PARA OTOMOTİV/ MERVE YILMAZ GERGİN Dünya genelinde elektrikli araçlar, sıfır emisyonlu ve çevre dostu alternatifler olarak hızla yayılıyor. Son dönemde elektrikli araç teknolojilerinde yaşanan gelişmeler ve bu araçlara artan talep, otomotiv sektöründe çığır açan bir dönüşümü de beraberinde getirdi. Daha şimdiden elektrikli araçların pazar payı hatırı sayılır rakamlara ulaştı. Üstelik önümüzdeki yıllarda bu oranın daha da artması öngörülüyor. Rakam verecek olursak, global olarak 2014 yılında 320 bin adet olan toplam elektrikli araç satış adedi, 2023 yılında büyük bir patlama yaparak 14 milyon 182 bin adete ulaşmış durumda. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, ülkemizde 2024 yılı Ocak ayında toplam 3 bin 973 adet elektrikli araç satıldı. Bu rakam bir önceki yılın aynı döneminde 1071 adetti. Yani tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de bu araçlara talep hızla artıyor. Elektrikli araçlar, sürdürülebilir ve çevre dostu bir ulaşım alternatifi olarak önemini artırırken, bu araçların seyahatlerinde karşılaştıkları şarj ihtiyaçlarına yönelik yeni çözümler de beraberinde geliştiriliyor. Son dönemde ön plana çıkan çözümlerden biri ise yolda kalan elektrikli araçlara hiz met veren mobil şarj istasyonları. Özellikle şehirlerarası yolculuklarda veya seyahat planları sırasında şarj sorunu yaşayan sürücüler için mobil şarj istasyonları büyük bir kolaylık sağlıyor. Yüksek enerji kapasitesiyle donatılmış bu mobil istasyonlar, elektrikli aracın bataryasını kısa sürede şarj ederek sürücülerin seyahatlerini kesintisiz devam ettirmesini sağlıyor. Bazı yenilikçi firmalar bu alanda yatırımlar yaparak mobil şarj ağını genişletiyor ve elektrikli araç kullanıcılarına daha fazla destek sunmayı hedefliyor.
20 DAKİKADA ŞARJ OLUYOR
EVbee şu anda 10 mobil şarj aracıyla 7/24 hizmet veren firmalardan biri. Bu yıl araç sayısını 30'a yükseltmeyi hedefleyen firmanın mobil şarj istasyon araçları ise şu an sadece İstanbul ve Ankara'da, Ankara-Niğde otobanında konumlandırılmış. Elektrikli araçlara yolda şarj hizmeti sağlayan diğer bir firma da marm assistance. Firma, elektrikli araçlara özel yüksek kapasiteli şarj cihazlarıyla yol kenarında 20 dakika içinde 80 kilometreye kadar şarj hizmeti sağlıyor. Özel eğitimli ekipler tarafından sunulan m-şarj mobil şarj hizmeti ilk olarak İstanbul'da başladı. Elektrikli araç teknolojilerindeki bu yeniliklerle birlikte, mobil şarj araçlarının elektrikli araç sahipleri için önemli bir destek olduğunu söyleyebiliriz. Kısa bir süre sonra daha fazla şehirde ve otobanda bu araçları çok daha fazla göreceğimiz kesin.
