PARA YAPAY ZEKA/ ŞULE GÜNER Dünyanın en büyük teknoloji fuarı Consumer Electronics Show (CES), 9-12 Ocak tarihlerinde yine binlerce kişinin katılımıyla gerçekleşti. Yüzlerce dev ve farklı ölçeklerdeki şirket, yeni ürünleri tanıttı. Rabbit CEO'su Jesse Lyu ise etkinliğin belki de en dikkat çeken yeni ürününü tanıttı: R1. Lyu, R1'in insanın 'arkadaşı' ve teknolojiyle etkileşimimizi değiştiren bir oyun değiştirici olduğunu söylüyor. Fiyatı 199 dolar olacak. iPhone'un yaklaşık yarısı büyüklüğünde, 2.88 inç dokunmatik ekranı var. Pilinin tüm gün yettiği söyleniyor. Lyu, CES'teki sunumunda şöyle diyor:
"Bilgisayar olsun dedik ama insanların öğrenmekte zorlanmasını istemedik. Diğer yandan 'scroll down' yaparak ekranı kullanın istedik. Sesle ChatGPT gibi soru sorup cevap alın, her türlü soruyu sorun istedik. Bu cihazla ChatGPT'den veya uygulamalardan çok daha kısa, milisaniyeler içinde cevap alabiliyorsunuz."
Lyu, şöyle konuşuyor:
"Large Acton Model (LAM) yöntemi ile uygulamaların, arayüzlerin veya ajanların karşılaştığı sorunlara temel bir çözüm buluyoruz. LAM, herhangi bir yazılımdan herhangi bir arayüzü öğrenebilir."
Lyu, internette ve dolayısıyla cihazlarda uygulamalar nedeniyle oluşan karmaşayı, hepsine ayrı ayrı girme durumunu ortadan kaldıran; uygulamanın özelliklerini cihazın, aslında çoğunlukla donanımın yaptığı bir cihazdan bahsediyor.
R1, kullanıcı etkileşimlerinden öğrenme yeteneğine sahip ve belirli görevler için eğitiliyor. Tek bir arayüz üzerinden müzik kontrolü yapabilir, araba siparişi verebilir, market alışverişi yapabilir, mesaj gönderebilir ve daha fazlasını yapabilir.
Ekran üzerinde müzik, ulaşım, video görüşmeleri gibi işlevler için kategori tabanlı kartlar gösterebilir.
2024, giyilebilir-takılabilir yapay zekalı cihazlarda prototip sunumlarının artacağı bir yıl olacak.
ELE YANSIYAN EKRAN
Geçen yıl, benzeri ürün prototiplerinin piyasa sürüldüğü bir yıl olmuştu. Bunların en etkileyicisi Humane'ın geliştirdiği "AI Pin" idi. "Cep Telefonu Katili" ismi takılan ve konuşmayı birden fazla çevirip, elinizi veya bir düz alanı ekran olarak kullanabileceğiniz cihaz ile bazı noktalarda benzeşiyor. Üzerinize taktığınız bu cihaz, sesle komut alıyor ve ekran görüntüsünü elinize yansıtıyor. Eliniz cep telefonu ekranı oluyor.
Eski Apple çalışanları Imran Chaudri ve Bethany Bongiorno tarafından kurulan Humane'ın yapay zekalı giyilebilir cihaz, ses komutuyla aramaları cevaplayabildiğiniz gibi aynı şekilde metinleri de kullanıcının eline yansıtabiliyor. Herhangi bir düzlem ekran olarak kullanılabiliyor.
Bu cihazlar prototip olarak sunuluyor. İşlevsellik bakımından pek çok eleştiriye de maruz kalıyorlar.
Ancak anlaşılan o ki, yakın dönemde temel iletişim cihazları, adı akıllı cep telefonu veya alternatifleri olsun, "donanım-yazılım-tasarım" üçgeninde belirgin değişiklikler olacak.
