PARA ARAŞTIRMA/ ÖZGE ÖZ Türkiye'de artık karavan kültürünün oluştuğunu söylemek yanlış olmaz. İnsanların doğa içinde yaşama isteği ve tatil konaklama fiyatlarının artması, karavanları alternatif haline getirdi. Deniz, kum, güneş ekseni dışında karavan seyahatleri de ciddi oranda ilgi görüyor. Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) tarafından yayınlanan 2019 Turizm Raporu'na göre Türkiye'ye gelen turistlerin Konaklama Türlerine Göre Dağılımı (2019 ilk dokuz ay) çadır kamping/karavan alanlarını kullanan yabancı turistlerin sayısı 33 bin 569 kişi. Sadece tatil için değil, artık şehirde yaşayanlar hafta sonları da karavanla geziyor. Türkiye'de ruhsatlı/ plakalı 2021 yılı itibarıyla 220 bin civarında karavan olduğu tahmin edilirken, bu rakam dünyada 15 milyona çıkıyor. 2021'de yüzde 400 artan karavan satışlarına üreticiler yetişemedi. Artan taleple bir motokaravan 65 günde üretilirken, çekme karavanların üretimi 25 güne kadar düşürüldü. Karavanlar, 30 yaş altı gençlerden de artık önemli bir talep görüyor.
Araştırma şirketi Grand View Research'ün sunduğu verilere göre 2021'de 21,2 milyar dolar olan küresel karavan pazarının 2030'a kadar her yıl ortalama yüzde 13.6 büyümesi bekleniyor. Yılı 30,6 milyar dolarla kapatması beklenen karavan turizminin, 2030'da ise 66,9 milyara ulaşacağı tahmin ediliyor. Dünya çapındaki karavancıların neredeyse yarısı (yüzde 45.9) 55 yaşın üstündeyken, 30 yaş altında karavan sahipliğinin, pazar büyümesinin önünde giderek 2030'a kadar her yıl yüzde 16.5 büyüyeceği öngörülüyor. Karavanla seyahat, başka sektörlerin de gelişmesini beraberinde getiriyor. Bunların başında taşınabilir güç kaynakları geliyor. Fortune Business Insights'a göre, küresel taşınabilir güç kaynakları pazarının büyüklüğü 2028'de 439,3 milyon dolara ulaşacak. Üreticiler, Türkiye'de ise 5 milyar euro'luk bir potansiyel olduğunu belirtiyor. Yeni girişimlere de öncülük eden karavan sektöründe, karavan kiralama ve karavan park alanlarını önümüzdeki yıllarda sıkça göreceğiz.
Fiyatlara bakacak olursak 100 bin lira gibi bir fiyat ile ortalama bir çekme karavan alabilirsiniz. Motokaravan tercih edecekseniz fiyat, 800 bin – 1 milyon TL'ye kadar çıkabiliyor. Karavanlarda yeni moda ise araç üstü çadır koymak. Önümüzdeki dönemde sıkça göreceğimiz bu model, kalacak kişi sayısını artırmak için genelde tercih sebebi.
MEMURLAR TERCİH EDİYOR
Üç yıllık bir firma olan Er Karavan, İstanbul ve Bursa başta olmak üzere Türkiye'nin her yerine satış yapıyor. Er Karavan'da 3.75 ve 4 metrekare üzere iki model bulunuyor. Şu anda yalnızca yurtiçine satış yapan firma, bölge bayileri ile birçok yerde bulunuyor. Firma sahibi Nihat Yorulmaz, "Şu anda yurtiçine yetişemediğimizden yurtdışına açılmadık. Yani çok talep oldu. Pandemiden sonra daha çok talep oldu aslında. Kesinlikle pandemide değişen anlayış etkili oldu. Otel fiyatlarının artmasının da karavan tercihlerine yansıdığını düşünüyorum" diyor. Doğaya hem daha çok değer verip hem de doğada vakit geçirmek isteyenlerin arttığını söyleyen Yorulmaz, genelde memur kesiminin karavanla seyahat etmeyi tercih ettiğini belirterek, "Tatil imkanları daha fazla olduğu için genelde onlar tercih ediyor. Banka çalışanlarını da dahil edebiliriz. Onlar da en çok karavan tercih eden kesimden" diyor. Firma sahibi, karavan yapmanın maliyetinin model ve kullanılan malzemeye göre değiştiğini belirtiyor. Yorulmaz, "Karavanları ortalama 120 bin TL'ye mal ediyoruz. Standart modelleri ise 160-170 bin TL'ye satıyoruz. Bu fiyatın içinde güneş enerjisi, tente, akü gibi hizmetler dahil değil. Onlar dahil olduğunda fiyatlar değişiyor tabii" diyor.
