Değeri 100-150 bin dolar olan evleri 250 bin dolar gibi gösteren satıcılar nedeniyle ortaya çıkan hileli vatandaşlığın önüne geçmek amacıyla 20 Eylül'de devreye giren yapay zekâ tabanlı uygulama, değeri üzerinde gösterilen evler tespit edildi. Kaparo veren yabancılar, almayı planladıkları evler, 250 bin doların altında çıkınca vatandaşlık elde edemeyeceklerini anladıkları için ev almaktan vazgeçti. Bu nedenle yaklaşık 300 milyon TL'lik konut satışı iptal edildi.
Hileli vatandaşlık
Yabancılara konut satışı hakkında bilgi veren Gayrimenkul Brokeri Songül Toprak Özsan "250 bin dolara gayrimenkul alan yabancılara vatandaşlık hakkı veriliyor. Ancak bunu suiistimal eden şirketler var. Değeri 100-150 bin dolar civarında olan evleri 250 bin dolara satılmış gibi gösteriyorlar. Bu şekilde hem haksız kazanç elde edilirken hem de yabancılar hileli vatandaşlık sahibi oluyordu. Ancak bunu ortadan kaldırmak için için 2 Kasım 2020'de getirilen 'Yabancıların Taraf Olduğu İşlemlerde Düzenlenecek Değerleme Raporlarına İlişkin Usul ve Esaslar' 1 Ekim'de uygulanmaya başlandı. Ardından hileli işlemleri engelleyecek yapay zekâ tabanlı bir uygulama oluşturuldu" dedi.
Değerinden fazla gösterilmiş
Getirilen uygulama sayesinde birçok hileli işlemin tespit edildiğini aktaran Özsan, "Suriye, Pakistan, Afganistan ve Irak gibi ülke vatandaşlarının alacağı evler, 250 bin dolar gösterilmiş. Ancak eksper raporlarında yer alan değerlemeler, satıcıyla anlaşılan değerlemenin altında kaldığı ortaya çıktı. Bunu fark eden yabancılar, Türk vatandaşlığı alamayacaklarını anlayınca alımdan vazgeçmeye başladı. Bu nedenle 1 Ekim'den itibaren yaklaşık 300 milyon TL'lik konut satışı iptal edildi" diye konuştu.
"Kısıtlama getirilmeli"
Yabancılara konut satışında belli kısıtlamaların olması gerektiğini dile getiren Özsan, "Türkiye'ye döviz girmesi açısından yabancılara konut satışı çok önemli ancak kendi vatandaşlarımızın kiralık ve satılık ev bulamadığı bir dönemde yabancılara satışlara dikkat etmek gerekiyor. Daha önce konut bedeli, 1 milyon dolardı bu 250 bin dolara düşürülmüştü. Şimdi bir de inşaat stoklarının erimesi nedeniyle önümüzde 3-5 yıl konut ihtiyacı yaşanırken neden yabancılara satış yapılıyor? Beylikdüzü, Esenyurt gibi bölgelerdeki bazı sitelerde tamamen yabancılara yönelik satış yapılıyor. Bunlara izin verilmemeli, yabancıya satışta site toplamına göre yüzde 5-10 oranında kısıtlama getirilmeli" ifadelerini kullandı.
"Ev değil ofis satalım"
Özsan yabancıya konut satışı yerine ofis ve dükkan satışının yapılması gerektiğine dikkat çekerek, şunları söyledi: "Konut bulunmazken, eldeki sınırlı konutları da yabancılara vermek doğru değil. Ancak şu anda ofis ve dükkânda büyük arz fazlası var. Bu arz fazlasının eritmek için yabancılara ofis ve dükkân satılabilir. Böylelikle hem daha yüksek gelir elde edilir hem de vatandaşların ev bulma sorunu çözülür."
Suriyeliden Çinliye…
Türkiye'yi tercih eden yabancıların ülkeleri hakkında da bilgi veren Özsan, "Suriye, Pakistan, Afganistan ve Irak gibi ülkeler ilk sıralarda ancak geçen günlerde Çinliler bir ajans üzerinden Vadi İstanbul'dan 20 daire birden aldı. Nedeni ABD'ye gitmek… TC pasaportu olduğunda vize alabiliyorlarmış. Çinli ajans 100 daire satışı için de ön görüşme yapınca Vadi İstanbul'da konut fiyatları uçtu. Türkiye vatandaşlarının konut bulamadığı bugünlerde bu durum önemli bir sıkıntı yaratıyor" dedi.
