PARA RÖPORTAJ/ MERVE YILMAZ GERGİN Sinema, tiyatro, konser ya da opera-bale sahnesi… Bunların her birinin farklı ihtiyaçları, olmazsa olmazları var. Dolayısıyla içeriğe uygun projeler ve ekipman tercihlerinin iyi yapılması gerekiyor. Bunun için de bu konuda uzmanlaşmak şart. Bir mekanın sahnesinden seyirci koltuk düzenine, akustiğinden iklimlendirmesine kadar özen gösterilmesi ve planlanması gereken birçok farklı dinamik var. 2015'te kurulan Desmus, özellikle performans mekanları, eğitim kurumları ve kültür-sanat yapıları gibi projelerde uzmanlaşan bir tasarım, mimari, mühendislik ve planlama ofisi. Yurt içi ve yurt dışı pek çok yerde mimariyi kültür ve sanatla buluşturuyorlar. En yeni projesi ise Atatürk Kültür Merkezi (AKM). Artık yeni AKM'de sanatseverleri bambaşka bir deneyim bekliyor. Bugüne kadar 40'a yakın projede yer alan Desmus, kültür sanat mekanları, kongre merkezleri, performans alanları, spor tesisleri ve eğitim kurumları gibi yapılar üzerinde de faaliyetlerini sürdürmeye devam ediyor. Çeşitli yerel yönetimlerin kongre ve kültür merkezlerinin tasarım projelerinde de yer alan firma, bu yılki cirosunda geçen yıla göre yüzde 200 artış bekliyor. 2022 yılı ciro hedefi ise bir önceki yıla göre yüzde 100'ün üzerinde artış. Desmus Kurucu Ortağı George Andreou ve Yönetici Ortağı Ersin Çetinel ile yepyeni bir uzmanlık alanı olan 'Kültürel Mimari Tasarımcılığı'nı konuştuk…
Kültürel mimari tasarımcılığı nedir?
George Andreou: Kültürel mimari tasarımcılığı, en özet haliyle kültür yapılarının ihtiyacı olan her türlü fonksiyonu kapsar. Sahne üstü sanatçı deneyimi ile misafir deneyimini en optimum seviyede oluşturmak ve operasyonel anlamda uygun koşulları sağlamak için çalışan mimari uzmanlık alanı diyebiliriz. Bu uzmanlıkta mimarinin büyüsünü sanatla buluşturmak birincil amacımız. Özellikle performans mekanları, kültür-sanat yapıları, kongre salonları, eğitim kurumları gibi projelerde mimari tasarım, performans sistemleri, akustik danışmanlık, mühendislik, planlama ve operasyon konularının yer aldığı yapıyı 360 derece değerlendiren bir tasarım hizmeti diyebiliriz.
Üniversitelerin hangi bölümlerinden mezun olup bu işi yapabiliriz?
Ersin Çetinel: Ana uzmanlık alanımız tabii ki mimarlık. Mimarlık eğitiminin yanı sıra kültürel mimari kapsamında değerlendirebileceğimiz akustik konular, teknolojik ses-ışık-video altyapısı, sahne mekaniği gibi konular ile ilgili ek dersler, kurslar, uzmanlık eğitimleri ya da akustik mühendisliği eğitimi almak gerekiyor. Özellikle sahne mühendisliği alanında mutlaka uygulamanın da içinde yer almak, kültürel mimari alanında çalışmak için çok önemli katkılar sağlayacaktır.
Sanat mekanlarını inşa ederken Desmus'un olmazsa olmazı nedir?