AVRUPA'YA İHRACAT
Karavan üreticisi firmalardan bir diğeri ise Tosbiq Karavan'da ortalama fiyat, 180 bin TL'den başlıyor. Bu fiyata; güneş enerji paneli, tente ve dört kişinin konaklayabileceği bir karavan alabiliyorsunuz. Ferit Şekerlioğlu, firmanın pazarlama sorumlusu. Henüz Türkiye'de karavan sektörünün oturmadığını söyleyen Şekerlioğlu, "Kim, neden tercih ediyor diye bakacak olursak aslında çok değişken. Bir bakıyorsunuz 20 yaşında bir genç de alıyor, 60-70 yaşındaki yaşlı bir çift de alıyor. Tabii bazı markalar kendilerine bir hedef kitle belirliyor ve ona göre tercih yapıyorlar. Mesela off-road'ta genelde 50 yaşa kadar alınıyor. Biraz daha hareketli bir şey çünkü. Biz ise genele hitap ediyoruz" diyor. Ek olarak özel tasarım yapmadıklarını vurgulayan Şekerlioğlu, mevcut ürünlerde isteğe göre bazı eklemeler veya değişikliler yaptıklarını da söylüyor. Karavan sektörünün geleceğine yönelik de konuşan Şekerlioğlu, Türkiye'de karavan sektörü henüz yüzde 10'luk payını dahi tamamlamadığını belirtiyor. Şekerlioğlu, "Yani yüzde 90'lık boşluk var. Artık pandemi ile herkes farklı yaşam aramaya başladı. Özgür yaşam, farklı yaşam gibi. Yeni neslin de artık talep etmeye başladığı bir süreç oldu bu. Pandemi öncesinde 55-60 yaş ve üzeri ağırlıklı talebi olan karavan, bugün 20 yaşlara kadar düştü. Böylece de talep eden kitle genişledi, sayı fazlalaşıyor. İnsanlar emekli olunca tatile karavanla gitmeyi düşünürken, artık gençler içinde yaşamayı düşünüyor veya planlıyor. O yüzden Türkiye'de yüzde 10'luk dilimi anca kabul gördü ve yüzde 90'lık boş bir alan var. Biz de Tosbiq olarak bu yüzde 90'a ne kadar ulaşabiliriz onun derdindeyiz" diyor. Bu kitleye ulaşmak için de yapılan çalışmalardan bahseden Şekerlioğlu, yeni modeller oluşturduklarını, mevcutları geliştirdiklerini ve fiyat fayda noktasında da daha iyi bir yerde olmaya çalıştıklarını belirtiyor. Hem yurtiçi hem de yurtdışına satış yapan firma; Fransa, Almanya, Hollanda gibi ülkelere ihracat yapmış. Şekerlioğlu son olarak, "Kapasitemiz net değil mevcut siparişlere göre üretim sayımız da değişiyor. İhracatımız, üretimimizin yüzde 20'sini kapsıyor. Bu oranı artırmak da istiyoruz" diyor.
