PARA OTOMOTİV/ AYŞEGÜL KÜÇÜKKURT ZOR Elektrikli araç teknolojileri, sanıldığından çok daha eski olmasına rağmen özellikle son yıllarda yapılan yeni yatırımlarla büyük bir sıçrama yaşadı. Bu konuda Türkiye de ciddi bir adım atarak, yerli elektrikli aracımız olan TOGG'u piyasaya çıkardı. Bu alana yatırım yapan firmalardan biri de ISSD. 2009 yılında kurulan firma, trafik yönetimi, elektronik denetleme ve trafik danışmanlık alanında hizmet vermek üzere yola çıktı. Firmanın kurucusu Çağrı Yüzbaşıoğlu, şimdi de elektrikli araç üretimi için kolları sıvamış durumda. Mango Car markasıyla üretilecek araçlar için Ankara'nın Temelli bölgesinde yaklaşık 5 milyon dolarlık bir yatırımla fabrika kurulması planlanıyor. Araçlar şu anda prototip aşamasında. İlk etapta bin adet aracın üretilmesi hedefliyor. Yatırımın 2025 yılı içinde tamamlanması ve aynı yıl üretim için düğmeye basılması planlanıyor. Patron Yüzbaşıoğlu'nun en fazla önem verdiği konuların başında araç içerisinde kullanılan yazılımın yaygınlaştırılması geliyor. Ar-Ge çalışmalarına bu nedenle çok önem gösteriyorlar. İhracat için ilk etapta Uzakdoğu ve Türk Cumhuriyetleri belirlenmiş. "Bu bölgelerde çevre dostu ve küçük ölçekli elektrikli araçlara yönelik artan talep bizi bu doğrultuda cesaretlendiriyor. Endonezya ve Orta Asya ülkelerine hızlı bir giriş yapmayı planlıyoruz. Şu an için öngördüğümüz satış fiyatı 15 bin ila 20 bin dolar arasında" diyen ISSD Yönetim Kurulu Başkanı Çağrı Yüzbaşıoğlu'nun hedefleri büyük. Yüzbaşıoğlu ile gelecek hedeflerini, otomotiv pazarını ve son kullanıcının beklentilerini konuştuk…
Mango Car'ın kuruluşu hakkında bilgi verebilir misiniz?
ISSD bünyesinde geliştirilen bir proje ve şirketimizin mevcut sermayesiyle hayata geçirilmiştir. Dışarıdan bir yatırım almadan, kendi kaynaklarımızla bu projeyi başlattık. ISSD ise, 2009 yılında kurulmuş olup, trafik yönetimi, elektronik denetleme ve trafik danışmanlık hizmetlerinde uzmanlaşmıştır. Özellikle Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS) alanında sunduğumuz çözümlerle hem yerel hem de uluslararası pazarlarda katma değer yaratıyoruz. Mango Car ise, bu vizyonun bir uzantısı olarak, MANGO Trafik Kontrol Merkezi yazılımımıza entegre geliştirilmiş yüzde 100 elektrikli bir mini akıllı araç olarak karşımıza çıkıyor ve böylece son kullanıcıya ulaşmış oluyoruz. Ayrıca "Complete Mobility Provider" mottosuyla hareket ediyoruz. Bu da mobilitenin her bileşenine kapsamlı bir katkı sunduğumuzu gösteriyor. Şu anda, ISSD'nin çözümleri 15 farklı ülkede 5 binden fazla noktada kullanılıyor ve bu projelerle daha sürdürülebilir, verimli ve erişilebilir bir ulaşım geleceği inşa ediyoruz.
Üretim için çalışmalar hangi aşamada?
Mango Car üretimi için şu anda Ankara'nın Temelli bölgesinde bir fabrika kurulumu üzerinde çalışıyoruz. Projeye toplamda 5 milyon dolarlık bir yatırım planladık. Fabrikamızın büyüklüğü, öncelikli üretim kapasitemizi karşılayacak şekilde planlandı. Ancak, bu tesis modüler olacak; yani talep artışıyla birlikte büyütülebilir bir yapı tasarladık. Bu yatırım sadece fiziki üretim değil, aynı zamanda üretim hattımızda kullanılacak ileri teknoloji ve Ar-Ge faaliyetlerini de kapsıyor.
Yılda ne kadarlık bir araç üretimi planlıyorsunuz?
Araçlar şu anda prototip aşamasında. İlk etapta 1000 adet araç üretmeyi hedefliyoruz. Ancak bu noktada bizim için en kritik konu, araç içerisinde kullanılan yazılımın yaygınlaştırılması. Geliştirdiğimiz Mango Car yazılımını, mevcut araç içi yazılımlara entegre edebilecek bir modül haline getirdik. Şu anda otomotiv üreticileriyle bu yazılımın başka araçlara da entegre edilmesi için görüşmelerimiz devam ediyor. Amacımız, sadece araç üretimi yapmak değil, aynı zamanda elimizdeki trafik verilerini son kullanıcıya ulaştıracak yazılımın kullanılmasını da sağlamak.
Üretim sürecindeki yerlilik oranınız ne olacak?
