PARA TRENDLER/ ÜRÜN DİRİER İnternet üzerinden yaptığımız sosyal iletişimde karşımızdakilere duygu ve düşüncelerimizi en etkili şekilde anlattığımız emojiler, günlük hayatımızın önemli bir parçası haline geldi. Çünkü yazıyla anlatmaya çalıştığımız neredeyse her ifadenin bu sevimli sembollerde mutlaka bir karşılığı var. Artık hiçbirimizin vazgeçemediği bu semboller duyguları güçlendiriyor mu, yoksa kolaycılığa iterek duygu ifadesini zedeliyor mu, bu da ayrı bir tartışma konusu elbette.
Ancak artık sıradanlaşan emojilerle iletişim yöntemi, resmi yazışmalar söz konusu olunca çoğu kez "ciddiyetsiz" bulunup, kullanılmıyor. Bazen de pişmanlıklara ve yanlış anlaşılmalara yol açabilir kaygısıyla tercih edilmiyor. Kimi zaman ifadeyi yumuşatarak iletişimi güçlendiren bu sevimli şekiller, bazen de başımıza bela açabiliyor. Bazı uzmanlar profesyonel yazışmalarda emojileri gayri ciddi bulurken, bazıları da avantajlarına işaret ediyor. Kimi şirketler iç iletişimde bile emojilerden uzak dururken, özellikle büyük şirketler şirket içi yazışma programlarına emojileri dahil ediyor. Peki ne yapmalı? Nerede nasıl emoji kullanmalı? Kim emoji kullanma hakkına sahip, kim değil? Kendimizi küçük düşürmeden sempatik olmanın bir yolu var mı? Uzmanlar emoji kullanmanın şifrelerini verdi.
AVANTAJI KADAR RİSKİ DE VAR
Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD) Genel Sekreteri Güray Karacar'e göre emojilerin kullanımı avantajlar kadar potansiyel riskler de taşıyor. Emojiler, yazılı mesajların tonunu yumuşatmak, yanlış anlaşılmaların önüne geçmek ve kişisel bağlantılar kurmak için etkili bir araç. Özellikle dijital iletişimin yaygın olduğu günümüzde, duyguların ve niyetlerin daha açık bir şekilde iletilmesine yardımcı oluyor. "Ancak halen resmi yazışmalarda ve üst düzey iletişimde bir yeri olduğunu düşünmüyorum" diyen Karacar, kurum içi iletişimde daha önemli bir alana sahip olduğunu ifade ediyor. Özellikle uzaktan çalışmanın uygulandığı ortamlarda ekip içi yazışmalarda emojilerin daha rahat bir ortam yaratabileceğine vurgu yapan Karacar, "Çalışanlar arasında sıcak bir ilişki kurulmasını teşvik edebilir. Sonuç olarak, iş yazışmalarında emoji kullanımı, bağlama uygun ve ölçülü olduğu sürece faydalı olabilir. Ancak, her zaman profesyonellik ve kurumsal imaj ön planda tutulmalı, emojilerin yanlış anlaşılmalara sebebiyet verebileceği her zaman göz önünde tutulmalıdır" diyor.
