PARA ANKARA/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA Ticaret Bakanı Prof. Dr. Ömer Bolat, 2025 yılında fiyat istikrarının sağlanmasına yönelik ekonomi politikalarında güçlü eşgüdüm ve uyumu esas alan, adil paylaşımı gözeten, yatırım, istihdam, üretim ve ihracatı odağa alan yapısal reformlarla büyüme potansiyelinin artırılmasını hedeflediklerini vurguladı. Öncelikli gündemlerinin ihracat odaklı büyümeyi destekleyen yenilikçi politikaları hayata geçirmek ve bu alandaki mevcut başarıları daha üst seviyelere taşımak olduğunu belirten Bolat, ihracatçıların desteklenmesi ve finansmana erişim imkanlarının genişletilmesine hassasiyetle eğileceklerini kaydetti. Bolat, sürdürülebilir ihracat doğrultusunda katma değerli, inovatif, teknoloji yoğun ürünlerin ihracatını artırarak ürün ve pazar çeşitliliğini sağlamayı teminen, ihracatçı firmaları fuar desteklerinden tasarıma, TURQUALITY'den Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi (Ur-Ge) projeleri ve e-ihracata kadar geniş yelpazede, ihracatı her adımında desteklemeye devam ettiklerini dile getirdi. Destekleme Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) kapsamında, 2024'te ihracatçılara 16.2 milyar lira bütçe ayırdıklarını aktaran Bolat, 2025 yılı bütçesinde de ihracatın artırılması ve ticaretin geliştirilmesi hedefleri doğrultusunda çeşitli destek programlarına önemli kaynaklar ayrıldığını vurguladı. Mal ihracatının desteklenmesine ilişkin DFİF bütçesinin 2025'te, 2024'e göre yüzde 56.9 artışla 25.5 milyar liraya ulaştığını ifade eden Bolat, bu artışın ihracatçıların küresel rekabet gücünü artırmaya, yeni pazarlara açılmalarını kolaylaştırmaya ve Türkiye'nin dış ticaret hacmini büyütmeye yönelik kararlılıklarının somut bir göstergesi olduğunu belirtti. Bolat, 2023'te 2.5 milyar lira, 2024'te 5.1 milyar lira olan hizmet ihracatı destek bütçesinin ise 2025'te yıllık yüzde 43 artışla 7.3 milyar lira olarak belirlendiğini kaydetti.
"İHRACATÇILARIMIZA REHBERLİK EDECEĞİZ"
Bakan Ömer Bolat, 2025 yılında Ticaret Bakanlığı'nın öncelikli gündem maddelerini PARA Dergisi'ne anlattı. Bolat, öncelikli olarak, ülkenin ihracattaki başarı hikayesini büyütmek ve sürdürülebilir kılmak için en önemli yapı taşlarından biri olan devlet desteklerini etkin bir şekilde kullandırmaya ve daha kapsayıcı hale getirmek için kararlılıkla çalışmaya devam edeceklerini vurguladı. Bolat, ihracatı katma değeri yüksek, küresel ölçekte rekabet edebilen, markalaşma, Ar-Ge ve inovasyon odaklı ürünlerle çeşitlendirmek ve güçlendirmek hedefiyle, destek mekanizmalarını sürekli olarak gözden geçirecek, geliştirilecek ve değişen küresel koşullara uyum sağlayacak şekilde yenileyeceklerini dile getirdi. Bu doğrultuda, 2025'te yaklaşık 25.5 milyar lirayı ihracatçıların istifadelerine sunacaklarını ifade eden Bolat, "Ticaret Bakanlığı olarak belirlediğimiz vizyon çerçevesinde, 2025'te atacağımız adımlarla ihracatımızın artışını sağlamak, katma değeri ve rekabet gücü yüksek hizmet ihracatı sektörlerini geliştirmek ve uluslararası piyasalarda markalaşmayı desteklemek amacıyla, Uzak ülkeler ve İslam ülkeleri gibi çeşitli stratejilerimiz doğrultusunda, firmalarımızı destekliyor, küresel tedarik zinciri desteğinin yaygınlaştırılması ile yurt dışı lojistik dağıtım ağlarının (YLDA) farklı bölge ve ülkelerde yapılanmasına yönelik çalışmalar yürütüyoruz. Şirketlerin pazaryerlerinin, e-ihracat konsorsiyumlarının ve perakende e-ticaret sitelerinin yurt dışı pazarlarda ve pazaryerlerinde satış yapabilmelerini destekliyoruz. Hazırladığımız 'E-İhracat Desteklerine İlişkin Rehber', 'E-İhracat Pazarları ve Ülke Gümrük Uygulamaları Rehberi' ve 'E-İhracatta ChatGPT ve Yapay Zekâ Araçları Kılavuzu' gibi belgelerle ihracatçılarımıza rehberlik edeceğiz" diye konuştu.
