PARA ARAŞTIRMA/ MERVE YILMAZ GERGİN Kadın ya da erkek çoğu kişi, 40'lı yaşlara geldiğinde göz sağlığında birtakım sorunlar yaşıyor. Bunlardan biri de katarakt. Belirli bir yaş sonrası ortaya çıkan katarakt, öncelikle kişinin uzak görmesini, zaman içinde de yakın görmesini kısıtlar hale geliyor. Bu gibi durumlarda ise gözlük takmak istemeyen hastalara hem uzak hem yakın gözlük kullanımını ortadan kaldıran "akıllı lensler" öneriliyor. İğnesiz ve dikişsiz uygulanan multifokal lens (akıllı lens) cerrahisinden; uzak ve yakın görmesi bozuk hastalar, ömürlük yararlanabiliyor. İşlem süresi 15-20 dakika arasında gerçekleşiyor ve hastaneler yılda binlerce hastaya bu işlemi uyguluyor. Talep çok fazla. Hem yurt içinden hem de yurt dışından gelen hasta sayısı çok. Özellikle Almanya, İngiltere gibi Avrupa ülkelerinin yanı sıra Arap ülkelerinden hastalar da bu işleme rağbet gösteriyor. Uzmanlar, bu operasyonu optik yapıları gereği çok yakın çalışan saat tamircisi, kuyumcu ve uzun yol şoförlerine önermediklerini dile getiriyorlar.
Fiyatların 8 bin-40 bin TL arasında değiştiği ve döviz kurundan oldukça etkilenen bu lenslerin üretiminin başında ise Amerikan Alcon ve Alman Zeiss firmaları geliyor. Ayrıca ülkemizde de VSY başta olmak üzere birkaç firma var, ama sayıları henüz yeterli düzeyde değil. Piyasada, daha çok akıllı lens üreten firmaya ihtiyaç bulunuyor. Rağbeti bu kadar fazla olan bir ürünün üretimi için, Türkiye pazarı fırsatlar sunuyor.
"İLGİ ÇIĞ GİBİ BÜYÜYOR"
Akıllı lens denilen multifokal (çok odaklı) lensler, üzerlerinde barındırdıkları birden fazla kırıcılık gücü sayesinde hem yakındaki hem de uzaktaki cisimlerin görüntülerini, aynı anda görme merkezine iletiyorlar. Bu sayede hasta ek bir gözlük kullanmadan yakını ve uzağı görebiliyor. Akıllı lenslerin öncelikle kataraktı bulunan hastalarda kullanıldığının bilgisini paylaşan Medicana International İzmir Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Gökhan Kerci, uzak ve yakın görmesi bozuk hastalarda da hastanın isteğine bağlı olarak uygulanabileceğini ifade ediyor. Ürünlerin fiyatları ise farklı marka, model hatta döviz kurlarına bağlı olarak değişiyor. Tek göz için minimum 8 bin TL'den başlayan fiyatlar, 20 bin TL'ye kadar değişebiliyor. Lenslerin ömürlük kullanıldığını söyleyen Kerci, akıllı lenslerin önemli bir problem olmadan çıkartılmayacağını, çıkartılmak istense de tecrübeli cerrahlar tarafından yapılması gerektiğini hatırlatıyor. Operasyonun 10-15 dakika sürdüğünü dile getiren Kerci, akıllı lenslerin bilinen en önemli yan etkilerinin etki mekanizmalarından kaynaklandığını söylüyor ve "Çok odaklı olmaları nedeniyle iki ayrı görüntüyü aynı anda görme merkezine ilettikleri için aslında baktığınız objenin hemen üzerinde hafif bir gölgelenme mevcuttur. Nörolojik olarak (beynimiz) zamanla bu görüntüye alışır. Bu durum özellikle gece ve araba kullanırken araçların farlarında glare (kamaşma) ve halo (gölge halkalar) oluşturuyor. Bu durum altı aya kadar uzayabilir" diyor. Hastane yılda 15 bin kişiye bu işlemi uyguluyor. Yurt dışından gelen hastaların büyük çoğunluğunu ise Almanya, İngiltere, Avrupa ve Arap ülkeleri oluşturuyor. Hiçbir şekilde SGK ve özel sektörün bu operasyonu karşılamadığını da sözlerine ekleyen Kerci, son zamanlarda akıllı lenslere olan ilginin çığ gibi büyüdüğünü söylüyor ve sözlerini şöyle tamamlıyor:
