TALHA APAK Gelir Vergisi Kanunu'nda düzenlenen engellilik indirimi uygulaması ile engelli ücretli, bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan ücretli, engelli serbest meslek erbabı, bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan serbest meslek erbabı, gelir vergisi matrahlarının hesaplanmasında engellilik indiriminden yararlanabilmektedir. Diğer taraftan, ilgili mevzuatta yapılan düzenlemeler ile yurtiçinden satın alma veya yurtdışından ithal edilmek suretiyle engelliler tarafından edinilen motorlu taşıtlar için bazı şartlarla vergi avantajları sağlanmıştır. Ayrıca Emlak Vergisi Kanunu'na göre tek meskeni olan malul ve engellilere indirimli vergi oranı uygulanmaktadır.
ENGELLİLİK İNDİRİMİ NEDİR?
Gelir Vergisi Kanunu'na göre; çalışma gücünün asgari yüzde 80'ini kaybetmiş bulunanlar birinci derece engelli, asgari yüzde 60'ını kaybetmiş bulunanlar ikinci derece engelli, asgari yüzde 40'ını kaybetmiş bulunanlar ise üçüncü derece engelli sayılmaktadırlar. Buna göre, engellilik indirimi, çalışma gücü kaybolanların ücret ve/veya kazançlarına, girecekleri derecelere göre belirlenen miktarda indirimin uygulanmasıdır.
Yetkili hastanelerce düzenlenen ve Merkez Sağlık Kuruluşunca değerlendirilerek çalışma gücünün asgari yüzde 40'ını kaybetmiş olduğu karara bağlanan "engelli sağlık kurulu raporları" vergi indirimi uygulamasında dikkate alınmaktadır. Öte yandan; işe girmek, engelli kimlik kartı almak, sosyal yardımlardan faydalanmak gibi değişik amaçlarla alınan ve Merkez Sağlık Kurulunca değerlendirilmemiş engelli sağlık kurulu raporlarına istinaden engellilik indiriminden yararlanılması mümkün değildir.
ENGELLİLERE TANINAN VERGİSEL AVANTAJLAR
a) Gelir Vergisi Kanunu'na göre: 2022 yılı aylık ve yıllık engellilik indirimi tutarları ve sağlanan vergi avantajları aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
b) Diğer vergisel avantajlar:
Gümrük vergisinde ve yurtiçinden alınan taşıtlarda sağlanan özel tüketim vergisi avantajı: Gümrük Vergisi Kanunu'nun 167'nci maddesi gereği, malul ve engellilerin kullanımına mahsus eşyanın gümrük vergilerinden muaf olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, engellilik derecesi yüzde 90 veya daha fazla olan malul veya engelliler tarafından beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere yurtiçinden alınan taşıtların ilk iktisabı ÖTV'den müstesnadır.
Katma değer vergisinde sağlanan vergi avantajı: 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'na göre, engellilerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programlarının teslimi KDV'den istisnadır.
Emlak vergisinde sağlanan vergi avantajları: Malul ve engellilere vergi açısından sağlanan imkânlardan biri de emlak vergisinde uygulanmaya başlanan indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasıdır. Emlak Vergisi Kanunu'na göre; Türkiye sınırları içinde brüt 200 m2''yi geçmeyen tek meskene veya tek meskende hisseye sahip olan (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) engelliler, indirimli bina vergisi oranı (sıfır) uygulamasından yararlanarak emlak vergisi ödemeyeceklerdir.
Motorlu taşıtlar vergisi istisnası: Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu'nda, engellilik dereceleri yüzde 90 ve daha fazla olan malul ve engellilerin adlarına kayıtlı taşıtlar ile diğer malul ve engellilerin, bu durumlarına uygun hale getirilmiş özel tertibatlı taşıtların motorlu taşıtlar vergisinden istisna olduğu belirtilmiştir.
Engelli vatandaşların içinde bulunduğu zor koşulların giderilmesine katkıda bulunmak, sosyal ve ekonomik hayata katılımlarını kolaylaştırmak amacıyla vergi mevzuatında çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamda daha önce www.gib.gov.tr sitesinde yayınlanmış olan "Engelliler İçin Vergi Rehberi" güncellenerek kullanıma sunulmuştur.