HEDEFLERİ ARASINDA YURTDIŞI DA VAR
EVbee'nin elektrikli araçlar için mobil şarj istasyonu projesinin hayata geçmesi, firmanın elektrikli araç sektöründe uzun yıllar süren deneylerine dayanıyor. Firma, projenin ortaya çıkmasıyla birlikte, bu teknolojinin 2020 yılında marka ve patent başvurularını gerçekleştirmiş. Projeyi hayata geçirmek ve geliştirmek için fon bulma çalışmalarına başvurduklarının altını çizen EVbee Kurucusu Ahmet Ozan Çelik, kitle fonlaması yoluyla gerçekleştirdikleri iki yatırım turu sonucunda yaklaşık 40 milyon TL yatırım elde ettiklerini söylüyor. EVbee'nin filosunda şu anda 10 mobil şarj aracı bulunuyor ve bunlar 7/24 hizmet veriyor. Firmanın bu yıl içinde 30 araçlık filo ve yurtdışına açılma hedefi var. EVbee olarak elektrikli araç sektöründe şarj ihtiyaçlarına yönelik pek çok eksiği giderdiklerini ve bu sektörde yer alan farklı türden pek çok firmanın ihtiyaçlarına yönelik özelleştirilmiş çözümler sunduklarını da ifade eden Çelik, "Şimdiye kadar gerçekleştirdiğimiz işbirliklerinin çoğunu sigorta ve asistans firmalarıyla yaptık. Bu müşteri grupları yanında otomotiv sektöründen birçok firma, test merkezleri, şarj ağı operatörleri ve enerji firmaları ile de farklı kategorilerde çalışmalarımız bulunuyor" diyor. Mobil şarj istasyon araçları ise şu an için İstanbul'da ve Ankara'da, Ankara-Niğde otobanında. Mobil şarj araçlarının çoğu 70 kilowatt saat batarya kapasitesine ve 120 kilowatt çıkış gücüne sahip. Her model elektrikli aracın batarya ve DC şarj kapasitesi farklı olduğundan ve şarjı etkileyen çeşitli iç ve dış faktörler bulunduğundan, kesin bir süre belirtmenin zor olduğuna da dikkat çeken Çelik, "Genel olarak bir aracın yüzde 20'den yüzde 80'e kadar şarj olma süresi 30-40 dakika arasındadır. Mobil şarj aracımız bir seferde iki elektrikli aracı şarj edebilecek kapasitede. Partnerlerimiz ile daha büyük kapasiteli ve daha hızlı mobil cihazlar geliştirme süreçlerimiz devam ediyor. Ayrıca isteğe göre farklı özelliklerde ürünler de geliştirmekteyiz" diyor.
MOBİL ŞARJ ARAÇLARINA İLGİ ARTIYOR
Diğer ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de de elektrikli araçların sayısında hızlı bir artış görülüyor. Bu durum, şarj altyapısının geliştirilmesini de zorunlu hale getiriyor. Yıllar içinde sabit şarj istasyonlarının sayısındaki artış umut verici olsa da elektrikli araçların sayısının katlanarak artacağı öngörüldüğünde, şarj altyapısı sebebiyle sabit istasyonların orantılı bir şekilde artmayacağı düşünülüyor. Altyapının geliştirilmesi yüksek maliyet gerektirdiğinden, Türkiye'de şarj istasyonlarındaki artışın istenen hızda olmadığına vurgu yapan Çelik, "Bu bakımdan şarj altyapısından bağımsız olarak her noktada çalışabilen ve şarj sektörüne çözüm sunan mobil şarj araçlarına sektörden birçok kuruluşun ilgisi artarak devam ediyor. Bu durum Türkiye'de olduğu gibi dünya genelinde de yaşandığından, benzer çözümlere rastlamak artık mümkün. Aynı zamanda mobil şarj araçlarına olan talep son kullanıcılar için de geçerli; çünkü menzil sorunları ve sabit istasyonlarda yaşanan sorunlar son kullanıcıları da ilgilendiren önemli faktörlerden" diyor.
