ALEV RİGEL/ Türkiye, 1991 yılında araç telefonları sayesinde 1G teknolojisiyle tanıştı. Bu tarihten 3 yıl sonra 23 Şubat 1994'te ise dönemin Başbakanı Tansu Çiller'in, dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'i aramasıyla gerçekleşen ilk görüşme ile cep telefonunun Türkiye'deki macerası başlamış oldu. İlk cep telefonlarının çanta gibi taşınan kasası vardı. Ona sahip olan, parmakla sayılacak kadar az kişi, vapur gibi kalabalık ortamlarda evlerini ya da işyerlerini arayıp hava atardı. Şimdi herkesin var. Hem de birkaç tane. Üstelik ekranlı.
30 yıla yakın bir süredir mobil telefonlarla beraberiz. İlk telefonlar dijital bile değildi, analogdu. Tuğla büyüklüğündeki telefonlar eskiden sadece konuştururdu. Teknolojiler, 2G, 3G, 4G ve 5G olarak gelişti. Artık 6G'yi değil, 7G'yi konuşmaya başladık. 6G sistemi 2030'da (belki bir iki yıl daha erken), 7G sistemi ise 2040'ta hizmete girecek. Bir süre daha 5G ile idare edeceğiz. 7G hayatımıza girdiğinde neler olacak acaba, bir fikriniz var mı? Önceden hatırlatalım. 7G teknolojisinin sadece cep telefonunuzda olması gerekmiyor. Bu teknoloji, her cihazda olabilir. Televizyondan mutfak mikserine ve fırına kadar…
* Tehdit Algılama: 7G büyük bir ihtimalle insan yaşamına olan tehditleri haber verecek kapasitede olacak. Son derece hassas ve gelişmiş sensörlerle gözetim sistemleri sayesinde silah, patlayıcı ve kötü niyetli kişilerin takibi gibi konularda kolluk kuvvetlerine yardımcı olacak. Hem de yüksek hız ve büyük doğrulukla.
* Suç Kontrolü: Güvenlik teşkilatına yardım edecek rol üstlenecek. Suçluları, şüphelileri gelişmiş veri analiziyle, makinelerin öğrenme kabiliyetiyle ve biyometrik teknolojileriyle anında teşhis edecek. Bu teknoloji şimdiden var. Ama bunun için pahalı kamera ve bilgisayar sistemlerinin bir arada kullanılması gerekiyor. Bunu, cep telefonlarının da yapacak olması, heyecan verici değil mi?
* Akıl Okuma: Güvenlik güçlerinin onlarca yıldır hayali olan bu özellik, cep telefonlarında olacak. Bireyin düşünceleri, hisleri ve niyetleri (elbette ki kötü niyetleri) anında belirlenecek ve suç işlenmeden, engellenecek.
* Sağlık Kontrolü/Teletıp: Bunun için "günümüzde de var" diyebilirsiniz. Haklısınız. Ancak kendi kendinizin doktoru olmaya ne dersiniz? Hastalıkların gerçek zamanlı önlenmesi veya hasta olduysanız da yönetimi ile ilgili bilgiler size cep telefonunuzdan gelecek. Doktorunuzla video-konferans yapabileceksiniz.
* Yüz Tanıma: Yüzleri, hızlı ve kesin doğrulukta tanıyabileceksiniz. Karanlık ortamlarda da olsa, yüzlerin bir kısmı gözükmese dahi tanıma gerçekleşecek.
* 3D Görüntü Sentezi: 7G, son derece ayrıntılı ve gerçekçi görüntüleri sizin için modelleyecek. Bu çevreniz de olabilir, objeler de. Bu görüntüleri, sanal gerçeklik için kullanabilirsiniz.
* Hava Kalitesi Ölçümü: Yüksek hassasiyetteki sensörler ve gözlem sistemleri sayesinde çevrenizin hava kalitesini inceleyebilirsiniz. Durum kötüyse, acil işiniz de yoksa evinizden çıkmaktan vazgeçebilirsiniz.