VERGİ ETKİLEMEYEBİLİR
Palila Karavan kurucularından Yunus Ok, artan otel fiyatlarının karavan satışlarını etkilediğini belirtiyor. Ok, "İnsanlar otele para vermek yerine 200-250 bin lira bandında karavan alıp her hafta sonu veya ayda birkaç kez kullanılabiliyor. Bu anlamda karavana talep var" diyor. Karavana gelmesi gündemde olan verginin nasıl etkileyeceğiyle ilgili "Nasıl etkileyeceğini biz de bilmiyoruz ama bu yaşamı seven kitle yine karavan kullanmaya devam edecektir" diyor. Karavanlarının 8 metrekare civarında olduğunu belirten Ok, en çok doğa tutkunları, karavanı sevenler, doğadan uzaklaşmak isteyenlerin genelde aldığını belirtiyor. Ok, "Çünkü burada minimal yaşam konforu var. O da doğaseverlere hitap ediyor. Bizim karavanlarımızda en fazla dört kişi kalabiliyor. Ama beş-altı kişilik olanlar da var. Artık o tarafta da farklı çözümler üretiliyor" diyor. Yeni karavan modelleriyle ilgili de bilgi veren firma sahibi, kalacak kişi sayısını artırmak için yeni modellerde araç üstü çadır olduğunu söylüyor. Ok, son olarak ihracat için görüşme yaptıklarını da belirtiyor.
ORTADOĞU'DAN TALEP ÇOK
Sektör büyüdükçe yeni markalar da çıkıyor. Geçtiğimiz Ocak ayında Joyce markasının bünyesinde kurulan Valens Karavan, yerli bir marka. Her müşteriye hitap etmeye çalıştıklarını belirten Valens Karavan Genel Müdürü ve Proje Ortağı Volkan Gökalp, genel talebin her aracın çekebileceği karavan yönünde olduğunu söylüyor. Kendilerinin de bu modellere bağlı kaldığını söyleyen Gökalp, "Genelde 3.90 boyutunda olan karavanlar tercih ediliyor. Her müşteriye hitap etmek çok önemli. Başlangıç olarak biz de bu boyutlara bağlı kalmak istedik, ama önümüzdeki sene daha büyük modeller çıkacak" diyor. Ortalama karavan fiyatlarının 340- 380 bin lira + KDV şeklinde olduğunu söyleyen Gökalp, içindeki donanımlara göre fiyatların da değiştiğini belirtiyor. Kendilerinin marka olarak üst sınıfa hitap ettiğini söyleyen firma sahibi, "Bizi farklı kılan kullandığımız malzemeler. Kullandığımız malzemeler tamamen birinci sınıf ithaldir. Kullandığımız en önemli ithal malzeme, alt taşıyıcı şasemiz Avrupa marka. Biz marka olarak müşteri-marka konumlandırmasında üst sınıfa hitap ediyoruz. Gövdemiz mono-blocktir fiber klas. Bu da bizi biz yapan bir özellik. Ayrıca biz 10 yıl su sızdırmazlık garantisi veriyoruz, ama ürün zaten kendine 100 yıl garanti verebilen bir ürün. Bu malzeme teknelerde de kullanılıyor zaten. Şu anda tek model karavanımız var, ama üç farklı iç dizayn konseptimiz var. İki-üç-dört kişilik olmak üzere üç farklı modelimiz var. Genelde dört kişilik model tercih ediliyor çünkü genelde aileler alıyor" diyor. Satışlardan memnun olduklarını belirten Gökalp, "Kalite olarak Türkiye'deki hatta Avrupa'daki mono-block karavanlarda ilk sıradayız. Ortadoğu ve ABD'ye ihracatımız var. Özellikle Ortadoğu'dan talep çok, çünkü biz nasıl pikniğe gidiyorsak o insanlarda çöle gitme kültürü var. Dolayısıyla çöle giden insanlar artık çadır yerine rahat etmek için konforlu lüks karavanları tercih ediyorlar" diyor. Gökalp, son olarak karavan sektörünün turizm içerisinde de yılda iki milyar dolarlık bir pazar oranına sahip olduğunu belirtiyor.
SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR SEKTÖR
ALK Otomotiv bünyesinde sunulan Pumkin marka karavanlar, renkleriyle farklılaşıyor. Turuncu renkteki karavanların fiyatları 115-275 bin TL arasında değişiyor, ancak bu çekme karavanların fiyatları. Motokaravan fiyatları ise bir – bir buçuk milyona kadar çıkıyor. Karavanlarla ilgili bilgi veren firma sahibi Mehmet Alkan, "15 metrekare arabayla beraber 1 milyon 200 bin. Arabasız karavan kısmı ise 550 bin TL. Güneş panelleri, lityum iyon akü, kombi sistemi, sıcak ve soğuk su ısıtma var" diyor. Yeni başlayanların çekme karavan, profesyonel olarak yaşayanların ise otokaravan tercih ettiğini belirten Alkan, "Tercih eden grup geniş bir kitle aslında. Daha çok kimin tercih ettiğini ile ilgili bir şey demek güç, ama az önce gelen bir müşteri mesela tekstilci ancak av merakı varmış ve hobileriyle ilgileniyor. Diğer taraftan da insanlar, otel fiyatları çok yükseldiği için karavanı tercih edip her günüm tatil olsun diyorlar. Yani bir kere masraf yapıyor. Aynı zamanda sürdürülebilir sektör. Isısı güneş panelleriyle sağlanıyor mesela" diyor. Sektörün pandemiden sonra Türkiye'de yüzde 289 büyüdüğünü de belirten Alkan, "Bunu da nereden biliyoruz, birçok tedarikçi firmayı marka olmuş firmayı Amerikan firmaları satın alıyor. Karavancılık sektörünün en az 10 yıl daha yükseleceğini düşünüyorum" diyor. İhracat da yaptıklarını söyleyen Alkan, "İsrail, Kazakistan, Rusya, İspanya, İtalya gibi ülkelere karavan satışı yaptık. İspanya'dakiler oto karavan diğer ülkedekiler ise daha çok çekme karavan tercih etti" diyor.
"SEKTÖR DAHA DOĞMADI"
Teknik Karavan üç yıllık bir firma. Düzce ve Kocaeli'nde üretim tesisleri, İstanbul Ömerli'de de showroom'ları var. Girişimde pandeminin etkili olduğunu belirten firma yetkilisi Emrah Kızıldağ, "Girişimde korona etkili olsa da ilginçtir, bir şekilde daha fazla ihracat yaptık. Kore ve Sırbistan, en çok ihracat yaptığımız ülkeler oldu. Taleplerimiz oldukça yoğun, güzel geçiyor. Yurtiçi satışlarımıza oranla ihracatımız daha fazla" diyor. Karavanların iç tasarımlarını Kore'ye uyarladıklarını da belirten Kızıldağ, "Onların istekleri daha farklı oluyor. Tabii kültürleri de daha farklı. Mesela klima yeri istiyorlar. Elektriğe bağlılar. Mesela biz bir ormana çekip kamp yapabiliyoruz elektrik olmadan da. Kore'de veya Almanya ve İngiltre'de yasak bu. Dolayısıyla bunlar bir kamp alanına gitmek zorunda. Orada da elektriğe bağlıyorlar. Yani onlar daha çok 220 watt elektrikle kullanılan ürünler istediler" diyor. Avrupa karavanı tarzında üretim yaptıklarını belirten Kızıldağ, "Avrupa karavanı; ağır değildir hafiftir, karavancılık esaslarına uyar, kullanışlıdır, gaz kullanır sobası gazlıdır. Dolabı ev dolabından devşirme değildir. Gerçek karavana uygun dolaptır" diyor. Teknik Karavan'da iki model olduğunu belirten firma yetkilisi, fiyatların da 247 bin ve 338 bin TL+ KDV olduğunu belirtiyor. Kızıldağ, büyüklüğün ise 3.5 ve 4 metrekare şeklinde olduğunu söylüyor. Sektörle ilgili düşüncelerini de paylaşan Kızıldağ, "Sektör Türkiye'de çocuk değil, daha doğmadı bile. Çok ilerleyeceğini düşünüyorum. Çok popüler oldu. Müşterilerimiz de genç aileler. Genelde beyaz yakalılar. Karavanı aldık nereye koyacağız derseniz, kamp alanları var. Orada her hafta sonu bunu kış evi gibi doğayla iç içe bir şekilde kullanabiliyorsunuz" diyor.
