PARA ARAŞTIRMA/ MERVE YILMAZ GERGİN Yeni yıl sofrası denilince, çoğu kişinin aklına ilk gelen hindi oluyor ve Türkiye'de genelde hindi tüketimi, hep yılbaşı dönemlerinde artıyor. Aslına bakılırsa uzmanlar, hindi etinin sadece yılın bir ayında yenmemesi gerektiğini söylüyor. Ancak rakamlara bakılırsa Türkiye'de kişi başı yıllık hindi eti tüketimi sadece 560 gram. Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği (BESD-BİR) Başkanı Naci Kaplan, yıllık 560 gram hindi eti tüketiminin yeterli olmadığın, bu rakamın AB ülkelerinde altı-yedi kilogram civarında olduğunu belirtiyor. Naci Kaplan'a göre hindi eti, sadece yılbaşında değil 12 ay tüketilebilir bir ürün olarak benimsenmeli. Geçen yıl ülkemizde toplam 51 bin 301 ton hindi eti üretildiğinin ve bunun 7 bin 709 tonunun ihraç edildiğini söyleyen Kaplan, TÜİK'in en son açıkladığı kanatlı eti istatistiklerine göre 2022'nin ilk dokuz ayı hindi eti üretim miktarının toplam 40 bin 800 ton olduğunu söylüyor. Bunun sebebi olarak ise pandemiye işaret ediyor. Yine TÜİK istatiklerine göre, 2022 Eylül'ünde bir önceki yılın aynı ayına göre hindi eti üretimi yüzde 21.1 arttı. Ocak-Eylül döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre artış yüzde 12.1 oldu.
Hindi üreticileri, yaklaşan yeni yılla birlikte artan ilgiden memnun. Hindi talebinde artış gözlediklerini, ancak bu yıl fiyatların geçen yıla göre iki kat arttığını söylüyorlar. Kandıralı Üretici Hasan İpek, yem başta olmak üzere birçok kalemin hindi fiyatını etkilediği görüşünde. Bu arada kendi hindi çiftliğini kurmak isteyen üreticiyi devlet, yalnız bırakmıyor ve çeşitli hibe programları açıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, bin adet kapasiteli ticari hindi işletmesi yatırımlarına yüzde 75 hibe desteği veriyor.
ADET FİYATI 500 TL'DEN BAŞLIYOR
Kocaeli Kandıra Hediyeli Köyü'nde beş dönüm arazisinde üreticilik yapan Hasan İpek; 700 yumurta tavuğu, 500 hindi, 300 de kaz yetiştiriyor. Hindilerin tamamen doğal ortamda beslendiğini dile getiren üretici Hasan İpek, Kandıra hindisinin lezzetinin diğer bölge hindilerinden ayrı olduğunu ifade ediyor. Hindileri yaz ve sonbahar aylarında arazi ve meralarda gezdirip beslediklerini Aralık ayında ise içeri alıp, talebe göre kesim yaptıklarını ifade eden İpek, bu yıl hindi eti üretiminin 3,5 - 4 ton arasında gerçekleşeceğini belirtiyor.
Geçen yıl 65 lira olan kilogram fiyatının bu yıl iki katına çıktığını belirten İpek, yem başta olmak üzere birçok kalemde maliyetlerin yükseldiğini bu sebeple fiyatta artışa gittiklerini de vurguluyor. İpek, bu yıl kilogram fiyatının 130 -150 TL arasında olacağını da söylüyor. Adet fiyatı ise 500 TL'den başlayarak bin TL'ye kadar çıkabiliyor. Dişi hindilerin 4-7 kilogram, erkek hindilerin ise 5-12 kilogram arasında olduğunu söyleyen İpek, canlı hindi alacaklara; "Hayvanın gösterişli, yüz renginin kırmızı, tüylerinin ise parlak ve hareketli olmasına dikkat etmeliler. Kesilmiş hindi alacaklar da güvenilir yerlerden alışveriş yapmalılar" önerisinde bulunuyor. Son olarak Kandıra hindisinin altı ayda yetiştiğini kaydeden İpek, yılda bir Aralık ayında satış yaptıklarını, şu sıralarda da piyasadan yoğun talep geldiğini belirtiyor.