Üretim aşamasında tüm parçaların yerli üretim olması mümkün değil. Mango Car'ın ilk prototipleri Çin'de mevcut üretim kapasitesine sahip bir firmaya, bizim teknik spesifikasyonlarımıza göre üretim lisansları tamamen ISSD'ye ait olarak ürettirildi. 2025 yılı itibarıyla Türkiye'de üretime başlamayı planlıyoruz. Özellikle yazılım ve bazı parçalar Türkiye'de üretilerek aracın yüzde 51'in üzerinde bir yerlilik oranına sahip olmasını hedefliyoruz. Zamanla yerli üretim oranını artırarak, Mango Car'ın Türkiye otomotiv sektöründe önemli bir yer edinmesini amaçlıyoruz. Araç yazılımları ise yüzde 100 yerli olarak ISSD tarafından geliştirildi ve özellikle son kullanıcının faydalanacağı uygulama en büyük katma değerimizdir.
Devlet desteği alıyor musunuz?
Üretimde devlet desteklerinden yararlanmayı hedefliyoruz. Bildiğiniz gibi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın sağladığı Yatırım Teşvik Belgesi var ve bu belge ile vergi indirimleri, SGK destekleri, faiz teşvikleri gibi avantajlar elde edilebiliyor. Biz de bu teşviklerden yararlanmak adına bakanlık ile görüşmelerimizi sürdürüyoruz. Özellikle, KDV muafiyeti ve vergi indirimleri üretim maliyetlerimizi ciddi şekilde optimize edecek.
Hedefler arasında ihracat planlamanız var mı?
Mango Car'ın ihracatı bizim uzun vadeli stratejik planlarımız arasında. Şu anda özellikle Uzakdoğu pazarı, odaklandığımız ilk hedefler arasında yer alıyor. Bu bölgelerde çevre dostu ve küçük ölçekli elektrikli araçlara yönelik artan talep bizi bu doğrultuda cesaretlendiriyor. Hem yazılım hem de donanım tarafında güçlü olduğumuz için ihracat potansiyelimiz oldukça yüksek. Özellikle geliştirdiğimiz yazılımın, trafik kontrol merkezimizin bulunduğu ülkelerde pazarlama faaliyetlerine şimdiden başlanmış durumda. Merkezin kurulu olduğu ülkeler arasında yer alan Endonezya ve Orta Asya ülkelerine hızlı bir giriş yapmayı planlıyoruz.
Satış fiyatı ne olacak?
Şu an için öngördüğümüz satış fiyatı 15 bin ila 20 bin dolar arasında olacak. Ancak üretim maliyetleri ve pazar dinamiklerine göre bu fiyat değişiklik gösterebilir. Seri üretime geçtiğimizde daha net bir fiyat belirleyeceğiz.
Özellikle hangi bölgelerde bu araçların kullanılmasını istiyorsunuz?
Dört farklı kullanım modeli planladık. Birincisi, bireysel son kullanıcılara satış yapmak. Bu modelde bireyler, çevre dostu ve elektrikli araçlara sahip olma fırsatına erişecekler. Avantajı, kişisel ulaşımda sürdürülebilir ve ekonomik bir seçenek sunmasıdır. İkincisi, araç paylaşım modeli. Kullanıcılar bu aracı, toplu taşıma ve taksi arasında yeni bir ulaşım alternatifi olarak kullanabilecekler. Bu model, maliyet açısından daha uygun ve çevre dostu bir çözüm sunuyor, özellikle büyük şehirlerde trafiği azaltma potansiyeline sahip. Üçüncüsü, kamuya araç kiralama modeli. Bu modelde, belediyeler ve büyük şirketler gibi kuruluşlara uzun vadeli kilometre bazlı kiralama imkânı sunulacak. Bu seçenek, büyük kuruluşlara maliyet avantajı sağlarken, filo yönetimini de kolaylaştırıyor. Dördüncü model ise, Mango Car yazılımının aylık ücretlendirme ile son kullanıcılara satılması. Bu, yazılımı daha geniş bir kitleye ulaştırırken, teknolojinin yaygınlaştırılmasını kolaylaştıracak.
Bayi ağınız var mı?
ISSD akıllı ulaşım sistemleri konusunda 15 yıldır faaliyet göstermekte. Yaklaşık 75 şehirde çözümleri aktif olarak kullanılmaktadır. Dolayısıyla uzun yıllar birçok şehirde çalışıyor olmamız sebebiyle mevcut ağı kullanarak son iki yılda Mango Car bayi ağını tamamlamıştır. Tabii ki yeni işbirlikleri kurmaya da devam ediyoruz.
Otomotiv piyasasında geleceğin teknolojileri neler olacak?