CİDDİ SAYIDA BAŞVURU ALIYORUZ
Szutest Uygunluk Değerlendirme A.Ş, 20 yıllık bir firma. Karavan ve tiny house üreticilerine belgelendirme hizmeti veren firmanın 320 çalışanı var. Szutest Otomotiv alanında üreticilere belgelendirme hizmeti de veriliyor. Szutest Otomotiv Departman Müdürü Erdi Akdağ, karavan ve tiny house üreticilerine de belge verdiklerini söylüyor. Akdağ, "Özellikle pandemide karavancılık sektörü büyüdü. Belgelendirmede şu anda iş hacmimizin büyük çoğunluğunu karavan oluşturuyor. Yaklaşık bir buçuk senedir özellikle çekme karavan tiny house'larda ve ciddi bir patlama oldu. Daha da artış olacak çünkü ciddi sayıda başvuru alıyoruz. Bu sebeple yükselişin önümüzdeki senelerde de devam etmesini bekliyoruz" diyor. Üretilen araçların bu belgelendirme olmadan karayollarında kullanılamayacağını belirten Akdağ, "Hizmet bedeli sizin üreteceğiniz araçlara da bağlı. Üreticiden teknik bilgiler gelince bir fiyat sunabiliyoruz. Belgesi, kontrolü ve rapor yazma derken iki aylık bir süreci var. Ama belgelendirmede ortalama bir fiyat 3 bin 500 euro'dan başlayıp 4 bin 500-5 bin euro'yu buluyor. Bu belgelendirme ile üreticiler seri üretim yapabiliyor" diyor.
EN ÇOK PİSTONLU CAM
Karavan, sadece tek başına bir sektör gibi görünse de aslında birçok yan sektörü de besliyor. Buna bir örnek de Bursa'daki yerli cam üreticisi Doğuş Oto Cam isimli işletme. Karavan camı üreten işletmenin sahibi, Yücel Güler. İyi bir karavan camının özelliklerinden bahseden Güler, "Alüminyum çerçeve, boya, zorlu hava koşullarında su geçirmezlik veya cam kaplamada kullanılan boya karavan camlarının kalitesini belirler" diyor. Güler, aylık montaj dahil gönderdikleri camın bin 200 adet olduğunu belirtiyor. "En basit minik ölçü camlar 350-400 TL'den başlar. Ama ortalama 10 bin liraya çıkan camlar da var. Bir karavana ortalama ön camı ile altı cam kullanılıyor. Bu da 20-25 bin liraya tekabül eder. Genelde pistonlu cam tercih ediliyor. Pistonlu camlar, yağmur suyunu almıyor. Hava sirkülasyonunu sağlar ve rüzgarı da azaltır. Bir adet pistonlu cam 2 bin lira+ KDV" diyor. Maliyeti düşürmek isteyenlerin ise farklı seçeneklere yöneldiğini söyleyen Güler, bir konuda da uyarıyor, "Karavancılık popüler olunca hemen birçok marka çıktı. Ama bana göre birçoğu birkaç seneye kadar kapanacak, sadece iyi hizmet verenler kalacak. Şu anda mutfak dolapçısı ve ev mobilyacısı bile karavancı oldu" diyor. Güler, sadece yurtiçi değil yurtdışına da cam gönderdiklerini belirterek "1994'ten bu yana bu işi yapıyorum. Aile işi çekirdekten yetiştim. İstanbul'da sattığımız firmalar bayiler var. Tedarikçi firmalar var. Onlar müşterilere veriyor. Yurtdışına ihracat da yapıyoruz. Hollanda, Rusya, Bulgaristan gibi ülkelere cam gönderdim. Onlar genelde minibüs camları tercih ediyor, çünkü karavan çok yaygın değil" diyor.
