ALİ EFE İRALI Oyun motorları, grafik ya da simülasyon motorlarına benzer biçimde geliştirilmiş ve bazı temel bileşenlerin doğrudan oyuna odaklandırıldığı sistemler olarak karşımıza çıkıyor. Hem görsel ve işitsel, hem senaryo odaklı hem de programlama tarafında yapılacak işlerin tamamının gerçekleştirildiği alanlar olarak da düşünebiliriz. Ancak mevcut pazardaki Unity ve Unreal gibi oyun motorları, sadece oyuna ve eğlenceye yönelik değil, eğitimden sağlığa pek çok alanda bir araştırma mekanizması olarak da işlem görüyor. Özellikle mühendislik ve doğa bilimleri ile çalışan pek çok akademisyenin, yaptıkları saha araştırmalarında hem görselleştirme hem de hesaplama aracı olarak bu yazılımlara başvurduklarını biliyoruz.
RADYASYON VERİSİNİ GÖRSELLEŞTİRMEK
ABD'de yaptıkları nükleer enerji araştırmalarına yönelik çalışmaları bulunan Michael Greenwood ve Michael Smith, 2020 yılında Unreal Engine isimli oyun motorunu kullanmak suretiyle radyasyon verilerini üç boyutlu ortamda görselleştirmeyi denemişler. SCALE/MAVRIC isimli yazılıma, MMRTG isimli cihazın/aracın simülasyon verilerini entegre edip; çıktılarını Blender isimli üç boyutlu çizim yazılımında işlemişler. Ardından da Unreal'da simülasyonu görselle birlikte eş zamanlı biçimde çalıştırmışlar. Bunları yaparken de defalarca kez takip edin çağrısı yaptığım bir kuruluş olan Khronos Group tarafından geliştirilen glTF dosya biçiminden faydalanmışlar. Yine bir yöndeşme ile karşı karşıyayız anlayacağınız. İşin içinde, görüntü işleme teknolojisi tarafında çalışan bilim insanları var, enerji alanında çalışan bilim insanları var, oyun teknolojisine odaklı araç-gereçler var. Belki hiç kimsenin aklına gelmeyecek ama alan uzmanlarının kendi çalışma disiplinlerinde akıl edebilecekleri düzeyde başarılı bir fikir. E peki ne olmuş; herkes oyun teknolojisine adapte oluyor demiyor muyduk zaten diyebilirsiniz. Bu yeni bir oluşum değil. Daha da geriye gidelim. Yıl 2010… Zachary Kriz ve arkadaşları Ürdün'de düzenlenen Uluslararası Nükleer ve Yenilenebilir Enerji Konferansına katılıyorlar. Yine Unreal isimli oyun motorundan faydalanıyorlar. Bu sefer üçüncü sürümünü alıp yine nükleer enerji anlamında bir araç olarak kullanıyorlar. Peki ne yapıyorlar? Nükleer Santral Eğitim Simülasyonu adı altında bir simülasyon yazılımı hazırlıyorlar. Baştan sona üç boyutlu ortamda, bir santralin gerektirdiği koşulların sanal ortamda üretilmesini sağlayacak evreni inşa ediyorlar. Bu denli geniş ölçekli çalışmalar, oyun teknolojilerinin bugün geldiği noktaya nasıl hazırladığını daha rahat görebilmemize olanak sağlıyor. Sadece eğlence ya da temel eğitim sistemlerinde kullanılabilir bir eleman olmaktan çok daha öteye giden sistemler, yarının inşasında da benzer karşılıkları sunacağa benziyor. Tıpkı, ekonomik anlamda sürekli yeni sistemlerin şifreli ödeme yöntemleriyle yık baştan yap prensibiyle inşa edilmeye çalışıldığı gibi. Yapılan çalışmalar, farklı amaçlarla da ortaya konuyor olabilir. Ama yol haritası anlamında, gelecekte rastlanılacak farklı gelişmelerin basamakları olduğu da rahatlıkla söylenebilecektir. Enerjinin farklı bir boyutuna geçtiğimizde, konuyu yangınlarda, ortamlardaki oksijen miktarı ve sıkışmanın yangının büyümesi noktasında incelendiği çalışmalara bile rastlıyoruz. Parçacık temelli fizik simülasyonları artık neredeyse çizim yazılımları dahil tüm oyun motorlarında kullanılabiliyor. Bundan faydalanan Yongzhe Xu ve arkadaşları, 2014 yılında orijinal adına "backdraft" denilen konuyu; yani yanan bölümün oksijen bağlantısı kesildikten sonra tekrar kurulan bağlantı üzerine ortaya çıkan enerjiyle dolayısıyla etrafa olan etkisini incelemişler. Bu da Unity 3D isimli oyun motorunda çalışılmış. Çok farklı dallar, çok farklı araştırmacılar anlayacağımız üzere oyunu sadece oyun olarak görmüyorlar.
GELECEĞE YATIRIM
Türkiye'de de pek çok bilim insanı simülasyon ve oyun motorlarını eğlenceden bağımsız, doğrudan inovasyona dönük çabalar amacıyla deniyor. Motivasyon noktasında eğlencenin getirdiği bir elverişli ortam olsa da oyunun ve oyunu oluşturan sistemlerin, bugün çok daha ötesinde bir evrene işaret ettiğini anlamamız gerekiyor. Oluşan oyun ekonomisi, bugünlük, satılan oyunlar ve oyunların içindeki satın almalara odaklanmış olsa da çapraz olarak faydalanan milyarlarca dolarlık sektörler olduğu unutulmamalı.
