PARA RÖPORTAJ/ İDRİZ ÇOKAL 1982'de gümrükleme hizmetleri veren bir şirket olarak kurulan Barsan Global Lojistik de bugün uluslararası kara, hava, deniz, demiryolu nakliye, gümrüklü, gümrüksüz depolama, gümrükleme, iç nakliye ve dağıtım olmak üzere entegre lojistik hizmet veren bir dünya şirketi. 40 yıl önce küçük bir ofiste başlayan yolculuk, bugün dünyada 65 ülkede 100'den fazla lojistik merkezi ve 4 bin 500 çalışan ile devam ediyor. Açılacak olan yeni merkezler ile dünya GSMH'sının yüzde 94'üne ulaşmış olacak.
Barsan Global Lojistik, 1990'ların başından bu yana teknolojik ve yazılım altyapısına önem veren bir şirket. Bugün lojistik ağını yönetirken kullandığı yazılımın tamamı, kendi IT ekibi tarafından yazılmış. Başka bir yazılım şirketinin bir programını kullanmıyor. Şirkette yazılım ve teknolojik yatırımlar çekici ve depo yatırımı kadar önemli. Barsan Global Lojistik bu haliyle lojistik şirketi olduğu kadar aynı zamanda yazılım şirketi de denebilir.
Şirketin sahibi Denizlili iş insanı Kâmil Barlın. Şirketin yönetiminde ise profesyonel bir ekip var. Uzun yıllar Yönetim Kurulu Başkanlığı yapan Cengiz Çaptuğ, bayrağı gençlere bıraktı. Şirketin Global CEO'luğuna Uğur Aksu, Global CFO'luğuna da Buğra Sözüçetin getirildi. Buğra Sözüçetin, Koç Üniversitesi İşletme mezunu ve yedi yıldır Barsan çatısı altında çalışıyor. Uğur Aksu ise sektörün okulundan mezun olmuş bir isim. İstanbul Üniversitesi Lojistik mezunu olan Aksu, Barsan'ın kapısından öğrencilik döneminde girmiş. Hem teori hem de pratik eğitimini aynı anda almış. Barsan'ın öğrenci ve gençlere verdiği fırsatı en işi şekilde değerlendirerek şirketin kaptan köşküne oturmuş bir isim.
Yazılım, depo ve TIR yatırımlarını tamamlayan şirket, genç ekip ile yeni hedeflere odaklanmış durumda. Uğur Aksu ile 2022 yılını 800 milyon dolar ile kapatan Barsan Global Lojistik'in dünyanın en büyük lojistik şirketlerinde biri olma hedeflerini, yatırımlarını konuştuk…
-Uğur Bey, genç yaşta Barsan Lojistik gibi sektörün lider bir firmasının kaptan köşküne oturdunuz. Biraz sizi tanıyalım.
20 yaşından bu yana lojistik sektörü içindeyim. İstanbul Üniversitesi Lojistik mezunuyum. Okulun ilk mezunlarındanım. Okuduğum işi severek yapan nadir şanslı insanlardan biriyim. Üniversitede okurken Barsan'ın Almanya ofisinde başladım işe. Üzerinden 22 sene geçti. Öğrenci olarak girdiğim yerde Global CEO'luğa geldim. Barsan bir okul gibi. Teoriyi okulda, pratiği burada öğrendim. Barsan bünyesinde pırıl pırıl birçok insan yetişti ve sektörde bugün önemli görevler üstleniyor. Avrupa, Türkiye, Amerika'da çalıştım. Nisan 2005'ten bu yana ABD'de yaşıyorum. Eğitimime ABD'de devam ettim. Harvard'da MBA yaptım. 2008'de yönetici olarak çalışmaya başladım. Bugün Amerika kıtasında yoğun bir operasyonumuz var.
-Barsan Global Lojistik 41 yıl önce kurulmuş. Biraz şirketin geçmişinden bahsedebilir misiniz?
Türkiye'nin önde gelen lojistik hizmet sağlayıcılarından olan Barsan Global Lojistik başta Avrupa ülkeleri olmak üzere 100'den fazla ülkeye hizmet götürüyor. 1982'de kurulan ve kurulduğu günden bugüne istikrarlı bir ivme ile büyümeye devam eden şirket dünyanın birçok ülkesinde ofis, depo ve dağıtım merkezlerine sahip. 41 yıllık tecrübesi ile global şirketlerin çözüm ortağı olarak birçok ilklere ve başarılara imza atmış bir dünya şirketi. Kâmil Barlın tarafından 1982 yılında gümrükleme hizmeti vermek üzere kurulmuş; kısa bir süre içerisinde Türkiye'nin en büyük gümrük firması haline gelmiş, gümrükleme operasyonlarındaki başarısının yanında entegre lojistik hizmeti vermek üzere 1990'de kara, hava, deniz ve depo yatırımlarına başlamıştır. 1995'e kadar Türkiye'deki tüm ticari noktalarda depo yatırımlarının büyük bir kısmını tamamlayan Barsan, bu yıldan itibaren globalleşme hedefi doğrultusunda yurtdışı yatırımlarına başladı. Bugün dünya çapında yayılmış 65 ülkede 100'ün üzerinde lojistik merkezleri ile küresel entegre lojistik hizmeti veren bir Türk markasıyız. Yeni açılacak ofislerimiz ile dünyanın yüzde 99'una ulaşır hale geldik.
