PARA İK/ ÜRÜN DİRİER 2022, şirketlerin insan kaynakları liderleri açısından hem dünyada hem de Türkiye'de zorlu bir yıl oldu. Uzmanlara göre 2023 daha da sert geçecek. 'Çalışansızlık' kavramının işsizlikten daha kritik bir sorun haline gelmeye başlayacağı öngörülüyor. Yetenek savaşlarının iyiden iyiye kızışmasının beklendiği 2023 yılında, çalışanı elde tutma çabaları yine devam edecek ancak performans odaklı stratejiler benimsenecek. Büyümenin çalışan sayısıyla doğru orantılı görüldüğü bakış açısı ise yerini sorgulamalara bırakacak. Ekip sayısı bakımından küçülmeye giden şirketler çoğalacak. 2023 İK trendleri arasında hibrit çalışma, esenlik gibi geçtiğimiz yıldan kalma trendler popülerliğini korumaya devam edecek olsa da tersine mentörlük, işe alımda yapay zeka ile tarafsızlık ve kapsayıcılık gibi görece daha yeni kavramların ön plana çıkması bekleniyor. Global İK danışmanlık firmaları ve şirketlerin İK liderlerinin gözünden 2023'te dikkat çekecek trendleri ve İK'nın ana gündem maddelerini masaya yatırdık.
YETENEĞE TALEP ARTTI
Son üç yıl içinde çalışma hayatını bildiğimiz anlamda ters yüz eden bir geçiş dönemi yaşadığımızı ifade eden Kariyer.net CEO'su Fatih Uysal, sessiz istifa, sessiz işten çıkarma, büyük istifa, büyük yetenek açığı, hibrit çalışma, beceri geliştirme ve tazeleme, uçtan uca dijitalleşme, işe alım ve değerlendirmede teknoloji çözümler gibi yeni trendlerin İK liderlerinin gündemini meşgul ettiğini belirtiyor. Bu değişimlerin yönetilmesi aşamasında İK ekiplerinin rolünün de değiştiğine işaret eden Uysal, "Yeni yetenekleri çekmekten en iyilerin şirkete bağlılığını sağlamaya pek çok sorumluluk üstleniyorlar. Bu konum bizi İK'nın şirket içerisindeki gücünün arttığı bir çalışma dünyasına götürüyor. Bütün bu değişim ve dönüşüm içerisinde İK'nın kullandığı araçlar da karşılaştıkları zorlukları aşmalarına destek olacak şekilde değişiyor ve gelişiyor. Bu durumun bir sonucu olarak 'HR Tech' dediğimiz İnsan Kaynakları Teknolojileri alanı, tüm dünyada en hızlı büyüyen ve en çok yatırım alan sektörlerden biri oldu" diyor.
2023'te işyerlerinin her zamankinden daha çeşitli, esnek ve sanal olacağını düşünen Uysal'a göre şirketler, değişen çalışan beklentilerini karşılamak için daha fazla çaba sarf edecekler. Yeni normalde tanıştığımız 'Çalışansızlık' (unemployment) kavramının ise şu an işsizlikten daha önemli olduğuna değinen Uysal, "Özellikle bilişimle ilgili alanlarda arz-talep arasında bir dengesizlik bulunuyor. İşsizlik sorunu çözülmedi, ama yerine çalışansızlık kavramı eklendi. Bilişim sektöründeki yetenek açığı, yeteneğe olan talebi artırdı. Hayatımıza girmiş olan bu yeni kavram, birçok alanda artık gücün şirketten çalışana geçtiğini, çalışanların talep ve beklentilerinin iyi analiz edilerek çalışana yatırım yapılması gerektiğini gösteriyor. Bu nedenle 2023'ün anahtar kelimesi önce 'İnsan' olacaktır" diyor.
EMPATİK İLETİŞİM HIZLANACAK
Kariyer Enerjim İnsan Kaynakları Danışmanlık firmasının kurucusu Burcu Erol'a göre 2023 yılında kapsayıcılık konularında daha fazla tema duyacağız. Bu konu sadece dil, din, ırk üzerine değil farklı görüş açılarının şirketlere entegre olması üzerinden de kendini gösteriyor olacak. Bu farklılıkları yönetmek için liderlere çok fazla görev düşeceğini vurgulayan Erol, "Koçluk uygulamaları ve empatik iletişim yöntemleri daha fazla hızlanacaktır. Gençleri anlamaya yönelik uygulamalar ve hatta süreçlerin gençleşmesini konuşacağız. Gençleşen süreçler tanımında daha dinamik, sosyal temalı, geniş perspektifi olan ve gelişim odaklı süreçlerden bahsediyor olacağız" diyor.