MEVCUT OLMASI KULLANMANIZ GEREKTİĞİ ANLAMINA GELMEZ
Egon Zehnder Kıdemli Ortağı Murat Yeşildere ise, emojilerin gayriresmi, kişisel ve genellikle dijital sohbete mizah katmak için kullanılan araçlar olduğunu düşünüyor. Amaç, beden dilinizi göremeyen birine e-posta veya mesaj gönderirken tepki vermek. "Emojiler kısa mesaj pazarlama kampanyalarında ve sosyal medyada yaygınlaşmış olsa da, iş iletişiminde kullanılıp kullanılmaması gerektiği hala dikkate alınması gereken bir konudur" diyen Yeşildere unları aktarıyor: "Çoğu mesajlaşma programı bir emoji menüsü sunar. Ancak bunların mevcut olması onları kullanmanız gerektiği anlamına gelmez. Emojiler, iş iletişimlerinde kullanıldığında, zaman zaman çalışanların daha az profesyonel görünmesine neden olabilir, yanlış algılar yaratabilir ve bu da çalışanın yetkinlik ya da uzmanlığı ile ilgili soru işaretleri dahi oluşturabilir. Bu sebepler ile, iletişim biçiminizi, içinde bulunduğunuz çalışma ortamına ve kültürel değerlere uygun olarak belirlemenin doğru yaklaşım olacağı inancındayım. Örneğin, bir denetim firmasında ya da bir holding ortamında uygun görülmeyecek iletişim dili ve biçiminin, bir startup ortamında çok daha olumlu algılanma olasılığı bulunuyor. Bulunduğunuz ve hitap ettiğiniz kitleyi düşünerek iletişim tercihlerinizi yapmalısınız. Yıllar önce bir oyun şirketinin kurucusu ile yürüttüğümüz bir projede, takım elbise ve kravat takarak gelen adayları mülakata almadan geri yolladığına şahit olmuştum. Benzer şekilde, bir denetim firması ile mülakata gittiğinizde, şort ya da sandalet giyiyor olmanız, en iyi ilk intibayı bırakamamanıza sebep olabilir."
DUYGUSAL GEÇİRGENLİĞİ ARTIRIYOR
ManpowerGroup Türkiye Genel Müdürü Feyza Narlı, emoji kullanımının yazım dilinde duygusal geçirgenliği artırdığını düşünenlerden. Özellikle ekipler arasında yanlış anlaşılmalara engel olabildiğinin altını çizen Narlı, "Yazışma sırasında iletişimin önemli bir kaynağı olan beden dilini kullanamadığımız için mesajın tonunu belirgin hale getirecektir. Özellikle ekip içi bağlılığı ve samimiyeti artırabileceğini düşünüyorum. Bunun yanında, ortak kültüre sahip olduğumuz durumlarda, hızlı ve etkili iletişim kurmamıza yardımcı olabilir" diyor. Ancak formal ve resmi yazışmalarda emoji kullanımının mesajın ağırlığını ve etkisini zedeleyebileceğine de işaret eden Narlı, "Bu nedenle çok dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır. Mesajı ciddiyetten uzaklaştırarak yanlış anlaşılmalara da neden olabilir. Örneğin, bir raporu, eleştiriyi veya önemli bir geribildirimi emojiyle yumuşatmaya çalışmak, karşı tarafa yetersiz bir ciddiyetle yaklaşılmış izlenimi verebilir. Üst düzey yönetici ve lider rollerinde genellikle daha resmi ve formal yazışmalar gerçekleştirilir. Bu nedenle emoji kullanmanın tercih edilmemesi gerektiğini düşünüyorum. Ancak samimi ve güvene dayalı bir ilişki geliştirilmişse, özel mesajlarda emoji kullanımı dikkatle ve dozunda yapılabilir" diye konuşuyor. Müşteri iletişimi ve satış ekiplerinde emoji kullanımının daha sık görüldüğünü belirten Narlı'ya göre, bu gruplar müşterilerle kişisel bir bağ kurmak zorunda oldukları için emoji kullanımı daha kabul edilebilir oluyor. Ancak burada konunun niteliğinin dikkate alınması ve ilişkilerin düzeyinin emoji kullanmadan önce belirlenmesi gerektiğine değiniyor.