-Barsan şu anda kaç ülkede faaliyet gösteriyor? Yeni girdiğiniz ülkeler hangileri?
65 ülkede ofisimiz bulunuyor. Geçen yıllarda bu sayı 55-56 idi. Afrika kıtasında eksiğimiz vardı. Cape Town'da yeni ofis açtık. Yeni Zelanda'ya bir ofis açtık. Avustralya'da vardık. Asya'da halen olmadığımız ülkeler var. Güney Amerika'da Arjantin, Brezilya, Kolombiya, Peru, Şili'de açtık. Dünyada GSMH'nın tüketildiği yüzde 99'da varız. İran'da yokuz. Şu anda olmayı düşünmüyoruz. Ülkelerde ofis açılımlarını yaptık. Şimdi kadroları güçlendiriyoruz. Ülkelerde ofis açtıktan sonra ülke içlerinde de merkezler açıyoruz. ABD'de şu an 18 merkezimiz var. 30-40'e çıkarmak istiyoruz. Vietnam, yeni dünyanın üretim merkezi. Oraya ikinci ofisimizi açıyoruz. Çin'de dört tane var. Ülkeler içinde ofisleri artırıyoruz. Almanya'da dokuz tane. Yeni ofisler açılacak.
-Depolama ile ilgili yatırımlar yapıyorsunuz. Ne kadarlık depo alanınız var?
Depolama yatırımları ülkeye, müşteriye göre değişir. Her ülkede farklı strateji izliyoruz. Kendi yerlerimiz de var, kiraladığımız yerler de. Aldığımız işe göre bunlar şekilleniyor. ABD içinde altı depomuz var. Ama müşteriye, ihtiyaca göre yeni depolar açılabilir. 1 milyon 200 bin metrekare depolama alanına sahibiz.
-Hangi sektörlere hizmet veriyorsunuz? Güçlü olduğunuz sektörler hangileri?
Otomotiv, otomotiv yan sanayi, tekstil, hazır giyim, perakende, hızlı tüketim ürünleri (FMCG), teknoloji, yapı dekorasyon, kimya, gıda ve sağlık sektörleri hizmet verdiğimiz sektörler arasında ilk sıralarda yer alıyor. Avrupa kıtasında otomotivde iyiyiz. Bütün global markalarla çalışıyoruz. ABD'de FMC sektöründe iyiyiz. Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da tekstil sektörü öne çıkıyor. Kıtaya, ülkeye göre değişiyor. Avrupa'ya otomotiv ve yan sanayi öne çıkarken, ABD'de bitmiş, işlenmiş mermer daha çok gidiyor. Mobilya sektöründe artış var. Sektör uzmanlığı önemli. Otomotivde banttan banda hizmet veriyoruz. Onlar adına sipariş verip, onların stoklarına kadar yönettiğimiz firmalar var. Sektör uzmanlığımız oluştu. Ama her ülkede aynı değil. Ülkeye göre değişiyor. Konsantrasyonumuz solar. Çevrecilik bütün dünyada önemli. Solar fabrikalarına hizmet vermeye başladık. Ekonominin gittiği yöne doğru strateji belirliyoruz.
-Biz lider firma olmak hedefindeyiz, diyorsunuz… Nasıl olacak bu?
Otomotivden örnek verelim. Dünyaca ünlü otomobil markalarının merkezi Almanya. Karar merkezleri de öyle. Dolayısıyla Alman firmayı tercih ediyorlar. Bizim iki tane global otomotiv şirketi olsaydı biz de doğal olarak daha üst seviyelerde olurduk. Türkiye'de üretimi olan birçok otomotiv firmasına hizmet veriyoruz. Yabancı lojistik şirketleri bizden çok iyi oldukları için değil, ülke sanayilerinin güçleri nedeniyle büyüyorlar. Dünyada lojistik alanında bir marka çıkacaksa o altyapı bizde var. Lojistikte en hızlı ve en avantajlı fiyat verebilecek bir altyapıya sahibiz. Rakipler bazı noktalarda bizden avantajlı. Bu onlar zeki olduğu için değil sanayilerinin gücünden kaynaklanıyor.