ÖNCELİK, ÇALIŞAN REFAHINI KORUMAK
Efektif uzaktan ve hibrit çalışma stratejilerinin hayata geçirilmesinin İK'nın bu yıl ana gündem konularından biri olacağını belirten Ergene Consulting & HGA Group Türkiye şirket ortağı İbrahim Paksoy, iş süreçlerinin netlik temelinde güncelleneceğine işaret ediyor. Çalışan refahının yeterince dikkate alınmamasının üretkenliği azalttığını, gizli istifalara ve işten ayrılmalara sebep olduğunu da vurgulayan Paksoy, "Dolayısıyla çalışan refahını proaktif olarak korumak, sürdürülebilir refah uygulamalarını hayata geçirmek ve çalışanları bu temel kavramları teşvik eden şirketlere kaptırmamak, İK liderlerinin 2023 yılında öncelikli konularından bir diğeri olacak. Yetenekleri elde tutmanın giderek zorlaşması 2023 yılında işe alımların önemine dikkat çekiyor. Ayrıca İleri İK Analitiği ve Yapay Zeka uygulamalarının insan kaynakları alanında hızla yaygınlaşmaya devam edeceğini öngörüyoruz" diyor.
KALİFİYE ÇALIŞANI ŞİRKETTE TUTMAK ZORLAŞACAK
Workindo CEO'su Erhan Kocabaş'a göre uzaktan çalışma ve uzaktan çalışan ekiplerin koordinasyonu, yönetimi, işe alım kriterlerinin beceriye dayalı olarak güncellenmesi, yetenekli çalışanları elde tutma ve çalışan bağlılığı ve İK otomasyonları, 2023 yılının öne çıkan konuları olacak. Değişen iş-yaşam dengesi, uzaktan çalışma imkanları, çalışanların beklentilerindeki farklılaşma ile birlikte ilginç bir yılın bizi beklediğini düşünen Kocabaş, "Eskiden işe alımlarda daha çok eğitim ve eski tecrübeler sorgulanıyordu. Bundan sonraki süreçte becerilerin sorgulandığını göreceğiz. Eğitimden ziyade yetkinlik ve üretkenlik ön plana çıkacak. Ayrıca geçmiş yıllarda uzaktan çalışma bu kadar hayatımızın içinde değildi. Artık uzaktan çalışmanın yaygınlaşmasıyla beraber donanımlı bir çalışan tüm dünya ülkelerinden iş bulabiliyor. Bu da çalışan bağlılığını ve mutluluğunu daha önemli hale getiriyor. İK'nın bu yıl en büyük zorluğu, kalifiye çalışanları şirkette tutmak olacak" diyor.
Eskiden büyümenin en önemli işaretinin içerideki çalışan sayısını artırmak olduğunu ancak resesyonla beraber bunun yanlış bir bakış açısı olduğunun anlaşıldığını ifade eden Kocabaş, şunları paylaşıyor: "Bu yıl çalışan sayısını artırmaktansa kaliteli çalışana yatırım yapmak, doğru çalışanları elde tutmak gündemde olacak. 2023'te her şirketin büyümeye dair bakış açısını değiştireceğini düşünüyorum. Her şirket ekiplerini sorgulayacak ve ekip sayısı bakımından küçülmeye giden şirketler çoğalacak. Bu durum tabii ki en çok çalışanları etkileyecek, fakat bunu da bir fırsat olarak görmek gerek. Bir şirkette fayda üretmeden çalışmak ve yıllar harcamak da çalışanın üretkenliğini yok eden, kariyerini olumsuz etkileyen bir şey. 2023 sürecinde, hem şirketler daha doğru ekipler kuracak hem de çalışanlar kendileri için daha doğru ve üretken işler bulacaklar diye öngörüyorum."