HİYERARŞİK YAPILARDA YANLIŞ ANLAŞILMAYA AÇIK
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi'nden Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir de iş yazışmalarında emoji kullanımının, modern iletişimde oldukça tartışmalı bir konu olduğuna vurgu yaparak, şunları söylüyor: "Bu konuyu değerlendirirken, emojilerin iletişimdeki rolünü anlamak için psikolojik, sosyolojik ve iletişim bilimleri perspektiflerinden bakmak gerekir. Emojilerin kullanımının artıları ve eksileri mevcuttur. Psikoloji literatüründe emojiler, duygusal ifadeleri güçlendirmek ve yazılı iletişimde duygu aktarımını desteklemek amacıyla kullanılır saptaması mevcuttur. Duygusal zeka çerçevesinde emojilerin duygu ve düşünceleri daha doğru bir şekilde ifade etmeye yardımcı olabileceği savunulur. Yazılı metinler genellikle düz ve duygusal derinlikten yoksun olabilir. Bu nedenle, emojiler duygusal tonları belirginleştirerek yazışmayı daha anlaşılır hale getirebilir. Ancak bir yandan da yanlış anlaşılma ihtimali mevcuttur. Özellikle hızlı ve kısa mesajlaşmalarda emojiler, mesajın tonunu, niyetini veya samimiyetini gösterebilir ve bu da yanlış anlamaların önüne geçebilir. Aynı zamanda kültürel farklılıklar ve bireyler arası iletişim stilleri göz önüne alındığında, emojilerin nasıl algılandığı kişiden kişiye farklılık gösterebilir." Emojilerin yazılı iletişimde dilin derinliğini ve profesyonel mesajların ciddiyetini azaltabileceğine de işaret eden Demir, "Yazılı bir metinde emojilerle ifade edilen bir duygu, daha karmaşık bir dil yapısıyla ifade edilen bir duyguya kıyasla daha yüzeysel görünebilir. Resmi ve ciddi yazışmalarda emoji kullanımı, mesajın ciddiyetini azaltabilir ve karşı tarafın mesajı daha az profesyonel olarak algılamasına yol açabilir. Özellikle hiyerarşik yapıların güçlü olduğu örgütlerde, emojilerin yanlış anlaşılma olasılığı daha yüksektir. Özellikle üst düzey yöneticiler, ciddi bir konuyu tartışırken emoji kullanıyorsa, bu durum profesyonel olmayan bir imaj çizebilir. Bir basamak sonrasında emoji kullanımının mesajın içeriğini hafifletici bir etkisi olabilir" diye konuşuyor.
MOTİVASYONU ARTIRIYOR
Oyunlaştırma şirketi Inooster'ın CEO'su Murat Yılmaz'a göre, emojiler özellikle Y ve Z kuşakları arasında geri bildirimi daha hızlı ve etkili kılıyor, bu da oyunlaştırma tabanlı sistemlerdeki motivasyonu artırıyor. Ancak, X kuşağı için emojilerin fazlaca kullanımı, ciddiyet eksikliği olarak algılanabiliyor. Dolayısıyla, emoji kullanımında dengeyi sağlamak önemli. Resmi yazışmalarda emojilerin dikkatle kullanılması, daha informal ve oyunlaştırma tabanlı iletişimlerde ya da uygulamalarda ise daha serbest bir şekilde kullanılmasının doğru olduğunu düşünen Yılmaz, "Biz yaptığımız işlerde insanların günlük hayatlarındaki deneyimlerini, yaklaşımlarını, keyif aldıkları şeyleri mesai saatleri içinde yok saymak yerine onlara değer verip deneyimi o duygular üzerinden inşa etme taraftarıyız. Emoji kullanımına bu açıdan baktığımızda insanları mutlu eden alışkanlıklar belli bir seviyede iş hayatında da olmalı diyebilirim" diyor.
ÜST DÜZEY YÖNETİCİLERLE İLETİŞİMDE UYGUN DEĞİL
Marka ve Pazarlama Yönetim Danışmanı, Markam Sen Kurucusu Nagihan Ünüvar, İş yazışmalarında emoji kullanımının, mesajın bağlamına ve alıcıların kültürel ve kuşaklara özgü beklentilerine göre değerlendirilmesi gerektiğinin altını çiziyor. "Genç çalışanlar arasında yaygın olan emoji kullanımı, aralarındaki iletişimi daha samimi ve eğlenceli hale getirebilir. Ancak, profesyonel ve resmi yazışmalarda, özellikle üst düzey yöneticiler veya dış müşterilerle yapılan iletişimde emoji kullanımı genellikle uygun değildir" diyen Ünüvar, bu durumda emojilerin profesyonellik algısını zedeleyebileceğine işaret ediyor. İş yazışmalarında dengeli bir yaklaşım benimsemenin hem mesajın doğru anlaşılmasını hem de profesyonel bir iletişim kurulmasını sağlayacağına vurgu yapan Ünüvar, "Bu sebeple iş yazışmalarında emoji kullanımının dikkatle ele alınması gerektiğini ve çoğu durumda kullanmanın doğru olmadığını düşünüyorum" diyor.
