Ağrı’dan İstanbul’a uzanan müthiş başarı
PARA RÖPORTAJ/ İDRİZ ÇOKAL 1980'lerin sonu, 1990'ların başında bütün dünyada olduğu gibi Türkiye'de de bir walkman çılgınlığı vardı. Gençlerin elinden düşmeyen bu müzik dinleme aletini Türkiye'ye ilk getiren ve üreten kişi de Sunny markasının kurucusu Hayrettin Atmaca. Ağrı'nın Kamışlı köyünde 1956 yılında doğan Atmaca, o yıllardaki zor şartlara rağmen liseyi bitirme başarısı göstermiş bir iş insanı. İlk ve ortaokulu köyüne 4 kilometre uzaklıktaki Ceylanlı köyünde, liseyi ise 16 kilometre uzaklıktaki Ağrı merkezde okumuş. Bu uzak mesafeyi hep yürüyerek gidip gelmiş. Ağrı'nın, insanın kanını donduran -40 derece soğuğu bile okumaya olan tutkusunu engellememiş. Liseyi bitirir bitirmez babasından aldığı küçük bir sermaye ile 1979 yılında Ağrı'da beyaz eşya elektronik ve mobilya dükkânı açarak ticarete adım atmış. Başarılı bir ticaret hayatına sahip olan Hayrettin Atmaca, 1979 ve 1988 yılları arasında AEG markası başta olmak üzere birçok uluslararası markanın bayiliğini yapmış. Pazarlama konusunda hayli meziyetli olan Atmaca, 1988 yılında Ağrı'da vergi rekortmeni bile olmuş.
Ticarette edindiği tecrübe ve daha büyük başarılara imza atma isteği arttıkça Ağrı, Atmaca'ya dar gelmeye başlamış ve İstanbul'a gelmeye karar vermiş. 1988 yılında Atmaca Elektronik ismiyle, İstanbul Eminönü Tahtakale'de Pir Han'da küçük bir dükkân açmış. İşte o küçük dükkan Atmaca'ya elektronik eşya sektöründe dev bir kapı aralamış.
1989 yılında Sunny markası altında Okmeydanı'nda ilk olarak müzik seti üretimine başlayan Atmaca, 1994 yılında artan talep ve büyüyen iş hacmiyle üretimini Bayrampaşa'ya taşıyor. Bu fabrikada müzik setinin yanında televizyon ve uydu alıcısı üretimi de yapıyor. Hayrettin Atmaca'nın tırnaklarıyla kazıyarak kurup büyüttüğü şirket bugün yıllık 500 milyon dolar ciroya sahip bir elektronik devi haline geldi. Hayrettin Atmaca, 2013 yılında vefat ettikten sonra işlerin başına büyük oğlu Adem Atmaca geçti. Atmaca Holding, Sunny Elektronik ve Atmaca Elektronik Yönetim Kurulu Başkanı Adem Atmaca da babasının izinden giderek, bugün hem iş dünyasında hem de sosyal sorumluluk projelerinde ses getiren işlere imza atıyor. Adem Atmaca ile yıllık 3 milyon üretim kapasiteli Sunny Elektronik'in İstanbul Esenyurt'taki fabrikasında buluştuk. Şirketin gelecek hedeflerini konuştuk.
Önce sizi tanıyarak başlayalım. Biraz kendinizden bahseder misiniz?
1981 Ağrı doğumluyum. Üniversite eğitimimi Marmara Üniversitesi Maliye Bölümü'nde tamamladım. İstanbul Üniversitesi Finans Bölümü'nde yüksek lisans ve doktora yaptım. İş hayatımı küçük yaşlarda babamın yanında başladım. İlk walkman üretimi yapıldığında 12 yaşındaydım.
Sunny Elektronik hangi ürünleri üretiyor? Kapasiteniz ne kadar?
Bugün Sunny markası ile televizyon, robot süpürgeler, küçük ev aletleri, tablet, aydınlatma ve su arıtma cihazları üretip satıyoruz. Tabi amiral ürünümüz televizyon ve robot süpürgeler. 2021'den bu yana adetsel olarak televizyon üretimimiz üç kat büyüdü. 350 bin adet seviyelerinden 1 milyon adete çıktık. Stratejik bir karar aldık. Sil baştan ürün yapımızı değiştirdik. Televizyon diyoruz ama içerik çok farklı. Ürünlerimizin yazılımlarını komple değiştirdik. Özellikle 2021 yılından önce android sistemler kullanıyorduk. Radikal bir karar ile webOS yazılımına geçtik.