GİRİŞİMCİLER DE VAR
Üç beyaz yakalı, kendi işlerini bırakarak Bluesolar isimli markalarını kurmuşlar. Karavan ve kamp aletlerine yönelik ürünler satan marka, ürünleri yurtdışından getirtiyor. Bluesolar Pazarlama Müdürü Gizem Aksoy, niş bir alana hitap ettiklerini belirterek, "Karavancılık sektörünün önünü açık görüyoruz. O sebeple bu işe girdik. Çünkü insanların artık şehirlerden doğaya kaçışları söz konusu. Öze dönme durumu söz konusu. Özellikle pandemiyle bu durumda artış oldu. Öze dönüşte de yenilenebilir enerjiyle doğal kaynakları tüketmeden gelecek nesillere daha faydalı bir şey bırakmak için ilerliyoruz. Satışlarımızdan da şu anda gayet memnunuz" diyor. Bluesolar'ın ürünleri arasında pompa, enerji pili, aynı anda hem fener hem de taşınabilir batarya, şişirilebilir yatak ve çok amaçlı ev aletleri bulunuyor.
PANDEMİDE TALEP ARTTI
Karavan sektörünün büyümesiyle gelişen bir diğer yan sektör de sineklik ve perde oldu. Karavan sahipleri bir ev gibi karavan tasarımı da yapıyor aynı zamanda. En çok sineklik dış perdenin birinci sırada olduğunu söyleyen Can Karavan sahibi Yusuf Turan, "İstenilen ölçüde sineklik ve perdelik üretimini gerçekleştiriyoruz. Kilit gruplarımız var. Bunların içerisinde de kapı ve bagaj kilitleri var. Aynı zamanda plastik gruplarımız var. Plastik kapılar ve iç kapamalı plastiklerimiz var. Satışlarımızda son iki yılda ciddi artış var. Sektörün büyümesi bizim de satışlarımıza yansıyor" diyor. Metrekare hesabına göre kullanılan sineklik ve perdenin de fiyatı değişiyor. Örneğin, metrekaresi 300-400 TL'den başlıyor ve ölçüye göre değişebiliyor. Turan, Can karavan olarak 40-45 firmaya da malzeme tedariki gerçekleştirdiklerini de söylüyor. Son olarak taleple ilgili bilgi veren Turan, talebin pandemide yüzde 100 arttığını belirterek, "Sineklik ve perde, karavanda bir ihtiyaç. Çünkü yazın özellikle tatil bölgelerinde sinekler çok rahatsız edici olabiliyor. Sektörün geleceğine baktığımızda ise şu anda bir karavan kültürünün oluştuğunu söyleyebilirim. Karavana talep çok fazla. Bundan sonra da Türkiye'de bu talebin duracağını düşünmüyorum" diyor.