KÜLTÜREL FARKLILIKLARI AŞMAYA YARDIMCI OLUR
Ortak Akıl Danışmanlık Kurucusu Yılmaz Sönmez ise şunları paylaşıyor: "Danışmanlık yapmış olduğum yüzlerce şirkette edindiğim tecrübe bana gösterdi ki; iş yazışmalarında emoji kullanımı, şirket kültürüne, iletişimin yapıldığı kişiye ve konunun ciddiyetine göre değişir. Genel olarak, yeni tanışılan kişilerle veya resmi yazışmalarda emoji kullanmaktan kaçınılmalıdır. Ancak, samimi bir ilişki olduğu durumlarda ve mesajın tonunu yumuşatmak için emoji kullanılabilir. Bu sayede iletişim daha samimi hale gelir, karmaşık mesajlar kısa ve öz bir şekilde iletilebilir. Ayrıca, emoji evrenseldir ve kültürel farklılıkları aşmaya yardımcı olur. Madalyonun diğer yüzünde ise emojiler profesyonellik algısını zedeler, mesajın önemini azaltır ve dahası yanlış anlaşılmalara neden olabilir. Çünkü emojilerin anlamları kültüre ve kişiye göre değişebilir. Emoji kullanımına genç kuşaklar daha yatkın olsa da, bu alışkanlık yaygınlaşmaktadır. Kısacası iyi bir şirket, emoji kullanımının içine doğmuş kuşakları operasyonların bünyesine yetkin bir şekilde kazandırabilen, dahası dozunda ve yerinde emoji kullanımını dahi lehine çevirerek tüm paydaşlarının bağlılığını kazanabilen şirkettir diyebiliriz."
Özlem BAĞDATLI / TSKB İnsan Kaynaklarından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı
"Emojiler ile rutinimizi keyifli hale getiriyoruz"
İş yazışmalarında emoji kullanımı hangi platformda ve kiminle iletişim sağladığımıza, konunun içeriğine ve ne tür emojiler kullandığımıza göre değişiklikler gösterebiliyor. Emoji kullanımı bazı durumlarda duyguları daha kolay ifade etmeye yardımcı olarak içten bir ton ile iletişimi güçlendirirken, bazı durumlarda da mesajın profesyonelliğine tam anlamıyla uygun olmayarak istenmeyen yanlış anlaşılmalara da sebep olabiliyor. Bu sebepten, emoji kullanımının hangi bağlamda ve nasıl yapıldığı önem taşıyor. Ekip arkadaşlarımızın olduğu bir yazışma grubunda keyifli emojiler kullanmak bir samimiyet göstergesi olarak ekip içi iletişimin kuvvetlenmesini sağlayabilir. Fakat bazı durumlarda özellikle resmiyet gerektiren bir yazışma ortamında, emoji kullanımını profesyonel üslubu korumak adına tercih etmeyebiliriz. Bizler, TSKB'de kullandığımız mobil uygulama aracılığıyla birbirimize takdir ve teşekkürlerimizi sunarken duygularımızı yansıtan emojiler de kullanarak, anlık geri bildirimlerimizi emojilerden de faydalanarak çalışma rutinimizi daha keyifli hale getirebiliyoruz.