10 MİLYON LİRAYA KADAR DESTEK
Bolat, Yeşil Mutabakat kapsamında sektörlerin geleceğine yönelik farkındalık artırıcı çalışmalar yaptıklarını, Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması (SKDM) kapsamında doğrudan firmalara yönelik eğitimler ile yeşil dönüşümün finansman imkanları konusunda rehber bir doküman hazırlığında olduklarını belirtti. 2025'te, yeşil dönüşüm ve dijitalleşmenin küresel ticaretteki rekabet gücünü artırmak için odaklanılması gereken iki stratejik alan olduğunu belirten Bolat, şu açıklamalarda bulundu:
"Bu sebeple, ihracatçılarımızın çevresel sürdürülebilirliği sağlamak ve dijital çağa ayak uydurabilmek adına ihtiyaç duydukları dönüşümü hızlandırmak için yanlarında olmaya devam edeceğiz. Bu kapsamda, karbon emisyonlarının azaltılması, çevre dostu üretim süreçlerinin yaygınlaştırılması ve döngüsel ekonomi uygulamalarının benimsenmesi için ihracatçılarımıza rehberlik edecek Yeşil Mutabakata Uyum Projesi Desteğimiz ile firmalarımız tarafından alınan danışmanlık hizmeti giderlerini 5 yıl süresince yüzde 50 oranında ve toplamda 10 milyon liraya kadar destekleyeceğiz. Ayrıca, e-Kolay İhracat Platformu'na yönelik bilgilendirme faaliyetlerimizi, Pazara Giriş Proje Hazırlama Desteği gibi firmalara ihracatta süreklilik sağlamayı hedefleyen çalışmalarımızı, ayrıca, küresel e-ticaret pazarında kendi ihracatçımıza rekabet gücü sağlamak amacıyla İstanbul'da Sipariş Karşılama Merkezleri kurulmasına yönelik çalışmalarımızı yürütüyoruz."
Öte yandan Bakan Bolat, 2025 yılı itibarıyla Yeşil Mutabakat Eylem Planı'nın güncellenerek daha kapsayıcı hale getirileceğini vurguladı.
TİCARİ DİPLOMASİ FAALİYETLERİ ÇOK YOĞUN
Bolat, Ticaret Bakanlığı olarak göreve geldiklerinden bu yana, ihracat kapasite artışını sağlamak, cari açığı kalıcı olarak düşürmek, iş insanlarının dış pazarlarda işini kolaylaştırmak ve yeni pazarlara açılmasını sağlamak için yoğun ticari diplomasi faaliyetleri sürdürdüklerini kaydetti.