25 BİN TL'YE GÜNEŞ PANELİ
Bir aile şirketi olan Electrozirve Enerji Sistemleri, yenilenebilir enerji sistemleri alanında faaliyet göstermek üzere İstanbul'da kurulmuş. Firmanın satış sorumlusu Onur Gökkaya, son zamanlarda karavanlardan taleplerin yoğun olduğunu söylüyor. Gökkaya, "Hem çekme hem de moto karavanlara güneş panelleri takıyoruz. Talep, Marmara Bölgesi ağırlıklı şu anda. Karavanın içindeki beklentiye göre ürünler değişiklikler gösteriyor. Kişinin talebi ve arabanın büyüklüğüne göre kullanılan panel sayısı artıyor" diyor. Orta sınıftaki bir araca 25-30 bin lira aralığında bir yatırım yapılabileceğini belirten Gökkaya, "Bu sistemin fiyatı. 205 watt iki panel ve tamamlayıcı ürünler yine orta sınıftaki bir araç için yeterli olur" diyor. Kullanılan panellerin de belli bir kapasitesi olduğunu belirten Gökkaya, karavanın içerisindeki ürünlerin de aynı watt kapasitesinde olması gerektiğini belirtiyor. Karavan alanların çoğunun güneş paneli taktırdığını belirten Gökkaya, "Karavancılık sektörü şu anda emekleme aşamasında. Karavansevenler de genel olarak sürekli kullanılacak bir sistem olduğu için panelleri alıyor. O yüzden iki sektörün paralel büyüyeceğini düşünüyorum. Sürdürülebilirlik açısından da güneş panelleri önemli. Hem de Türkiye, güneşi bol bir ülke. Bundan faydalanmalıyız" diyor.
"TÜRKİYE'DE TALEP PİK NOKTAYA GELDİ"
Mevlüt SARIGÜL / Karavan İmalat ve Tedarikçileri Derneği (KAİTED) Kurucu Üyesi
Dünyada karavancılık, yaklaşık 70 yıldır devam ediyor. Türkiye'de ise pandemi süreciyle halkın gündemine girdi. Tabii belli bir kitle karavanı seviyordu, ama şu an halk arasında da popüler oldu. Halk karavanla tanıştı artık. Bir de insanlar karavanı ve karavan yaşamını merak ediyor. Özellikle deneyimlemiş olan insanlarla konuşunca da herkes buna özeniyor. Deneyenler de bir daha vazgeçmiyor. Hatta karavanlarını büyütmek veya daha donanımlı hale getirmek istiyorlar. Türkiye'de talep pik noktaya geldi, diyebiliriz. Özellikle karavan sektörünün en temel sorunu, karavanda kullanılan malzemelerin Türkiye'de üretiminin gerçekleşmemesi. Eğer bu malzemelerin üretimi Türkiye'de olursa, karavan fiyatları yüzde 25-30 düşer. Özellikle beyaz eşya kategorisi ve ısıtma grubundaki ürünlerin yerli olarak üretilebilmesi önemli. Türkiye'de şu anda birçok firma, Avrupa'ya ve Uzakdoğu'da Kore, Çin, Japonya'ya ve Ortadoğu'ya ihracat yapıyor. Hatta Rusya-Ukrayna savaşından dolayı Avrupa'daki birçok ülke, Rusya'ya karavan gönderemediği için Rus müşterilerimiz de olmaya başladı. Özellikle Ortadoğu'dan ciddi bir talep var. Sektör büyüyecek, ama şu an nispeten yeni. Bu sebeple satış sonrası hizmetler, bayilikler ve satış noktaları da zamanla artacak. Birkaç sene sonra plazalarda karavan satılmaya başlanacağını düşünüyorum. Modern karavan kamp alanlarının oluşacağını, eksik noktaların giderileceğini ve karavan yan sanayisinin de ciddi bir şekilde gelişeceğini düşünüyorum.
