Rusların muhteşem dönüşü
PARA ARAŞTIRMA/ ÖZBEY MEN Rusya, Türk firmaları için çok önemli bir pazar. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği'nin dağılmasından sonra birçok Türk firmanın yatırım yaptığı, binlerce girişimcinin iş yeri kurduğu bu ülke, Türk iş insanları için önemini hiç kaybetti. Öyle ki 2015 yılında yaşanan "uçak krizi" sonrası ekonomik ve siyasi ilişkiler bir ara girilse de son günlerdeki gelişmelere bakılırsa köklü ilişkiler yeniden rayına giriyor.
Rusya pazarı elbette genel olarak Türkiye ekonomisi için vazgeçilmez özellikte ancak Laleli piyasası için çok daha hayati bir öneme sahip. Birlerce firmanın faaliyet gösterdiği bu bölge her ne kadar Afrika'dan Ortadoğu'ya birçok ülkeye ihracat yapsa da Rusya ile Laleli adeta etle tırnak gibi. İşte Laleli için bu derece öneme sahip Rusya pazarı, son günlerde yeniden hareketlenmeye başladı. Nitekim uçak krizi sonrası bölgede azalan Rus müşterilerin sayısı her geçen gün artıyor. Bunda elbette Rusya-Ukrayna savaşı sonrası Avrupa ülkeleri ve ABD'nin Rusya'ya ambargo uygulamasının da büyük etkisi var. Bu ülkelerden alım yapamayan Rus firmalar yeniden Türkiye'ye yönelmiş durumda. Bunların arasında Laleli'ye ilk kez yolu düşenler var. Yüzlerce yeni Rus firmanın Laleli esnafına deneme siparişleri geçtiği görülüyor. Tabii yüzü gülen sadece Laleli esnafı değil. Mobilyadan otomotiv yan sanayine hemen her türlü ürün üreticisi gelişmelerden son derece memnun.
"ÇOK CİDDİ ARTIŞ GÖZLEMLİYORUZ"
Dosso Dossi Holding'in Laleli'de dört mağazası var. Bu mağazalarda kadın, erkek, çocuk ve ayakkabı ürünleri satılıyor. Dosso Dossi Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hikmet Eraslan, sezonun açılmasıyla birlikte Rusların alışveriş için Laleli'ye gelmeye başladıklarını belirtiyor. Uçak krizinden önceki döneme dönüleceğine hatta ticarette o dönemin de üzerine çıkılacağına inandığını söyleyen Eraslan, "Savaş öncesi dolar-ruble kurunun 74 seviyelerinde iken şu anda 60'lar seviyesinde olması, rublenin alım gücünün artması, pandemi dolayısı ile Çin'in gümrük kapılarını açmaması, Ruslar'ın ve Türk Cumhuriyetleri vatandaşlarının alımlarının büyük kısmını tekrar Türkiye (Laleli) pazarına kaydırmalarına sebep oldu" diyor.
Rusların Laleli'ye gelmedikleri dönemlerde ticarette bir gerilemenin olduğunu kaydeden Eraslan, o dönemde başta Özbekistan ve Kazakistan olmak üzere diğer pazarlara ağırlık verdiklerini, diğer taraftan Ruble'de sabit kur uygulayarak Rus müşterilerin online üzerinden alışveriş yapmalarına imkân sağladıklarını, böylece satışlardaki düşüşleri telafi etme yoluna gittiklerini dile getiriyor. Eraslan, konuşmasını şöyle sürdürüyor:
"Amerika ve Avrupa'nın Rusya'ya ambargo uygulaması, Rusya'nın tekstil ihtiyacını karşılayacak başka seçeneğinin kalmaması, Ruslar'ın zaten çalıştıkları, kalitesini bildikleri ve güvendikleri markaların ürünlerini Laleli'den almak için tekrardan gelmeye başlamalarına sebep oldu. Sezonun yeni açılmış olmasına rağmen eskiden olduğu gibi hatta daha iyi olacağını düşünmemize sebep olan bir artış gözlemliyoruz. Haziran ayında yapmış olduğumuz fuarda da bunun etkilerini gördük. Önceki fuarlarımızdan daha çok müşteri ve sipariş almamız bizi önümüzdeki sezonlar için umutlandırdı."