ŞİRKET KÜLTÜRÜ MAAŞTAN ÖNEMLİ
İşe alımların aktif olduğu ve piyasanın da hassas olduğu bir dönemde olduğumuza dikkat çeken Michael Page Türkiye Direktörü Çağla Şengöz, "Bu dönemde hem iyi yetenekleri çekmek hem de mevcut çalışanları elde tutmaya çalışmak büyük emek gerektiriyor. Yapılan araştırmalara baktığımızda şirket kültürü ve esnek çalışma imkanlarının maaştan daha ön planda olduğunu görüyoruz. Şirketlerin yetenekleri çekmek ve elde tutmak için maddi olmayan konulara da önem vermesi gerekiyor. Çalışanları elde tutma, 2023 yılında firmaların önceliği olacak gibi duruyor. İş yaşam dengesi, çalışanların zihinsel ve fiziksel sağlığı ile ilgili konular da ön plana çıkıyor. Firmalar bu konularda farklı uygulamalar ile çalışanlarına destek olabiliyorlar. Ayrıca uzaktan çalışma, artık hayatımızda kalıcı olarak yer alacak. Çalışanların çoğu, hibrit veya esnek çalışma imkanı sunan şirketlerde çalışmak istiyor. Eğer şirketin böyle bir uygulaması yok ise bu durum, bir dezavantaj haline gelebiliyor" diye konuşuyor.
Son yıllarda çeşitlilik, eşitlik, kapsayıcılık kavramlarının da önem kazandığına vurgulayan Şengöz, "2023'ün en önemli İK trendlerinden birinin de daha kapsayıcı İK uygulamaları oluşturmak olacağını öngörüyoruz. İK'nin bu konudaki rolü ise çok büyük. Ayrıca, 2023 yılı trendlerinden biri de İK'nın liderlerin becerilerini geliştirmeye yönelik olarak yapacağı çalışmalar olacaktır. İK yöneticileri, liderlik beklentilerini tanımlayacaklardır. Esneklik kabiliyeti, duygusal zeka, takım çalışması, empati ve aktif dinleme gibi özellikler, en çok aranan özellikler arasında yer aldığını görüyoruz. Bunun haricinde performans yönetimi konularının da 2023'te gündemde olacağını düşünüyoruz" diyor.
OYUNUN KURALLARI GELİŞTİRİLECEK
2023'te İK liderlerinin başarılı olmak için oyununun kurallarını geliştirmeleri gerekeceğine vurgulayan Yönetim Danışmanı Canan Duman'ın aktardıklarına göre, 2022'den savaş, enerji krizi, tedarik zinciri krizi gibi gelişmelerle çıkan iş dünyasında global huzursuzluk yükseliyor. Bu da şirketlerin en kötü durum senaryoları için plan yapmaya başlaması gerektiği anlamına geliyor. İnsan kaynakları için temel hedeflerden birinin, şirkette dayanıklılık oluşturmak olacağını vurgulayan Duman, şunları aktarıyor:
"İş yerleri dönüşürken, İK uzmanlığına ve liderliğine olan talep hiç bu kadar büyük olmamıştı. Önceleri işe alma ve idari görevlere odaklanan rol, artık daha insan merkezli bir hal aldı. Günümüzde insan tahsisi, her şirkette finansal tahsis kadar güçlüdür. Sadık müşteriler, vizyon sahibi liderler, kaliteli mal ve hizmetler başarıyı etkileyecek olsa da şirketlerin önümüzdeki yıllarda ilerlemeye devam edebilmeleri için en iyi varlıklarına, yani çalışanlarına değer vermeyi öğrenmeleri gerekecek. Bu nedenle önce insan odaklı yaklaşımı benimsemek, şirket ve çalışan çıkarlarını dengelemek gerekecek. 2023 yılında şirketler, işi geleceğe hazırlamak için hangi yeni rollerin gerekli olduğunu ve hangi çalışanların bu roller için uygun olabileceğini belirlemek için yetenek analitiğini kullanacak ve işgücü planlaması yapacak. Mevcut işgücünü geliştirmeye daha fazla odaklanacak, şirket içi adaylara yeniden beceri kazandırmak veya becerilerini artırmak için düzenli eğitimler ve sertifikasyon programları sunmaya devam edecek. Bu yıl ayrıca organizasyonel tasarım ve değişim yönetimine de odaklanılacak. Çalışan deneyimi insan kaynaklarının önceliği olmayı sürdürecek. Amaç, yetenekleri çekebilecek ve yıpranmayı azaltabilecek olumlu bir çalışan deneyimi sağlamak olacak. Pozitif bir çalışan deneyimi; işe alım, maaş ve yan haklar, destek, bağlılık, esenlik, esneklik gibi birçok alanda iyileştirmeleri kapsayacak."
