PARA ANKARA/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) personeline ilişkin düzenlemeler getiren kanun teklifi TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Milli Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşunda görev yapan personele ilişkin bazı özlük haklarına ve statülerine dair düzenlemeler getiren kanun ile sözleşme fesih nedenleri ve bu hallerde uygulanacak yaptırımlar düzenleniyor. Yeni düzenlemeye göre terör örgütleriyle eylem birliği içinde olan, bu örgütlere yardım eden, kamu imkan ve kaynaklarını bu örgütleri desteklemeye yönelik kullanan ya da kullandıran, bu örgütlerin propagandasını yapan uzman erbaşların sözleşmeleri feshedilerek TSK ile ilişiği kesiliyor. Terör örgütleriyle ilişkisi olan personel hakkında TSK'dan ayırma cezasının uygulanmasına yönelik zamanaşımı süreci beş yıldan 20 yıla çıkarılıyor. Riskli ve güç şartlarda görev yapan Amfibi Deniz Piyade Tugay Komutanlığı'nda görevli sözleşmeli erbaş ve erlere ödenen aylık ücretler yüzde 5 oranında artırılıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayının ardından Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girecek düzenlemeye göre sözleşmeli erbaş ve erler, mesai sonrası görev yerlerinden ayrılırken, mesaiye gidiş ve gelişlerinde subay ve astsubay servislerini kullanabilecek. Milli Savunma Bakanlığı'nca yürütülen personel temin faaliyetlerine yönelik sınavlarla ilgili her türlü açıklama, başvuru ve sonuçları adaylara Bakanlığın internet sayfasından duyurulması tebliğ sayılacak. Türkiye Harp Malulü Gaziler, Şehit Dul ve Yetimleri Derneği'ne şehitlerin anne ve babaları da üye olabilecek. Seferberlik tatbikatı ve ferdi seferberlik eğitimlerine katılan ve yürürlükteki mevzuat kapsamında herhangi bir ödeme alamayan işçi, işsiz, işveren, kendi nam ve hesabına çalışan ve serbest meslek mensubu yedek personele ödeme yapılabilecek. Uzman erbaşların kendi isteği dışında hizmet ve sair zorunlu nedenlerle kullanamadıkları yıllık izinlerini subay ve astsubaylarda olduğu gibi 60 günü geçmemek üzere müteakip sene içerisinde kullanabilmelerine imkan tanınacak. 1999 sonrası sigortası başlayan ve 1 Şubat 2018 sonrası Yüksek Askeri Şura kararı ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye sevk edilen personele, yaş şartı aranmaksızın kadın ve erkek 25 hizmet yılının tamamlaması halinde emekli aylığı bağlanacak.
GÖRÜŞMELERE DEVAM EDİLECEK
Yeni düzenlemeye göre Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları ile general ve amiraller hakkında ilgili hükümler kapsamında yürütülen işlemlerde soruşturma izni vermeye, soruşturma ve kovuşturma yapmaya yetkili mercilerin belirlenmesinde, ilgililerin son rütbeleri ve görevleri esas alınacak.
Düzenlemeyle, Tebligat Kanunu'na eklenen hükme göre, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC) konuşlu askeri birlik, karargah ve kurumlardan Türkiye Cumhuriyeti'nde bulunan kişi veya kurumlara yapılacak tebligatlar, bu kanun hükümlerine göre Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi'nin (PTT) istihdam ettiği veya hizmet alımı suretiyle çalıştırdığı personel veya memur vasıtasıyla yapılacak.
KİMLİK VE GÖREV GİZLİLİĞİ
Düzenlemeyle, Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu'nda değişikliğe gidiliyor. TSK personelinin kimlik, görev veya faaliyetlerinin, Milli Savunma Bakanlığı'nca yetki verilen durumlar hariç olmak üzere, radyo, televizyon, internet, sosyal medya, gazete, dergi, kitap ve diğer tüm medya araçları ile her türlü yazılı, görsel, işitsel ve elektronik kitle iletişim araçları vasıtasıyla yayınlanması veya açıklanması yasaklanıyor.
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı doğrultusunda, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde askeri birlik komutanı, kurum amiri, birim amiri veya hukuk hizmetleri başkanı tarafından verilen yazılı arama emrinin 24 saat içinde görevli hakimin onayına sunulması şartı getiriliyor.
