PARA ARAŞTIRMA/ ÖZGE ÖZ Kış hastalıklarından korunmak isteyenler, ıhlamur tüketmeye başladı. Ihlamur çayı; ıhlamur yaprağı ve çiçeği olmak üzere genelde iki şekilde satılıyor. Türkiye'de ıhlamur, özellikle Doğu Karadeniz, Batı Karadeniz, Ege ve Marmara sahil bölgesi ile Antalya'da yetiştiriliyor. Ekonomiye de katkısı oldukça yüksek. Orman Genel Müdürlüğü'nden yapılan açıklamaya göre Türkiye ormanlarında 82 bin 617 hektar alanda 27 bin 646 ton ıhlamur envanteri yapılmış. 2022'de orman fidanlıklarında 1 milyon 287 bin ıhlamur fidanı üretilirken, 2021'de orman köylüsüne katkısı yaklaşık 6 milyon TL, ülke ekonomisine katkısı yaklaşık 35 milyon TL oldu. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre 2021 sonu itibariyle ABD, Almanya, Dominik Cumhuriyeti, Kosova başta olmak üzere 60 farklı ülkeye 186 ton ıhlamur ihracatı yapıldı. Ve buradan da 2 milyon dolar döviz girdisi sağlandı.
Kilosu 500 TL'yi bulan ıhlamurun faydası ise bir hayli fazla. Havaların soğuması ile kış çaylarının tüketimi arttı. Kış çaylarının arasında ise ıhlamur, tercih fazlalığı nedeniyle ön plana çıkıyor. Soğuk havanın etkisini artırdığı bu günlerde çoğu kişi hastalıklardan korunmak adına aktarların yolunu tuttu. Grip, nezle ve soğuk algınlığından korunmak isteyenlerin kış çaylarına talebi arttı. Sadece hastalıklardan korunmak için değil, sağlıklı yaşam ve zinde kalmak isteyenler de artık ıhlamur gibi bitki çaylarına yöneliyor. Tüm bunlara ek olarak, günün yorgunluğunu atmak isteyenler de ıhlamuru tercih ediyor. Bu gibi birçok nedenle ıhlamurun dahil olduğu bitki çayı sektörünün büyüyeceği düşünülüyor.
KIŞ AYLARININ VAZGEÇİLMEZİ
Beta Tea'nin kış çaylarıyla ilgili altı kategoride 25 farklı kış çay çeşidi bulunuyor. Kış aylarına girdiğimiz bu dönemde çay talebinin artığını belirten Beta Gıda Genel Müdürü Fatma Uğur Ersöz, "Soğuk kış günleri yaklaştıkça keyfi ve lezzeti dışında ısınmak ve hastalıklara karşı korunmak için de çay tüketimi ihtiyaca dönüşüyor ve satış trendlerini de artırıyor" diyor. Özellikle ıhlamurun kış aylarının vazgeçilmez çaylarından biri olduğunu belirten Fatma Uğur Ersöz, "Ihlamurun, nesillerdir süregelen hastalıklara karşı korunmak için güçlü bir yöntem olması sebebiyle satış oranı her zaman yüksek oluyor" diyor. Beta Tea'nin ıhlamur çayı, 20'lik poşet çay şeklinde satılıyor. Beta Tea'de üç farklı şekilde ıhlamur çayı bulunuyor. Ihlamur yaprakları çayı, ıhlamur çayı ve ıhlamur bardak poşet çay olarak üç farklı şekilde satışa sunuluyor. Uğur Ersöz, Türkiye'de kişi başı tüketilen ıhlamur çayı miktarıyla ilgili "Genel olarak kış çayı kategorisinde mevsimlerde yaşanan ani değişimler bağışıklık sistemini güçlendirecek özellikler içerdiğinden kış çaylarını daha da fazla içmeye ihtiyacımız var. Kış çayları olarak adlandırdığımız zenginleştirilmiş içerikli çaylar; kokusu, vitamin değerleri, içimdeki keyfi ile önümüzdeki yıllarda büyüyecek ve yıldızı daha da parlayacak kategoriler arasında yer almakta Ihlamur en geleneksel ve bilinen çaylarımız arasında yer aldığından tüketimine yansıyor" diyor.
YÜKSELİŞ DEVAM EDECEK
Türkiye, dünyada kişi başına en çok siyah çay tüketen ülke konumunda. Öte yandan örneğin Almanya gibi batı Avrupa ülkelerinde de bitki ve meyve çaylarının tüketimi hızla artıyor. Pandemi döneminden itibaren ıhlamur başta olmak üzere bitki çaylarına olan ilgi büyüyor. Mutfak Ürünleri ve Margarin Sanayicileri Derneği (MÜMSAD) Başkanı Ebru Akdağ, "Bu motivasyonun arkasında ise sağlıklı olmak, zinde kalmak, rahatlamak, sindirim ve bağışıklık sistemini desteklemek gibi çeşitli nedenler var. Bir yılda kategorinin normalde yaklaşık yüzde 37'si yeşil çaydan oluşurken kış aylarında aynı oranlarda ıhlamur gibi bitki çayları yer alıyor" şeklinde konuşuyor. Sezona göre bu değişimlerin de görülebildiğini belirten Akdağ, ıhlamurun hastalıklara da iyi geldiğini söylüyor. "Kış çaylarında, ıhlamurun flavanoidler ve uçucu yağlar gibi bileşenlerin bulunması; soğuk algınlığı ve öksürük gibi hastalıkları rahatlatmada kullanılması çokça tercih edilmesine yol açmakta" diyor. Bitki çaylarının dolayısıyla ıhlamurun da yükselişinin devam edeceğini vurgulayan Akdağ, "Çünkü tüketiciler hastalıklardan korunmak, rahatlamak, formda kalmak ve hoş tatlara ulaşmak gibi amaçlarla bu ürünlere yöneliyor. Ayrıca sadece kışın değil yazın da ıhlamurun bardaklarımızda yer alması, tüketiminin artacağına işaret ediyor" diyor. İnsanların sağlığını korumak için bitkilerden faydalanmanın küresel bir akım olduğunu belirten Akdağ, "Elbette bu yaklaşım bitki çaylarının ve ıhlamurun sektörünün büyümesine yol açacaktır. Türkiye de hızlı büyüme kaydetmesi beklenen ülkeler arasında" diyor.