"Ülkemizin göz hekimlerinin cerrahi tecrübelerinin ortalama Avrupa hekimlerinden daha üst düzeyde olması nedeniyle (komplikasyonu kaldırmayan bu cerrahi) daha sık uygulanıyor. Bununla beraber yanlış bilenen bir nokta da bu lenslerin herkese uygulanabileceği konusudur. Bu lensler herkese uygulanamaz. Özellikle sarı nokta hastalığı bulunanlara, gözünde şeker hastalığına ait bozukluğu (diyabetik retinopati) bulunanlara, Glokom (göz tansiyonu) hastalarına, göz tembelliği bulunanlara, görme merkezi ve göz bebeği merkezi arasında büyük fark olan (kappa açısı büyük olan) hastalara, epiretinal membran (göz zarı) veya maküler hol (delik) gibi maküla hastalıklarında uygulanamaz."
AYNI GÜN TABURCU OLUNUYOR
Multifokal lensler (akıllı lensler), katarakt ameliyatlarında uygun bulunan hastalarda kullanılıyor. Bu lensleri tercih eden hastalar, gözlük kullanmadan uzak ve yakındaki işlerini rahatlıkla gerçekleştirebiliyor. İğnesiz ve dikişsiz uygulanan multifokal lens cerrahisinden astigmatı olan hastalar da yararlanabiliyor. Operasyon 20-30 dakika arasında değişiyor ve bir sorun oluşmazsa aynı gün taburcu olunabiliyor. Ameliyat sonrası ilk beş gün ise göze su temasından kaçınmak gerekiyor. Multifokal lenslerin genelde 45 yaş üstü katarakt hastalarına uygulanabilen bir yöntem olduğunu ifade eden Memorial Şişli Hastanesi Göz Merkezi'nden Prof. Dr. Abdullah Özkaya, bu lenslerin hayat boyu gözde kaldığının bilgisini paylaşıyor. Özkaya, akıllı lenslerin uygun göze uygulanmadığı takdirde görme kalitesinin düşeceğini, gece göz kamaşması olacağını ve buna benzer bazı sorunların ortaya çıkacağını da belirtiyor. Yine göz merceği zayıf olan ve sarı nokta hastalığı bulunan kişilerde de bu lenslerin uygulanmayacağını vurgulayan Özkaya, tüm bu nedenlerle akıllı lenslerin tecrübeli cerrahlar tarafından yapılması gerektiğinin de altını çiziyor. Şeker hastalığı olan hastalarda ise ameliyatın endokrin uzmanlarıyla ortak görüş alarak planlanması gerektiği görüşünü savunan Özkaya, bu operasyonun optik yapıları gereği çok yakın çalışan saat tamircisi, kuyumcu ve uzun yol şoförlerine de önermediklerini sözlerine ekliyor. Multifokal lenslerin esas performanslarını göz-beyin uyumunun gelişmeye başladığı ve yara iyileşmesinin tam olarak oturduğu birinci aydan itibaren göstermeye başladığını da söyleyen Özkaya, sonuç olarak hastanın beklentileri net olarak anlaşıldığında ve uygun hastalar seçildiğinde multifokal lens cerrahilerinin yüz güldürücü sonuçlar verdiğini kaydediyor.