50 girişimci CES'te
İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA), 150'den fazla ülkeden teknoloji şirketinin katıldığı CES Fuarı'na katılmaya hak kazanan Türk teknoloji girişimi sayısını 50 olarak açıkladı. Türk teknoloji girişimcileri için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda çalışan 5 Kalkınma Ajansı'nın iş birliği ile CES 2024 Türkiye Pavilyonu kuruldu.
İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA), Ankara Kalkınma Ajansı (ANKARAKA), İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA), Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA), Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA), Türk teknoloji girişimcileri, paydaş ve temsilcilerden oluşan 150 kişilik CES 2024 Türkiye Heyeti fuara katılım gösterdi.
Türkiye Pavilyonu'nda tanıtılan Türk teknoloji girişimleri arasında; dünyanın ilk elektrikli çocuk bisikletinden dünyanın ilk ve tek şartlı taraftar destek platformu ve görme engelli çocuklar için akıllı baston girişimine; kahve atıklarını biyo-hammaddeye dönüştüren yerli girişimden giyilebilir teknolojiler, endüstriyel tasarım, dijital lojistik, insansız hava aracı, mobil oyun, e-ticaret için hızlı teslimat çözümleri, ebeveynlerin çocukları için güvenli mobil bakıcılarla buluştukları platform, eğitim teknolojileri, elektronik ve otomasyon çözümlerine kadar yenilikçi teknoloji ürünleri bulunuyor.
CES Fuar alanında bu yıl dünyanın dört bir yanından; yapay zeka, akıllı şehirler, kripto para birimi ve NFT'ler, gıda teknolojisi, dijital sağlık, artırılmış ve sanal gerçeklik, robotik ve drone'lar, uzay teknolojisi, oyun ve e-spor, araç teknolojisi ve daha birçok endüstriyi temsil eden farklı teknoloji kategorisinden girişimler sergileniyor.
İşte girişimlerimiz
Adsbot, Archi's Academy (Tech Career), Arkerobox, artlabs, Arya-AI, Boatmate, Co-one, Cormind, Efilli, taşın, FanSupport (FS Teknoloji), From Your Eyes, Genoride, Gokido, Homster, Integva, Kidu, Kodgem, KuartisMED, Link Robotics, LOOP 3D (Teknodizayn Makina), MediTechLabs, MIOTE, Mimiq, miselium.io (Printive 3D), Mocky AI (Ron Dijital), Mostas Tecnology, myBudizzz (Bartka Inovasyon)Navlungo, NuManufacturing IoT & AI Technologies, PackUpp Technology & Delivery, PeerBie, PicoBricks (Robotistan), Proda Industrial Design, Rimoi, Robolaunch (KAE Sistem), SADELABS Smellive (BSB Teknoloji), StartupCentrum, Surge Teknoloji, Uptecra Tech, upu.io (Baca Engineering), Vivalanch Electronic & Automation, VRLab Academy, Wastespresso, WeAcces.ai (Akıllı Çeviri Sistemleri), WearTechClub, Wiser Media (Probably Media), XENAVISION, Yuppy Games.
T10F dünya sahnesine çıktı
CES 2022'de dünya çapında ses getiren Konsept Akıllı Cihaz (Transition Consept Smart Device) ile dünya marka lansmanını yapan, CES 2023'te ise akıllı bir cihazdan fazlasını temsil eden Beyond X deneyimini ziyaretçilerle buluşturan Togg, CES 2024'te ikinci akıllı cihazı T10F'yi dünya sahnesine çıkardı.
Gelecek yılın mart veya nisan aylarında önce Türkiye'de, ardından Avrupa'da satışa sunulması planlanan T10F, CES 2024'te uluslararası katılımcılardan yoğun ilgi gördü.
Togg standını ziyaret eden teknoloji ve elektrikli araçlar alanındaki içerik üreticileri, değerlendirmede bulundu.