-Pandemi döneminde e-ticarette bir hareketlilik oldu. Barsan'da e-ticaret tarafında olmak istiyordu. E-ticaret tarafında olacak mısınız? Bir çalışma var mı?
İnternetten tüketim, toplam tüketimin yüzde 17'si. Giderek de artıyor. Bunun için özel operasyon gerekiyor. Türkiye'de böyle bir hizmetimiz yok, ama Avrupa'da e-ticaret portalları ile özel çalışmalarımız var. Almanya'da deneme yapıyoruz. Getir'in Almanya'daki operasyonunda görev alıyoruz. Zalongo diye Trendyol benzeri bir alışveriş sitesinde birlikte çalışıyoruz. Bağımsız bir operasyon yok. Ama ileride olmaz diye de bir şey yok. 150 merkez arttıkça altyapı kendiliğinden oluşacak. Altyapı hazır olunca neden olmasın.
-E-ticaret ve online alışveriş siteleri pandemi döneminde çok hareketliydi. Şimdi durum nasıl?
Pandemi döneminde 10 yılda alınacak yol, bir-iki yılda alındı. Şu an bu furya geri gidiyor. Patladığı dönemde bu işe yatırım yapanlar, kâr etmedikleri bölgeleri kapatıyorlar. E-ticaret tarafında güçlü şirketler yola devam edecek. Talep her zaman devam edecek diye düşünenler, bu alana çok yatırım yaptı. Bu noktada sıkıntılar var.
-Akaryakıt fiyatlarındaki artışlar lojistiğe nasıl yansıdı?
Petrol fiyatlarındaki artış, lojistiği direkt ilgilendiriyor. En büyük gider hammadde. Hammaddenin büyük kısmı, petrol ve petrole dayalı ürünler. Girdilerde acayip bir artış var. Gelirlerde düşüş var. Piyasanın emtiaya talebi yok. Avrupa ve ABD'de talepler düşüyor. Amerika'nın ithalatı yüzde 20'den fazla düştü. Avrupa da öyle. İki büyük tüketicide ciddi bir talep düşüşü var. Konteyner adedimizi yüzde 16-17 artırdık. Piyasa aşağı giderken biz büyüdük. Marketimizi büyüterek genel sıkıntıları aşıyoruz. Global ciromuzun yüzde 27'si Türkiye, gerisi yurtdışından. Türkiye bağlantısız işlerden bahsediyorum; Türkiye ihracatının artması veya düşmesi bizi çok etkilemez.
-Lojistiğin okulunu okumuşsunuz. Lojistik sektöründen bahseder misiniz? Ne kadarlık bir sektör ve önemi nedir?
Lojistik, eskiden işletmenin içinde okutulurdu. Bizim okul ilktir bu anlamda. Kara hava nakliyat diye açıldı. Lojistik kavramı, 2002'de filan girdi hayatımıza. Sektör kendi elemanını kendi yetiştirdi eskiden. Şimdi birçok okul açıldı. Lojistik stratejik bir sektör artık. Lojistik sanayi ve ticaret hacmi ile ilgili. Avrupa ve ABD'de lojistik kavramı bizden eski tabii ki. Bugün lojistik sektörü, dünya GSMH'den en fazla pay alan sektör. Hammadde giderlerini saymazsanız şirketlerin en büyük giderlerinden biri lojistik. 8 trilyon dolarlık bir hacim var dünya genelinde. 2026'da 9,5 trilyon dolar öngörülüyor. Sadece otomotivdeki iş hacmi 2,5 trilyon dolarlık bir sektör. Dünyanın en büyük pastası lojistik. Biz de bu pastadaki payımızı artırmaya çalışıyoruz. Lojistik önemli bir maliyet. Bu nedenle de rekabette önemli bir kavram. Burayı çok iyi yönetmek gerekli. İnternet çağı ile birlikte teknoloji tarafına büyük önem verildi. Bütün süreçler online yönetiliyor.
-Global bir şirkette çalışmak yorucu olmalı. Kesintisiz uyku uyuyabiliyor musunuz?
