Çiftçiye yapılacak desteklerin listesi
HÜLYA GENÇ SERTKAYA Tarımsal destek bütçesi 2022'de 25.8 milyar TL olacak. Destek ödemelerinde 7.6 milyar TL hayvancılığa, 3.1 milyar TL mazota, 1.9 milyar TL tarım sigortası destek hizmetlerine aktarılacak. 2022'de gübre destekleri, tüm ürünlerde yüzde 100 artırılacak.
Üreticiye 2022 yılında 25 milyar 834 milyon TL tarımsal destek ödemesi yapılacak. Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'na göre 2022 yılı tarımsal destekleme bütçesinde en fazla artış öngörülen destek kalemleri; alan bazlı destekler arasında olan mazot desteği, arz açığı bulunan ürünlere yapılan fark (prim) ödemesi desteği ve iklim değişikliğinin yarattığı zararların karşılanması noktasında tarım sigortası destekleme hizmetleri oldu. Yüzde 3.4 artışla 7.6 milyar TL'ye çıkarılan hayvancılık destek ödemeleri ise toplam destek bütçesinden yüzde 29.5 ile aslan payını aldı. 2022'de tarımsal desteklemelerin bütçe içindeki payı, yüzde 1.5 olarak hesaplandı. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, bu yıl hasat edilen buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için gübre desteklerini yüzde 25, 2022 üretim yılı için de hububat dahil tüm ürünlerde gübre desteklerini yüzde 100 artırarak ödeyeceklerini, 2022 üretim yılı için sertifikalı tohum kullanım desteğini buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale ve çeltik için yüzde 50 artışla dekar başına 24 TL'ye çıkardıklarını açıkladı. Pakdemirli, "Üreticilerimiz ve yetiştiricilerimiz, maliyetlerindeki artıştan endişe etmesin, gönülleri ferah olsun, onlar ekip biçmeye devam etsin" çağrısında bulundu.
TARIMA AYRILAN KAYNAK ARTIRILDI
2022 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'na göre tarımsal destekleme bütçesi 2022'de, On Birinci Kalkınma Planı hedefleriyle uyumlu olarak bir önceki yıla göre yüzde 12.5 artışla 25 milyar 834 milyon TL olarak belirlendi. Tarımsal destek bütçesi 2020'de bir önceki yıla kıyasla yüzde 29.4 artışla 21.94 milyar TL'ye, 2021'de yüzde 4.7 artışla 22.97 milyar TL'ye çıkarılmıştı. 25.8 milyar TL'lik tarımsal destek bütçesi büyüklüğü ile birlikte 2022 yılı merkezi yönetim bütçesinden tarıma ayrılan kaynak 57.6 milyar TL'ye çıkarıldı. Bu kapsamda; bütçeden 2022'de tarım sektörü yatırım ödenekleri için 16.3 milyar TL, tarımsal kredi sübvansiyonu, müdahale alımları, tarımsal KİT'lerin finansmanı ve ihracat destekleri için 15.5 milyar TL kaynak ayrılıyor. 2022'de tarımsal sulama yatırım ödeneğinin bir önceki yıla göre yüzde 39 artışla 12.5 milyar TL'ye yükseltilmesi öngörülüyor.
MAZOT DESTEĞİNE YÜZDE 14.1 ARTIŞ
Program'a göre 2022'de alan bazlı tarımsal destek ödemelerine 2021'e göre yüzde 23.8 artışla 7.3 milyar TL kaynak ayrıldı. Destekleme bütçesinde alan bazlı desteğin payı 2021'e göre 2.6 puan artışla yüzde 28.3 oldu. 2022'de mazot desteği için bütçeye yüzde 14.1 artışla 3 milyar 107 milyon TL kaynak aktarılması öngörüldü. Mazot desteğinin destekleme bütçesindeki payı yüzde 11.9'dan yüzde 12'ye çıkarıldı. Bakan Pakdemirli, yaptığı bir açıklamada mazot desteğini her üretim yılı için maliyetinin ortalama yüzde 50'si olacak şekilde ödemeye devam edeceklerinin altını çizmişti.
Programa göre alan bazlı tarımsal destek ödemeleri kapsamında olan fındık destek ödemeleri desteği 2022'de yıllık bazda yüzde 0.1 artışla 860 milyon TL'ye çıkarılırken, sertifikalı tohum ve fidan kullanımı desteği yüzde 8 artışla 418 milyon TL'ye yükseltildi. Geçen hafta tarımsal desteklere ilişkin açıklama yapan Bakan Pakdemirli, 2022 üretim yılı için 'sertifikalı tohum kullanım desteğini' buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale ve çeltik için yüzde 50 artışla dekara 24 TL'ye çıkardıklarını kaydetti. Pakdemirli, tarımsal ürünlerde ve girdilerde küresel bazda yaşanan artışlar dikkate alınarak, 2021 yılı başında sertifikalı tohum desteklerinin hububatta yüzde 88 ile yüzde 166 oranında artırıldığını hatırlattı.
GÜBREYE 1.6 MİLYAR TL AYRILDI
2022 yılı için bütçeden gübre desteği için ayrılacak kaynak 1 milyar 599 milyon TL olarak belirlendi. Geçen hafta tarımsal desteklere ilişkin açıklama yapan Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, bu yıl hasat edilen buğday, arpa, çavdar, yulaf ve tritikale için 'gübre' desteklerini yüzde 25 artırarak ödeyeceklerini belirterek, şunları kaydetti:
"2022 üretim yılı için de hububat dahil tüm ürünlerde gübre desteklerini yüzde 100 artırarak ödeyeceğiz. Buğday, arpa, çavdar, tritikale ve yulaf için 16 TL olan gübre desteğini 2021 yılı üretimi için dekara 20 TL, 2022 üretim yılı için de dekara 32 TL olarak ödeyeceğiz. Diğer ürünlerde ise gübre desteklerini 2021 üretim yılı için dekara 8 TL, 2022 üretim yılı için de dekara 16 TL olarak ödeyeceğiz."