"ELEKTRİKLİ ARAÇ SATIŞLARI HER GEÇEN GÜN ARTIYOR"
Dünya genelinde elektrikli araç sayısı hızla artarken, yüzde 100 elektrikli araçların yanı sıra 2021 yılından itibaren Plug-in, yani şarj edilebilir hibrit araç adetlerinin de artış trendinde olduğu görülüyor. Dokuz yıl gibi bir sürede global EV (elektrikli araç) satışlarının yüzde 4 bin 431 büyüdüğüne dikkat çeken Sarjagel.com Genel Müdürü Selçuk Nazik, "EV'lerin teknolojilerinin yıllar içerisinde gelişeceğini, batarya fabrikalarının yatırımlarının özellikle 2026 yılında sonuçlarını görmeye başlayacaklarını söylüyor. Hatta doğuştan elektrikli araçların 2026 yılından itibaren pazarı domine edeceğini de dikkat çekiyor. Ülkemizde ise elektrikli araçların satış adetlerinin artışı, 2022 yılından itibaren başladı. Nazik'e göre EV pazarında ülkemize ilk cemre TOGG'un banttan inmesi ve satışa geçmesi ile başlamış. Tesla Model Y ise ikinci cemre olmuş. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, 2022 yılında 7 bin 773 adet olan EV araç satış adedi, 2023 yılı sonunda 72 bin 179 adete ulaşmış durumda. Yani neredeyse 10 katlık bir büyümeden bahsediliyor. Toplam otomobil satışları içerisinde pazar payı açısından bakılacak olursa, 2022 yılında yüzde 1,3 olan pazar payı 2023 yılı sonunda yüzde 7,5'e ulaşmış vaziyette. Yine ODMD verilerine göre, ülkemizde 2024 yılı Ocak ayında toplamda 3 bin 973 adet elektrikli araç satılmış. Bir önceki yıl olan 2023 Ocak ayı satışı ise 1071 adet. Görüldüğü gibi adetsel bazda bir önceki yıla göre önemli bir artış söz konusu. 2023 yılında EV'lerin toplam satışlar içindeki payı yüzde 2,9 iken, 2024 yılı Ocak ayında yüzde 6,2 olarak gerçekleşti. Şubat ayına baktığımızda ise 2024 yılı EV satış rakamı 5 bin 799 adet, pazar payı ise yüzde 7. Bir önceki yılın Şubat ayında ise EV satış rakamı 1406 olarak gerçekleşmişti. Pazar payı ise yüzde 2,4 olmuştu. Yani rakamlar bize EV satışlarının ve pazar payının ülkemizde de her geçen gün hızla arttığını ve artış trendini sürdürdüğünü net bir şekilde gösteriyor. Şarj istasyonu altyapısının bu hızlı gelişim sürecinde EV kullanıcılarının planlama konusunda içten yanmalı motora sahip geleneksel araçlara göre biraz daha hassas hareket etmeleri gerektiğine dikkat çeken Nazik, "Sürücülerin yola çıkmadan önce şarj istasyonu haritalarına göz atmaları, yol üstündeki uygun istasyonları belirlemeleri gerekiyor. Bu konuda EV sürücülerine Sarjagel.com olarak yardımcı oluyor, planlama konusunda bize ulaşan EV sürücülerine destek sağlıyor ve şarj dolum randevularına kadar organize ediyoruz" diyor.
"Mobil şarj araçları ön yargıları azaltıyor"
EVbee Kurucusu Ahmet Ozan Çelik'e göre, menzil kaygısı ve elektrikli aracı şarj etmek için harcanan süreler insanların elektrikli araçları tercih etmemelerindeki en büyük engel. Aynı zamanda Türkiye'nin dikey mimarisi ve dolayısıyla araç şarj etmek için halka açık istasyon kullanma gerekliliği, ülkemizde elektrikli araçların yaygınlaşmasını bazı gelişmiş Avrupa ülkelerine kıyasla zorlaştırıyor. Çelik, bu sebeple, elektrikli araç geçişini hızlandırmak için altyapıya ciddi yatırımların yapılması gerekeceğini söylüyor. Ancak bu olumsuzluklara rağmen araç ve batarya teknolojisi günden güne gelişmeye devam ediyor ve daha yüksek menzilli araçlar üretiliyor. EVbee fikir aşamasında iken Türkiye'de sadece 700 elektrikli araç olduğunu belirten Çelik, "EVbee şirketleştiğinde bu rakam 3 bin civarı idi. İlk büyük kontratımızı imzaladığımızda Türkiye'deki araç sayısı 60 bin civarına ulaştı. Tüm bu artış iki yıl içinde oldu. Mobil şarj gibi esnek çözümlerle birlikte gelişen bu teknoloji, insanların elektrikli araçlara yönelik ön yargılarını azaltabilir ve bu dönüşümü destekleyebilir. Tam bir dönüşüm için öngörülen süre, altyapı iyileştirmeleri ve teknolojik ilerlemelerin hızına bağlı olarak değişebilir ancak kapsamlı bir dönüşümün uzun süre alabileceğini düşünüyorum. 2025 yılı sonu için ülkemizdeki elektrikli araç sayısının 200 binden fazla olacağını tahmin ediyorum."
