünyasında kariyer yapmak için mücadele ettiği görüşünde olan Meriç, kadının iş dünyasında daha güçlü durması için ekonomik politikaların mevcut olduğunu lakin uygulama kısmında önceliğin olması gerektiğinin altını çiziyor. Yine Meriç'e göre, fırsat eşitliliği yakalanmalı ve ayrıca kadınların iş hayatında daha fazla yer alması için kreş hizmetlerinin çalışan kadınların daha çabuk ulaşacağı bir imkânı olmalı. 2023 yılını girişimcilikte fırsat yılı olarak değerlendirdiğinin de altını çizen Meriç son olarak, "Fırsatları değerlendirecek ve yatırımları kendi firmam içinde uygulayacağım. Türkiye genelinde kadınların girişimcilikte, iş dünyasını temsil etmesinde daha da aktif rol alacağını düşünüyorum" diyor.
"CAM TAVAN SENDROMUNA MARUZ KALINMAMALI"
İşletme Bölümü mezunu olan Çorlu Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Elif Perçinlioğlu ise dokuz yıl önce Leman Kültür Çorlu'nun franchising bayiliğini alarak iş hayatına atılmış. 15 çalışan ile hizmet veren işletmede kadın çalışanların oranı yüzde 20. Kadınların iş dünyasında sıklıkla fırsat eşitliğine sahip olunmasına rağmen mesleki ayrımcılık zoruyla karşılaştıklarını belirten Perçinlioğlu, cam tavan sendromuna maruz kalınmaması için gerçekçi fırsat eşitliği politikaları geliştirilip uygulanması gerektiğini vurguluyor. Perçinlioğlu, kadınların daha fazla iş hayatında olması için; toplumda kadına yüklenen annelik, eş olma, ev kadını rolünün ve herkesi memnun etmeye çalışma baskısının, 'kadın işi'-'erkek işi' ayrışmasının, görev dışı beklentilerin, yeterince ciddiye alınmamasının, duygusal olmaları bahanesiyle üst düzey pozisyonlar için uygun görülmeme zorluklarının ortadan kaldırılması ve iş-özel yaşam dengesi kurabilmelerine yardımcı olacak yan hakların tanınmasıyla aşılabileceğini de sözlerine ekliyor. Perçinlioğlu, son olarak yeni yatırımlarını ise şöyle açıklıyor: "Öncelikle işletmemi yeni bir lokasyona taşımayı ve eğitim sektöründe yeni bir yatırım yapmayı planlıyorum."
"KADIN ÇALIŞAN HER GEÇEN GÜN ARTIYOR"
Muğla'nın Datça ilçesinde Yeşim Teras Restorant ve Yeşim Bar Beach adında iki işletmesi olan Muğla Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkan Yardımcısı Deniz Dakikoğlu, 30 senedir işletmeci olduğunu söylüyor. Çalışan sayılarının yazın 40, kışları ise 10 kişiden oluştuğunu söyleyen Dakikoğlu, kadın istihdamını artırmada onlara iş olanakları sağlanması gerektiğini vurguluyor. Günümüzde kadın çalışan sayısının her geçen gün arttığına işaret eden Dakikoğlu, maddi destek ile çalışmalarını sağlamak gerektiğini savunuyor. İş hayatında zaman zaman kadınların zorluklar yaşadığını da sözlerine ekleyen Dakikoğlu, "Aileler küçük yaştaki kız çocuklarını narin yetiştirmemeli ve geleceğe sağlam adımlar atmalarını sağlamalı" diyor.
