Evlilik ve konut alımında kısmen ödeme başlıyor
ZEYNEP CANDAN AKTAŞ/ Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu 4 Nisan 2024 tarihli genelge ile kısmi ödeme uygulamasının nasıl yapılacağına dair ayrıntıları açıkladı. Sistemde 5 yılı tamamlayan ve en az 5 brüt asgari ücret tutarında birikimi olanlar doğal afet, evlilik, konut alımı ve eğitim nedeniyle BES birikimlerinden çekim yapabilecek. Kısmen ödeme başvuruları sözleşme başına değil, katılımcı bazında yapılabilecek. Yani bir kişinin birden fazla sözleşmesi olsa bile sadece tek bir sözleşmesinden kısmen ödeme için başvurabilecek. OKS çalışanları kısmen ödeme başvurusunda bulunamayacak. Üzerinde haciz, rehin olan sözleşmeler ile alacağın devri (birikimler karşılığında bankadan kredi kullanımı) uygulamasını kullanan sözleşmeler ve işveren grup emeklilik sözleşmeleri kısmen ödemeye konu olamayacak. Kısmen ödeme talebinde bulunan katılımcı emeklilik, vefat ve maluliyet halleri dışında 3 yıl boyunca sistemden ayrılmayacağına dair taahhütte bulunacak. Eğitim amacıyla kısmen ödeme alanlardan ise 4 yıllık taahhüt alınacak.
İSTENECEK BELGELER
BES şirketleri kısmen ödeme talep eden katılımcıdan;
-Konut alımı için Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü tarafından sağlanan web tapu sistemi ile üretilen doğrulama kodu ve barkodu bulunan ve hissedar bilgisi ile konutun kat mülkiyeti veya kat irtifakının kurulduğunu gösteren tapu belgesi nüshası,
-Evlilik hali için e-Devlet sistemi ile üretilen doğrulama kodu ve barkodu bulunan ve evlilik tarihini gösteren nüfus kayıt örneği,
- Doğal afet hali için doğal afetin gerçekleşmesini müteakip Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından duyurulan belge,
-Eğitim için Türkiye'de faaliyet gösteren üniversitelerin herhangi bir örgün eğitim lisans programına kayıtlı olduğunu gösteren e-Devlet üzerinden alınmış öğrenci belgesini talep edecek.
BES şirketleri kısmen ödeme talebi ile başvuran katılımcının belgelerinin doğruluğunu kontrol ve teyid edecek. Katılımcılar sistemde her beş yılı tamamladıklarında evlilik ve konut alımı talebiyle kısmen ödeme talep edebilecek. Eğitim amacıyla kısmen ödeme talep edenlerin sistemde beş yılını tamamlamış ama 21 yaşını aşmamış olması gerekirken, eğitim amacıyla sadece bir kez kısmen ödeme talebinde bulunulabilecek.
Şirketler katılımcının kısmen ödeme talebine 3 işgünü içinde olumlu veya olumsuz geri dönüş yapacak. Başvuruya olumsuz yanıt veriliyorsa gerekçesi açıklanacak.
EVLİLİK VE KONUT ALIMINDA İKİ AY ÖNCEDEN TALEP YAPILABİLECEK
Kısmen ödeme talebinde bulunabilmek için doğal afet ve eğitim nedenlerinde olayın gerçekleşme şartı aranıyor. Katılımcı doğal afetten sonra veya sınava girip üniversiteyi kazandıktan sonra kısmi ödeme talebinde bulunabilecek.
Evlilik ve konut alımı durumunda ise katılımcılar evlenmeden veya konutu almadan iki ay öncesinden de kısmi ödeme talep edebilecekler. Fakat iki ay içerisinde evlilik veya konut alımının gerçekleşmesi ve gereken evrakların BES şirketine ibraz edilmesi gerekiyor.
Diyelim ki katılımcı 1 mayısta evlendi veya konutunu aldı. Bu durumda da 1 temmuzda kısmen ödeme talep edebiliyor. Katılımcı talep tarihinde gereken evrakları BES şirketine sunması gerekiyor.
FONLARIN SATIŞI
Katılımcının kısmen ödeme talebinin kabul edilmesi halinde, hesabındaki fonları mevcut fon dağılım oranı korunacak şekilde 10 işgünü içinde satılarak katılımcının banka hesabına ödeme yapılacak. Kısmen ödeme talebinde bulunan katılımcının fon dağılım değişikliği, emeklilik plan değişikliği veya kesintilere ilişkin süreçleri var ise, önce bu süreçler tamamlanacak ve fon satışı yapılacak. Başvuru tarihinde hesaba yatmamış devlet katkısı veya hesaba intikal etmemiş katkı payı varsa bunlar dikkate alınmayacak.
ÖDEME
Kısmen ödeme başvurusunun kabul edilmesi durumunda, başvuru formunun şirkete ulaştığı tarihten itibaren 10 iş günü içinde katılımcının talep ettiği kısmi ödeme tutarı şirkete bildirmiş olduğu banka hesabına yatırılacak. Sadece eğitim talebiyle yapılan kısmen ödeme başvurularında talep edilen tutar, önce bir BES şirketinde açılacak yıllık gelir sigortasına aktarılacak. Sonra da katılımcının talep ettiği vadelerde BES şirketi tarafından katılımcının hesabına dört yıla yayılmış olarak ödenecek.
Konut alımı ve evlilik başvurunda işlemler gerçekleşmiş ise, yani evlilik kaydı ve tapu var ise, katılımcının kendi hesabındaki birikimin yüzde 50'si ve bu yüzde 50'nin yüzde 20'si kadar devlet katkısı hesabındaki birikimden ödeme yapılacak.
Konut alımı ve evlilik öncesi kısmen ödeme talep ediliyorsa katılımcının kendi birikiminin yüzde 50'si ve devlet katkısı hesabındaki birikimin yüzde 30'u talep tarihinde ödenecek. Kalan kısım evlilik ve tapu alımının tescilinden sonra gerçekleştirilecek. Talep tarihi ile katılımcının fonlarından satış yapılacak tarihe kadar, birikimde değer kaybı olmaması için katılımcının kısmen ödeme başvurusunda bulunmadan önce fon dağılımını riski düşük, para piyasası fonu, temkinli değişken fon gibi fonlara aktarması daha öngörülebilir bir sonuç doğuracaktır. Aksi halde fonlardaki olası değer kayıpları kısmen çekim tutarının da azalmasına neden olacaktır.