24 ülkeye gittik bu sene. Kesintisiz uyku yok. Uçaklarda uyuyoruz neredeyse. Ülkelerin gücü, yarattığı şirketlerin gücünden alıyor. 100'üncü yıla giriyoruz. Kurtuluş Savaşı'nda cephede yaşananları dinledikten sonra bizim uykusuz kalmamızın çok bir anlamı yok. Zafer kazanmış bir ecdadın torunları olarak, dünya markası bir şirket çıkarmak için var gücümüzle çalışacağız. Dünya lideri olan bir şirketin bugün 80 bin çalışanı var. Alman merkezli bir şirket. 25 bini Alman ve birçoğu yönetici pozisyonunda. Biz de benzerini yapıyoruz. Dünya ofislerimizdeki yöneticilerimiz Türk. dünyanın her yerinde Türk yöneticiler olmalı. Bunu beyin göçü olarak değerlendirmemek lazım. Her yerde olmalıyız.
"Bu yıl ciromuz 800 milyon doların üzerine çıkar"
Buğra SÖZÜÇETİN / Barsan Global CFO'su
2022 konsolide ciromuz 800 milyon dolar… 2023 yılında navlunda ciddi düşüşler oldu. Konteyner sayımız artmasına rağmen aynı seviyede ya da biraz üstünde olur. 4 bin 500 toplam çalışanımız var. Bunun 3 bin 500'ü Türkiye'de. Beyaz yakalı yaş ortalaması 33-34. Yurtdışındaki yöneticilerimiz de Türkiye'den şirket içinden yetişmiş arkadaşlarımızdan oluşuyor. Kadın çalışan oranımız yüzde 50 seviyesinde. Şoförler arasında kadın yok, ama talep var. Kadınlar erkeklerden daha cesur. Bin çekici, bin 500 dorsemiz var. Türkiye'den Avrupa ülkelere için de taşıma yapıyoruz.
"Konteyner sıkıntısı bitti"
Bütün sıkıntı aslında şundan başladı… Dünya ekonomisi pandemi öncesinde 98-100 trilyon dolar büyüklüğündeydi. Her yıl yüzde 2-3 artıyordu. Pandemi döneminde bir buçuk yıl içinde ABD, 13 trilyon doları paket ve yardımlarla piyasaya soktu. Direkt 'cash' olarak piyasaya verdi. 10 trilyon dolar Avrupa ülkeleri fonladı, teşvik etti. Türkiye'de de benzer teşvikler oldu. Gelişmiş ülkelerde hem şahıslara hem şirketlere nakit teşvikler verildi. 98 – 100 trilyon dolar olan ekonomi büyüklüğü 102-103 trilyon dolar olması gerekirken 125 trilyon doların üzerine çıktı. Kalp atışı duracakken şok etkisi yaptı. Para fazlalığı oldu. Bu para sonucunda ciddi bir talep artışı oldu. Hem emtia tarafında hem de tüketim tarafında ciddi bir talep oldu. Bu da ticareti hareketlendirdi. Mevcut konteynerler yetersiz kaldı. Bu dönemde limanlar da yetersizdi. Kimse böyle bir talebi karşılayacak durumda değildi. Şuursuz bir talep oluştu. Bu talebi karşılayacak ne altyapı, ne gemi, ne konteyner vardı. 1 milyon metrekare depon var. Yüzde 5 büyür pazar. Buna göre yatırım yaparsınız. Böyle bir talep ve büyüme kimse beklemiyordu. Nisan 2022'de bu teşvikler bitti. Sonrasında faizler yükselmeye başladı. Dünya ekonomisi olması gereken yerlere geri geldi. 105 trilyon dolara geri geldi. Talebin devam edeceğini düşünüp yatırım yapan şirketler sıkıntı yaşıyor şu anda. Bu böyle devam etseydi enflasyon dünyada patlardı. Şu anda talep geri çekildi. Gemilerde boşluk var artık. Süreci iyi yöneten bir şirketiz. Bizim açımızdan sıkıntı yok. İki haneli büyüme yapıyoruz.
"Akademide 24 saat eğitim veriyoruz"
Bir buçuk yıl önce Barsan Akademi kurduk İzmir'de. Her ülke, pozisyonun eğitim süreci farklı. Arkadaşlarımız bu akademide eğitim alarak yeni pozisyonda işe başlıyor. Yurtdışına gidecek arkadaşlarımız da öyle. New York ofisinde çalışan arkadaşlarımızın bir kısmı İzmir Akademi'de. Dünya ofislerinde görev alacak arkadaşlarımız, burada eğitimden geçtikten sonra göreve başlıyor. Hem de yeni başlayan arkadaşlar, şirketi tanımış oluyor. 150 arkadaşımız eğitim alıyor şu anda. Ülkelerden gelen arkadaşlarımızın saati de farklı. Uygulamalı eğitim olduğu için çalıştıkları ülke saatine göre ayarlıyoruz. Japonya'dan gelen arkadaşlarımız farklı, ABD'den gelen arkadaşlarımız farklı saatlerde eğitime katılıyor. 24 saat eğitim var.