* Felaketlere Hazırlıklı Olma: Tehlikeli bir dünyada yaşıyoruz. Her an deprem olabilir, sel felaketine uğrayabilir ya da yangınlarla uğraşmak zorunda kalabiliriz. Böyle durumlarda önceden bilgi almak hayati önem taşıyor. 20 yıl sonra bütün bunlarla ilgili bilgileri, hem felaket öncesinde hem de sonrasında değerlendirme imkanımız olacak.
* Zehirli Gaz Saptama: Bulunduğumuz ortamı, zehirli gazlar, zararlı kimyasallar ve diğer kirletici unsurlar kaplayabilir. Bunları anında haber almak, önlemeye çalışmak, çevreye zararını minimuma indirmek, sizin için kolaylıkla yapabileceğiniz bir iş olacak.
* IoT Araçları Yönetimi: Nesnelerin İnterneti (IoT), internet üzerinden diğer cihaz ve sistemlerle veri bağlantısı ve paylaşımı amacıyla sensörler, yazılımlar ve diğer teknolojilerle gömülü olan fiziksel nesnelerin ağını açıklar. Bu cihazlar, sıradan ev aletlerinden gelişmiş endüstriyel araçlara kadar değişiklik gösterir. Bugün 7 milyardan fazla bağlantılı IoT cihazı olduğu tahmin ediliyor. Bu sayının 2025 yılına kadar 22 milyara ulaşması bekleniyor.
* Özerk Sistemler: Yarın son derece gelişmiş özerk sistemler, 7G teknolojisiyle elimizde oyuncak olacak. Kendi kendine giden otomobiller, drone'lar gibi. Evet, bunlar da günümüzde var. Ama otomobilinizin arka koltuğuna kurulup aracınıza cep telefonunuzdan direktifler vermek bir James Bond filminden çıkmış gibi hareket etmek eğlenceli olmaz mıydı?
* Tarım Üretimi: Bir çiftçisiniz ve geleneksel yollarla ekim ve hasat yapıyorsunuz. 7G teknolojisi, sizin yerinize bu işleri yapacak. Göz alabildiğine uzanan tarlanızda işi 7G yapacak ve siz evinizde ya da bahçenizde işi sadece takip edip, kahvenizi yudumlayacaksınız.
* Uzay Araştırma: Fazla mı ileri gittik acaba. Hayır. 7G teknolojili cep telefonunuz, son derece hassas teleskopların görüntülerini alıp, sizin de bir uzay bilimci gibi davranmanızı sağlayabilecek. Uzayda yüzlerce gök cisminin, amatör uzay araştırmacıları tarafından bulunduğunu biliyor muydunuz?
* Finansal Sistemler: Çok daha gelişmiş finans teknolojileriyle hızlı ve güvenli mali işlemler yapabileceksiniz. Para transferlerinde etkinlik ve çabukluk, ön planda olacak.
* Çevresel Gözlemler: 7G, içtiğimiz suyun güvenliğinden yaban hayatına ve iklim değişikliğine kadar her konuda bizi bilgilendirecek. Umarız, bazı türlerin tehlike altında olması ya da neslinin tükenmesi gibi konularda bize 7G yardımcı olacak.
* Perakende e-ticaret Uygulamaları: Yeni teknoloji, bizim e-ticarette yanılmamızı veya aldanmamızı engelleyecek. İnternetten bulduğunuz güzel bir paltoyu adresinize istediğinizde, size boş bir kutu gelmeyecek.
* Akıllı Kentler: 7G, belediyeleri daha etkin, daha aktif hale getirecek. Trafik yönetiminden kamu güvenlik sistemlerine kadar bir dizi hizmette, belediyeleri, akıllı teknolojiler yönlendirecek.
