Savunma sanayinin sırrı stratejik inovasyon
Turkuvaz Medya Grubu'nun haftalık ekonomi dergisi Para tarafından düzenlenen '13. Yeni Nesil Girişimcilik Zirvesi "Yeni Dalga: Girişimcilik Ekosisteminin Yeni Normalleri" ana temasıyla 16 Nisan Çarşamba günü online olarak gerçekleştirildi. Zirvenin ilk paneli Stratejik İnovasyon başlığı altında yapıldı. Moderatörlüğünü DT Cloud Kurucu CEO'su Tolga Dinçer'in yaptığı panelde, birbirinden değerli isimler savunma sanayi girişimcilik ekosistemini konuştu.
İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri, Uçak Mühendisliği Bölümü & Sloane Institute, London Yönetici Direktörü Prof. Dr. Gökhan İnalhan, yapay zekadaki teknoloji trendlerinin bizi nereye götürdüğünü iyi anlamak gerektiğine işaret ederek, "Kuantum computing yörüngesine girerken, alttaki teknolojiyi iyi anlamak lazım. Üretken yapay zekadan Agentic yapay zekaya doğru giderken en önemli unsur veri. Öğrendiği konuda kendisi de mantık yürütebilen sistemlere doğru ilerliyoruz. Bu bize, öğrenmenin sorunlarından biri olan optimizasyon sorununu da çözme fırsatı sunuyor" dedi. Savunma sanayi özelinde yapay zekaya bağlı bir ekosistem oluşturmanın öneminden de bahseden İnalhan, "Bu noktada şu çok önemli; savunma alanından bağımsız olarak da büyüyebilen girişimler olması lazım. Sadece savunma sanayi odaklı olmaktan çıkmak gerek çünkü bu odakta bir unicorn çıkması pek mümkün değil. Ancak unicorn'un unicorn'u çıkar ortaya. Çeşitli sektörlerde başarılı ayak izi bırakmış şirketlerin savunma sanayine girdiğinde başarı yakaladığına şahit oluyoruz. Demem o ki, savunma sanayi alanında çalışan girişimlerin bir yerde mutlaka ticari ayağının olması gerekiyor. Hatta sivil alandan kazandığını savunma ar-ge'sine harcaması sürdürülebilirlik için gerekli. Bu şekilde savunma sanayi ekosistemindeki yükü de azaltmış oluyorsunuz" diye konuştu.
"BU REKABETTE AYAKTA KALMAK ZOR"
Tusaş Kurum İçi Girişimcilik ve İnovasyon Yönetim Şefi Onur Jane ise, "Tusaş dendiğinde akla havacılık, uzay ve savunma sanayi geliyor. Dolayısıyla inovasyon bizim zaten doğamızda, DNA'mızda var" diyerek söze başladı. "Ama bu rekabet ortamında ayakta kalabilmek bizim ölçeğimizdeki bir firma için bile kolay değil. Belli bir inovasyon stratejiniz olması, kurumsal inovasyon planınız olması gerekiyor" diyen Jane, 3 yıl önce bunun için bir ekip kurduklarını aktardı. Rakiplerin çalışmalarını da takip ettikleri çalıştaylar düzenledikleri bilgisini aktaran Jane, "Tusaş olarak 13 odak strateji belirledik. İnovasyon fikirlerini bulma, mevcut ürünlerden daha efektif faydalanma, yeni pazar arayışları gibi. Çift elli bir organizasyon olmaya yani hem sağ hem sol elimizi kullanabilir olmaya odaklandığımız gibi çift kullanım stratejisini de benimsiyoruz" dedi. Savunma sanayi sektörünün çift kullanım için fırsatlar sunduğuna değinen Jane şunları aktardı:
"Bir ürünün savunma sanayi haricinde sivil alanda kullanımı ve uyumlanması üzerinde duruyoruz. Mesela NATO'nun startup programında da çift kullanım stratejisi baskındır. Bu anlamda girişimci işbirliklerinin yanı sıra kurum içi girişimciliği de destekliyoruz. HangarFly diye bir kurum içi girişimcilik programımız var. İlk dönemi tamamladık. Toplam 16 fikirden 9'unu seçtik ve yönetim onayı almak üzere bekliyorlar. Onayın ardından seçilenleri hayata geçireceğiz. Açık inovasyon stratejimizle de üniversite öğrencilerine yönelik programlarımız oluyor. Yeni yetenekler kazanmaya çalışıyoruz. Hangar Kampus programı kapsamında patent mühendislerimiz bulunuyor. Patentleşme aşamasında da destek sunuyoruz girişimcilere."
"TEMEL STRATEJİMİZ BİLGİYİ ALMAK VE VERMEK"
Havelsan Girişimcilik Takım Lideri Bürge Kılınç ise, "Havelsan olarak girişimcilik ekosistemini hem besliyor hem de ondan besleniyoruz. Temel stratejimiz bilgiyi almak ve vermek üzerine kurulu" diyerek girişimcilik programlarını da buna göre oluşturduklarını aktardı. Kılınç şunları aktardı: "Mesela Bigg programımızda yapay zeka girişimlerini sektöre kazandırıyoruz. Teknik yetkinlikleri aktarmaya çalıştığımız programlarımız da var. Işık gördüğümüz adayları Bigg programımıza dahil ediyoruz. Ekosistemi genişletmek için satartup'ların çevikliklerinden faydalanma ve işbirliği transferi anlamında bir stratejimiz var. Yaklaşık 2500 çalışanımız var. Bunların çoğu mühendis. Yapay zeka savunma sanayi için çok zor bir alan. Bu nedenle mentörlük desteğini çok önemsiyoruz. Bize hem girişimcilerden hem öğrencilerden sürekli çeşitli konularda sorular ve yardım istekleri geliyor. Bu bakımdan öncelikli konularımızdan biri de teknik mentörlük. Bu soruları cevaplamak bizim için adeta bir hobiye dönüştü. Hafta sonu bile bunlar üzerine çalışıyoruz. Bu noktadan sonra Tübitak destekleri haricinde kendi fon desteğimizi de oluşturmayı planlıyoruz. Girişimcilere ürünü fiyatlandırma ve ticarileştirme noktasında da destek oluyoruz. Savunma sanayinde unicorn olmak kolay değil. Veri ve sahada kullanma gibi sorunlar var. Yerli ve milli ürünleri özellikle destekliyoruz. Bir yerlileştirme birimimiz de var. Savunma sanayine adapte edilebilir bir fikriniz, bir girişiminiz varsa bize getirin diyoruz."
Uğur COŞKUN / AATG Kurucusu
"En önemli konu akıllı para"
Savunma sanayinde 20 senenin üstünde deneyimim var. Girişimcilik söz konusu olduğunda en önemli konu akıllı paradır. Bana para verme, akıl ver diye özetleyebiliriz. Girişimcinin, daha önceden kendisiyle aynı süreçleri yaşamış ve networkü olan mentor ve yatırımcılara ihtiyacı oluyor. Para ise doğru yönlendirilmediğinde çabuk bitiyor. Tüm bu ihtiyaçlar doğrultusunda Türkiye Derin Teknoloji Vakfı'nı kurdum 8 ay önce. Ayrıca AATG Ventures'ı kurdum girişimciyle yatırımcıyı bir araya getirebilmek üzere. İlerleyen dönemde AATG Teknoloji şirketimi de vakıf bünyesine katmayı planlıyorum.