TÜBİTAK’tan yeşil dönüşüme 175 milyon dolar
PARA ANKARA/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Dünya Bankası "Türkiye Yeşil Sanayi Projesi" kapsamında iki çağrı açmaya hazırlanıyor. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), TÜBİTAK ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olmak üzere üç bileşeni olan ve 450 milyon dolar bütçeli Türkiye Yeşil Sanayi Projesi kapsamında TÜBİTAK'a ayrılan bütçe 175 milyon dolar olacak. Proje kapsamında özel sektörün yeşil dönüşüme yönelik ürün veya süreç geliştirme faaliyetleri TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB) tarafından desteklenecek. Önümüzdeki günlerde başvuruya açılacak 1832 Sanayide Yeşil Dönüşüm çağrısı ile firmaların yeşil dönüşüm faaliyetlerine yönelik daha önce yapılan Ar-Ge çalışmaları ile elde edilmiş prototiplerin ticarileşme öncesi faaliyetleri desteklenecek. Söz konusu çalışmalar daha önce TÜBİTAK-TEYDEB tarafından desteklenmiş Ar-Ge projelerinin devamı niteliğinde olabilecek. Destek süresi 24 ay olup, destek bütçesi firma ölçeklerine göre 22.5 milyon TL'ye kadar çıkacak. Çağrı kapsamında sermaye şirketlerine en fazla yüzde 50'si geri ödenmek üzere faizsiz geri ödemeli destek sağlanacak. SAYEM konsorsiyum başvurularının alınacağı SAYEM Yeşil Dönüşüm çağrısında destek süresi en fazla 36 ay, konsorsiyum bütçesi en fazla 300 milyon lira olarak uygulanacak. Çağrı kapsamında kurumlara yüzde 100 hibe destek sağlanacak. Sermaye şirketlerine ise en fazla yüzde 50'si geri ödenmek üzere faizsiz geri ödemeli destek verilecek. İki çağrıda da geri ödenecek desteğin bir kısmı hibe desteğine dönüştürülebilecek. Bilindiği üzere Türkiye Yeşil Sanayi Projesi kapsamında KOBİ'lerin yeşil dönüşümü için 250 milyon dolarlık kaynak, KOSGEB himayesinde kullandırılacak. Bu arada TEYDEB'in yürüttüğü destek programlarının destek üst limitlerini artıran TÜBİTAK, KOBİ ölçeğindeki kuruluşların proje esaslı araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilikçilik faaliyetlerini desteklemek üzere iki yeni çağrı açtı. KOBİ'lerin yönelik 1501-Sanayi Ar-Ge Destek Programı ve 1507-KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı çerçevesinde açılan çağrılarda destek oranı yüzde 75 olarak uygulanacak.
EKOSİSTEMİN ÖNÜ AÇILIYOR
Öncelikle TÜBİTAK TEYDEB'in KOBİ ölçeğindeki kuruluşların proje esaslı araştırma, teknoloji geliştirme ve yenilikçilik faaliyetlerini desteklemek üzere açtığı iki yeni çağrıya göz atıyoruz. TEYDEB tarafından yürütülen 1501-Sanayi Ar-Ge Destek Programı ve 1507-KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı çerçevesinde açılan 2023 yılı ikinci çağrıları için başvuru süreci 21 Ağustos 2023 itibarıyla başladı. Kahramanmaraş merkezli deprem felaketleri nedeniyle 1501 ve 1507 programı 2023-birinci dönem çağrıları için kapanış tarihleri uzatıldığı için, bu yıl 1501 ve 1507 Programları'nın ikinci çağrıları için başvuru süreci Temmuz yerine Ağustos ayına ertelendi. 1501-Sanayi Ar-Ge Destek Programı ve 1507-KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı kapsamında, yenilik tanımı çerçevesinde; yeni bir ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi konularında yürütülen Ar-Ge nitelikli projeler destekleniyor.
ÜST LİMİT 2.4 MİLYON LİRA
1501 ve 1507 programları çerçevesinde açılan her iki çağrıda da destek oranı yüzde 75 olarak uygulanıyor. KOBİ ölçeğindeki kuruluşların uluslararası rekabet güçlerinin artırılması, uluslararası pazarı hedefleyen ürünlerin geliştirilmesi, yurtdışına bağımlı olunan teknolojilerde rekabetçi yerli teknolojilerin kazanılması gibi projelerin desteklenmesinin amaçlandığı 1501-Sanayi Ar-Ge Destek Programı çağrısında proje destek üst limiti bulunmuyor. 1501-Sanayi Ar-Ge Destek Programı çağrısında kuruluş bazlı ön kayıt başvurusu son tarihi 30 Ekim 2023, çağrı kapanış tarihi ise 1 Kasım 2023 olacak.