Bu sistem size ne kazandırdı? Satışa nasıl yansıdı? Televizyon satışlarında neler değişti?
Tüketicinin kullanma kılavuzuna ihtiyaç duymadan nasıl kullanmak istiyorsa o imkanı veren bir yazılım. Kumandamızı değiştirdik mesela. Daha önceki kumandalarımız 60 cent iken yeni kumandalar 5.30 dolar. 8 kat artış oldu. Ama televizyonu cep telefonu kullanır gibi kullanma imkanı verdi. Kumandayı mause gibi kullanabiliyorsunuz. Türkçe hassasiyetli sesli komut özelliği ekledik. Yazılımı destekleyen donanım değişiklikleri yaptık. Anakart kalitesi artırıldı. İlave lisanslar alındı. Maliyetimizi artırdık ama bunu tüketiciye yansıtmadık. Televizyonda başka bir sınıfa geçtik. Televizyonda biz 32 ve 43 inc üretiyorduk. Artık 65 inç ve üzerini de üretmeye başladık. Başlangıçta aylık 150 tane üretip satıyorduk. Şimdi ortalama 4 bin 500 adet satıyoruz. 7 bin adeti gördüğümüz oldu. Bizim televizyonlar tüketici için ikincil televizyon gibiydi. Mutfağa, yazlığa filan koyuyorlardı. Şimdi salona girdik. Yeni dönemde 55, 65 ,75 inçleri satar hale geldik. Satış sonrası servis hizmetini de yeniden organize ettik. Şikayet oranı yüzde 4'ten yüzde 1.5'e indi. 200 noktada hizmet veriyoruz. Günde iki bin eve fiziki kurulum yapabilir hale geldik. Günlük 60 bin televizyon kurabilecek konumdayız.
Televizyon üretiminizde tablo nasıl gelişti? Satış rakamlarınız hakkında bilgi verir misiniz?
Radikal karar sonrasında televizyon satışlarımız da üç kat arttı. 350 bin adetlerden 1 milyon adete çıktık. Sunny fabrikasının kapasitesi 3 milyon adet. Şu anda Türkiye'nin üçüncü büyük üreticisiyiz. Üretimimizin dörtte biri ihracata gidiyor. İtalya başta olmak üzere ağırlıklı olarak Avrupa ülkelerine ihracat yapıyoruz. Hem Sunny markamızla hem de markasız ihracatımız var.
47 yıllık geçmişte Sunny'nin kaldıraç ürünleri nelerdi?
Walkman bizim ilk önemli ürünümüzdü. Türkiye'ye biz getirdik. İlk biz ürettik ve piyasaya verdik. Diskman, cd, dvd, vcd player, oto kaset çalar, mp3 çalarlar 90'lı yılların önemli ürünleriydi. Bir dönem uydu alıcılar çok modaydı. Türkiye'nin uydu alıcı üretim üssüydük. Kendi markamız dışında birçok markaya da üretim yaptık. Tabi bizim için televizyonun yeri ayrı. Büyümemizin ana etkenidir televizyon. Şu anda da televizyon ve robot süpürgeler amiral ürünlerimiz. Türkiye'nin tek yerli robot süpürge üreticisiyiz. Bildiğiniz birçok markanın üretimini de biz yapıyoruz.
Yeni yatırım olacak mı? Yatırım planlarınızdan bahseder misiniz?
Biz büyük yatırımı 2004 yılında yaptık. Bugünkü fabrikamızın yatırım tutarı 55 milyon dolardı. Şimdilik büyük yatırıma ihtiyacımız yok. Mevcut kapasitelerimiz yeterli. Ama ürüne dönük yatırımlar her yıl rutin olarak yapılıyor. Yepyeni bir sektörümüz yok ama yeni ürünlerimiz olabilir. Klima ve derin dondurucu işine girmek niyetindeyiz. İlk etapta deneme yapacağız, yatırım miktarına denemeden sonra karar vereceğiz.