"KADINLAR DAHA ÇOK SAHADA OLMALI"
Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi mezunu olan İznik Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Emel Bektaş Hamutçu, mezun olduktan bir ay sonra kendi eczanesini kurmuş. Bunun yanı sıra eczacılığın bir alanı olan kozmetoloji bilimi ve dermokozmetik ürünlere olan ilgisiyle beraber 2019'da İznik Elit Güzellik Salonu Merkezi'ni açmış. Hamutçu, burada eğitimlerde veriyor. Toplam 9 kişilik bir ekibi olduğunu belirten Hamutçu, bu rakamın 8'ini kadınların oluşturduğunu dile getiriyor. İş dünyasında kadın sayısının henüz istenilen yerde olmadığı görüşünü savunan Hamutçu, "Bunu kadının eğitimine önem vererek, cesaretlendirerek, hangi alanda ilgisi ve yeteneği varsa o alanda iş yapmasına fırsat vererek aşabileceğimizi düşünüyorum" diyor. Hamutçu'nun gelecek planları arasında ise ilaç şirketini büyütmek ve onlara iyi bir şirket bırakma hayali var. Şimdilerde Hamutçu, ilaç hammaddesi üretiminde kullanılmak üzere tıbbi ve aromatik bitki üretimi alanında bir işletme kurmak üzere yeni eğitimler almaya başlamış ve aldığı son eğitimleri de harmanlayarak güzellik merkezinin formatını yenilemek ve şubeleşmek yönünde çalışmalar yapıyor. Hamutçu, son olarak iş hayatında olan tüm kadınlara da şu sözlerle sesleniyor: "Tüm kadınların kendilerine güvenerek ve eğitime önem vererek başarıya ulaşabileceklerine inanmalarını istiyorum."
"TERFİLERDE ERKEKLER TERCİH EDİLİYOR"
10 yıllık ev hanımlığının ardından iş hayatına atılan Söke Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi Esma Ceylan, 2021 yılında kurduğu Sole Gıda şirketinde devam ediyor. Çalışma alanında kadın yönetici sayısının çok az olduğunu söyleyen Ceylan, erkeklerin bu alanda daha hakim olduğunu ve bu sebeple aralarında kadın istemediklerini dile getiriyor. Ayrıca yöneticilerin terfilerde de yönetici pozisyonuna genelde erkekleri tercih ettiğini de ekleyen Ceylan, iş dünyasında kadın sayısının artması için liyakat sahibi olanlara daha fazla yetki ve sorumluluk verilmesi gerektiğinin bilgisini paylaşıyor. İş hayatında erkeklerin kadınlara göre daha çabuk iş bağladığının da altını çizen Ceylan, kadınlara ise şu sözlerle sesleniyor: "Kendinizi kabul ettirmek için dik duracaksınız. Tavizler vermeyeceksiniz. İşinizden kazandığınız parayı işinize yatıracaksınız. İş dünyasında görevden kaçmayacaksınız. Kimseye taraf olmayacaksınız" diyor. Ceylan, uzun vadede para kazanmak için kendi gıda şirketi kurduğunu da söylüyor ve "Kurduğum şirket Türkiye'nin seçime hazırlanması, ekonomideki belirsizlik ve dünyada da yaşanan enerji krizi yatırımlarımızı bekletmeye zorluyor. Seçimlerden sonra yol haritamızı daha iyi yapacağımıza inanıyorum" diyor.
"ÇALIŞANLARIMIN YARISI KADIN"
İş hayatına 2010 yılında başlayan ve Halkla İlişkiler bölümü mezunu olan Kuşadası Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi Hibeti Zeytin, restoran, beach, cafe tarzındaki işletmesinde yeme içme sektöründe hizmet verdiklerini söylüyor. 25 kişilik ekipten oluştuklarını dile getiren Zeytin, çalışanların yarısının ise kadınlardan oluştuğunu ifade ediyor. Kadınların günümüzde önemli yerlere gelebilmeleri için öncelikle kendileri için çaba sarf etmeleri gerektiğini söyleyen Zeytin, kadınların kendilerine koyduğu hedefleri mutlaka yerine getirdiğini de söylüyor. Önümüzdeki dönemlerde yatırım hedeflerinin olmadığını da söyleyen Zeytin, maddi ve manevi desteklerin çok az olmasından dolayı böyle bir planlamanın içine giremediklerini ifade ediyor.