Mango Car, geleceğin ulaşım teknolojilerine entegre edilmek üzere geliştiriliyor. Kooperatif Akıllı Ulaşım Sistemleri (K-AUS) kapsamında, araçlar birbirleriyle ve trafik yönetim merkezleriyle sürekli iletişimde olacak. Bu sayede araçlar, gerçek zamanlı trafik verilerine göre optimize edilmiş güzergâhları kullanarak seyahat edecek, trafik yoğunluğu minimize edilecek ve daha güvenli bir sürüş deneyimi sunulacak. Ayrıca gelişmiş park yeri uygulamalarıyla da öncü olacaktır. Ülkemizde park yeri aramak için harcanan süre toplam seyahatin yüzde 15'ini oluşturmaktadır. Mango Car, öncelikle şehir içi ulaşım için tasarlandı. Aracın temel kullanım amacı, kısa mesafelerde çevre dostu, verimli ve ekonomik bir ulaşım çözümü sunmak. Özellikle araç paylaşım modeli ve şehir içi kilometre bazlı kiralama seçenekleriyle, toplu taşıma ve taksi arasında bir alternatif sunmayı hedefliyoruz. Şarj altyapısı konusunda şehir içi kullanımda mevcut şarj istasyonları yeterli olacaktır. Ancak, uzun vadede bu altyapının gelişmesi için de çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
Satış öngörünüz nedir?
Şu anda prototip aşamasında olduğumuz için 2024 yılının sonunda büyük bir satış hedefimiz yok. Ancak 2025 itibarıyla seri üretime geçmeyi planlıyoruz. O aşamada hem iç piyasada hem de ihracat pazarlarında ciddi satış rakamlarına ulaşmayı hedefliyoruz. Özellikle Avrupa ve Uzakdoğu pazarlarında, Mango Car'ın çevreci ve ekonomik avantajlarıyla ilgi göreceğini düşünüyoruz. Yıllık olarak son kullanıcıya 500 araç satışı ön görüyorken, 500 aracın da kiralama ve araç paylaşımında kullanılmasını hedefliyoruz. Geliştirilen yazılımın ise üç yıl içerisinde 500 bin kullanıcıya ulaşmasını amaçlıyoruz.
Türkiye'nin yerli üretim otomotivleri hakkında ne düşünüyorsunuz?
Türkiye, yerli otomotiv üretiminde son yıllarda çok önemli adımlar attı. Yerli üretim otomobiller sadece iç pazarda değil, global pazarda da rekabet edebilir seviyeye geldi. Mango Car projesiyle biz de bu sürece katkı sunmaktan mutluyuz. Ülkemizin, yerli üretim konusunda kazandığı ivmeyi daha da ileriye taşıması için teknoloji ve inovasyonun çok önemli olduğuna inanıyoruz. Biz de bu vizyon doğrultusunda kendi çözümlerimizi geliştiriyor ve sektöre katkı sağlıyoruz.
Elektrikli araçlara olan talep nedir?
ISSD birçok belediye ile uzun yıllardır çalışmaktadır. Belediyeler ile yaptığımız görüşmelerde şehir içinde kullanılan belediye araçlarının Mango Car ile değişimine sıcak bakıyorlar. Özellikle km başına maliyet hesabı yapıldığında belediyeler yakıt tüketiminde yaklaşık 10 kat tasarruf etmektedir.
Teknolojiyi ulaşıma uyarlamaya çalışıyor
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği bölümünden 2002 yılında mezun olan ISSD Yönetim Kurulu Başkanı Çağrı Yüzbaşıoğlu, 2004 yılında ise Bilkent Üniversitesi'nde yine Elektrik-Elektronik Mühendisliği alanında yüksek lisans yapmış. Eğitim hayatından sonra yurtiçi ve yurtdışında çeşitli firmalarda çalışma fırsatı bulmuş. Hem akademik hem de profesyonel kariyerinde, teknolojinin ulaşım alanında nasıl daha verimli kullanılabileceğine dair çalışmalar yapan Yüzbaşıoğlu, 2009 yılında Türkiye'ye dönerek ISSD'yi kurmuş. Şu anda, ISSD olarak, akıllı ulaşım sistemleri, trafik yönetimi ve elektronik denetleme alanlarında önemli projelere imza atıyor. Hedefi ise, ulaşım sektörüne kalıcı değerler kazandırmak ve Türkiye'yi bu alanda dünya çapında bir konuma getirmek. Yüzbaşıoğlu, "Mango Car'ın ilk prototipleri Çin'de mevcut üretim kapasitesine sahip bir firmaya, bizim teknik spesifikasyonlarımıza göre üretim lisansları tamamen ISSD'ye ait olarak ürettirildi. 2025 yılı itibarıyla Türkiye'de üretime başlamayı planlıyoruz." diyor.
200 km menzili var
Mango Car'ın 2025'te üretime başlatacağı aracı, L7 (yüksüz ağırlığı 0.4 tonu geçmeyen ve L6 sınıfına girmeyen dört tekerlekli araç) sınıfında yer alan yüzde 100 elektrikli. 15 kW/h'lik bir motora sahip olan bu araç, şu an için 10 kWh'lik bataryasıyla 200 km menzil sunuyor. Üretimde kullanılacak bataryalarla birlikte bu menzilin 245 km'ye çıkarılması hedefleniyor. Araç, maksimum 90 km/h hız yapabiliyor ve 16 yaş üzeri ehliyeti olan herkes tarafından kullanılabiliyor.