Togg CEO'su Gürcan Karakaş, Togg standında, uluslararası kabul edilen ve medya mensuplarının yer gösterimi açılış sunumunda yaptığı konuşmada, fuarda, bütün faaliyet alanları kullanıcıları ile buluşturdukları ürün ve olayların zamanında ve gelecek kapasitelerini anlattıklarını dile getirdi. C segmentindeki ilk akıllı cihazlar T10X'in ardından yine aynı sınıfta ve sedan kullanıcılarının da beklentilerini karşılayacak şekilde tasarlanmış ikinci akıllı cihazlar T10F'yi dünya sahnesine çıkardıklarını belirten Karakaş, "27 Aralık 2019'da yapılan ön gösterimde tabloya ilişkin ilk ipucunu imzalayarak. Bugünse tasarımını güncelleyerek T10F adını taşıyan ikinci akıllı cihazımızı, günümüzün tasarım dinamiklerini gösteren ve sedan modellerinden olan ürünleri de karşılayan bir fastback olarak kullanıcılarımızın beğenisine sunduk. T10F'yi, 2025'ten itibaren Türkiye'den başlayarak kullanıcılarımızla buluşturacağız" dedi.
Telif haklarının geleceği, bu dava sonucuna bağlı
New York Times (NYT), Microsoft ve OpenAI'a "İçeriğimi-makalelerimi ChatGPT'yi eğitmek için izinsiz kullandın" diyerek geçtiğimiz günlerde dava açtı. Bu davayla ilgili merkeze oturan soru şu: "Online verileri yapay zekayı eğitmek için kullanmak, hukuka aykırı mı?" OpenAI, bu soruya "Hayır" cevabını veriyor.
2015'te Google'a açılan davada; kitapların, makalelerin, yazılı eserlerin online izinsiz yayınlanmasının hukuka aykırı olduğu iddia edilmiş; Google, "adil kullanma" söz konusu olduğunu ve yazılı eserlerin dijitale aktarılmasının eserlerin "başka bir formata dönüştürülerek kullanılması anlamına geldiği" savunmasını yapmıştı. Ve bu savunma haklı bulundu.
Şimdi de NYT eserlerinin izinsiz kullanımının "adil olup olmadığı ve telif haklarının çiğnendiği öncelikli sorunsalı var. İkinci sorunsalsa ChatGPT çıktılarının NYT'da yayınlandığı gibi yayınlanmıyor olma ihtimali. NYT, söz gelimi bir makalenin tamamının veya içeriğin bir parçasının ChatGPT çıktılarında "ezberlenmiş bir şekilde" çıkarılmasına, yani yer almamasına itiraz ediyor. Mesela NYT'da yayınlanmış bir makale ile ilgili bir arama yaptığınızda içerikteki bazı kısımların sürekli eksik olduğu iddia ediliyor.
OpenAI ise şöyle bir savunma yapıyor:
1. Haber kuruluşlarıyla iş birliği yapıyoruz ve yeni fırsatlar yaratıyoruz. Gazeteciliği destekliyoruz.
2. Eğitim adil bir kullanım; AB, Singapur, Japonya ve İsrail'de de izin veriliyor. Ancak eğitim dışında kalma seçeceği veriyoruz, çünkü yapılması gereken o. NYT da Ağustos 2023'ten bu yana bu seçeceği kullanıyor.
3. Tekrarlama, ezberlemede sıfıra indirmeye çalıştığımız nadir bir hata. Bu hatanın yok edilmesi için elimizden geleni yapıyoruz. Tekrarlamaların, üçüncü taraf web sitelerinde yayılan yıllar önceki makalelerden geldiği görünüyor. Üstelik NYT, örnek vermelerini istediğimizde bu hatalara ilişkin bir örnek bile sunmadı.
4. The New York Times, tam hikayeyi anlatmıyor: NYT ile 19 Aralık'ta yapıcı bir görüşme yaptık ve ne NYT'nin ne de başka bir kuruluşun yapay zeka modellerimizin eğitiminde anlamlı olmadığını, dolayısıyla gelecek eğitimlerde de çok etkili olmayacağını anlattık. 27 Aralık'ta açılan davayı medyadan öğrendik.
OpenAI'ın savunmasındaki yaklaşımı ve ardından bu davanın gelişim süreci, tüm dünya için birkaç açıdan çok önemli. En önemlisi emsal olması bakımından…