SEKTÖR PANDEMİDE YÜZDE 40 BÜYÜDÜ
Ümit Vural / Birleşik Fuar (BİFAŞ) A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı
Doğaya dönüşün başladığı 2020 yılı itibarıyla talep artışı yaşayan karavan sektörü, son iki yılda geçmiş yıllara nazaran 10 katı büyüklüğünde bir artış yakaladı. AB ülkelerinde kayıtlı çekme ve motokaravan sayısı altı milyona yaklaşırken bu rakam Türkiye'de 100 bin civarındaydı. Ülkemizde ise resmi olmayan rakamlara göre sektör, pandemide yüzde 40'lık bir büyüme yakaladı. Önümüzdeki dönemde Türkiye'nin 250-300 milyon dolar arası seyreden karavan üretim hacminde de 600 milyon dolar olacağı piyasa öngörülüyor. Ekim ayında Karavan Show Eurasia ve Tiny House Show fuarlarını gerçekleştirdik. Her ekonomik duruma uygun karavan modellerinin olması, son kullanıcının ilgisini daha da yükseltiyor. 60-70 bin TL bandında başlayan çekme karavanların yanı sıra 3 milyon euro'ya konforun ön planda olduğu motokaravanlar, kullanıcıların ilgisini çekiyor.
350'DEN FAZLA KARAVAN KİRALANDI
Çağlar BİLİCİ / Kolay Karavan Kurucu Ortağı
Kolay Karavan, karavan sahipleri ve karavan kiralamak isteyenleri buluşturan bir pazaryeri ürünü. Yolculuğumuz sekizinci ayında olmamıza rağmen, bugün itibarıyla Türkiye'nin en büyük karavan kiralama platformu olduk. Şimdiye kadar 350'den fazla karavan kiralayarak 6 bin gece misafirlerimizi karavan konaklattık. Yüzde 20 yabancı misafir oranımız var. Yani turizme de katkı sağladık böylece. Hedefimiz yurtdışına açılmak. Karavan kiralamayı garantili rezervasyon şeklinde yapıyoruz. Ön ödeme ile rezervasyonunuz garantileniyor. Kalan ücret ise karavan teslim edilince ödeniyor. Karavanlarını kiraya vermek isteyenler ise sisteme ücretsiz üye olarak, araç kiralama sigortaları olması gerekiyor.
YILLIK KİRASI 25 BİN TL
Özcan Karaoğlu / Karavan Park Şile Kurucusu
Pandemiden sonra talep olunca bu işe girmeye karar verdik. Ailemin yeri olan çiftliği değerlendirdim. Şu anda eşimle işletiyoruz. 15 bin metrekarelik bir alan var. Şu anda 7 bin metrekaresini kullanmaya karar verdik. Talep artınca alanı da büyütmeyi düşünüyoruz. İşletmemiz, butik ve sakin bir yer. En fazla 40 araçlık bir park alanı düşünüyoruz. 12 aylık bir kontrat yapıyoruz ve 70 metrekarelik bir alan sunuyoruz. 20 metrekareye araç koyunca kalan alanı da kiralayanlar istediği şekilde kullanılıyor. İsterlerse meyve-sebze bile ekebilirler. Su ve internet dahil bu alanın fiyatı 25 bin TL. Elektrik de kullandıkları kadarını ödüyorlar. Şu anda hiç beklemediğimiz kadar talep var. İnsanlar genelde doğa içinde ve sakin olmasını tercih ediyorlar.
TÜRKİYE ÇAPINDA 10 KARAVAN TATİLİ LOKASYONU
-Kilimli Koyu / İstanbul
-Sahil Kamp Şile / İstanbul
-Maden Koyu Kamp Alanı / Antalya
-Phaselis Kamp Alanı / Antalya
-Avlan Gölü / Antalya
-Güvencinlik Vadisi / Nevşehir
-Soğuksu Milli Parkı / Ankara
-Şahin Tepesi / Sinop
-Uçmakdere Kamp Alanı / Tekirdağ
-Kozluk Çayı Kamp Alanı / Malatya
İSTANBUL'DAKİ BAZI KARAVAN PARK ALANLARI
-Avis Karavan Kurtköy
-Küçükyalı Karavan Parkı
-Maşuk Kamping Çekmeköy
-İstanbul Karavan Köyü
-Camp Rumelifeneri Karavan
-Adria Karavan
-Sahil Kamp İstanbul
-Karavan Parkı Maltepe
- Fava Camp Beykoz
-Canela Garden Karavan Park