"YOĞUN BİR TELEFON TRAFİĞİ VAR"
Kadın hazır giyim üretimi yapan Laleli merkezli La chere firmasının sahibi Hasan Bulut, Avrupalı firmaların Rus şirketlere ambargo uygulamasından dolayı Rusya'dan Türkiye'ye büyük bir yönelme olduğunu belirtiyor. Rus firmaların Türkiye'den her türlü ürün almak istediklerini söyleyen Bulut, Rus firmalarla Türk şirketler arasında şu anda yoğun bir telefon trafiğinin yaşandığına dikkat çekiyor. Rus firmaların lastikten motor yağına, mobilyadan otomotiv yedek parçalarına kadar her türlü ürün aradıklarını ifade eden Bulut, sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Hazır giyim sektöründe faaliyet gösteren Rus firmaların yüzde 95'i bu işe Laleli'den ürün alarak başlamıştır. Başlangıcı Laleli olmayan Rus hazır giyimci tanımıyorum. Bu firmaların bir kısmı Avrupa'dan da alım yapıyor. Oradan aldıkları ürünler ayaklarına kadar geliyordu. Fakat ambargodan dolayı artık oradan alamıyorlar. Şu anda Türkiye'ye deneme siparişleri veriyorlar. Benim bir hazır giyim müşterimin Türkiye'den aylık 1.5 milyon euro tutarında oto yedek parçası almaya başladığını duydum. Bu deneme siparişi. Aslında o firmanın aylık 5-6 milyon euroluk kapasitesi var. Rus firmalar şu anda Türkiye'de araştırma yapıyorlar. Çünkü Türkiye'den kaliteli ürünü uygun fiyata ve zamanında alabiliyorlar."
Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan savaşın ilk dönemlerinde Rus ve Ukraynalı müşterilerin Laleli'den çekilmesi nedeniyle piyasaya bir süre durgunluk yaşandığını dile getiren Bulut, o dönemde Afrika, Ortadoğu ve Balkan ülkelerinden gelen müşterilere satış yaptıklarını da sözlerine ekledi.
VİZE MUAFİYETİ İSTİYORUZ"
Laleli merkezli bir başka kadın hazır giyim firması Fimka Yönetim Kurulu Başkanı Barış Köseliören de Rusya ve Ukrayna savaşından sonra özellikle Avrupa markalarının Rusya'ya uyguladıkları ambargodan dolayı Laleli'ye Rusya'dan ticari anlamda gelen müşteri sayısında gözle görülür bir artış olduğuna işaret ediyor. Özellikle son dönemlerde siparişlerde ciddi artışların olduğunu vurgulayan Köseliören, "Rusya-Ukrayna savaşından sonra Avrupalı ve Amerikalı uluslararası markalarının Rusya'nın savaştaki pozisyonuyla alakalı mağazalarını kapatma gibi bir durum söz konusu oldu. Bu da ister istemez oradaki satıcı konumunda olan perakendecileri ve toptan iş yapan KOBİ'leri tekrar Laleli'ye yöneltti. Şu anda tekrar Laleli'ye akın var. Laleli sadece Rusya'ya çalışan bir piyasa değil dünyanın tek Açık Hava Alışveriş Merkezi. İçerisinde çok farklı sektörleri barındırıyor. Bu yüzden çok farklı ülkelerle çok ciddi derecede ticaret yapılıyor. Bu sürecin iyi yönetilmesi lazım. Devletimizin izlediği politika bence çok önemli ve çok değerli. Hem Rusya'dan hem de Ukrayna'dan vazgeçmeyerek kendi ticaretini, ihracatını ekonomik anlamda artırmaya yönelik politika söz konusu, ama bunun yanında Rusya ile ilgili çok acil bir vize muafiyeti istiyoruz. Türk vatandaşlarına uygulanan vizelerin kaldırılmasını talep ediyoruz. Hem vize muafiyeti hem de Rusya'da veya Türkiye'de Ruble ve TL üzerinden ticaretin önü açılırsa ihracatın daha da artacağına inanıyorum" diyor.
İLK KEZ GELENLER VAR
Ev tekstili sektöründe Çorlu'da üretim yapan Süper Tekstil'in Laleli'de de bir mağazası var. Firmanın Rusya'da da 1996 yılından bu yana showroom'u bulunuyor. Bölgedeki diğer firmalar gibi Süper Tekstil'in de en önemli müşterilerini Ruslar oluşturuyor. Süper Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Yasubuga, Rusya-Ukrayna savaşından sonra Rusların Laleli'de yoğunlaşmaya başladıklarını belirtiyor. Türkiye'yi bilen, daha önce sürekli alışveriş yapanların dışında ilk kez bu bölgeden alışveriş yapan Rusların da olduğunu vurgulayan Yasubuga, "Avrupa'nın Rusya'ya ambargo uygulaması nedeniyle ürün temininde sorun yaşayan, daha önce hiç Türkiye'den alım yapmamış olanlar bile buraya yöneldi" diyor.