Düzenlemeyle, Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanunu'nun önleme aramasını düzenleyen ek 7'nci maddesinde yapılan düzenleme ile Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı kapsamında düzenlenmeye gidiliyor. Düzenlemeye göre tehlikenin veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla usulüne göre verilmiş sulh ceza hâkimi kararı veya bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde 24 saat içinde görevli hakimin onayına sunulması şartıyla birlik komutanının veya kurum amirinin yazılı emri ile sahil güvenlik hizmet binaları ve eklentileri ile yüzer unsurlarında, askerlik yükümlülüğünü yerine getiren erbaş ve erlerin üstü, özel kağıtları ve eşyası aranacak.
Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı çerçevesinde Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu'nun önleme aramasını düzenleyen 15/A maddesinde düzenlenmeye gidiliyor. Erbaş ve erlerin üst ve eşyalarının aranmasında da, aramanın yapılmasının gecikmesinde sakınca bulunan hallerde 24 saat içinde görevli hakimin onayına sunulması şartıyla birlik komutanının veya kurum amirinin yazılı emriyle yapılabilecek.
MECBURİ HİZMETİ TAMAMLAMADAN AYRILMA
Düzenlemeyle, Milli Savunma Bakanlığı'nın nam ve hesabına fakülte veya yüksek okullarda okuyan askeri öğrencilerin teğmenliğe nasıp tarihlerinin mezuniyet tarihi olmasına yönelik düzenlemeye gidiliyor.
Hukuk sınıfı subayların, sadece hukuk hizmetleri kadrolarına değil, Milli Savunma Bakanlığı'nca ihtiyaç duyulan tüm hukuk sınıfı subay kadrolarına atanabilmesi düzenleniyor. Bakanlık teşkilatında meydana gelen değişikliklere uyum sağlanması maksadıyla, halihazırda diğer personelde olduğu gibi, üstün başarılı astsubayların terfilerinin de ilgisine göre Milli Savunma veya İçişleri Bakanları'nca yapılmasına yönelik düzenlemeye gidiliyor.
Muvazzaf subay ve astsubayların mecburi hizmet süresinden önce sağlık ve malullük durumları haricinde her ne şekilde olursa olsun TSK'dan ayrılmaları veya ilişiklerinin kesilmesi halinde askeri öğrencilik süresi dahil olmak üzere subay ve astsubay naspedildikten sonra kendilerine yapılan öğrenim, eğitim ve yetiştirme masraflarına yönelik ödeyecekleri tutarlar artırılıyor. TSK'da görev yapamaz şeklinde sağlık raporu alanlarla vazife malulü olarak TSK'dan ayrılanlar hariç, mecburi hizmet süresinden önce görevinden ayrılanlar, kendilerine yapılan öğrenim, eğitim ve yetiştirme masraflarının kanuni faiziyle iki katını, disiplinsizlik işleyerek çıkarılanlar ise dört katını ödeyecek.
YÜKÜMLÜLÜKLER İKİ KATINA KADAR UZATILIYOR
Yurt dışına öğrenim, staj, kurs gibi nedenlerle giden subay ve astsubaylar için bu sürelerin toplamda altı ayı geçmesi halinde, yükümlülükleri bu sürenin iki katına kadar uzatılıyor. Ancak altı aydan kısa süreli ve harbe hazırlığın devamı olan ve Bakanlıkça belirlenen simülatör eğitimleri için bu hüküm uygulanmayacak.
Kanun yürürlüğe girmeden önce yurt dışına öğrenim, staj, kurs, ihtisas veya görgü ve bilgilerini artırmak amacıyla gönderilen personel hakkında yükümlülük sürelerinin hesaplanmasında yurt dışında altı aydan kısa geçirilen süreler, yükümlülük süresinin uzatılmasında dikkate alınmayacak.
Düzenlemeyle astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine alınanlara onbaşı maaşı yerine, 2019 tarihinde yürürlüğe giren Askeralma Kanunu ile en alt astsubay rütbesi olarak belirlenen astsubay, astçavuş maaşının esas alınması düzenleniyor.
MÜFETTİŞ KADROLARINA ATAMA
Düzenlemeyle, Anayasa Mahkemesi'nin askeri kaynaktan müfettiş alımına ilişkin usul ve esasların yönetmelikle değil kanunla düzenlenmesi gerektiği yönündeki iptal kararı çerçevesinde, başvuru, giriş şartları, müfettişliğe atanma ve diğer hususlara ilişkin usul ve esaslara ilişkin düzenlemeye gidiliyor. Düzenlemeye göre, Milli Savunma Bakanlığı'nın müfettiş kadrolarına askeri kaynaktan atama yapılabilecek. Giriş sınavı, mülakat şeklinde beş kişilik sınav kurulunca yapılacak. Teftiş Kurulu Başkanı sınav kurulunun başkanı olacak. Sınav kurulunun iki üyesi Bakanlıktaki birim amirleri arasından diğer iki üyesi ise müfettişler arasından Bakan tarafından belirlenecek. Ayrıca müfettişler arasından aynı usulle iki yedek üye belirlenecek.