Bolat, ticaretin en önemli unsurlarından biri olan gümrük kapılarında, basitleştirilmiş gümrük beyanı sürecinde karekod uygulaması çalışmalarını, gümrük ve lojistik süreçlerinin blokzincir altyapısı kullanılarak tüm paydaşlarca elektronik ortamda tek bir ekrandan yürütülebilmesi ve izlenebilmesini sağlayacak İhracat Zinciri Projesi çalışmalarını ve Demiryolu Tek Pencere Sistemi çalışmalarını yürüttüklerini açıkladı. Gümrük işlemleri ve mevzuatı konusunda yapay zeka teknolojileriyle desteklenen, dijital bir panel oluşturulmasına yönelik çalışmalar ile ithalatta kağıtsız gümrük uygulamalarına geçiş çalışmalarına devam ettiklerini bildiren Bolat, "Bu kapsamda Esenboğa Gümrük İdaresi ile birlikte Ankara, Ankara Gar, Aksaray, Kayseri, Kayseri Serbest Bölge ve Konya Gümrük Müdürlükleri'nde pilot uygulamaya başladık. Havayolu Gümrük Beyan Sistemine ilişkin pilot uygulamayı devreye aldığımız 'Hava Yolu İşlemlerinin Dijitalleştirilmesi' projemizi de hızla yürütüyoruz" dedi.
İHBAR MÜESSESESİ GELİŞTİRİLİYOR
Bakan Bolat, serbest bölgelerde, işletici şirketler üzerinden bölge dışında yenilenebilir enerji üretim tesisi kurabilmeleri ile Menemen Serbest Bölgesi'nin faaliyete geçmesine yönelik çalışmalara devam ettiklerini belirtti.
İç piyasada oluşan rekabeti bozucu yapı ve davranışlara yönelik adım atmaya devam ettiklerini dile getiren Bolat, şunları kaydetti:
"Bu çerçevede, rekabetin korunmasına yönelik mevzuat çalışmaları ile rekabet ihlalleri için ihbar müessesesi geliştiriyoruz. Piyasa Gözetim ve Denetim Kurumu'nun teşkilatlanmasına yönelik mevzuat çalışmalarını, Tüketici Şikayet Platformu'nun kurulmasına yönelik çalışmaları, tüketici hakem heyetlerinin 81 il merkezinde olacak şekilde yapılandırma çalışmalarını yürütüyoruz. Haksız ticari uygulamalara karşı kapsamlı ve etkin denetim faaliyetlerini, elektronik defter sisteminin uygulamaya alınması, sebze ve meyve ticaretinde tüm alıcılar için ödeme sürelerinin belirlenmesi yönünde mevzuat çalışmaları ve lisanslı depoculuk sisteminin geliştirilmesi çalışmalarını yürütüyoruz."
TÜRK ÜRÜNLERİNİN PAZAR PAYI ARTIRILACAK
Bakan Bolat, Türkiye'nin ticari ve ekonomik ilişkilerini geliştirmek, menfaatlerini korumak ve sorunları aşmak üzere, ikili ve çok taraflı platformlarda çalışmaları, temasları ve müzakereleri sürdüreceklerini bildirdi.
Çalışmaların temel hedefinin pazara giriş imkanlarının artırılması ve firmaların karşılaştığı sorunların en aza indirilmesi olduğunu dile getiren Bolat, "2025 yılında Ticaret Bakanlığı olarak, ekonomik iş birliğini artırmak, ticaret diplomasisini güçlendirmek ve firmalarımızın uluslararası rekabet gücünü geliştirmek amacıyla birçok önemli hedefe odaklanmayı planlıyoruz. Geçmiş yıllarda olduğu gibi, 2025'te de ticari ilişkiler açısından temel hedef, geleneksel AB pazarının dışında, özel stratejiler hazırladığımız İslam Ülkeleri ve Uzak Ülkeler ile iş birliğimizin geliştirilmesi ve Orta Asya, Orta Doğu, Balkanlar, Kafkasya, Kuzey ve Orta Afrika'yı da içine alan geniş bölgede ekonomik ve ticari anlamda etki alanımızın genişletilmesi öncelik olacak. Öncelikle, Uzak Ülkeler Stratejisi ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Üyeleri ile İhracatı Geliştirme Stratejisi kapsamında, hedeflediğimiz pazarlarda Türk ürünlerinin bilinirliğini ve pazar payını artırmaya yönelik çalışmalara hız vereceğiz. 2025 yılı itibarıyla, bu stratejiler çerçevesinde yürütülen fuar katılımı, ticaret heyetleri ve ikili iş görüşmeleri gibi çeşitli tanıtım ve pazarlama faaliyetlerini yoğunlaştırarak, ihracatçılarımızın bu pazarlarda güçlü bir varlık göstermesini sağlayacağız. Hedefimiz, 18 Uzak Ülkeye ihracatımızı 2028 yılına kadar 50 milyar dolara, İİT ülkelerinin ihracatımızdaki yüzde 26'lık payını yüzde 30'a çıkarmaktır" diye konuştu.