Rusya-Ukrayna savaşının ilk günlerinde Ruble'nin dolar karşısında tarihi değer kaybıyla ticaretin neredeyse durma noktasına geldiğini hatırlatan Yasubuga, sözlerine şöyle devam ediyor:
"Mart sonlarına doğru kurun aşağıya doğru seyir alması, hatta temmuz başında bir doların 50 rubleye kadar inmesi Rusya'nın ithalatında çok büyük patlamaya yol açtı. Dolayısıyla Türkiye'nin Rusya'ya ihracatı da arttı. Rusya 1990'ların başından beri özellikle hazır giyim, deri mamulleri ve ev tekstili ürünlerini Türkiye'den alıyor. Rusya Laleli için çok büyük pazar olduğu gibi, Laleli de Ruslar için çok önemli bir alım bölgesi."
"DÖNÜŞLER ARTARAK DEVAM EDECEK"
Gıyasettin EYYÜPKOCA / Laleli Sanayici ve İşinsanları Derneği (LASİAD) Başkanı
Rusya-Ukrayna arasında doğan gerginlik sonrası Avrupa ülkelerinin uyguladığı yaptırımlar ve Rusya'nın sergilediği duruş çerçevesinde Türkiye ile olan ticari ilişkilerin daha yoğun hale geleceğini öngörüyoruz. Son dönemde Laleli piyasasında Rusların tekrar aktif olarak bulunduğunu söyleyebiliriz. Rus alıcıların Türkiye'ye gelmemesi, tabii ki piyasamızı etkilemişti. Lakin Laleli piyasası, çok farklı coğrafyalara da ticaret yapan bir bölge, bu sebeple farklı bölgelerden aldığı ticaret hacmiyle bir nebze olsa kayıpları telafi edebildi diyebiliriz. Rusya'da halihazırda birçok yerleşik faaliyeti olan ve mağaza sahibi Türk firması mevcut. Bu firmaların savaş öncesinde de büyüme oranları oldukça yüksekti, savaş ile beraber uygulanan ticari yaptırımlar sonrası bu firmaların büyüme eğilimlerinin artarak devam ettiğini gözlemliyoruz. Laleli pazarı için Rus müşteri vazgeçilmez olduğu gibi Rus müşteriler için de Laleli vazgeçilmez. Alışkanlıkları ve iş disiplinleri Laleli'yi tanıyor, dönüşler artarak devam edecektir. Laleli piyasası için ticaret hiçbir zaman durmadı ve gelecek dönemlerde satışlarda artışları gözlemleyeceğimizi düşünüyoruz. Ağustos ayında sezonun açılmasıyla birlikte bu satışların artışlarının daha fazla yansıyacağını düşünüyoruz. Laleli ticaretinin yüzde 50'si neredeyse Rusya'ya, bu sebepledir ki Laleli esnafı için Rusya vazgeçilmez bir ticari ortak ve çok büyük öneme sahip. Bu önemli pazar içerisinde daha büyük paya sahip olabilmek adına alınan karar ve kurulan ilişkilerin önemi bizim için daha fazla dikkat ve hassasiyet gerektirmektedir.
"CİDDİ ALICILARLA GÖRÜŞME HALİNDEYİZ"
Cihat ŞAHİN / Kilim Mobilya Genel Müdürü
Rusya'ya yaklaşık 2015 yılından beri ihracatımız bulunuyor. Firmamızın Rusya'ya ihracatında özel durumlardan kaynaklı herhangi bir ani artış olmadı. Sadece geçtiğimiz yıllara göre şu anda Rusya'dan daha fazla talep alıyoruz ve bunları değerlendirme sürecindeyiz. Ayrıca gelen bu talepler doğrultusunda kasım ayında Moskova'da gerçekleştirilecek Moskova Mebel Mobilya Fuarı'na katılım için görüşmelerimizi sürdürüyoruz. Rusya'dan ciddi alıcılar ile görüşme halindeyiz. Mevcut jeopolitik bölgeler içinde değerlendirdiğimizde üretim ağı olarak en güçlü ülke Türkiye. Rusya normalde ağırlıklı olarak Çin ve İtalya'dan mobilya ihracatı yapıyordu. Savaş sonrası süreçte özellikle AB ülkelerinin yapmış olduğu ambargo sonrasında Rusya Türkiye'ye yönelecektir. Bununla beraber yaklaşık 145 milyon nüfusa sahip bir ülkenin talebi de fazla olacağı için bu pazarın talebini karşılamak Türkiye için büyük fırsat olacak. Bundan dolayı Rusya pazarı, ileriye dönük olarak geçen yıllara göre daha fazla önem kazandı. Rusya'yı üretim anlamında besleyecek Belarus, Azerbaycan ve Kazakistan gibi ülkeler olmasına rağmen bu talebi karşılayabilecekleri yeterli üretim üssünün bulunmaması ve yeterli know-how'a sahip olmamaları da pazarın bize yönelmesine sebep olacak.