* Enerji Yönetimi: En önemlisi de bu. Enerji, zor elde ediliyor. Hiçbir zaman da ucuz olmadı. Olmayacak da. Enerjiyi en etkin kullanmanızı sağlayacak monitörler sayesinde enerji tüketimini en aza indirebilecek, israfı önleyecek ve gelişmiş bir sürdürülebilirlik sağlayacaksınız.
* Eğitim: Gelişmiş teknolojiler, çocukların eğitimine de yardım edecek. Sanal ve geliştirilmiş gerçeklik yardımıyla ve kişiselleştirilmiş algoritmaların öğretilmesiyle, gerçek zamanlı feedback sistemleriyle öğrenim hem kolay, hem de öğrenciye özel olacak.
* Veri Transferi: Daha hızlı veri transfer oranlarıyla çalışıyor olacağız. Kilobit, megabit, gigabit gibi değerler geride kalacak. Veri transfer hızı, saniyede 1 terabit veya daha fazlası olacak. Evet, terabit'leri telaffuz etmeye alışacağız. Tera, 1000'in dördüncü kuvvetini temsil eder. Birin yanına 12 sıfır koyarsınız.
* Düşük Gecikme Oranı: 7G, daha düşük gecikme oranları demektir. Bir sinyalin bir noktadan diğerine transferinin çok daha az zaman almasıdır. Otonom bir otomobil kullanıyorsanız, veri transfer hızınızın düşük olmasını göze alamazsınız.
6G'yi de tanıyalım
Altıncı nesil kablosuz iletişim teknolojileri. Teknoloji, saniyede 95 Gigabit hızlarda önemli ölçüde daha hızlı olacak. Birkaç önemli şirket (Nokia, Samsung ve LG) bu konuda denemeler yapıyor. Güney Kore ve Japonya'nın da ilgisinin olduğu bildirildi. 6G muhtemelen 2030'larda ticari olarak satışa sunulacak. Öncelikle haberleşme teknolojisinde Wi-Fi yerine Li-Fi teknolojisini, yani yüksek enerjili LED'lerle (görünür ışıkla) haberleşme teknolojisi kullanıyor olacak (Li-Fi / Light Fidelity), henüz geliştirilme aşamasında olan kablosuz bağlantı teknolojisi. Prof. Harald Haas tarafından icat edildi. Görünür ışık iletişimi kullanan Li-Fi ile, Wi-Fi teknolojisinden yaklaşık olarak 100 kat daha hızlı veri aktarımı sağlanabileceği laboratuvar ortamında yapılan testler ile gösterildi. Wi-Fi bağlantısı duvarın ötesine sinyal gönderebilirken, Li-Fi bağlantısında ışık engellendiği zaman iletişim kesilmektedir. Bu teknoloji sadece yüksek veri hızı sağlamıyor, aynı zamanda tam yapay zeka desteği ile akıllı iletişim ortamı da sunuyor. Bu teknoloji ile gelecekte üç boyutlu görüntü, koklama, dokunma ve tat alma duyuları da iletilebilecek, gerçek zamanlı uzaktan sağlık hizmeti verilebilecek, akıllı altyapılar geliştirilebilecek, otonom araçlar ve siber-fiziksel sistemler oluşturulabilecek. Wi-Fi hakkında da bilgi tazeleyelim. Wi-Fi (Wireless Fidelity - Kablosuz Bağlantı Alanı), kişisel bilgisayar, video oyunu konsolları, dijital ses oynatıcıları ve akıllı telefonlar gibi cihazların kablosuz olarak birbirlerine bağlanmasını sağlayan teknolojidir.
Hızlı ülkeler
1. Güney Kore – 28.6 Mb/s
2. Norveç – 23.5 Mb/s
3. İsveç – 22.5 Mb/s
4. Hong Kong – 21.9 Mb/s
5. İsviçre – 21.7 Mb/s
6. Finlandiya – 20.5 Mb/s
7. Singapur – 20.3 Mb/s
8. Japonya – 20.2 Mb/s
9. Danimarka – 20.1 Mb/s
10. ABD – 18.7 Mb/s
(Mb/s, saniyede megabit)