2025 İHRACAT PLANI
2025 İhracat Planı'nı çok yakında ihracatçılar ile buluşturacaklarını söyleyen Bolat, şunları kaydetti:
"Bu kapsamlı planı, Türkiye ekonomisinin dinamizmini ve üretim gücünü küresel arenada daha da yukarı taşımak adına titizlikle hazırlıyoruz. İlgili STK'larla yoğun bir istişare süreci yürüttük. Bu süreçte, mevcut destek mekanizmalarının daha etkili hale getirilmesi, ihracatçılarımıza yönelik yeni teşvik paketlerinin geliştirilmesi ve pazara giriş stratejilerimizin daha proaktif bir yaklaşımla uygulanması gibi kritik başlıklar üzerinde durduk. İnanıyoruz ki bu plan, Türk ihracatçısının rekabet gücünü artıracak, yenilikçi ürünlerimizin dünya pazarlarına erişimini hızlandıracak ve sürdürülebilir büyüme yolunda önemli bir adım olacaktır."
"AB İLE İLİŞKİLERİN DERİNLEŞTİRİLMESİ GÜNDEMİMİZDE"
Türkiye'nin üyesi bulunduğu bölgesel kuruluşların çatısı altında ticari ve ekonomik ilişkilerin hukuki çerçevesini oluşturmak amacıyla, bölgesel ve ikili Tercihli Ticaret Anlaşmaları (TTA) ile Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşmaları akdetmeye devam edeceklerini dile getiren Bolat, Avrupa Birliği (AB) ile ilişkilerin derinleştirilmesinin de gündemlerinde olduğunu kaydetti. Bu süreçte Gümrük Birliği'nin güncellenmesi, ulaştırma kotaları, vize sorunları ve yeşil ekonomi gibi konulara öncelik vereceklerini aktardı. Bolat, Yüksek Düzeyli Ticaret Çalışma Grubu'nun 2025 yılı içinde iki kez toplanması ve yaz aylarında Türkiye'de bir Yüksek Düzeyli Ticaret Diyaloğu toplantısının düzenlenmesinin planlandığını vurguladı. Bolat, "Bu kapsamda ticaret diplomasisi faaliyetlerimizi genişleterek, Türkiye'nin küresel ticaretteki etkinliğini artırmayı ve iş dünyamıza sürdürülebilir bir büyüme ortamı sağlamayı hedefliyoruz" ifadelerini kullandı.
Ticaret ve yatırım alanında, AB'nin Batı Balkanlar Büyüme Planı çerçevesinde Balkanlarda Türk yatırımcılarını destekleme ve Türk müteahhitlik firmalarının yeni projelerde ana üstlenici olma hedeflerinin bulunduğunu vurgulayan Bolat, bunun yanı sıra, AB ve İngiltere ile Yetkilendirilmiş Yükümlülerin Karşılıklı Tanınması müzakerelerinin sonuçlandırılmasının planlandığına işaret etti.