George Andreou: Kültür ve sanatın yaşam alanları farklı hayatlara ya da dönemlere, çeşitli sanat türleriyle birlikte pencere açtığı mekanlardır. Kültür Sanat mekanlarının hangi amaçla yapıldığını bilmek ve hedefe yönelik bir planlama yapmak, birincil öncelik olmalı. Tiyatro, konser, sinema veya bale salonu… Bunların her birinin farklı ihtiyaçları var. Dolayısıyla içeriğe uygun bir tasarım yapılması gerekiyor. Bunun için de bu konuda uzmanlaşmak şart. Bir mekanın sahnesinden, seyirci koltuk düzenine, işletmeye yönelik ihtiyaçların çözümlenmesine kadar özen gösterilmesi ve planlanması gereken birçok farklı dinamik oluyor. Pek çoğumuz için 'önemsiz' ya da 'lüks' gibi görünen detaylar, o binanın yıllarca fonksiyonel şekilde yaşayabilmesini, hem sahne üstü sanatçılara hem de sanatsevere ev sahipliği yapabilmesini sağlıyor.
Yakın zamanda AKM'nin kültürel mimari tasarımlarını tamamladınız. Geri bildirimler nasıl?
George Andreou: AKM projesinde 4 yıldan fazla bir süredir çalışıyoruz. Tüm çalışmalarımızda öncelikli hedefimiz, AKM'deki performans alanlarının günümüz ihtiyaçlarına cevap verebilecek, sanatçı ve tüm sahne operasyonları ile misafir deneyimini en üst seviyeye çıkarabilecek çözümler üretmesiydi. Özellikle akustik çözümler tasarımı, ses ve ışık altyapısı, sahne mühendisliği gibi konularda dünyadaki sayılı performans mekanları arasında yer alacağımız bir tasarım gerçekleştirdik. Açılış etkinlikleri kapsamında teknik kurulum ve sahne operasyonlarının yönetilmesi konusunda AKM'deki çalışmalarımıza devam ediyoruz. Şu ana kadar hem sanatçılardan hem de seyircilerden aldığımız geri bildirimler son derece mutluluk verici.
Yeni planlarınız neler? Yurt dışında şubeleşmeyi düşünüyor musunuz?
George Andreou: Özelikle son yıllarda kültür sanata olan yatırımların, kamunun yanı sıra özel sektör tarafından da ilgi görmeye başlandığını gözlemliyoruz. Hem yurt dışı hem de yurt içi projelerinde kamu ve özel sektörle yakın zamandaki çalışmalarımız geleceğe umutla bakmamıza sebep oluyor. Yurt dışı projelerimize ağırlık vermiş durumdayız. Nijerya'da Lagos bölgesinde yer alan National Theatre restorasyonu en yeni ve farklı bir heyecanla yürüttüğümüz projelerimiz arasında. Bu mekan, birçok sanatsal etkinliğe ev sahipliği yapması planlanan, tüm ülke paydaşlarınca oldukça önemsenen bir proje. Tamamlandığında kıtanın en önemli yapıları arasında yer alacak. Kültürel yapıların işletme döneminde karşılaşabileceği sorunları sahada tecrübe etmiş, işletme ve operasyona yönelik çözümler üretmiş bir ekip olarak, kültürel mimari gibi farklı bir uzmanlık alanında hizmet vermemizin yurt dışında da önemli karşılığı olduğunu gördük. Hem kendi adımıza hem de ülkemiz için son derece kıymetli olduğunu düşünüyoruz.
ÇALIŞMALARI YURT DIŞINDA DA SÜRÜYOR
Desmus bugüne kadar kadar yurt içi ve yurt dışı olmak üzere 40'a yakın projede görev aldı. Kültür sanat mekanları, kongre merkezleri, performans alanları, spor tesisleri ve eğitim kurumları gibi yapılar üzerinde halen çalışmalarına devam ediyor. Atatürk Kültür Merkezi, 01 Burda Performans Gösteri Merkezi, Nijerya- Lagos'daki National Theatre, Yargıtay Başkanlığı Kongre Merkezi, Atina'daki Christmas Theatre, Sarıyer'deki Boğaziçi Kültür Merkezi ise son dönemdeki projeleri arasında.
OKUYUCUYA NOT: Röportajın tamamını Para Dergisi 43. sayıda okuyabilirsiniz. Para Dergisi'nin tüm sayıları dijital dergilik platformlarında.