KOBİ'lerin Ar-Ge nitelikli yenilik faaliyetlerinin özendirilmesi, Ar-Ge ve yenilikçilik kültürün yerleşmesi ve yaygınlaşmasına katkıda bulunulması, ulusal ve uluslararası pazarda rekabet güçlerinin artırılması, proje esaslı araştırma‐teknoloji geliştirme ve yenilikçilik faaliyetlerinin desteklenmesi gibi projelerinin desteklenmediğinin amaçlandığı 1507-KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı çağrısında proje bütçesi üst limiti 2.4 milyon lira olacak. 1507-KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı'nda kuruluş bazlı ön kayıt son tarihi 16 Ekim, çağrı kapanış tarihi ise 18 Ekim 2023 olacak.
Programlar kapsamında personel, seyahat, alet, teçhizat, yazılım ve yayın alım, malzeme ve sarf, yurtiçi ve yurtdışı danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alım, Ar-Ge kurum ve kuruluşlarına yaptırılan Ar-Ge hizmet giderleri destekleniyor.
Başvuru yapılacak projelerin hem öncelikli ve kilit teknolojilerde Ar-Ge ve yenilik konuları/stratejik ve ihtiyaç odaklı Ar-Ge ve yenilik konuları, Avrupa Yeşil Mutabakatı ve iklim değişikliğine uyuma yönelik Ar-Ge ve yenilik konularına uygun ise Yeşil Mutabakat başlığı esas alınarak ek puan verilecek.
ÖNEMLİ İKİ DEĞİŞİKLİK
Çağrılar kapsamında önemli iki değişiklik yapıldı. Bu değişikliklerden ilki ortaklı olarak sunulan projelere ilave 5 puan verilmesi oldu. İkincisi ise 1501-Sanayi Ar-Ge Destek Programı kapsamında proje başvurusu süresi limiti 24 ay olarak belirlendi. Ancak, desteklenecek projelerin izleme sürecinde teknolojik gereksinimler veya çalışma konularına özel koşullar nedeniyle prototip testleri, klinik testler gibi proje çıktısının ticari ürüne dönüşmesini sağlayacak çalışmaların gerektirdiği süreler nedeniyle projenin 24 ay içinde tamamlanamayacak olması durumunda, kuruluşun talebi üzerine yapılacak değerlendirme sonucunda proje destek süresi 36 ayı geçmemek üzere ve en fazla yüzde 50'si oranında bir defaya mahsus olmak üzere artırılabilecek.
İLK ETAPTA İKİ ÇAĞRI
Dünya Bankası Türkiye Yeşil Sanayi Projesi kapsamında TÜBİTAK çağrıları açıyor. Koordinatörlüğünü Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın yürüttüğü Dünya Bankası Türkiye Yeşil Sanayi Projesi kapsamında özel sektörün yeşil dönüşüme yönelik ürün veya süreç geliştirme faaliyetleri TÜBİTAK-TEYDEB tarafından desteklenecek. Bu amaçla 1801 kodlu Sanayi Ar-Ge Projeleri İçin Geri Ödemeli ve Hibe Destek Programı hayata geçirildi. 1801 programı ile TÜBİTAK hibe desteğe ilave olarak, geri ödemeli destek mekanizması da uygulanmaya başlanacak. Altı yıl sürecek olan Türkiye Yeşil Sanayi Projesi kapsamında TÜBİTAK tarafından farklı türde çağrılar açılacak. Yakın zamanda başvuru alınması planlanan iki çağrı "1832- Sanayide Yeşil Dönüşüm" ile "1833-SAYEM Yeşil Dönüşüm" olacak.