"0-3 YAŞ ÇOCUĞU OLAN ANNELERE ESNEKLİK OLMALI"
Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu olan Muğla Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkan Yardımcısı Melike Alpay Özmen, Galatasaray Üniversitesi'nde Ekonomi Hukuku alanında ise yüksek lisansını tamamlamış. 2017 yılına kadar Uluslararası Tahkim ve Şirketler Hukuku alanında çalıştıktan sonra Alpay Mermer Madencilik firmasının yönetim kurulu başkanlığını üstlenen Özmen, şirketin mermer üretimi, işlemesi ve ihracat yaptığını söylüyor. Çalışanlarının yüzde 26'lık kısmını kadınların oluşturduğunu ifade eden Özmen, şirket bünyesinde çalışan 69 kadının hem üretimde hem yönetimde hem de idari bölümde aktif görev aldığının bilgisini veriyor. Üst yönetimde ise yüzde 80'i ve idari kadronun da yüzde 60'ı kadınlardan oluşuyor. Özmen, ayrıca şirketin halihazırdaki dört ortağının da kadın olduğunu vurguluyor. İş dünyasında kadın temsilci sayısını artırmak için öncelikle iş dünyası şartlarının kadınlar lehine iyileştirilmesi gerektiği görüşünde olan Özmen, "Yalnızca erkeklerle eşit şartlar oluşturmak, yeterli ve adil değildir. Çalışan kadınların özellikle 0-3 yaş arası çocuk sahibi olmaları durumunda haftanın belli günleri uzaktan çalışma imkanı tanınması, çalışma saatlerinde esneklik sağlanması ve doğum sonrasında hem anne hem babaya verilecek ücretli izinlerin yasal sınırların üzerinde şirket inisiyatifiyle artırılması bu konuda doğru adımlar olacaktır. Ayrıca gerek şirketlerin bünyesinde gerekse STK'ların bünyesinde kadın temsiliyetini artırmak, kadınların karar alma mekanizmalarında da daha çok bulunmasını sağlamak genel anlamda iş hayatında kadın oranını artıracaktır" diyor. Bu yılın kolay bir yıl olmayacağını da sözlerine ekleyen Özmen, gerek dünya genelindeki resesyon gerekse ülkemizde son dönemlerde yaşanan doğal afetlerin günlük hayatı olduğu gibi ekonomik hayatı da olumsuz yönde etkilediği görüşünde. Özmen, bu yıl içinde güneş enerjisi yatırımlarını tamamlamayı ve fabrikalarındaki üretim verimini ve makina yatırımlarına devam edeceklerinin de bilgisini paylaşıyor.
BUTİK TURİZM HİZMETİ VERİLİYOR
Ticari hayatına ilk olarak hediyelik eşya dükkanı açarak başlayan Muğla Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Selma Ünal, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Aydın Turizm İşletmeciliği Ve Otelcilik Yüksek Okulu Mezunu. Ünal, şimdilerde kardeşiyle birlikte ilçe merkezinde Kumluk Plajı'nda butik hizmet verdikleri 20 odalı küçük bir otel ve 14 daireli tatil evini işlettiklerini söylüyor. Kadın istihdam oranlarının yüzde 50 dolaylarında olduğunu vurgulayan Ünal, 2020'den beri süregelen öncelikle pandemi ve ardından yaşanan doğal afetlerle ve dönemimizde çok da istikrarlı olmayan ekonomik dengelerin, yeni yatırımları için istek ve ihtiyaç yaratamadığı görüşünde. İş yaşamında kişinin önce kendine güvenmesi gerektiğini belirten Ünal, "Yaptığınız işe inanıyor ve karşılaşacağınız zorlukları baştan öngörerek hesaplıyor ve planlarınızı önceden titizlikle yapıyorsanız, bunun devamında gelen başarılarınız ve iş gelişiminiz, çevreniz tarafından görülür ve takdir edilir. Devamında ise çalışmalarınızla elde ettiğiniz güven, sizi istediğiniz büyüklüğe taşır" diyor.
"PAZAR ALANI KONUSUNDA DESTEKLENMELİ"
Karadeniz Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi mezunu olan Sinop Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkan Yardımcısı Sevim Yalçın Sarabil, 1994 yılında Mega-ş Mimarlık ofisini kurmuş. Halen faaliyetlere devam ettiğinin bilgisini paylaşan Sarabil, proje, inşaat, hazır mutfak gibi alanlarda çalıştığını belirtiyor. Dört kişilik bir ekipte iki erkek iki kadın olarak çalıştıklarını ifade eden Sarabil, başka illerde rölöve restorasyon testitüsyon projeleri, Milli Eğitim yapıları ve daha çok konut projeleri yaptıklarını söylüyor. İş hayatında kadınların başarısını çok değerli bulduğunu kaydeden Sarabil, en büyük engelin annelik rolü olduğunu da hatırlatıyor. Kadınların daha aktif iş alanına çekilmesi için ihtiyaç duyulan üretim alanlarının belirlenmesi gerektiği görüşünü savunan Sarabil, "Pazar alanı konusunda destek verilmeli. İş yaşamında üretimde aktif çalışmak isteyen çok fazla kadın var, ancak planlama ve yönlendirme yapılması gerekiyor" diyor. Sarabil, turizm yatırımı da yapma hayali olduğunu söyleyerek, butik otel tarzı bir yatırım programladıklarının altını çiziyor.