Bilindiği üzere artan gübre fiyatları karşısında mevcut gübre destekleri 5 Mart 2021'de Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararı ile yüzde 100 artırılmıştı. Hububatta (buğday, arpa, çavdar, yulaf, tritikale) dekara 8 TL olan gübre desteği 16 TL'ye, diğer ürünlerde dekara 4 TL olan gübre desteği 8 TL'ye çıkarılmıştı. Gübre desteklerinde yapılan yüzde 100 sonrası ödemeler 2020 yılı üretimini kapsayacak şekilde hesaplanarak, çiftçinin kaynağa en çok ihtiyaç duyduğu ilkbahar döneminde hesaplara aktarılmıştı.
2018'den itibaren başvurunun alınmadığı, geçen sene son ödemelerin gerçekleştirildiği Çevre Amaçlı Tarım Arazileri Koruma (ÇATAK) Destek Programı kapsamında ise 2022 bütçesinden destek öngörülmedi. Bütçeden ÇATAK kapsamında 2020'de 150 milyon TL, 2021'de 7 milyon TL destek aktarılmıştı. Bu arada "verim kaybı" desteği adı altında ise 2022'de 1 milyar TL'lik destek bütçesi konuldu.
HAYVANCILIĞA 7.6 MİLYAR TL
Hayvancılık destek ödemelerine 2022'de 2021 yılına göre yüzde 3.4 artışla 7 milyar 620 milyon TL kaynak ayrıldı. Hayvancılık destek ödemelerinin toplam destek bütçesi içindeki payı 2.6 puan azalışla yüzde 29.5 oldu. Hayvancılık destek ödemesi 2020'de 7.86 milyar TL, 2021'de 7.37 milyar TL düzeyindeydi.
Kırsal kalkınma amaçlı tarımsal desteklemeler çerçevesinde 2022'de 1.85 milyar TL'lik destek ödemesi yapılacak. Bunun 550 milyon TL'si Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) hibe karşılığı olarak kullanılacak.
2022'de tarım sigortası destekleme hizmetlerine 2021'e göre yüzde 53.9 artışla 1.92 milyar TL kaynak ayrıldı. Tarım sigorta desteklerinin toplam destek bütçesindeki payı 2 puan artışla yüzde 7.4 oldu. Programa göre tarım sigortacılığında ürün ve risk bazında kapsam genişletilecek ve gelir sigortasına geçilmesine yönelik çalışmalar sürdürülecek. Gelir koruma sigortası buğday üretimi için pilot uygulaması başlatılacak.
PRİM DESTEĞİ 5.5 MİLYAR TL
2022'de fark ödemesi (prim) desteği olarak 5 milyar 475 milyon TL kaynak öngörüldü. Programa göre 2022 yılı tarımsal destek bütçesinden hububat ve bakliyata prim desteği ödemesi olarak 1 milyar 874 milyon TL kaynak öngörüldü. 2022'de çayda prim ödemesi desteği olarak 190 milyon TL kaynak ayrıldı. Kütlü pamuk, zeytinyağı, dane zeytin, ayçiçeği, soya fasulyesi, kanola, aspir ve dane mısır gibi arz açığı olan ürünler için ayrılan kaynak 2022'de bir önceki yıla göre yüzde 9 artışla 3.41 milyar TL olarak öngörüldü. Arz açığı ürünlerde prim desteği artsa da 2022 tarımsal destek bütçesi içindeki payı 0.4 puan azalışla yüzde 13.2 oldu.
2022'de telafi edici destek ödemeleri kapsamında 367 milyon TL kaynak ayrıldı. Bitki karantina tazminatına 8 milyon TL, patates siğili desteğine 14 milyon TL, çay budama tazminat ve masrafları desteğine 346 milyon TL olarak öngörüldü.
HİBE DESTEĞİ BAŞVURULARI BAŞLADI
Kırsal Kalkınma Destekleri kapsamında tarıma dayalı ekonomik yatırımlar ve kırsal ekonomik altyapı yatırımları destekleri için 2021-2022 dönemine ait başvuru süreci 31 Ekim 2021 itibarıyla başladı. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP) kapsamında üreticiler hibe desteğinden yararlanacak. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, kullandırılacak toplam kaynak büyüklüğünü 1.3 milyar TL olarak açıkladı. Bakan Pakdemirli, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda KKYDP kapsamında 74'ten fazla makine ve ekipmanın yüzde 50 hibe desteği ile çiftçilere can suyu olmaya devam edeceğini vurguladı. Pakdemirli, "Bu dönem mevcut çiftçilerimizin makine-ekipman ihtiyaçlarının karşılanması için KKYDP 2021-2022 dönem başvuruları, Altyapı A İş Planı kapsamında 300 bin TL'ye kadar yüzde 50 hibe desteği için başvurular başladı. 40 bin TL'ye kadar olan makine ve ekipmanlara öncelik verilecek. Bu dönem ilk defa proje başvurularında asil ve yedek liste açıklanacak böylece daha fazla proje hayata geçmiş olacak" ifadelerini kullandı. Ekonomik yatırımlarda son başvuru 21 Ocak 2022 günü saat 23.59'da, kırsal alt yapı için ise 17 Aralık 2021 günü saat 23.59'da son bulacak.
OKUYUCUYA NOT: Hibe ve desteklere ilişkin detaylar, Para Dergisi 42. sayıda. Dijital Dergilik platformlarında tüm sayılarımıza ulaşabilirsiniz.