Feyza AYSAN / AstraZeneca Türkiye İnsan Kaynakları Direktörü
"Daha çok iç iletişimde kullanılmasını tercih ediyoruz"
Araştırmalar internet kullanıcılarının büyük çoğunluğunun emoji kullandığını gösteriyor. Emoji kullanımının bu kadar yaygın olduğu dijital iletişim çağında emojilerin profesyonel hayatımıza da nüfuz etmesi şaşırtıcı değil. Nitekim global bir teknoloji şirketinin yürüttüğü bir araştırmaya göre küresel emoji kullanıcılarının yüzde 66'sı, iş yerinde emoji kullanmanın daha olumlu mesaj verdiğini ve iletişimi daha samimi hale getirdiğini söylüyor. Ayrıca Z kuşağının yarısından fazlası da ekipleri, patronları veya yöneticileri iş yeri iletişimlerinde daha fazla emoji kullandığında işlerinden daha memnun olduğunu ifade ediyor. Biz de iş yazışmalarında emoji kullanımının yerine göre oldukça uygun olduğunu ve yazılı iletişimde duygusal tonları belirginleştirdiğini düşünüyoruz. Özellikle daha samimi ve içten bir ton yakalamak istediğimiz şirket içi duyurularımızda emojilere de yer veriyoruz. Emojileri içeriğe uygun ve stratejik bir şekilde kullanarak hem genç çalışanlarımızın diline hitap edebiliyor hem de mesajlarımızın ciddiyetini koruyabiliyoruz. Ancak, emoji kullanımında dikkatli olmak ve duruma uygun şekilde kullanmak önemli. Resmi belgeler, müşteri yazışmaları veya ciddi konular içeren mesajlarda emoji kullanımı ciddiyetin azalmasına neden olabilir. Bu nedenle, emojilerin daha çok iç iletişimde, ekip içi yazışmalarda ve informal şirket duyurularında kullanılmasını tercih ediyoruz.
Ersa SAMAN / Madame Coco İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı
"Bu semboller krizi yönetme şansı veriyor"
İletişim ile çalışanlarımızın şirketin temel değerleri üzerinde bir araya gelmesini sağlayarak, şirkete olan uyum süreçlerini hızlandırabiliyor ve verimliliği artırabiliyoruz. Bulunduğu şirkete uyum sağlayabilen çalışanların aidiyet duyguları ile birlikte iletişim algıları da artıyor ve motivasyon süreci hızlanıyor. Teknolojinin gelişmesinin sonucu iletişimde kullandığımız dijital araçlar oldukça yaygınlaştı. Artık herkes teknolojinin artan bir hızla gelişmesiyle, iletişim kurarken duygu ve düşüncelerini ifade etmede emojilerden yararlanabiliyor. İş yaparken kullanılan Teams, WhatsApp gibi uygulamalarda gönderenin düşünce ve fikirlerinin alıcıya doğru bir şekilde iletilmesinde emoji kullanımının sıklıkla tercih edildiği gözlemliyoruz. İş yerinde birçok çalışan iş yazışmalarında yine emoji kullanıyor. Şirket içi yazışmalarda emoji kullanıp kullanmamak jenerasyon ya da kıdemden bağımsız olarak elbette biraz da sektör ile alakalı. Örneğin finans sektöründe çalışanların iş yazışmalarını yaparken kullandıkları dil ile perakende sektöründe çalışanların kullandıkları dil oldukça farklı olabiliyor. Şirket içi iletişimde oldukça aktif bir şekilde kullandığımız şirket içi intranetimiz CocoLife üzerinde, emojilerle ruh halimizi anlattığımız Madame Coco Mood isimli bir alanımız var. Üç farklı duyguyu ifade eden emojilerden birine tıklayarak günlük modunu ve arzu ederse ismini paylaşan çalışma arkadaşlarımızın bilgileri yalnızca İnsan Kaynakları ekibine geliyor, biz de en hızlı şekilde kendileri ile yüz yüze görüşme organize ederek bazen bazı konulara çatışma aşamasına gelmeden ya da mevcut durum büyümeden müdahale etme ve krizi yönetebilme şansı yakalıyoruz. Çalışanlarımızın oldukça memnun olduğu ve düzenli olarak kullandığı bu uygulama sayesinde bir bakıma şirketin nabzını tutmayı başarıyoruz.