TÜKETİM DÖNEMSEL ARTIYOR
Doğuş Çay, 30 farklı ürün çeşidiyle pazarda yer alıyor. Çaylar; yeşil çay, form çayları, fonksiyonel çaylar, meyve çayları, bitki çayları ve mistik çaylar olarak farklı kategorilere ayrılıyor. Doğuş Çay Yönetim Kurulu Üyesi Harika Karakan Batallı, "Kış çayları özelinde tüketici davranışlarını gözlemlediğimizde; havaların soğumasıyla tüketiciler geleneksel lezzetlere yöneliyor. Bunlar arasında da ıhlamur, nane limon, zencefil limon, adaçayı gibi ürünlerin tüketimi yoğun bir şekilde oluyor" diyor. Karakan Batallı, tüketici tercihleri dönemsel olarak tüketimi etkileyip artırdığını belirtiyor. Çay tüketimine bakıldığında ise kişi başı 3,2 kg ile Türkiye'nin 1'inci sırada yer aldığını söyleyen Karakan Batallı, "Kış çayları özelinde değerlendirme yaptığımızda ise her yıl artan bir tüketimin olduğunu ve sıcak içecek sektörünün büyüdüğünü söyleyebiliriz" diyor.
"Açıkta satılan bitki çaylarına dikkat!"
Ebru AKDAĞ / Mutfak Ürünleri ve Margarin Sanayicileri Derneği (MÜMSAD) Başkanı
Kış çaylarındaki en büyük gıda güvenliği sorunu ise açıkta satılan çaylar. Bunların nereden ne zaman, hangi koşullarda toplandıkları, ne kadar süredir depolandığına gibi hususları net bir şekilde bilemiyoruz. Ayrıca açıkta satış esnasında birileri elledi mi, etraftan böcekler, istenmeyen maddeler veya egzoz bulaştı mı gibi sorular da şüphe duymamızı gerektiriyor. Hatta bu bitkilerin olması gereken türlerini içermeme ihtimali dahi bulunuyor. Örneğin papatyanın birçok çeşidi var ve çoğunu görünüşüne göre birbirinden ayırmak mümkün değil ve hatta bazı türleri zehirleyici olabiliyor. Sağlığımıza olumlu etkileri nedeniyle kış çaylarına yönelirken hatalı seçimler yaparak sağlığımızdan olmamalıyız. Gözle görülemeyen riskler, fiziksel yollarla değil laboratuvar analizleriyle saptanabiliyor. Dolayısıyla kalitesiz/sahte kış çaylarını kendi imkanlarımızla ayırt etme şansımız bulunmuyor. Risk almak istemiyorsak, açıkta satılan ürünleri de almamalıyız. Güvenilir kış çayları için doğru adres, bilinen markaların güvenilir satış noktalarındaki ürünleridir.
IHLAMUR ÇAYININ FAYDALARI
-Taze veya kuru çiçeklerden yapılan çay; spazm önleyici, terletici, balgam söktürücü ve yatıştırıcıdır.
-Ihlamur çayı, bağırsak hareketlerinin düzenlenmesine yardımcı olabilir.
-Limon ile tüketildiğinde bağışıklık sisteminin desteklenmesine yardımcı olur.
-Uykusuzluk problemi olan kişilerin akşam saatlerinde ıhlamur çayı tüketmeleri durumunda daha kolay uyurlar.
-Ödem attırıcı özelliği vardır.
-Cilt yüzeyinde oluşan leke ve kırışıkların giderilmesi için önceden hazırlanan ve soğutulan ıhlamur çayının masaj yaparak cilde uygulanması gerekiyor.
-Ihlamur çayı, soğutulduktan sonra pamuk yardımıyla göz kapaklarının üzerine konulduğunda gözaltı morluklarının azalmasını sağlayabilir. Bunun için pamuğun 15 dakika beklemesi gerekli. Bu işlem göz çevresindeki bakterilerin de azalmasını sağlayabilir.
-Gribal enfeksiyonlarda boğaz akıntısının yumuşatılmasına yardım eder, ıhlamur bal ile yendiği zaman boğazda oluşan batma ve tıkanma gibi sorunların hafiflemesine yardım eder.
-Öksürüğün azaltılmasında yardım eder.