Giriş sınavına başvurabilmek için Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri mensubu üst subay (binbaşı, yarbay, albay) rütbesinde bulunmak gerekecek.
Giriş sınavına başvuru yeri, şekli, şartları, istenecek belge ve beyanlar, son başvuru tarihi, sınavın yapılış şekli, yeri, zamanı ve atama yapılacak kadro sayısı, sınava çağrılacak aday sayısı ile diğer hususlar sınav tarihinden en az 45 gün önce Bakanlığın internet sitesinden duyurulacak. Başvuruda bulunanların sicil notunun yüzde 70'i, takdirname veya başarı belgeleri ile cezalarının yüzde 25'i, yabancı dil notunun yüzde 5'i dikkate alınacak ve alınacak müfettiş sayısının en fazla dört katı aday sınava çağrılacak.
YATAY GEÇİŞ OLMAYACAK
Kanunla, Milli Savunma Bakanlığı nam ve hesabına fakülte veya yüksekokullarda öğrenim gören askeri öğrencilerin, öğrenim gördükleri bölümleri/programları veya okumakta oldukları yükseköğretim kurumlarını değiştirememeleri veya yatay geçiş yapamamaları düzenleniyor. Böylece personel planlamasında istikrar sağlanması amaçlanıyor. Düzenlemeyle, Askeri Okullar, Askeri Öğrenciler, Askeri Fabrikalar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun'a eklenen düzenlemeye göre, fakülte veya yüksekokullarda öğrenim gören askeri öğrenciler, öğrenim gördükleri bölümleri/programları veya okumakta oldukları yükseköğretim kurumlarını değiştiremeyecek veya yatay geçiş yapamayacak.
Fakültelerde veya yüksekokullarda öğrenim gören öğrencilerden, sağlık sebepleri dışında ilişikleri kesilenlere, personel ve amortisman giderleri ile ilaç ve tedavi giderleri, kitap ve kırtasiye giderleri, öğrenci harçlıkları ve yiyecek giderlerinin yarısı ile bunlara tekabül eden faizleri hariç, devlet tarafından yapılan masraflar, sarf tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için kanuni faizi ile birlikte hesaplanacak tutarın iki katı ödettirilecek. Disiplinsizlik nedeniyle askeri öğrencilikten çıkarılanlara ödettirilecek miktar hesaplanacak tazminat miktarının dört katı olacak.
Düzenlemeyle Harp Okullarında ve Astsubay meslek yüksek okullarında okuyanlardan askeri öğrencilikten çıkarılanların, ödeyecekleri tazminat koşulları da bu şekilde belirleniyor. Askeri öğrencilerin istifa edebilecekleri son tarih ise, lisans ve önlisans seviyesinde birinci sınıfın Temmuz ayının son günü olarak düzenleniyor.
Düzenlemeyle, yeniden pilot subay nasbedilen subaylardan yükümlülük süresini tamamlayarak ayrılanlara bilfiil icra ettikleri uçuş karşılığı toptan ödeme ve ilave tazminatları verilebilmesi, göreve devam etmek isteyen pilot subayların uçuş tazminatlı hak edişi konusunda emsalleri benzer hükümlere tabi tutulmaları düzenleniyor.
EK GÖREVLENDİRMEDE ÖDENEN ÜCRET ARTIRILIYOR
Düzenlemeyle bakanlık kadro ve kuruluşu tanımı Milli Savunma Bakanlığı Döner Sermaye İşletmeleri Kanunu'na ekleniyor. Personel ve askeri öğrenci temin faaliyetlerinin döner sermaye kapsamına dahil ediliyor. Düzenlemeyle, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçilmesiyle birlikte Bakanlığın teşkilat yapısı ve faaliyetlerinde meydana gelen değişikliklere uyum sağlanmasına yönelik düzenlemeye gidiliyor. Döner sermaye işlerinde ek görevle görevlendirilen personele ödenen ücret artırılıyor.