İK'CILAR YETENEK SAVAŞLARINDA ÖN PLANA ÇIKACAK
Özellikle son iki yılda, pandemiyle birlikte pek çok şirketin iş dünyasındaki dinamiklerin değişmesi, çalışan davranışlarının ve beklentilerinin farklılaşması, sektörel rekabet koşullarının daha da sertleşmesi ve yetenek açığının her geçen gün daha da artması sebebiyle İnsan Kaynakları departmanının yeniden yapılandırmayı seçtiğine değinen Grafton Direktörü Sancar Tok, "Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yetenek açığı krizi her geçen gün derinleşiyor. Şirketler açık pozisyonları için arayışta oldukları ideal profile ulaşmakta oldukça zorlanıyorlar. Geçmiş dönemlerde olduğu gibi artık iş ilanı verip, ilanlara yapılan başvurular arasından açık pozisyonları kapatmak pek mümkün değil. Yüzdesel olarak tek haneli rakamlara kadar düşmüş durumda. Herkesin yeteneğin peşinde olduğu ve arz talep dengesizliğinin çok yüksek olduğu bu durumda yetenekler, zaten iş arayışı içerisinde değiller. Kurum olarak sizin onları keşfetmeniz, karşılarına çıkmanız ve öncelikle mülakat yapabilmek için ikna etmeniz gerekiyor. 2023'te kurum İK departmanlarının da geleneksel işe alım stratejilerinden sıyrılıp, yetenek savaşlarında ön plana çıkmaya çalışacakları araçları devreye aldıklarını göreceğiz" diyor.
Diğer bir İK trendi olarak 2023'te dış kaynak kullanımında artış olacağına da işaret eden Tok'a göre bunu, hem hizmet alımlarında göreceğiz hem de şirket bordosunda olmayıp kısa zamanlı, proje bazlı veya dönemsel pozisyonlardaki çalışanların artışında gözlemleyeceğiz. Mevcut çalışanlar ile ilişkilerde ise İK departmanları, çalışan iç görülerine daha fazla odaklanacak.
İLK SIRADA BECERİ VAR
Eleman.net CEO'su Murat Günay'a göre, 2023'ü şekillendirecek İK trendleri arasında ilk sırada 'çalışanların becerilerini yükseltmek' geliyor. Çalışanlarına yatırım yapan, çalışanlarının kendilerini geliştirebilmesine katkıda bulunan şirketler, her daim bir adım daha önde olacak. 2023 itibarıyla gelişim odaklı performans yönetiminin firmalarca devreye alınmasıyla birlikte işe alımlarda etkili iletişim, duygusal zekâ, takım çalışmasına yatkınlık, empati yeteneği ve iş etiği gibi niteliklere sahip adayların bir adım önde olacağı bekleniyor. Pandemi dönemi ile beraber gelen hibrit ve uzaktan çalışma modeli hayatımızdan çıkmıyor ve 2023 İK trendleri arasında ikinci sırada yerini alıyor. Üçüncü sırada ise iş ve yaşam dengesinin yer alacağını belirten Günay, "Geçmiş yıllara oranla insan kaynakları trendlerinde çalışanlara verilen önem daha fazla ön planda tutuluyor. Çalışanların iş ve yaşam dengesini sağlam kurmaları için yan hak olanakları geniş ve kişisel gelişimi destekleyen firmalar tercih edilme sebebi olmaya devam edecek" diyor.
POTANSİYELİ YÜKSEK İNSANI YÖNETMEK ZORLAŞTI
Great Place to Work Türkiye CEO'su Eyüp Toprak, 2022 yılının Türkiye'de yüksek potansiyeldeki insanları yönetmek ve bunları organizasyona çekmek açısından zorlukların yaşandığı bir yıl olduğuna vurgu yaparak, "Amerika ve Avrupa'nın yıllardır yaşadığı bu sorunlara Türkiye alışık değildi ve Türkiye'ye yansıması, organizasyonların işveren markası faaliyetlerine yönelmelerine neden oldu. Önümüzde bir seçim sürecinin olması, organizasyonları da kısmen durağan bir noktaya çekti. 2023 yılında öne çıkacak başlıklar yetenek yönetimi, organizasyonda kültürel dönüşüm, sürdürülebilir stratejiler ve performans artışı olacak. Pandemi döneminden önce organizasyonlarda, önce insan yönetimi odaklı yaklaşım söz konusuydu. İnsan bir nevi şirkete bağlama, tutma çok önemli role sahip olduysa da şu anda organizasyonların sürdürülebilirliği ve yeni modellere adaptasyon çok zaman aldığı için bu yaklaşım ikincil plana itilebiliyor. Ayrıca teknolojik ve stratejik dönüşüm süreçleri de devam edecek. 2023'te hibrit çalışma düzenini geliştirme veya var olan düzeni daha farklı safhaya getirmek, en öncelikli unsurlar olacak" diye konuşuyor.