PROTOTİPLERİN TİCARİLEŞME ÖNCESİ FAALİYETLERİ
Çağrılara ilişkin ilk yapılan açıklamalara göre; 1832-Sanayide Yeşil Dönüşüm çağrısı kapsamında firmaların yeşil dönüşüm faaliyetlerine yönelik daha önce yapılan Ar-Ge çalışmaları ile elde edilmiş olan prototiplerin ticarileşme öncesi faaliyetleri desteklenecek. Söz konusu çalışmalar daha önce TÜBİTAK-TEYDEB tarafından desteklenmiş Ar-Ge projelerinin devamı niteliğinde olabilecek. KOSGEB ya da diğer ulusal ya da uluslararası fonlar ve firmaların öz kaynakları ile yürütmüş olduğu, henüz ticarileşmemiş Ar-Ge çalışmaları da çağrı kapsamında olacak. Çağrıya KOBİ ve büyük ölçekli kuruluşların başvuruları mümkün olup, ortaklı başvuru da yapılabilecek. THS 5-9 aralığını kapsayan prototip geliştirme ya da iyileştirme, validasyon ve sertifikasyon testleri, yerinde uygulama, ölçeklendirme, demonstrasyon ve saha denemeleri çalışmaları çağrı kapsamında olacak. Destek süresi en fazla 24 ay, proje bütçesi üst limiti mikro/küçük ölçekli firmalar için 7.5 milyon lira, orta ölçekli firmalar için 12 milyon lira, büyük ölçekli firmalar için 22.5 milyon lira olacak. Çağrı kapsamında sermaye şirketlerine en fazla yüzde 50'si geri ödenmek üzere faizsiz geri ödemeli destek sağlanacak. Geri ödenecek desteğin bir kısmı hibe desteğine dönüştürülebilecek. Kullanılacak desteğin geri ödemesi, proje bittikten bir yıl sonra başlayacak.
KONSORSİYUM BÜTÇESİ 300 MİLYON LİRA
Dünya Bankası Türkiye Yeşil Sanayi Projesi kapsamında SAYEM konsorsiyum başvurularının alınacağı 1833-SAYEM Yeşil Dönüşüm çağrısında destek süresi en fazla 36 ay, konsorsiyum bütçesi en fazla 300 milyon lira olarak uygulanacak. Konsorsiyumların merkezde yönetim tecrübesine sahip Büyük veya Orta Ölçekli bir yürütücü kuruluş ile en az bir Ar-Ge/Tasarım Merkezi, bir KOBİ ve bir kurumdan (üniversiteler, araştırma merkez ve enstitüleri, araştırma altyapıları) oluşması gerekiyor. Geliştirilmesi hedeflenen ürün ya da ürün grubuna katkı sağlayacak çeşitli kurum ve kuruluşların da konsorsiyumda yer almasıyla, birlikte geliştirme odaklı geniş platform yapıları oluşturulması bekleniyor. Çağrı kapsamında kurumlara yüzde 100 hibe destek sağlanacak. Sermaye şirketlerine ise en fazla yüzde 50'si geri ödenmek üzere faizsiz geri ödemeli destek verilecek. Geri ödenecek desteğin bir kısmı hibe desteğine dönüştürülebilecek. Kullanılacak desteğin geri ödemesi, proje bittikten bir yıl sonra başlayacak.
TÜBİTAK TEYDEB DESTEK PROGRAMI LİMİTLERİ ARTTI
-1512-BİGG Girişimcilik Destek Programı destek üst limiti 450 bin liradan 900 bin liraya yükseldi. Hatırlanacağı üzere gençlerin teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini katma değerli girişimlere dönüştürebilmeleri için hibe destek şeklinde başlatılan BİGG Girişimcilik Destek Program, bu yıl içinde yapılan değişiklikle yatırım tabanlı bir desteğe dönüştürülmüştü. Bu çerçevede; 1812-Yatırım Tabanlı Girişimcilik Destek Programı çerçevesinde kuruluşlara yapılacak yatırımın üst sınırı kuruluş başına en fazla 900 bin lira olarak belirlendi.
-KOBİ'lerin TÜBİTAK Ar-Ge desteği süreçlerine girişti yoğun olarak kullandıkları 1507-KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı azami proje bütçesi 1.2 milyon liradan 2.4 milyon liraya çıkarıldı. TEYDEB proje önerisi sunuşu yapma zorunluluğu bütçe limiti 20 milyon lira üzerinden 25 milyon lira üzerine, TEYDEB transfer ödemesi üst sınırı 25 milyon liradan 30 milyon liraya çıkarıldı.
-TÜBİTAK'ın özellikle üniversitelerdeki bilgi birikiminin sanayiye aktarılarak ticari hayata kazandırılması kapsamında büyük önem taşıyan 1505-Üniversite Sanayi İşbirliği Destek Programı destek üst limiti proje teşvik ikramiyesi (PTİ) ve kurum hissesi hariç 1 milyon liradan 1.5 milyon liraya yükseltildi.