Kanunla, Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu'na eklenen maddeyle, özel kanunlarında yer alan hükümler saklı kalmak üzere, tatbikat veya eğitim için silahaltına alınan yedek personele, askeri kurumlarına katıldıkları tarihten itibaren silahaltında bulundukları sürece, varsa bağlı bulundukları kurum veya kuruluşlardan aldıkları aylık, ücret ve diğer mali haklar da dikkate alınarak muvazzaf emsallerine ilgili mevzuat gereğince yapılan ödeme tutarları toplamını geçmemek kaydıyla ödeme yapılabilecek. Buna ilişkin usul ve esaslar Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
SÖZLEŞME FESHİ NEDENLERİ
Kanunla, Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı kapsamında; uzman erbaşların sözleşmelerinin feshi sonucunu doğuran nedenlerden olan ve daha önce yönetmelik ile düzenlenen "kendilerinden istifade edilememe" hallerinin kanunla belirlenmesi sağlanıyor. Ek olarak diğer sözleşme fesih nedenleri olan "intibak edememe" ve "görevde başarısız olma" halleri de muhtemel iptal kararlarının önüne geçilmesi amacıyla kanunla düzenlenmesi sağlanıyor. Düzenlemeye göre görevde başarısız olma, intibak edememe ve kendilerinden istifade edilememe hallerinde yapılacak işlemler, çıkarılacak yönetmelikte düzenlenecek. Terör örgütleriyle eylem birliği içerisinde olan, bu örgütlere yardım eden, kamu imkan ve kaynaklarını bu örgütleri desteklemeye yönelik kullanan ya da kullandıran, bu örgütlerin propagandasını yapanların sözleşmeleri feshedilmek suretiyle TSK ile ilişikleri kesilecek.
Düzenlemeyle, "kendilerinden istifade edilememe" hallerinde yapılacak işlemlerin yönetmelikle düzenlenebilmesi sağlanıyor. Ayrıca maddeye eklenen ve terör örgütleriyle ilişkisi tespit edilenlerin sözleşmelerinin fesih edileceğini düzenleyen bent 6413 sayılı TSK Disiplin Kanunu'nun 20'nci maddesinin (h) bendi ile uyumlu olarak düzenleniyor.
PERSONELDE ARANACAK NİTELİKLER
Düzenlemeye göre personelde aranacak nitelikler, müracaat şekli ve zamanı, müracaatın kabul edilmesi sözleşmenin yapılması ve feshedilmesi sebepleri, verilecek sicilin şekil ve usulleri görevde başarısız olma, intibak edememe ve kendilerinden istifade edilememe hallerinde yapılacak işlemler, sözleşmenin uzatılmasında uygulanacak esaslar, uzman onbaşıların uzman çavuş olabilmeleri için gerekli şartlar, astsubay sınıfına geçirilecekler için uygulanacak esaslar, astlık üstlük münasebetleri ile bu hususlardaki işlem şekli ve ilgili diğer hususlar Kanunun yürürlüğe girmesini takip eden altı ay içerisinde Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı'nca müştereken çıkarılacak bir yönetmelikte gösterilecek.
Sınav hakkı verilecek
Uzman Erbaş Kanunu'nun 15. Maddesine eklenmesi öngörülen fıkra ile harekat veya yurtdışı operasyon görevleri nedeniyle astsubaylığa geçiş sınavlarına katılamayan uzman erbaşlara, ilave sınav hakkı verilmesine yönelik düzenlemeye gidiliyor. Düzenlemeye göre bu sebeple sınava başvuruda bulunamayan veya seçme sınavına katılamayan uzman erbaşlara başvuru yapamadıkları veya katılım sağlayamadıkları sınav sayısı kadar sınav hakkı verilecek.
Uzman erbaşlığa geçiş
Düzenlemeyle sözleşmeli erbaş ve erlerin, uzman erbaş statüsüne geçebilmelerinin kanuni dayanağı oluşturuluyor. Düzenlemeyle, sözleşmeli erbaş ve erlerin bağlı oldukları kuvvet komutanlıklarında statü geçişi kapsamında uzman erbaşlığa geçebilmelerinin şartları düzenleniyor. Buna göre uzman erbaşlığa geçirilmek için en az lise mezunu olmak, komando nitelikliler için en az ilköğretim okulu mezunu olmak, uzman erbaş olmaya istekli olmak, başvuru tarihinde ikinci hizmet yılını tamamlamış olmak, yönetmelikte öngörülen sınavlarda başarılı olmak, tabi tutulacakları temel askerlik eğitiminden başarılı olmak gibi şartlar aranacak. Sözleşmeli erbaş ve erlerden uzman erbaşlığa naspedilecekler; uzman çavuş rütbesinde göreve başlatılacak ve tabi tutulacakları eğitimler esnasında özlük hakları yönünden sözleşmeli erbaş ve er statüleri devam edecek; eğitimlerde başarılı olamayanlar, kendi isteğiyle ayrılanlardan, istekli olan ve sözleşmeli erbaş ve er olmak için gerekli olan şartları kaybetmemiş olanlar ise sözleşmeli erbaş ve er olarak hizmete devam edebilecekler.
