PARA OYUN/ ALİ EFE İRALI Geçtiğimiz haftalarda, teknoloji devi Apple bir duyuru geçti. Bu duyuruyla iOS'un 17.4 sürümü ile birlikte Avrupa Birliği sınırlarındaki Apple marka telefonlara yüklenebilen bir uygulama türünün erişim yöntemi değiştirildi ya da tam anlamıyla iptal edildi diyebiliriz. Bu uygulamalar, ileri web uygulamaları (PWA) olarak isimlendirilen; bazı internet sitelerinin telefon ekranını tanıyarak kişilere indirilebilir bir uygulama deneyimi sunmasını ifade eden türden uygulamalar. Yani bir internet sitesine giriyorsunuz, eğer bu internet sitesi, telefonunuzda PWA olarak çalışmaya olanak sağlıyorsa, telefonunuzun ana ekranına ekleyebiliyorsunuz. Telefon böylece bir ön yükleme yapmak suretiyle, ekrana eklenen kısayolu uygulama olarak açıyor. Yani uygulama kullanıyor gibi hissediyorsunuz. Tarayıcı bölümü oluşmuyor. Bu da çok daha keskin bir deneyim sunmanızı sağlıyor. Bu oldukça etkileyici ve pek çok sektör devi tarafından desteklenen bir süreçti. Ancak, Apple, Avrupa Birliği'nin rekabette şeffaflık ilkesini ön plana alan Digital Markets Act (DMA) yasal düzenlemesini ileri sürerek desteğini bu uygulamalardan çekti. En azından AB bölgesi için. Ama ileride nereye yayılır ya da yayılma eğilimi gösterir mi bu konuda net konuşmamız doğru olmayacaktır. Böylece, bu tür uygulamalar AB sınırları içerisinde artık sadece tarayıcıyla açılmaya devam edecek. Peki bunun oyunla ne ilgisi var? Gelin biraz daha derinlere inelim…
ÖNÜNDE SONUNDA OLACAK OLANI MI ERTELİYORUZ?
Apple, bahse konu DMA düzenlemesinde bir konuya işaret ediyor. Artık Safari dışında, tüm tarayıcılarda internet sitesinin açılabilir hale getirilmesi gerektiği ve bunun PWA yazılımlara adapte edilmesi için çok zahmetli bir süreç işlediğini öne sürüyor. Diğer yandan, zaten çok fazla kişinin bu ana ekrana ekle özelliğini kullanmadığını ve dolayısıyla bu uygulamaları artık destekleme ihtiyaçlarının kalmadığını söylüyorlar. Mozilla'ya göre şu an Android'te Firefox, Chrome, Edge, Opera ve Samsung Internet Browser tarayıcıları bu süreci destekliyormuş. Yani bu durum, ilgili tarayıcıların desteği dolayısıyla telefondan PWA desteği olan internet sitelerini uygulama gibi görüntüleme ihtimali hali hazırda bulunuyor demek. Peki bu niye bu kadar önemli? PWA öylesine devrim niteliği taşıyan bir sistem ki, uygulama pazarındaki monopolist yaklaşıma karşı çok büyük bir tesir sahası oluşturuyor. Bu demek oluyor ki, herhangi bir oyunu, web uygulaması şeklinde, özellikle de PWA formatında üretebilirseniz, her türlü mobil işletim sisteminde herhangi bir aracı olmaksızın dağıtabilirsiniz. Yani Store'u aradan çekmiş oluyorsunuz. Fakat, forumlardaki kullanıcı yorumları, bu konunun Apple'ın çok fazla hoşuna gitmediği yönünde.
OYUN VE DİĞER UYGULAMALARIN KESİŞİM NOKTASINDA
Şimdi biraz daha ilerlediğimizde, bütün bir sektörü çok yönlü biçimde yerinden oynatabilecek bir imkân sunduğunu da belirtmek gerekiyor. Native (yerli) anlamında diyelim ki iOS'a mobil yazılım geliştiriyorsunuz. Eğer PWA'ler yaygınlaşırsa, en geleneksel web tasarım prosedürlerini basit güncellemelerle yapmanız yeterli olacak. İnanılması güç ama bir o kadar da esnek bir entegrasyondan bahsediyoruz. Şu an yerli uygulamalar kadar bir performans beklememek lazım. Ancak buna yapılabilecek küresel bir yatırım gücü, sektör içindeki tam rekabet piyasasının da önünü açabilir diye düşünebiliriz. Ama diğer yandan, geliştiricilerin artık aidat ödemek zorunda kalmayacaklarına yönelik bir algı karşısında prestij anlamında faydalanamayabilecekleri bir Store yapısından da söz etmek lazım. Başka bir bakış açısı da güvenliğe yönelik. Apple'ın App Store'u ve Google'ın Play Store'u gibi güvenliği birinci sıraya yerleştiren platformlar kadar güvenli noktalar oluşturulabilir mi? En nihayetinde PWA bir mağazaya ihtiyaç duymadan, bağlanılan internet sitesinin üzerinden uygulamayı doğrudan çevrimiçi ya da dışı kullanılmasına olanak sağlayacak bir indirme-yükleme opsiyonu sunuyor. Bu noktada sorumluluk da kullanıcıya ait oluyor. Tabii ki güvenlik gibi hususların da tartışmaya açık olabileceği şüphesiz. Ama çok sayıda imza kampanyasının başlatılarak PWA'lerin iOS'larda devam etmesini isteyen sesler yükselmeye başladı bile. Bu konuyu Mashable'dan Matt Binder da köşesinden aktarmış. Binder, aynı şekilde oyun sektöründen Apple ile karşı karşıya daha önce gelmiş olan Epic Games ve CEO Tim Sweeney'e de atıfta bulunuyor. O da benzer şekilde sesini yükseltmişti ve rekabet için Apple iOS uygulamalarının farklı platformlarda da yayına açılabilmesini istemişti. AB mevzuatları ise tüm taraflara bir çıkış yolu aratmaya devam ediyor görünüyor. Bu konu, hem günlük web uygulamaları anlamında internet sitelerini hem de tarayıcı odaklı ve yerli (native) koda odaklanmayan oyunları, dolayısıyla gelecekteki uygulama kullanımını doğrudan ilgilendiriyor. Bakalım zaman ne gösterecek…