Atmaca Holding'in cirosu ve çalışan sayısı nedir?
Yıllık ciromuz 500 milyon dolar seviyesinde. 2500 çalışanımız var. İhracatımız 100 milyon doların üzerinde. Türkiye'nin büyük sanayi şirketlerinden biriyiz. İSO 500'de 117'inci sıraya kadar çıktık.
Atmaca Holding ne zaman kuruldu? Başka sektörler var mı?
Sunny Elektronik ve Atmaca Elektronik'in 47 yıllık geçmişi var. 2022'de Atmaca Holding'i kurduk. Elektronik dışında da işlerimiz var. Çatal, bıçak markası Jumbo'nun yüzde 50 ortağıyız. Ayrıca toptan kahve ticaretimiz var. Kahvede Anişah Coffee markası ile faaliyet gösteriyoruz. A101 ve Tarım Kooperatif marketin kahvelerini biz tedarik ediyoruz. Bir gayrimenkul şirketimiz vardı ama şu an aktif değil. Belki ileride gayrimenkule de tekrar dönebiliriz.
Şirkette aileden kimler var?
Biz beş kardeşiz. Kardeşim Nuri Jumbo'da. Ben ve ablam buradayız. İki kardeşim de ev hanımı.
"Çinli Skywort için üretim yapacağız"
Televizyonda Sunny ve Axen markamız var. Televizyonda iki, robot süpürgede ise altı marka için üretim gerçekleştiriyoruz. Kasım ayından itibaren Çin'in en büyük üreticilerinden Skywort için üretim yapmaya başlayacağız. Skywort'a Avrupa pazarı için televizyon üreteceğiz. Avrupa üretim haklarını aldık. Bu yeni bir gelişme. Uzun bir süredir birbirimizi tanıyorduk. Görüşmeler olumlu sonuçlandı. Bakalım bizim kapasitenin ne kadarını kullanacaklar. İşin gidişatına göre yeni yatırım gerekebilir.
Ağrı'nın Zirvesinde Teknoloji Yarışması
Babam Hayrettin Atmaca zor şartlarda okumuş. O nedenle Ağrı'dan hiç elini çekmedi. Okullar, yurtlar, camiler yaptırdı. En son vefat etmeden önce Ağrı'ya bir kız imam hatip okulu yaptırmak için çalışmalara başlamıştı. Rahatsızlanınca bizi sıkı sıkı tembihledi. "Vali Bey ile sözleştik. Bu okulu tamamlayın" dedi. Bölgenin hassasiyeti var. Kız çocuklarının okuyabilmesi için özellikle imam hatip yapılmasını istedi. Babamın ömrü vefa etmedi, biz tamamladık okulu. İçinde yurt ve kapalı spor salonunun bulunduğu bir okul yaptık. Şimdi kız çocuklarımız okuyor. Biz de yeni neler yapabiliriz diye fikirler üretirken Ağrı'nın Zirvesinde Teknoloji Yarışması gündeme geldi. İlkini 2023 yılında yaptık. Sadece Ağrı'daki okullar katıldı. İlk yarışma Ağrı'da yapıldı. İkinci yarışmaya Ardahan, Iğdır, Kars eklendi ve il sayısı dörde çıktı. Milli Eğitim Bakanlığı ile protokolü geçtiğimiz günlerde yeniledik. 2025 yılındaki yarışmada ise il sayısı Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Tunceli, Van olmak üzere 14'e yükseldi. Yarışmaya ilk 70, ikinci yıl 130 okul başvururken, üçüncü yarışmada bu sayı 500'ün üzerine çıktı. Ağrı'nın Zirvesinde Teknoloji Yarışması'nı başlatırken amacımız sadece gençlerimize teknoloji ve inovasyon alanında fırsatlar sunmak değildi, aynı zamanda bölgedeki yetenekleri keşfederek ülkemizin gelecekteki teknoloji liderlerini yetiştirmekti. İki öğrenci, bir öğretmenden oluşan takımlar robot üretiyor. Yarışmada dereceye girenlere para ödülünün yanı sıra İstanbul programı yaptık. Çocuklar ilk kez İstanbul'a geldi. Yarışmamız her geçen gün büyüyerek devam ediyor.