-Öncül Ar-Ge Labarotuvarları Destekleme Programı yıllık proje destek üst limiti 10 milyon liradan 13 milyon liraya çıkarıldı. 1602 Patent Destek Programı ve 1503 Proje Pazarı Destek Programı limitleri ile destek süreçlerinde uygulanan başka pek çok limitte önemli ölçüde artışlar gerçekleştirildi. TÜBİTAK'tan yapılan açıklamaya göre; 1505, 1507 ve 1512-1812 programı yeni üst limitleri henüz başvuru veya değerlendirme süreci devam eden projelere için de geçerli olacak.
-TÜBİTAK desteklerinden yararlanarak Ar-Ge projesi gerçekleştiren kuruluşların finansmana erişimini önemli ölçüde kolaylaştıran senetle transfer (ön ödeme) limitinde üç katın üzerinde bir artış yapıldı. 1501, 1507, 1509 ve 1511 destek programları ile Yenilik Destek Programı Uygulama Esasları Yönergesi kapsamında senetle transfer ödemesi (ön ödeme) üst limiti 300 bin liradan 1 milyon liraya çıkarıldı. Proje destek süresi devam eden, 1 Temmuz 2023'ten sonra dönem raporu sunuldu veya sunulacak projelere uygulanacak.
DÜNYA BANKASI DESTEĞİYLE YÜRÜTÜLÜYOR
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından yürütülen Türkiye Yeşil Sanayi Projesi'ni Dünya Bankası destekliyor. Türkiye'de sanayinin sürdürülebilir ve verimli yeşil dönüşümünü desteklemeyi amaçlayan proje bütçesi toplam 450 milyon dolar. KOSGEB tarafından yürütülecek olan projenin birinci bileşeninde KOBİ'lerin yeşil dönüşüm faaliyetlerine yönelik 250 milyon dolar kredi kullandırılacak. Söz konusu kredi ile yenilenebilir enerji, kaynak verimliliği, atık yönetimi, döngüsel ekonomi ve benzeri tematik alanlarda sanayi işletmeleri tarafından gerçekleştirilecek faaliyetler desteklenecek. Projenin ikinci bileşeni ise TÜBİTAK tarafından yürütülecek. Proje bütçesi 175 milyon dolar olarak belirlendi. Proje kapsamında hibe ve geri ödenebilir finansman sağlanacak. Bu bileşen kapsamında firmalara yeşil dönüşüm süreçlerinde yol gösterecek mentörlük faaliyetleri ve firmaların ihtiyaç duydukları teknoloji tabanlı çözümlerin geliştirilmesine yönelik Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri desteklenecek. Projenin hedef aldığı kesim yeşil teknoloji, ürün veya süreçlerin geliştirilmesine yönelik yeşil yenilik faaliyetlerinde bulunan Türkiye'de yerleşik özel sektör firmaları olacak. Hedef kitle KOBİ'ler, büyük firmalar ve firma konsorsiyumları (kamu araştırma enstitüleri ve üniversiteler dahil) olabilecek. Projenin üçüncü bileşeni ve genel yönetimi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülecek. Üçüncü bileşenin teknik destek bileşeni altında yürüteceği faaliyetlerin bütçesi 25 milyon dolar olacak.
ARDEB 1001 PROGRAMI İKİNCİ DÖNEM BAŞVURULARI ALINIYOR
TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) 1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı'nın 2023 yılı ikinci dönem başvuruları, 18 Ağustos itibarıyla alınmaya başlandı. ARDEB 1001 Programı'na ilişkin proje destek üst limiti, yüzde 32 oranında artırılarak 1 milyon 250 bin liradan 1 milyon 650 bin liraya yükseltildi. Yeni üst limit; 2023 yılı ikinci döneminden itibaren sunulacak proje önerileri için geçerli olacak. Ayrıca, yürürlükte olan projeler için yeni üst limit göz önünde bulundurularak, talep edilmesi halinde ek ödenek imkânı sağlanacak. 2023 yılı ikinci döneminde sunulacak proje önerilerinin çevrim içi başvuruları için son tarih 25 Eylül 2023, söz konusu projelerin e-imza sürecinin tamamlanması için son tarih ise 28 Eylül 2023 olarak belirlendi.