2024 yılının yarı döneminin bitimi yaklaşırken kamuoyunda ara zam merakı da gittikçe artıyor. "Asgari ücrete ikinci zam gelir mi?" gündemi sürerken çalışanların ve işverenlerin talepleri de ekonominin geleceğinde önemli yer tutuyor. Türkiye'nin lider istihdam platformu Eleman.net, hem çalışanlar hem de işverenler ile gerçekleştirdiği anketle ara zam gündemine dair beklentileri ve yaklaşımları ortaya koyuyor.
Çalışanların yüzde 82'si asgari ücrete zam istiyor
3118 kişi ile gerçekleştirilen ankette ''Sizce asgari ücrete ara zam yapılmalı mı?'' sorusuna çalışanların yüzde 82'si ''Evet, asgari ücrete ara zam yapılmalı?'' yanıtını verdi. Aynı soruyu çalışanların yüzde 11'i ''Hayır, enflasyonla mücadele için ara zam yapılmamalı'' diye cevaplarken, yüzde 7'lik kesim ise ''Emin değilim, net bir görüş belirtemiyorum'' tercihinde bulundu.
Yüzde 50 oranında zam bekleyenler çoğunluğu oluşturuyor
Temmuz ayındaki zam oranına dair de çalışanların yüzde 51'inin yüzde 50 zam beklediği görüldü. Yine aynı soruda çalışanların yüzde 30'u yüzde 37 oranında zam beklerken, yüzde 20'sinin zam beklentisi yüzde 12 oranında oldu.
Ara zam olmazsa çalışanların yüzde 29'u ek iş yapmayı düşünüyor
İstihdamı önemli ölçüde etkileyecek ''Ara zam olmaması durumunda, başka bir iş arayışına girer misiniz?'' sorusuna ise çalışanların yüzde 52'si ''Evet, daha yüksek maaş için başka iş ararım'' yanıtını kullandı. Aynı soruda ''Hayır, işimden ayrılmam ancak ek iş yapmaya çalışırım'' diyenlerin oranı yüzde 29 olurken, yüzde 18'lik kesimde ''Mevcut maaşım yeterli, iş arayışına girmem ve ek iş yapmam'' tercihinde bulundu.
Zam yapılmazsa en fazla iş değiştirme güvenlik sektöründe olacak
Ara zam olmazsa başka iş ararım diyen çalışanların sektörleri sırasıyla güvenlik, gıda, tekstil, inşaat, hizmet, eğitim, otomotiv, lojistik, perakendecilik ve sağlık oldu. Söz konusu sıralamada ortalama maaş seviyeleri ise şöyle; güvenlikte 28.300 TL, gıdada 22.400 TL, tekstilde 26.700 TL, inşaatta 33.400 TL, hizmette 25.200 TL, eğitimde 29.900 TL, otomotivde 32.300 TL, lojistikte 30.800 TL, perakendecilikte 24.400 TL ve sağlıkta 25.300 TL.
''Yan haklar ve çalışma koşullarını iyileştirme işverenlerin gündemi olmalı''
Gerçekleştirdikleri anketin sonuçlarına dair görüşlerini paylaşan Eleman.net CEO'su Levent Dicle, ''Asgari ücrete bir zam yapılmasa dahi genel olarak çalışanların zam beklentisi içinde olduğunu görüyoruz. Temmuz ayında işverenleri de bu noktada bir sınav bekliyor. Anketimize verilen cevaplardan görüyoruz ki çalışanların yüzde 52 gibi önemli bir oranı zam yapılmadığı takdirde iş değiştireceklerini belirtiyor. Kalifiye personellerini kaybetmek istemeyen firmaların gerekli adımı belli ölçüde atacağını düşünüyoruz. Öte yandan ara zam talebine yanıt vermeyen işletmeler, önemli oranda istihdam kaybıyla karşı karşıya kalabilir. Zam konusu dışında işletmeler personel memnuniyeti açısından ek yan haklar ve çalışma koşullarını iyileştirilmesi konularını da gündemlerine almamalılar. Çünkü çalışanlar istedikleri ölçüde zam talebi gerçekleşmese dahi işyerlerinin sağladığı pozitif çalışma ortamı ve yan haklardan ötürü iş değiştirme eğilimlerinden vazgeçiyorlar'' diye konuştu.
Firmaların yüzde 42'si ara zam yapmayı düşünüyor
Eleman.net'in işverenlerle yaptığı ek zam anketinde ise ''Asgari ücrete ara zam yapılmasa bile, siz çalışanlarınıza zam yapmayı düşünüyor musunuz?'' sorusuna, katılımcı firmaların yüzde 42'si evet yanıtını verdi. Aynı soruda ''Hayır, zam yapmayı düşünmüyorum'' diyen işverenlerin oranı yüzde 35 olurken, yüzde 23'lük oranda da ''Emin değilim'' cevabı ortaya çıktı. Asgari ücrete zam gelmese bile ara zam yapacağını belirten firmalar eğitim, restorancılık, tekstil, mobilya/ahşap ve sağlık/medikal sektörlerinden oldu. Öte yandan gayrimenkul, ithalat / ihracat, kozmetik, petrol ve petrol ürünleri ve plastik sektörlerindeki firmalar asgari ücrete zam gelmezse zam yapmayacağını belirtti.
İşverenlerin yarısı yüzde 10 zam yapma eğiliminde
Anket kapsamında çalışanlarına zam yapacağını beliren firmaların yüzde 50'sinin yüzde 10 oranında zam yapmayı düşündüğü görüldü. Aynı konuda firmaların yüzde 30'u yüzde 53 oranında zam düşünürken, yüzde 20'sinin ise yüzde 38 oranında zam yapma eğiliminde olduğu sonucu ortaya çıktı.