"Hedefimiz Türk ürünlerini tercih edilir hale getirmek"
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, küresel ekonomideki dalgalanmalar ve jeopolitik belirsizliklere rağmen 2024 yılında Türkiye'nin mal ihracatında güçlü bir performans sergilediğini belirterek, 2024 yılı Ocak-Kasım döneminde yıllık yüzde 2.5 artışla 238.5 milyar dolara ulaşan ihracatın Türk ekonomisinin dayanıklılığını ve ihracatçıların dinamizmini bir kez daha gözler önüne serdiğini vurguladı. Bolat, 2024 yılı Ocak-Kasım döneminde yüzde 40.8 seviyesine yükselen orta yüksek ve yüksek teknolojili ürünlerin ihracattaki payının, ihracatı yalnızca miktar olarak değil, aynı zamanda yüksek katma değerli ve teknoloji odaklı ürünler özelinde de arttığını gösterdiğine dikkat çekti.
Bolat. 2025'te de Bakanlık olarak ihracatçılara birçok kalemde destek sunmaya, yüksek katma değerli ürünlerin ihracatını teşvik etmeye, yeni pazarlara açılma ve mevcut pazarlardaki payını büyütme yönünde çalışmaları sürdürmeye, ihracatçıların finansmana erişimini kolaylaştırmaya ve sürdürülebilir üretim ve dijitalleşme süreçlerini desteklemeye devam edeceklerini vurguladı. Bolat, "Hedefimiz sadece rakamları büyütmek değil, aynı zamanda Türk ürünlerini dünyanın her köşesinde tanınır ve tercih edilir hale getirmek" diye konuştu.
Orta Vadeli Program'da 2025 yılı sonu Türkiye'nin ihracat hedefinin 279.6 milyar dolar olduğunu hatırlatalım.
2025'te hizmet ihracatı hedefi 121 milyar dolar
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, hizmet ihracatının 2024 yılının ilk 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7.4 artarak 86.4 milyar dolara ulaştığını vurgulayan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, bu dönemde hizmet ticareti fazlasının ise yüzde 7.1 artışla 47.7 milyar dolar olarak gerçekleştiğini kaydetti. 2024 yılı için hedefledikleri 110 milyar dolar hizmet ihracatını Eylül ayı verileri itibarıyla yıllıklandırılmış bazda aştıklarını dile getiren Bolat, "Hizmet TURQUALITY® programımız kapsamındaki firma sayımız Aralık ayı itibarıyla 102'ye ulaşmış olup birçok sektörümüzde küresel Türk markaları yaratma hedefimizde de desteklerimizle önemli bir başarı yakalamış durumdayız. Hizmet ihracatında 2025 yılı hedefimizi ise 121 milyar dolar olarak belirledik. 2024 yılına ilişkin, yıl sonuna yaklaşırken belirgin hale gelen olumlu tablonun 2025 yılında da artarak devam edeceğini öngörmekteyiz" dedi.
Yurtdışı müteahhitlikte Afrika alternatif pazar
Küresel ve bölgesel gelişmelerin yurt dışı müteahhitlik sektörünü etkilediğini belirten Bakan Bolat, sektörün bir numaralı pazarı olan Rusya ile yine sektör için çok önemli bir pazar olan Ukrayna'nın içinde bulunduğu durumun firmaları olumsuz etkilemeye devam ettiğini vurguladı. Bununla birlikte siyasi ilişkilerin çok olumlu seyrettiği Suudi Arabistan'ın yeniden bu sektör için önde gelen pazarlardan biri olmaya başladığını dile getiren Bolat, "2024 yılı içinde Suudi Arabistan'da çok ciddi büyüklükte projeler alınmış olup alternatif bir pazar olarak Afrika ön plana çıkıyor. Sektörümüz esneklik ve dayanıklılık konusunda oldukça başarılı olduğundan, pazarlarda yaşanan olumsuzluklara rağmen fırsatları iyi değerlendirerek her türlü zorluğun üstesinden geldiklerini belirtmek gerekiyor. Müteahhitlik sektörümüz son yıllarda yıllık 20-30 milyar dolar arasında seyreden büyüklükte yurt dışı proje üstleniyor. En önemli pazarlarımızdaki istikrarsızlıklara rağmen alternatif pazarlardaki gelişmeler ile yıllık proje bedelindeki istikrarımızın 2025 yılında korunması öngörülmektedir" diye konuştu.