"UZAKTAN ÇALIŞMA POPÜLARİTESİNİ KAYBETTİ"
Gizem YASA / Bonded 24 Saatte İş Kurucu Ortağı
2022 yılında pandeminin de etkisi ile uzaktan çalışma, yazılımcılara duyulan ihtiyaç gibi trendler öne çıkmıştı. 2022'nin sonuna geldiğimiz bu dönemde ise uzaktan çalışma popülaritesini kaybederek teknoloji şirketleri de dahil olmak üzere yoğun olarak ofiste olma konusu öne çıktı. Şirketlerin kurduğu hibrit yapılarda bile ofiste olunması gereken günler ağırlık kazandı. 2023'ün de bu yönde devam edeceğini düşünüyoruz. Çalışan-işveren ilişkisinde pandemi döneminde yaşanan değişim ve dönüşümler, belirsizlikten çerçevesi daha net tanımlanmış bir hale dönüşüyor. Özellikle teknoloji şirketleri için türbülanslı bir zamanın içinden geçerken karlılığa oynayan, kendi kaynaklarını yaratarak yatırım odağından çok sağlıklı büyüme metrikleri üzerine çalışan şirketlerin öne çıkacağını öngörüyoruz.
"TERSİNE MENTÖRLÜĞÜN ÖNEMİNİ GÖRECEĞİZ"
Pınar YAMANER / Alarko Holding İnsan ve Organizasyon Grup Başkanı
Z kuşağının çalışma hayatına katılması ile birlikte şirketlerde dört nesil bir arada çalışmaya başladı. Dolayısıyla her kuşağın talebini anlamak ve karşılamak için, çalışan bağlılığı ve mutluluğunu artırma noktasında farklılaşmaya gitme ihtiyacı doğdu. Alarko Şirketler Topluluğu'nda aynı ihtiyaç doğrultusunda birçok strateji belirledik ve oldukça yol kat ettik. Son üç yıldır; insan odağı ile dijital dönüşüm yolculuğu kapsamında, iş-yaşam dengesini korumak amaçlı pandemi dönemi ile üzerinde durulan esneklik terimini de ele aldık ve haftada dört güne kadar hibrit çalışmayı destekliyoruz. Çalışanlarımıza şirketlerimizde sakince düşünüp üretebilecekleri İnovasyon Odaları tahsis edilerek, Wellbeing uygulamaları ve motivasyon eğitimleri gerçekleştiriyoruz. Ayrıca bu dönemden sonra esnek yan haklar hayatımızda oldukça önemli bir yer kaplayacağı görüşü ile yan haklar uygulamalarında da çeşitliğe özen gösteriyoruz. Bununla beraber performans ve yetenek yönetim süreçlerini, 2023 yılı ile en öncelikli sıraya koymayı hedefliyoruz. Bu doğrultuda yapılan değişikliklerin ve yeni döneme ayak uydurmak için yapılan süreç revizyonlarının sürdürülebilir olmasını sağlamak için performans ve yetenek yönetimi konusuna daha çok ağırlık verileceğini, geri bildirimi zamanında vermenin ve hatta tersine mentörlüğün öneminin ne kadar fazla olduğunu hep birlikte göreceğiz.
"ESENLİK UYGULAMALARI ÖN PLANA ÇIKIYOR"
Abdurrahman BAŞ / Gürok İnsan Kaynakları Grup Direktörü
Pandemi döneminde iş ve özel yaşamın sınırlarının iç içe geçmesine tanık olduk. Bu etki, günümüzde de devam ediyor. Bu nedenle artık çalışan deneyimine, iş ve özel yaşam ayrımı olmaksızın bütünsel bir bakış açısıyla yaklaşmak gerekiyor. Çalışanlar, şirketlerden hayatının her yönüne dokunan uygulamalar bekliyor. Bunlar arasında iş yerinde keyifli saatler geçirilmesine yönelik uygulamalar ve wellness (esenlik) uygulamaları ön plana çıkıyor. 2023 planlarımızı, bu gerçekleri göz önünde bulundurarak hazırlıyoruz.