17 BİN TON ÜRETECEK
Bolca Hindi, kapalı sistem sözleşmeli üreticilik sistemiyle canlı hayvan üretiyor. Canlı üretim 210 bin metrekarelik alanda, kesimhanede parçalama ve ambalajlama ise 27 bin metrekarelik alanda yapılıyor. Firma, üretim ve üretimden satışlar kategorisinde yüzde 30'luk bir pazar payına sahip. Her yılbaşında talepte mutlaka bir artış yakaladıklarını ifade eden Bolca Hindi Satış ve Pazarlama Müdürü Murat Yılmaz, üretim ve kapasiteyi en yükseğe çıkardıklarının altını çiziyor. Son bir ayda (Kasım 2022) 143 bin adet hindi kesimi yapmışlar. Bu yılki toplam hindi eti üretiminin yaklaşık 55 bin ton olmasını beklediklerini söyleyen Yılmaz, firma olarak yaklaşık 17 bin ton üretimi yakalayacaklarını, gelecek yıllarda ise üretimde yıllık yüzde 10 artış hedeflerini söylüyor. Bolca Hindi'nin ulusal, yerel, discount marketlerde satışı yapılıyor, ayrıca catering şirketlerine de dağıtılıyor. Firma, özellikle Ürdün ve Körfez ülkeleri başta olmak üzere Türk Cumhuriyetleri ve Afrika ülkelerine ihracat yapıyor. İç piyasadaki satış ve tüketim rakamlarının dış pazara göre daha yüksek bir seviyede olduğunu dile getiren Yılmaz, yeni yatırımcılara ise şunları söylüyor: "Şu anki ekonomik şartlarda canlı hayvan üretimi, sadece hindi değil tüm besi işleri; çok finans gerektirdiğinden bu işlerin biraz daha düşünerek ve hesap edilerek yapılmasında fayda var."
120 GÜNDE 24 BİN HİNDİ
Bolu'da hindi üreticiliği yapan Nejat Öztürk ise yetiştirdiği hindileri Bolca Hindi'nin entegre tesislerine gönderiyor. Öztürk, 25 bin metrekare arsa içindeki tesisinde dört ayda hindileri büyütüp gönderdiğini söyleyen Öztürk, toplam ortalama erkek-dişi ağırlığının 20 kilogram civarında olduğunu belirtiyor. Ortalama 24 bin hindi üreten Öztürk, dört aylık yetiştirme döneminde Bolca'ya verilen hindi miktarının ise 500 tona karşılık geldiğini söylüyor. Öztürk, bu büyüklükte bir tesisin kurulum maliyetinin 10 milyon TL civarında olduğunu vurguluyor.
HİNDİ SATIŞINDA YÜZDE 15'E YAKIN ARTIŞ BEKLİYORLAR
Sorularımız üzerine CarrefourSA yetkililerinin dergimize özel verdiği bilgilere göre, geçen yıl 23 bin adet hindi satışı gerçekleşmiş.. Bunun 15 bin 500 adedi bütün hindi, 7 bin 500 adedi ise yarım hindi olarak satılmış. Yetkililer bu yıl ise 18 bin 500 bütün, 8 bin adet de yarım hindi olmak üzere 26 bin 500 adet hindi satışı hedefliyor. Marketlerde ve Carrefoursa.com online marketlerde taze hindinin yanı sıra pişmiş hindi ve roaster piliç satışı da gerçekleşiyor. Kurum yetkilileri, 1 Aralık itibarıyla başladıkları pişmiş hindi satışlarında geçen yıl hem mağazalarda hem de e-ticaret kanallarında bin 700 adet pişmiş ürün satışı gerçekleştirdiklerini söylüyorlar. Hindi satışında fiyatlar, müşterilerin taleplerine göre de değişiklik gösteriyor. Doldurulmuş hindi set bin 299 TL, hindi but set 499 TL, kızarmış yarım hindi 799 TL ve roaster doldurulmuş piliç ise 499 TL'den satılıyor. Yetkililer, yılbaşı yemeklerinin vazgeçilmezi olan hindi satışlarında bir önceki yıla göre de yüzde 15'e yakın bir artış bekliyor ve tüketicinin hindi alırken dikkat etmesi gerektiği noktaları sıralıyor: "Eğer ambalajlı bir hindi alınıyorsa kişiler mutlaka üretim yeri, paketleme ve son kullanma tarihlerine dikkat etmeli. Yırtık, delinmiş ve hasarlı paketler alınmamalı. Hindide rahatsız edici bir koku varsa ve hindi etinin renginde bölgesel değişimler varsa yine o ürün alınmamalı. Hindinin doğru pişirilmesi de önemlidir. Bu yüzden özel pişirme torbası, pişirme termometresi ve tarif kitapçığı ile satışa sunulan hindilerde ürünlerin eksiksiz olarak pakette yer aldığına dikkat edilmelidir."
