ŞULE GÜNER/ Bir chatbot ile yapılan bir arama, normal bir aramadan 10 kat daha fazla enerji tüketiyor. İspanya'daki La Coruña Üniversitesi'nde bilgisayar bilimi ve yapay zeka profesörü olan Carlos Gómez Rodríguez, "Yapay zeka, arama motorlarından bile daha fazla emisyon üretiyor, çünkü milyonlarca parametreye sahip sinir ağı mimarileri kullanıyor ve bunların eğitilmesi gerekiyor" diyor.
Tüm bu açıklamalar teknoloji şirketlerine ait değil. Örneğin, ChatGPT'nin temel modeli olan GPT-3'ü eğitmek yaklaşık 500 ton karbon üretmiş olabilir, bu da arabayla Ay'a gidip geri dönmeye eşdeğer. Modelin güncellenen verileri dahil etmek için periyodik olarak yeniden eğitilmesi gerektiğini hatırlatmak gerek.
Başka bir tahminse, yapay zeka endüstrisinin 2027 yılına kadar Hollanda büyüklüğünde bir ülke kadar enerji tüketebilecek olması… Ya da bir Doğal Dil İşleme Modeli'nin (NLP) eğitiminin Pekin ve New York arasında 125 gidiş-dönüş uçuşu kadar emisyon üretmesi…
Bu çok acil ve somut durum, aynı zamanda Amerikan seçim kampanyalarının da en önemli konularından biri. Beş yıl önce, bazı bilim insanları teknoloji sektörünün 2040 yılına kadar küresel emisyonların yüzde 14'ünü oluşturacağını tahmin etmişti. Bazılarıysa veri merkezi enerji talebinin 2030 yılına kadar 15 kat artacağını öngörüyor. Kanadalı dijital altyapı şirketi QScale'in kurucu ortağı Martin Bouchard, üretici yapay zeka tabanlı her sorgunun en az dört ila beş kat daha fazla hesaplama gücü gerektireceğine inanıyor.
NÜKLEER ENERJİYE GEÇİYOR
Sürdürülebilirlik ve yapay zeka ilişkisini ilgilendiren bu önemli sorun nedeniyle Google, yapay zeka veri merkezlerinin enerji ihtiyacını karşılamak için küçük nükleer reaktörler kullanacak.
Şirket, bunun için Kairos Power isimli bir firmayla anlaşma imzaladı.
Anlaşma ilk reaktörün 2030 yılına kadar, diğerlerinin ise 2035 yılına kadar kullanıma girmesi bekleniyor. İki şirket anlaşmanın maliyetini ya da nükleer santrallerin nerede kurulacağını açıklamadı.
Amerikalı yetkililer geçen yıl Kairos'a verdikleri izin ile 50 yıl aradan sonra ilk kez yeni teknolojiyle bir nükleer reaktör kurulmasının yolunu açtı.
Şirket Temmuz ayında örnek bir reaktörün çalışmalarına Tennessee eyaletinde başladı. Google ve Kairos Power'ın imzaladığı anlaşma kapsamında kurulacak reaktörlerin ABD Nükleer Düzenleme Komisyonu ve yerel otoriteler tarafından onaylanması gerekecek. Nükleer santraller karbon emisyonu düşük olduğu ve 24 saat elektrik üretebildiği için tercih ediliyor.
*******
AB Yapay Zeka Yasası'nı denetleyecekler
Avrupa Birliği sözcüsü, Avrupa Parlamentosu'nun (AP) Yapay Zeka Yasası'nın uygulanmasını denetlemekle görevli izleme grubuna milletvekilleri Michael McNamara (İrlanda/Renew) ve Brando Benifei'nin (İtalya/S&D) liderlik edeceğini açıkladı.
McNamara Sivil Özgürlükler, Adalet ve İçişleri Komitesi (LIBE) adına, Benifei ise İç Pazar ve Tüketicinin Korunması Komitesi (IMCO) adına grubun eş başkanlığını yürütecek.
Hukuk İşleri Komitesi (JURI) de parlamentolar arası gruba üyelik talebinde bulundu, ancak temsilcisi konusunda henüz bir karar vermedi.
Yapay Zeka sistemlerini toplum için oluşturdukları riske göre düzenlemeyi amaçlayan yasa, ağustos ayı başında yürürlüğe girdi. Bir yıl sonra, yüksek riskli sistemler için yükümlülükler ise üç yıl içinde uygulanacak.
İlk toplantı için herhangi bir tarih belirlenmedi ve tartışmaların çoğunun kamuoyuna kapalı olması bekleniyor.
*******
NASA, uzaydaki çöplüklerin geri dönüşümü için ödül verecek
NASA, uzay görevlerinde ortaya çıkan maddi atıkların nasıl geri dönüştürüleceğine dair yenilikçi fikirler için 3 milyon dolar kadar nakit ödül vermeye hazır.
Uzay görevleri, özellikle gelecekteki uzun süreli görevler, gıda ambalajları, atılmış giysiler ve bilim deneylerinden elde edilen malzemeler gibi "inorganik atık akışları" ürettiğinden, ABD Uzay Ajansı bu atıkları bilim ve keşif için "kullanılabilir ürünlere" geri dönüştürmek istiyor.
NASA'nın LunaRecycle yarışması, uzun vadeli görevleri daha sürdürülebilir hale getirecek "enerji tasarruflu, düşük kütleli ve etkili" geri dönüşüm çözümleri tasarlamayı ve geliştirmeyi amaçlıyor. LunaRecycle yarışması, biri Ay yüzeyinde bir veya daha fazla atık türünü geri dönüştürebilecek donanımın tasarımı ve geliştirilmesi için olmak üzere iki yarışma parkuruna sahip.
NASA'nın açıklamasına göre diğer yarışmada ise geri dönüşüm yapan ve ardından "son ürünler" üreten "komple bir sistemin" sanal bir kopyası tasarlanacak. NASA'nın 2018 yılında yayınladığı basın bültenine göre, dört astronot bir yıl içinde yaklaşık 2.500 kilogram atık üretebiliyor ve bu çöpler mürettebat için bir "güvenlik riski" oluşturabiliyor.
NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki (ISS) astronotların çöpleri "yüksek sıcaklıktaki bir reaktörde" işleyerek su, oksijen ve kullanılabilecek ya da dışarı atılabilecek diğer gazlara dönüştürebildiğini açıkladı. Diğer atıklar ise astronotlar tarafından torbalara yerleştirilerek elle işleniyor ve fırlatma aracıyla Dünya'ya dönene kadar ya da atmosferde yanana kadar belirlenen bir araçta kalıyor. Bu atık imha yöntemleri "alçak Dünya yörüngesinin ötesinde," yani 2,000 km'lik bir irtifayı aşan görevler için kullanılamıyor.