"KADIN TEMSİLCİ SAYISINI ARTIRMAK İÇİN EĞİTİME ÖNEM VERİLMELİ"
Şermin KAHRAMAN / Bilecik Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı
İş hayatına 1980'li yıllarda İnşaat Mühendisi olarak atıldım. Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Bölümü mezunuyum. Şirketimiz Doğuş Suni Deri Kösele San. Tic. A.Ş.1950'li yıllarından beri üretim yapan bir firma. 50 dönüm arazide 20 dönüm kapalı alanda üç ayrı fabrika olarak Suni Deri, Suni Kösele, Koagule (suni derinin nefes alabilen ve tabii deriden zor ayrılabilen bir çeşidi) olarak Bilecik'te faaliyette bulunuyoruz. Merkezimiz İstanbul Levent'te, depomuz ise İkitelli'dedir. Fabrikamızda 140-150 kişi, merkezde 15-20 kişi, depoda ise beş kişi çalışıyor. Çalışanlarımızın yüzde 30'u kadın. İhracatımız toplam ciromuzun yüzde 15'i kadar. İş dünyasındaki kadın temsilci sayımızı artırmamız için kız çocuklarımızın eğitimine önem vermemiz ve iş alımlarında da erkeklere pozitif ayrımcılık yapmamamız gerekiyor. Kadın yönetici olarak iş dünyasında belli bir noktaya geldikten sonra fazla bir zorluk çıkmıyor. Ama bir yere gelene kadar kadın da olsanız erkek de olsanız işiniz ve iş arkadaşlarınızla uyumlu çalışmanız gerekiyor. Ekip çalışmasına önem verilmeli, yenilikleri takip ederek çağın teknolojisine ayak uydurmalıyız.
"TURİZM SEKTÖRÜNE YENİ İŞ İNSANLARINI HAZIRLIYORUZ"
Zekiye İPCİ / Marmaris Ticaret Odası Meclis Başkanı
Doğma büyüme Marmarisliyim. Ailem konaklama sektöründe faaliyet gösteriyordu. Marmaris'te başlayan pansiyon işletmelerinin ilk ve en büyüğünü işletiyorduk. Ayrıca büyük dedem, kendi yatıyla Rodos seferini ilk yapanlardan biridir. Bu yüzden ben de o yaşlarımda turizm sektörünü öğrenmeye başladım. Uzun yıllar aile şirketimizde aktif çalıştım. Şimdi de özellikle bölgemizin kalkınması için yine turizm sektöründe çeşitli faaliyetler yürüyoruz. Şu anda aile şirketimiz var. Çocuklarımın başında olduğu işlerimizde kadın çalışanlarımız da mevcut. Bölgemizde kadınların iş hayatına dahil edilmesi ve hatta iş kadını olarak rol alması oldukça önemlidir. Ben de bu süreçte hem kendim hem de yöremiz kadınlarının çalışmasına oldukça önem veriyorum. Ayrıca Marmaris'te çeşitli STK'larda da aktif rol alarak hem kadınlarımızın hem de ilçemizin geliştirilebilir alanlarının iyileştirilmesi için çalışıyorum. Biz Yörük kadınlarıyız. Nesillerdir bölgemizde kadınlar, her zaman ön planda olmuştur. İş hayatında da kadınlarımıza daha çok aktif rol verilmelidir. Bu anlamda Birliğimiz ile kadın girişimcilerimizi destekleyen çok sayıda faaliyet yürütüyoruz. Gelecekte kadınlarımız daha güçlü olacaklar, yürekten inanıyorum. Şirketimiz olarak bazı yatırım planlarımız var. Bizim önceliğimiz her daim önce bölgemize sonra da ülkemize katkı sağlamaktır. Eğitime de ağırlık vererek turizm sektörüne yeni iş insanları hazırlamak istiyoruz. Gençler artık çok daha parlak ve heyecanlı. Bizler de tecrübelerimizle onlara ışık tutmaya, imkan tanımaya çalışacağız.