"TOPLAM BEYAZ ET ÜRETİMİNİN YÜZDE 2'Sİ HİNDİ ETİ"
Naci KAPLAN / Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği (BESD-BİR) Başkanı
Yıllık cirosu yaklaşık 5,5 milyar ABD Doları olan Türk beyaz et sektörü, doğrudan ve dolaylı olarak yaklaşık 3 milyon kişinin geçimine katkı sağlıyor. Beyaz et üretiminde dünyada 10'uncu sırada olan Türkiye'de, 2021'de bir önceki seneye göre yüzde 5 civarında artışla 2,3 milyon ton beyaz et üretildi. 2022'nin ilk dokuz ayında ise üretim, 1 milyon 800 bin tonu geçti. Bu rakamın yüzde 98'i tavuk eti, yüzde 2'si hindi eti. Dünya ticaretinde yedinci sırada yer alan ülkemiz beyaz et sektörü, 2021'de 632 bin ton ihracat gerçekleştirdi. 2022 'de ise bu rakamın 680 bin tonu geçeceği tahmin ediliyor. Türkiye'de kişi başı yıllık hindi eti tüketimi 560 gram ve maalesef yeterli düzeyde değil. AB ülkelerinde tüketim, altı-yedi kilogram civarında. Türkiye kanatlı eti sektörü, iç pazardaki tüm ihtiyaca rahatlıkla cevap veriyor. Kişi başı tüketim rakamı önümüzdeki dönem AB ülkeleri rakamlarına çıktığında da sektörün potansiyeli, gerek iç pazar gerekse dış ticarette her türlü ihtiyacı karşılayabilecek bir altyapıya sahip. Geçen yıl ülkemizde toplam 51 bin 301 ton hindi eti üretildi ve bunun 7 bin 709 tonu ihraç edildi. TÜİK'in en son açıkladığı kanatlı eti istatistiklerine göre 2022 ilk dokuz ayı hindi eti üretimi toplam 40 bin 800 ton oldu. Son iki yılda üretimdeki düşüşün sebebi, dünya tüketim talebini ve dolayısıyla dış ticaretini etkileyen pandemi. 2021 hindi eti ihracatı, 7 bin 709 ton oldu. Bu yılki ilk 10 aylık hindi eti ihracatı 6 bin ton civarında. Yılsonu tahminimiz ise 2021 ile aynı rakam çerçevesinde.
ÜRETİM VE HİNDİ ETİ TÜKETİMİNİN ARTIRILMASI HEDEFLENİYOR
Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği Başkanı (BESD-BİR) Naci Kaplan, hindi tüketimi konusunda tüketicinin eğitici ve yönlendirici çalışmalara teşvik edilmesi gerektiğini söylüyor. Dernek olarak hindi etinin de en az piliç eti kadar besleyici ve yüksek protein değerine sahip, düşük yağ içeren sağlıklı bir seçenek olduğunu anlatmak üzere çalıştıklarını belirtiyor. Kaplan, ülkemizde hindi eti tüketiminin belirtilen rakamlar çerçevesinde çok yetersiz olduğunu söyleyerek, "Önümüzdeki dönemde amacımız hindiyi süreklilik arz eden bir sürece dönüştürerek, üretimle birlikte hindi eti tüketimini de artırmayı hedefliyoruz" diyor.
"HİNDİ ETİ DAHA SIK TÜKETİLMELİ"
Prof. Dr. Vedat GÖRAL / Medipol Mega Üniversite Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü
Hindi, harika bir protein kaynağıdır. Vücuttaki, kemikleri, kasları, kıkırdakları, deriyi, kanı ve dokuları inşa etmek ve onarmak için protein kullanır. Protein bir makrobesindir, bu da vücudumuzun ona ihtiyacı olduğu anlamına gelir. Vücudumuz protein depolayamaz, bu yüzden her gün tüketmemiz gerekir. Bu nedenle hindi iyi bir seçenektir. Eğer derisini yemezseniz, birçok vitamin ve mineral açısından zengindir ve az yağlıdır. Hindi, kalp sağlığı için daha iyi bir seçim olabilir. Kilo vermekle ilgileniyorsanız, yağsız hindi de en düşük kalorili seçenektir. Tavuk, hem doymuş hem de çoklu doymamış kaloriler ve yağlar bakımından daha zengin iken, hindi ise protein ve kolesterol açısından zengindir. Hindi, ayrıca magnezyum, bakır, B12 vitamini ve folat gibi vitamin ve mineraller açısından daha boldur. Selenyum, çinko, fosfor ve demir açısından faydalı olan hindi eti, tiroid fonksiyonunu, bağışıklığı, kemik sağlığını ve enerji üretimini desteklemek için faydalı bir katkı sağlar. Bacak ve but gibi etin daha koyu kesimleri, demir gibi belirli mineraller açısından daha zengindir. Bu nedenle de hindi eti daha sık tüketilmelidir. Ayrıca kırmızı ete alerjisi olanlar, hindi etini tüketmelidir. Buzdolabında saklanan pişmiş hindinin, üç-dört gün içinde kullanılmasını önerilmektedir.