AĞRISIZ BİR İŞLEM
Katarakt; göz bebeğinin arkasında yer alan göz merceğinin (lensinin) saydamlığını kaybetmesine deniyor ve tek tedavisi ise cerrahi işlem. Katarakt cerrahisinde tüm dünyada en yaygın olarak kullanılan modern yöntem, kataraktın fakoemülsifikasyon tekniğiyle yaklaşık 2 milimetrelik minik bir kesiden temizlenmesi ve yerine yapay mercek 'implante' edilmesiyle gerçekleşiyor. Akıllı lenslerin ameliyat sonrası gözlükten bağımsız yaşamak isteyen hastalar arasında oldukça popüler bir işlem olduğunu belirten Medipol Mega Üniversite Hastanesi Göz Hastalıkları Dr. Öğr. Üyesi Sezer Hacıağaoğlu da bu ameliyatta implante edilen merceğin çok odaklı seçilmesinin hastayı yaşam boyu gözlükten kurtaracağını söylüyor. Operasyon sırasında kişinin ağrı ve acı hissetmediğini söyleyen Hacıağaoğlu, bu işlemin 10-15 dakika arasında sürdüğünü ve iki gözün operasyonunun farklı günlerde yapıldığını vurguluyor. Akıllı merceklerin, operasyon sonrası erken dönemde hastalarda birtakım şikayetlere yol açabileceğini de belirten Hacıağaoğlu, "Bu şikayetler arasında ışık hassasiyeti, ışıklarda parlama, yansıma sayılabilir. Sıklıkla erken dönemde görülen bu hassasiyet nöroadaptasyon dediğimiz hasta uyumu sonrasında birkaç ay içerisinde azalmakta veya kaybolmaktadır" diyor.
"ÖMÜRLÜK KULLANILABİLİR"
Op. Dr. Murat ÜN / Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
Çok eskiden sadece bu lenslerle uzak düzeltme yaparken yakın için gözlük yazıyorduk. Bu son kuşak merceklerle artık kataraktı, mevcut hastalarımızın uzak, yakın, astigmat sorunlarından kurtarıp gözlüksüz bırakabiliyoruz. Uzak veya yakın sorunu olan hastalar yerine, uzak ve yakın beraber sorunu olan hastaları tercih ediyoruz. Bu da genellikle 40 yaş sonrası yakın görme bozukluğu olan hastaları kapsıyor. Lensler en basit fiyatlarla 15-40 bin TL arasında değişiyor ve bu lenslerin satışları, döviz kurları üstünden olduğu için değişkenlik gösterebiliyor. Lenslerin kesinlikle değiştirilmesine ihtiyaç yoktur. Yarılanma ömrü dediğimiz lenslerin bozulma süresi, 100 yıl olduğu için hiçbir şekilde değiştirmeye ihtiyaç olmayacaktır. Detaylı bir göz muayenesi sonucu ve özellikli testler sonucunda kime hangi lens, hangi özelliklerde olduğu tespit edilerek uyguluyoruz. İki gözü aynı anda yapmamayı tercih ediyoruz. Çünkü en çok korktuğumuz şey olan göz içi enfeksiyon oluşacak olursa birbirine bulaştırmamak gerek. Bu sebeple genelde uygulamayı iki-üç gün arayla yapmayı tercih ediyoruz. Ameliyat sonrası da hastalarımız, bir ay boyunca azalan dozlarda damla kullanıyorlar. Gelişen teknoloji ve hasta memnuniyetinin bununla paralel olarak artmasıyla beraber uzak yakın gözlük kullanan hastalarımızın yoğun talebiyle karşılaşıyoruz. Ancak unutmamak gerekir ki her hastaya, her göze uygun demek değil bu. Mutlaka öncesinde bir göz hekimi tarafından detaylıca muayene edilip, ameliyat sonrası ne istiyorsunuz, özel ihtiyaçlarınız, hobileriniz göz önünde bulundurularak bir tercih yapılmalıdır.