Kaan ERDEMİR / GMF Motor CEO'su
"İletişim kazalarına yol açabilir"
Emojiler, duyguları ifade etmede etkili görsel araçlar olarak yazılı iletişime önemli katkılar sunuyor. Ancak, bu semboller sosyal medya ile hayatımıza girdiğinden ve burada da genellikle denetimsiz ve anonim bir ortam sunulduğundan, iletişim dilinin bozulmasında ve ölçüsüz kullanımında önemli bir rol oynuyor. Bu yüzden, emoji kullanımı yazışmalara dinamizm ve duygu katmak açısından faydalı olsa da dikkatli ve özenli bir şekilde kullanılmalıdır. Emojiler, ifade özgürlüğünü artırabilirken yanlış anlama ve iletişim kazalarına da yol açabilir. Bu nedenle, duyguları ve niyetleri doğru yansıtan, mesajın içeriğine uygun emojiler seçmek, iletişimin niteliğini artırmak için önemli. Aksi takdirde, yanlış kullanılan emojiler, mesajın içeriğini zayıflatabilir ve ciddiyetini azaltabilir. O nedenle, emoji kullanımı gerekli ve önemli olmakla beraber, aynı zamanda dikkat ve özen de gerektirir.
Nilhan Erten ÜÇOK / Emlakjet İK Direktörü
"Hızlı olmayan bir şeyin öne geçme ihtimali kalmadı"
Jason Jennings'in harika bir kitabı var: Büyük Balık Küçük Balığı Değil, Hızlı Balık Yavaş Balığı Yutar. Hızlı olmayan bir şeyin öne geçme ihtimali kalmadı. Emojiler özellikle 20 yaş altı gençlerin kendini ifade etme araçlarından biri. Buna tamamen karşı durmak, konuştuğumuz kuşak bir aradalığını engeller. Doğru dengede kalmasını sağlamalı, örneğin şirket için hızlı iletişimde kullandığımız araçlarda, çalışan bağlılığını hedefleyen aktivite duyuru ve iletimlerinde hatta rekorlarımızı başarılarımızı kutlarken emoji kullanmaktan çekinmiyoruz. Rolden, hiyerarşiden bağımsız bir halde yaptığınızda göze batmadan, doğru amaçla kullanabilmiş olup, hatta emojinin getirdiği pozitif enerjiden de faydalanmış olursunuz. Artık hangimiz yenilikçilikten uzak ve teknolojinin geriden geldiği ortamlarda çalışmak isteriz ki…
Kaan İlker İŞEDER / Mplus Grup Yetenek Yönetimi Lideri
"Ciddiyet kaybına yol açabilir"
Bu konuda İngilizce'de harika bir terim vardır: It depends. yani duruma zamana ve ortama göre değişir. Emojiler, yazılı iletişime duygu katmanın ve mesajın tonunu belirginleştirmenin bir yolu olarak iletişimi kolaylaştırabilir. Özellikle dostane bir ortamda, takım içi yazışmalarda veya sosyal medya gibi gayri resmi platformlarda emoji kullanımı, mesajın sıcaklığını ve samimiyetini artırabilir. Ancak, resmi ve profesyonel yazışmalarda, emojiler mesajın ciddiyetini zayıflatabilir ve göndericiye olan güveni sarsabilir. Ayrıca, bazı durumlarda emojiler, mesajı yüzeyselleştirerek önemli bilgilerin veya talimatların etkisini azaltabilir. Bu da iletişimin netliğini ve profesyonelliğini olumsuz etkileyebilir. Emoji kullanımının kimler için uygun olup olmadığına gelirsek, liderler, üst düzey yöneticiler ve resmi iş ilişkilerinde yer alan profesyonellerin emoji kullanmaktan kaçınması daha doğru olabilir. Ancak takım içi iletişimde, genç ve dinamik ekiplerle çalışırken ya da yaratıcı sektörlerde emojiler, iletişimi daha samimi ve erişilebilir kılmak için kullanılabilir. Özetle, emoji kullanımı dikkatli bir değerlendirme gerektirir. Kullanılacak bağlam, hedef kitle ve mesajın ciddiyeti göz önünde bulundurulmalıdır. Doğru yerde ve doğru dozda kullanıldığında emojiler, yazışmaları canlandırabilir; ancak aşırı veya yanlış kullanımı, ciddiyet kaybına da yol açabilir.
